„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 

 

 
 

 
Marta Ratajska 
Marian Nowotnik 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Rozpoznawanie roślin i zwierząt leśnych 833[02].O1.04 

 
 
 

 
 
 
 
 
Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 

 
 
 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

1 

Recenzenci: 
dr inŜ. Marek Krzemiński 
mgr inŜ. Jan Przygodzki 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
Bartłomiej Szymanek 
 
 
Konsultacja: 
mgr inŜ. Teresa Jaszczyk 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  833[02].O1.04 
Rozpoznawanie roślin i zwierząt leśnych, zawartego w modułowym programie nauczania dla 
zawodu operator maszyn leśnych. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

2 

SPIS TREŚCI 
 

1.

 

Wprowadzenie 

3 

2.

 

Wymagania wstępne 

5 

3.

 

Cele kształcenia 

6 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

7 

5.

 

Ćwiczenia 

11 

5.1.  Rośliny runa leśnego 

11 

5.1.1. Ćwiczenia 

11 

5.2.  Charakterystyka morfologiczna drzew i krzewów leśnych 

13 

5.2.1. Ćwiczenia  

13 

5.3.

 

Ptaki leśne 

16 

5.3.1. Ćwiczenia 

16 

5.4.

 

Ssaki leśne 

18 

5.4.1. Ćwiczenia 

18 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

21 

7.

 

Literatura 

33 

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

3 

1. WPROWADZENIE 

 
Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn leśnych. 

W poradniku zamieszczono: 

−

 

wymagania  wstępne,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  powinien  mieć  juŜ  ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

−

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

−

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

−

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania– 
–uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

−

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

−

 

literaturę uzupełniającą. 
 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od samodzielnej 

pracy uczniów do pracy zespołowej. 

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla 

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do 
nich adresowanego. 

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają 

podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest  zwrócenie 
uwagi na następujące elementy: 

−

 

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować 
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej 
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu 
technicznego ze zrozumieniem, 

−

 

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest 
przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić  uczniom 
samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,  w  formie 
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania.  Druga  forma jest korzystniejsza, poniewaŜ 
nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz  w  trakcie 
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

−

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję 
ć

wiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia,  uwzględniając  róŜne 

moŜliwości  ich    realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  decyduje,  które  z  zaproponowanych 
ć

wiczeń  jest    w  stanie  zrealizować  przy  określonym  zapleczu  technodydaktycznym 

szkoły. Prowadzący moŜe równieŜ zrealizować ćwiczenia, które sam opracował, 

−

 

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie 
odpowiedzi  na  pytania  w  nim  zawarte.  Uczeń  powinien  samodzielnie  czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu  materiału.  JeŜeli  wystąpią  zaprzeczenia,  nauczyciel  powinien  do  tych  zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia 
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie 
nauczania.W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

4 

nauczyciela,  sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia. 
Uczeń  niezainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie 
w pełni  umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród 
uczniów  tak  zwaną  „ciekawość  wiedzy”.  Potwierdzenie  przez  ucznia  opanowania 
materiału  nauczania  rozdziału  moŜe  stanowić  podstawę  dla  nauczyciela  do  sprawdzenia 
wiedzy  i  umiejętności  ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową 
powinien  zwracać  uwagę  na  predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe 
uzdolnienia  manualne,  czy  moŜe  lepiej  radzi  sobie  z rozwiązywaniem  problemów 
teoretycznych, 

−

 

testy  zamieszczone  w  rozdziale  Ewaluacja  osiągnięć  ucznia  zawierają  zadania  z  zakresu 
całej jednostki modułowej i naleŜy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte 
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela 
realizującego tę jednostkę modułową. KaŜdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę 
moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona  jest  od 
ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel moŜe zastosować test według własnego projektu 
oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝeby  tak  przeprowadzić  proces 
oceniania ucznia, aby umoŜliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.  

 

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

−

 

wykład informacyjny, 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

przewodniego tekstu. 
 

 
 
 
 
 
 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych w module 

 

833[02].O1 

Podstawy zawodu 

 

 

833[02].O1.01 

Przestrzeganie przepisów 

bezpiecze

ń

stwa i higieny 

pracy, ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej oraz 

ochrony 

ś

rodowiska

 

 

 

833[02].O1.02 

Stosowanie przepisów 

prawa w działalno

ś

ci

 

gospodarczej

 

 

 

833[02].O1.04 

Rozpoznawanie ro

ś

lin 

 i zwierz

ą

t le

ś

nych

 

 

 

 

833[02].O1.03 

Charakteryzowanie 

ś

rodowiska le

ś

nego

 

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

5 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−

 

posługiwać się terminologią dotyczącą środowiska leśnego, 

−

 

wykorzystywać  wiadomości  i  umiejętności  opanowane  podczas  realizacji  programów 
nauczania innych jednostek modułowych, 

−

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

−

 

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje, 

−

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp, 

−

 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  przeciwpoŜarowe  przy  pracach 
leśnych. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

6 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−

 

rozpoznać podstawowe gatunki drzew liściastych, 

−

 

rozpoznać podstawowe gatunki drzew iglastych,  

−

 

rozpoznać drzewa na podstawie wyglądu pędów, 

−

 

rozróŜnić drzewa po kształcie korony, 

−

 

rozróŜnić siewki drzew leśnych, 

−

 

rozróŜnić krzewy leśne, 

−

 

rozpoznać rośliny runa leśnego, 

−

 

rozpoznać podstawowe gatunki ssaków leśnych, 

−

 

rozpoznać podstawowe gatunki ptaków leśnych, 

−

 

rozpoznać gatunki chronione roślin runa leśnego, 

−

 

rozpoznać gatunki chronione zwierząt leśnych. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

7 

4.  PRZYKŁADOWE  SCENARIUSZE  ZAJĘĆ 

 
Scenariusz zajęć 1 

 

Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Operator maszyn leśnych 833[02] 

Moduł: 

   

Podstawy zawodu 833[02]O1.04 

Jednostka modułowa: 

   

Rozpoznawanie roślin i zwierząt leśnych 833[02].O1.04 

Temat: Rozpoznawanie drzew. 

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania drzew leśnych. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

rozpoznać podstawowe gatunki drzew liściastych, 

−

 

rozpoznać podstawowe gatunki drzew iglastych,  

−

 

rozpoznać drzewa na podstawie wyglądu pędów, 

−

 

rozróŜnić drzewa po kształcie korony, 

−

 

rozróŜnić siewki drzew leśnych. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

−

 

wykład informacyjny, 

−

 

pokaz z objaśnieniem, 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca indywidualna, 

−

 

praca w grupach czteroosobowych. 

 
Czas:  6 godzin dydaktycznych. 
 
Środki dydaktyczne: 

−

 

atlasy drzew leśnych, 

−

 

plansze przedstawiające budowę drzewa, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Uczestnicy: 

−

 

uczniowie kształcący się w zawodzie operator maszyn leśnych. 

 
Przebieg zajęć: 
1.

 

Powitanie uczniów. 

2.

 

Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celu zajęć. 

3.

 

Przeprowadzenie  wykładu  uzupełnionego  pokazem  ilustracji,  fotografii,  plansz 
przedstawiających budowę drzewa. 

4.

 

Realizacja tematu:  
Uczniowie pracują w grupach, kaŜda grupa charakteryzuje wybrane przez siebie drzewo 

−

 

uczniowie analizują budowę drzew leśnych, 

−

 

uczniowie analizują funkcje korzenia, 

−

 

uczniowie określają formy pni, 

−

 

uczniowie określają kształt korony, 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

8 

−

 

uczniowie określają cechy charakterystyczne oraz sposób osadzenia liści, 

−

 

uczniowie sporządzają notatki, 

−

 

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i wyjaśnia wątpliwości. 

5.

 

Po wykonaniu poleceń uczeń dokonuje analizy wykonanych opisów. 

6.

 

Nauczyciel prowadzi dyskusję dotyczącą realizowanych zadań i zagadnień wynikających 
z wykładu. 

7.

 

Uczeń określa swoje mocne i słabe strony. 

8.

 

Uczniowie w formie pisemnej prezentują wyniki swoich prac. 

9.

 

Nauczyciel  analizuje  pracę  ucznia  i  stwierdza,  czy  czyni  postępy,  oceniając  jego 
aktywność oraz poprawność wykonywania poleceń. 

10.

 

Podsumowanie zajęć, podziękowanie za aktywny udział w zajęciach. 

 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 
Scharakteryzuj drzewo stojące najbliŜej twojego miejsca zamieszkania. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

−

 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

9 

Scenariusz zajęć 2 

 

Osoba prowadząca  

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  Operator maszyn leśnych 833[02] 
Moduł: 

Podstawy zawodu 833[02]O1.04 

Jednostka modułowa: 

Rozpoznawanie roślin i zwierząt leśnych 833[02].O1.04 

Temat: Charakterystyka ssaków leśnych. 

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania ssaków leśnych. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

rozpoznać podstawowe gatunki ssaków leśnych, 

−

 

określić cechy charakterystyczne ssaków leśnych, 

−

 

rozpoznać ssaki leśne – chronione. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  
–

 

wykład informacyjny, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca w zespołach czteroosobowych. 

 
Czas:  5 godzin dydaktycznych. 
 
Uczestnicy: 

−

 

uczniowie kształcący się w zawodzie operator maszyn leśnych. 

 
Środki dydaktyczne: 

−

 

plansze poglądowe i fotografie ssaków leśnych, 

−

 

plansze poglądowe i fotografie na temat ssaków leśnych - chronionych, 

−

 

film dydaktyczny – przedstawiający ssaki Ŝyjące w lasach, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

Przebieg zajęć: 
1.

 

Powitanie uczniów. 

2.

 

Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celu zajęć. 

3.

 

Przeprowadzenie wykładu uzupełnionego pokazem ilustracji, fotografii, filmu dydaktycznego. 

4.

 

Realizacja tematu: 
Uczniowie pracują w grupach, kaŜda grupa charakteryzuje jednego ssaka leśnego. 

−

 

uczniowie analizują wygląd ssaków leśnych, 

−

 

uczniowie analizują tryb Ŝycia ssaków, 

−

 

uczniowie określają sposób rozrodu, 

−

 

uczniowie określają rodzaj pokarmu dla ssaków, 

−

 

uczniowie określają środowisko w któŜ Ŝyją ssaki, 

−

 

sporządzają notatki, 

−

 

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i wyjaśnia wątpliwości. 

5.

 

Po wykonaniu poleceń uczeń dokonuje analizy wykonanych opisów. 

6.

 

Nauczyciel prowadzą dyskusję dotyczącą realizowanych zadań i zagadnień wynikających 
z wykładu. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

10

7.

 

Uczeń określa swoje mocne i słabe strony. 

8.

 

Uczniowie w formie pisemnej prezentują wyniki swoich prac. 

9.

 

Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy czyni postępy, ocenia jego aktywność 
oraz poprawność wykonywania poleceń. 

10.

 

Podsumowanie zajęć, podziękowanie za aktywny udział w zajęciach. 

 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 
Scharakteryzuj wybranego ssaka leśnego. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

−

 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

 
 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

11

5.  ĆWICZENIA 

 

5.1. Rośliny runa leśnego 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Rozpoznaj i scharakteryzuj rośliny runa leśnego przedstawione na rysunkach. 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać  się  z  zielnikami,  atlasami  roślin  i  planszami  pomocnymi  przy  wykonaniu 
ć

wiczenia, 

3)

 

rozpoznać rośliny runa leśnego na rysunkach, 

4)

 

scharakteryzować rośliny runa leśnego. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

wykład informacyjny, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

zielnik roślin runa leśnego, 

−

 

atlas roślin runa leśnego, 

−

 

plansze poglądowe, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek/długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
 
 
 
 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

12

Ćwiczenie 2 
 

Rozpoznaj  rośliny  runa  leśnego  przedstawione  na  rysunkach  oraz  wybierz 

i scharakteryzuj rośliny chronione. 

 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać się z zielnikami i atlasami roślin pomocnymi przy wykonaniu ćwiczenia, 

3)

 

rozpoznać rośliny runa leśnego na rysunkach, 

4)

 

wybrać rośliny chronione runa leśnego, 

5)

 

scharakteryzować chronione rośliny runa.

 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

zielnik roślin runa leśnego, 

−

 

atlas roślin runa leśnego, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek/długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
 
 
 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

13

5.2.  Charakterystyka morfologiczna drzew i krzewów leśnych 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dobierz kształty koron drzew leśnych do odpowiednich liści. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać  się  z  zielnikami,  atlasami  roślin,  planszami  pomocnymi  przy  wykonaniu 
ć

wiczenia, 

3)

 

rozpoznać drzewa leśne po liściach i koronach na podstawie rysunków, 

4)

 

połączyć odpowiednie korony i liście drzew leśnych. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

wykład informacyjny, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

zielnik drzew leśnych, 

−

 

atlas drzew leśnych, 

−

 

plansze poglądowe, 

−

 

karta ćwiczeń, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek/długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

14

Ćwiczenie 2 

Rozpoznaj i scharakteryzuj siewki drzew leśnych. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać się z planszami poglądowymi na temat siewek drzew leśnych, 

3)

 

rozpoznać siewki drzew leśnych na podstawie rysunków, 

4)

 

scharakteryzować siewki drzew leśnych. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

wykład informacyjny, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

plansze poglądowe siewek drzew leśnych, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek lub długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 3 
 

Rozpoznaj na podstawie rysunków krzewy leśne oraz je scharakteryzuj. 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 
 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

15

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać  się  z  zielnikami,  atlasami  roślin,  planszami  poglądowymi  na  temat  krzewów 
leśnych, 

3)

 

rozpoznać krzewy leśne na podstawie rysunków, 

4)

 

scharakteryzować krzewy leśne. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

pokaz z objaśnieniem, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

zielnik krzewów leśnych 

−

 

atlas krzewów leśnych, 

−

 

plansze poglądowe, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek lub długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

16

5.3.  Ptaki leśne  

 
5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Rozpoznaj  i  scharakteryzuj  gatunki  leśnych  ptaków  chronionych  umieszczonych  na 

rysunkach i określ zasady ich ochrony. 

 

 

 

 

 

 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą przydatne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać  się  z  atlasami  ptaków  oraz  fotografiami  dotyczącymi  chronionych  ptaków 
leśnych, 

3)

 

rozpoznać leśne ptaki chronione zamieszczone na rysunkach, 

4)

 

scharakteryzować leśne ptaki chronione pod względem morfologicznym. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

wykład informacyjny, 

–

 

pokaz z objaśnieniem, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

materiał nauczania z rozdziału 4.3 Poradnika dla ucznia, 

−

 

atlasy ptaków leśnych, 

−

 

fotografie ptaków leśnych, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek/długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

17

Ćwiczenie 2 

Rozpoznaj i scharakteryzuj gatunki ptaków leśnych zamieszczonych na rysunkach. 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą przydatne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać się z atlasem ptaków, fotografiami, planszami poglądowymi, 

3)

 

rozpoznać ptaki leśne umieszczone na rysunkach, 

4)

 

scharakteryzować ptaki leśne, pod względem morfologii. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

wykład informacyjny, 

–

 

pokaz z objaśnieniem, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

materiał nauczania z rozdziału 4.3 Poradnika dla ucznia, 

−

 

atlas ptaków, 

−

 

fotografie ptaków leśnych, 

−

 

plansze poglądowe, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek/długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

18

5.4.  Ssaki leśne 

 
5.4.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Rozpoznaj i scharakteryzuj gatunki ssaków leśnych na rysunkach. 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać się z atlasem zwierząt, fotografiami zwierząt leśnych, planszami poglądowymi, 

3)

 

rozpoznać ssaki leśne zamieszczone na rysunkach, 

4)

 

scharakteryzować cechy morfologiczne ssaków leśnych. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

wykład informacyjny, 

–

 

pokaz z objaśnieniem, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

atlas zwierząt, 

−

 

fotografie ssaków leśnych, 

−

 

plansze poglądowe, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek/długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

19

Ćwiczenie 2 

Porównaj poroŜe jelenia, sarny, łosia i daniela. 

 

 

 

 

 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać się z planszami poglądowymi i zdjęciami dotyczącymi róŜnic w poroŜu, 

3)

 

scharakteryzować róŜnice pomiędzy poroŜami. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

wykład informacyjny, 

–

 

pokaz z objaśnieniem, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

plansze poglądowe, 

−

 

fotografie poroŜy, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek/długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 3 

Rozpoznaj i scharakteryzuj chronione ssaki leśne. 

 

 

 

 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  postępowania,  określić  sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  sposób  korzystania 
z materiałów źródłowych. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

20

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać i przeczytać informacje, które będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia, 

2)

 

zapoznać  się  z  atlasem  zwierząt,  planszami  poglądowymi  oraz  fotografiami  na  temat 
chronionych ssaków leśnych, 

3)

 

rozpoznać chronione ssaki leśne na rysunkach, 

4)

 

scharakteryzować chronione ssaki leśne. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

wykład informacyjny, 

–

 

pokaz z objaśnieniem, 

–

 

ć

wiczenie, 

–

 

przewodniego tekstu. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

atlas zwierząt, 

−

 

fotografie chronionych ssaków leśnych, 

−

 

plansze poglądowe, 

−

 

notatnik, 

−

 

ołówek/długopis, 

−

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
 
 
 
 
 
 

 
 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Rozpoznawanie  roślin 
i zwierząt leśnych” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania są 1, 2, 3, 4, 6, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 5, 8, 10, 15, 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13  zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi:   1. c, 2. b, 3. c, 4. d, 5. c, 6. a, 7. c, 8. a, 9. a, 10. a, 11. c, 
 

12. d, 13. a, 14. b, 15. d, 16. a, 17. b, 18. b, 19. d, 20. c. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Określić kwiaty naparstnicy zwyczajnej 

B 

P 

c 

2 

Rozpoznać rysia 

A 

P 

b 

3 

Rozpoznać roślinę runa 

A 

P 

c 

4 

Rozpoznać krzewy 

A 

P 

d 

5 

Scharakteryzować poroŜe łyŜkarza 

C 

PP 

c 

6 

Rozpoznać pędy drzew 

A 

P 

a 

7 

Rozpoznać ptaki leśne 

B 

P 

c 

8 

Rozpoznać siewki drzew leśnych 

C 

PP 

a 

9 

Określić przynaleŜność dzika do rodziny 

B 

P 

a 

10  Wyjaśnić od czego zaleŜy kształt korony 

C 

PP 

a 

11  Rozpoznać roślinę runa 

A 

P 

c 

12  Rozpoznać koronę świerka 

A 

P 

d 

13  Rozpoznać krzewy leśne  

A 

P 

a 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

22

14  Rozpoznać poroŜe daniela 

A 

P 

b 

15  Scharakteryzować liście czeremchy pospolitej 

C 

PP 

d 

16  Rozpoznać siewki drzew leśnych 

A 

P 

a 

17  Rozpoznać drzewo leśne  

A 

P 

b 

18  Rozpoznać przynaleŜność szczygła do rodziny 

A 

P 

b 

19  Rozpoznać pokrój buka zwyczajnego 

A 

P 

d 

20  Wyjaśnić pojęcie ciąŜa przedłuŜona 

C 

PP 

c 

 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 
Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 40 min. 

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

Kwiaty naparstnicy zwyczajnej są 
a)

 

promieniste, zebrane w luźne podbaldaszki. 

b)

 

białe, w baldachach złoŜonych. 

c)

 

duŜe, zebrane w długie szczytowe grono. 

d)

 

Ŝ

ółte, duŜe, z ostrogą. 

 

2.

 

Zwierzę na rysunku to 
a)

 

ryś. 

b)

 

jenot. 

c)

 

borsuk 

d)

 

lis. 

 
 
 

3.

 

Roślina runa na rysunku to 
a)

 

konwalia majowa. 

b)

 

kokorycz pusta. 

c)

 

kopytnik pospolity.

 

 

d)

 

dziurawiec zwyczajny. 

 

 

4.

 

Krzewy na rysunkach to 

a)

 

szakłak pospolity i czeremcha pospolita. 

b)

 

kruszyna pospolita i leszczyna pospolita. 

c)

 

trzmielina pospolita i kruszyna pospolita. 

d)

 

leszczyna 

pospolita 

i 

czeremcha 

pospolita. 

 

5.

 

ŁyŜkarze to 
a)

 

byki z nie w pełni wykształconymi łopatami. 

b)

 

byki o poroŜu przypominającym łopaty. 

c)

 

byki, u których pojawiają się lekkie zarysy łopat. 

d)

 

byki bez poroŜa. 

 
6.

 

Pęd na rysunku naleŜy do 

a)

 

topoli osiki. 

b)

 

klonu jawor. 

c)

 

olszy czarnej. 

d)

 

topoli czarnej. 

 
 

7.

 

Ptaki na rysunkach to 
a)

 

pliszka siwa i sikorka sosnówka. 

b)

 

pełzacz leśny i sikorka uboga. 

c)

 

pliszka siwa i sikorka uboga. 

d)

 

czyŜ i kowalik. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

24

 

8.

 

Siewka na rysunku naleŜy do 
a)

 

jałowca pospolitego. 

b)

 

modrzewia europejskiego. 

c)

 

jedlicy zielonej. 

d)

 

cisa pospolitego. 

 

9.

 

Zwierzę na rysunku naleŜy do rodziny 
a)

 

ś

winiowatych. 

b)

 

krętorogich. 

c)

 

psowatych. 

d)

 

kotowatych. 

 

10.

 

Kształt korony zaleŜy od 
a)

 

kąta pod jakim gałęzie odchodzą od pnia i ich długości. 

b)

 

rodzaju liści i ich ułoŜenia. 

c)

 

długości gałęzi i ich kształtu. 

d)

 

ułoŜenia gałęzi i rodzaju liści. 

 

11.

 

Rośliny na rysunkach to 
a)

 

nerecznica samcza i pokrzywa zwyczajna. 

b)

 

nerecznica samcza i widłak goździsty. 

c)

 

nerecznica samcza i pióropusznik strusi. 

d)

 

widłak goździsty i skrzyp polny. 

 

12.

 

Korona na zdjęciu to pokrój 
a)

 

sosny pospolitej. 

b)

 

jodły pospolitej. 

c)

 

cisa pospolitego.

 

 

d)

 

ś

wierka pospolitego. 

 
13.

 

Krzew na zdjęciu naleŜy do rodziny 
a)

 

róŜowatych. 

b)

 

trzmielinowatych. 

c)

 

szakłakowatych. 

d)

 

przewiertniowatych. 

 
14.

 

PoroŜe na rysunku naleŜy do 
a)

 

sarny. 

b)

 

daniela. 

c)

 

jelenia.

 

 

d)

 

łosia. 

 
15.

 

Liście czeremchy pospolitej są 
a)

 

podłuŜne, eliptyczne, piłkowane, skąpo owłosione. 

b)

 

szerokojajowate, głęboko wcięte, całobrzegie. 

c)

 

szerokojajowate, o wierzchołku zaokrąglonym, od spodu biało kutnerowane. 

d)

 

eliptyczne, ostro piłkowane, zaostrzone, matowe. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

25

 

16.

 

Siewka na rysunku pochodzi z rodziny 
a)

 

brzozowatych 

b)

 

wierzbowatych. 

c)

 

bukowatych. 

d)

 

oliwkowatych. 

 

17.

 

Drzewo na rysunku to 
a)

 

grab zwyczajny. 

b)

 

klon jawor. 

c)

 

klon zwyczajny. 

d)

 

wiąz pospolity. 

 

18.

 

Ptak na rysunku naleŜy do rodziny 
a)

 

łuszczaków. 

b)

 

krukowatych. 

c)

 

drozdowatych. 

d)

 

głuszcowatych. 

 

19.

 

Pokrój drzewa na rysunku charakteryzuje 
a)

 

lipę drobnolistną. 

b)

 

brzozę brodawkowatą. 

c)

 

klona zwyczajnego.

 

 

d)

 

buka zwyczajnego. 

 

20.

 

CiąŜa przedłuŜona, to ciąŜa 
a)

 

mnoga. 

b)

 

trwająca dłuŜej niŜ powinna. 

c)

 

w  której  po  pokryciu  rozwój  zarodka  zatrzymuje  się  i  wznawia  się  dopiero  na 

 

wiosnę. 

d)

 

w której po pokryciu rozwój zarodka zatrzymuje się i wznawia się dopiero na lato. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

26

KARTA ODPOWIEDZI 

 
 
Imię i nazwisko ………………………………………………………........................................ 

 
Rozpoznawanie roślin i zwierząt leśnych 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

a 

b 

c 

d 

 

2. 

a 

b 

c 

d 

 

3. 

a 

b 

c 

d 

 

4. 

a 

b 

c 

d 

 

5. 

a 

b 

c 

d 

 

6. 

a 

b 

c 

d 

 

7. 

a 

b 

c 

d 

 

8. 

a 

b 

c 

d 

 

9. 

a 

b 

c 

d 

 

10. 

a 

b 

c 

d 

 

11. 

a 

b 

c 

d 

 

12. 

a 

b 

c 

d 

 

13. 

a 

b 

c 

d 

 

14. 

a 

b 

c 

d 

 

15. 

a 

b 

c 

d 

 

16. 

a 

b 

c 

d 

 

17. 

a 

b 

c 

d 

 

18 

a 

b 

c 

d 

 

19. 

a 

b 

c 

d 

 

20. 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:   

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

27

Test 2 

 

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie roślin i zwierząt 
leśnych” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania są 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 1, 5, 10, 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi:   1. a, 2. b, 3. c, 4. a, 5. c, 6. c, 7. d, 8. b, 9. b, 10. b, 11. a, 

12. b, 13. d, 14. c, 15. a, 16. c, 17. a, 18. d, 19. b, 20. a. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Scharakteryzować liście widłaka goździstego 

C 

PP 

a 

2 

Rozpoznać jenota 

A 

P 

b 

3 

Rozpoznać roślinę runa leśnego 

A 

P 

c 

4 

Rozpoznać krzewy leśne 

A 

P 

a 

5 

Scharakteryzować krzewy 

C 

PP 

c 

6 

Rozpoznać pędy drzew leśnych 

A 

P 

c 

7 

Rozpoznać ptaki leśne 

A 

P 

d 

8 

Rozpoznać siewki drzew leśnych 

A 

P 

b 

9 

Określić do jakiej rodziny naleŜy Ŝubr 

B 

P 

b 

10  Scharakteryzować liście modrzewia 

C 

PP 

b 

11  Rozpoznać rośliny runa 

A 

P 

a 

12  Rozpoznać koronę jodły 

A 

P 

b 

13  Rozpoznać krzew leśny 

A 

P 

d 

14  Rozpoznać poroŜe jelenia 

A 

P 

c 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

28

15  Określić co wyznacza amplituda ekologiczna  

B 

P 

a 

16  Rozpoznać siewkę drzewa leśnego 

A 

P 

c 

17  Rozpoznać drzewo na podstawie liści 

A 

P 

a 

18  Określić do jakiej rodziny naleŜy jarząbek 

A 

P 

d 

19  Rozpoznać pokrój drzewa 

A 

P 

b 

20  Scharakteryzować poroŜe szpicaka 

C 

PP 

a 

 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 
Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 40 min. 

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

29

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

Widłak goździsty ma liście 

a)

 

wąskie, lancetowate, całobrzegie. 

b)

 

jajowosercowate, ząbkowane, naprzeciwległe. 

c)

 

nerkowate, lśniące, całobrzegie. 

d)

 

lancetowate, ząbkowane, owłosione. 

 

2.

 

Zwierzę na rysunku to 

a)

 

ryś. 

b)

 

jenot. 

c)

 

borsuk 

d)

 

lis. 

 
 
 

3.

 

Roślina runa na rysunku to 

a)

 

konwalia majowa. 

b)

 

kokorycz pusta. 

c)

 

kopytnik pospolity.

 

 

d)

 

dziurawiec zwyczajny. 

 

 
 

4.

 

Krzewy na rysunkach to 

a)

 

trzmielina pospolita i głóg jednoszyjkowy. 

b)

 

trzmielina pospolita i szakłak pospolity. 

c)

 

jarząb pospolity i głóg jednoszyjkowy. 

d)

 

czeremcha pospolita i kruszyna pospolita. 

 

5.

 

Krzewy 

a)

 

są zróŜnicowane na pień i koronę. 

b)

 

płoŜą się po ziemi. 

c)

 

rozgałęziają się od powierzchni ziemi. 

d)

 

osiągają znaczne wysokości. 

 
6.

 

Pęd na rysunku naleŜy do 
a)

 

topoli osiki. 

b)

 

klonu jawor. 

c)

 

olszy czarnej. 

d)

 

topoli czarnej. 

 
 

7.

 

Ptaki na rysunkach to 
a)

 

kania ruda i myszołów zwyczajny. 

b)

 

jastrząb i orzeł przedni. 

c)

 

jastrząb i rybołów. 

d)

 

jastrząb i myszołów zwyczajny. 

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

30

8.

 

Siewka na rysunku naleŜy do 
a)

 

jałowca pospolitego. 

b)

 

modrzewia europejskiego.

 

 

c)

 

jedlicy zielonej. 

d)

 

cisa pospolitego. 

 

9.

 

Zwierzę na rysunku naleŜy do rodziny 
a)

 

ś

winiowatych. 

b)

 

krętorogich. 

c)

 

psowatych. 

d)

 

kotowatych. 

 

10.

 

Pierwsze igły modrzewia europejskiego są 
a)

 

ciemnozielone, z białymi plamkami na bokach. 

b)

 

skierowane skośnie do góry, ustawione skrętolegle, z białymi plamkami od spodu. 

c)

 

ułoŜone horyzontalnie, z białymi paskami na boku. 

d)

 

skierowane do góry, z białymi paskami od spodu wzdłuŜ brzegów. 

 

11.

 

Rośliny na rysunkach to 
a)

 

szczawik zajęczy i siódmaczek leśny. 

b)

 

szczawik zajęczy i marzanka wonna. 

c)

 

marzanka wonna i siódmaczek leśny. 

d)

 

konwalia majowa i siódmaczek leśny. 

 
 

12.

 

Korona na zdjęciu to pokrój 
a)

 

sosny pospolitej. 

b)

 

jodły pospolitej. 

c)

 

cisa pospolitego.

 

 

d)

 

ś

wierka pospolitego. 

 

 
13.

 

Krzew na zdjęciu naleŜy do rodziny 
a)

 

róŜowatych. 

b)

 

trzmielinowatych. 

c)

 

szakłakowatych. 

d)

 

przewiertniowatych. 

 
 
14.

 

PoroŜe na rysunku naleŜy do 
a)

 

sarny. 

b)

 

daniela. 

c)

 

jelenia.

 

 

d)

 

łosia. 

 
15.

 

Wartość wskaźnikową roślin 
a)

 

wyznacz amplituda ekologiczna. 

b)

 

wyznacza amplituda fizjologiczna. 

c)

 

wyznaczają abiotyczne wartości środowiska. 

d)

 

wyznaczają biotyczne wartości środowiska. 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

31

16.

 

Siewka na rysunku pochodzi z rodziny 
a)

 

brzozowatych 

b)

 

wierzbowatych. 

c)

 

bukowatych. 

d)

 

oliwkowatych. 

 
 

17.

 

Liście przedstawione na rysunku naleŜą do 

 

a)

 

grabu zwyczajnego. 

b)

 

klonu jaworu.

 

 

c)

 

klonu zwyczajnego. 

d)

 

wiązu pospolitego. 

 
 

18.

 

Ptak na rysunku naleŜy do rodziny 
a)

 

łuszczaków. 

b)

 

krukowatych. 

c)

 

drozdowatych. 

d)

 

głuszcowatych. 

 
 

19.

 

Pokrój drzewa na rysunku charakteryzuje 
a)

 

lipę drobnolistną. 

b)

 

brzozę brodawkowatą. 

c)

 

klona zwyczajnego.

 

 

d)

 

buka zwyczajnego. 

 

20.

 

Szpicak to 
a)

 

jeleń z pierwszym poroŜem. 

b)

 

jeleń z poroŜem z dwiema odnogami. 

c)

 

jeleń z rozgałęzionym poroŜem. 

d)

 

jeleń bez poroŜa. 

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

32

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ………………………………………………………........................................ 

 
Rozpoznawanie roślin i zwierząt leśnych 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

a 

b 

c 

d 

 

2. 

a 

b 

c 

d 

 

3. 

a 

b 

c 

d 

 

4. 

a 

b 

c 

d 

 

5. 

a 

b 

c 

d 

 

6. 

a 

b 

c 

d 

 

7. 

a 

b 

c 

d 

 

8. 

a 

b 

c 

d 

 

9. 

a 

b 

c 

d 

 

10. 

a 

b 

c 

d 

 

11. 

a 

b 

c 

d 

 

12. 

a 

b 

c 

d 

 

13. 

a 

b 

c 

d 

 

14. 

a 

b 

c 

d 

 

15. 

a 

b 

c 

d 

 

16. 

a 

b 

c 

d 

 

17. 

a 

b 

c 

d 

 

18. 

a 

b 

c 

d 

 

19. 

a 

b 

c 

d 

 

20. 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:   

 

„Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

” 

33

7.  LITERATURA

 

 
1.

 

Banfi  E.,  Consolino  F.:  Drzewa.  Grupa  Wydawnicza  Bertelsmann  Media,  Warszawa 
2001. 

2.

 

Bolliger, Erben, Grau, Heblu: Krzewy. Świat KsiąŜki, Warszawa 1998. 

3.

 

Gil  W.,  Kenelski  S.:  nasiona  i  siewki  drzew.  Multico  Oficyna  Wydawnicza,  Warszawa 
2003. 

4.

 

Graszka-Petrykowski D.: Ptaki. KDC, Warszawa 2005. 

5.

 

Kremer T. B.: Drzewa. Świat KsiąŜki, Warszawa 1996. 

6.

 

Obmiński  Z.:  Botanika  dla  techników  leśnych.  Oficyna  Edytorska  „Wydawnictwo 
Ś

wiat”, Warszawa 1996. 

7.

 

Ophoven E.: Zwierzęta łowne. Muza SA, Warszawa 2006. 

8.

 

Pancer-Kotejowa E., Ćwikowa A., RóŜański W., Szwagrzyk J.: Wydawnictwo Akademii 
Rolniczej w Krakowie, Kraków 2001. 

9.

 

Piękoś-Mirkowa  H.,  Mirek  Z.:  Rośliny  chronione.  Multico  Oficyna  Wydawnicza, 
Warszawa 2003. 

10.

 

Reichholf  J.:  Las.  Ekologia  lasów  środkowoeuropejskich.  Świat  KsiąŜki,  Warszawa 
1999. 

11.

 

Reichholf J.: Ssaki. Świat KsiąŜki, Warszawa 1996. 

12.

 

Sauer F.: Ptaki lądowe. Świat KsiąŜki, Warszawa 1996. 

13.

 

Sauer F.: Ptaki wodne. Świat KsiąŜki, Warszawa 1995. 

14.

 

Tomanek  J.:  Botanika  leśna.  Państwowe  Wydawnictwo  Rolnicze  i  Leśne,  Warszawa 
1999. 

 
Czasopisma: 

−

 

Echa leśne, 

−

 

Głos lasu. 

 
Literatura metodyczna 
1.

 

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia 
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997. 

2.

 

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000. 

3.

 

Szlosek  F.:  Wstęp  do  dydaktyki  przedmiotów  zawodowych.  ITeE,  WyŜsza  Szkoła 
InŜynierska, Radom 1998.