59

PODRĘCZNIK

Skala Gotowości Szkolnej

Dzieci biorące udział w badaniach standaryzacyjnych były dobierane losowo. Są wśród nich dzie-

ci niepełnosprawne, przewlekle chore i dzieci z rodzin doświadczających trudnych, kryzysowych
sytuacji. Bez uwzględnienia informacji o sytuacji rodzinnej, o przebiegu rozwoju dziecka i o aktual-
nym stanie zdrowia trudno zrozumieć jego zachowanie. Dzieci z niepełnosprawnością ruchową czy
umysłową uwarunkowaną zaburzeniami rozwojowymi wymagają pogłębionej diagnozy. Dotyczy to
również dzieci, które przejawiają uporczywe trudności w nabywaniu umiejętności społecznych.

Decyzje nauczyciela w stosunku do dzieci, które uzyskają niskie wyniki w podskalach SGS, będą

zależały od momentu przeprowadzenia obserwacji. Jeżeli obserwacja przeprowadzona zostanie
na początku drugiego semestru, decyzja nauczyciela będzie dotyczyła opracowania i wdrożenia
planu wspierania rozwoju dziecka, w tym także uzyskania konsultacji ze strony innych nauczycieli
w szkole lub przedszkolu oraz specjalisty — psychologa, logopedy, terapeuty, rehabilitanta. Wyniki
uzyskane za pomocą jednej tylko metody, obarczonej, jak wszystkie metody obserwacyjne, błę-
dami właściwymi spostrzeganiu ludzkiemu, nie mogą być bowiem jedyną podstawą podejmowania
decyzji pedagogicznych.

Podsumowanie

Skala Gotowości Szkolnej jest zgodna z praktyką pedagogiczną nauczycieli wychowania przed-

szkolnego — została zweryfikowana w badaniach pilotażowych i standaryzacyjnych. Zawiera te
zachowania i umiejętności dzieci, które z jednej strony są wymieniane przez psychologów rozwojo-
wych jako osiągnięcia wieku przedszkolnego, a z drugiej – są ważne w spostrzeganiu sześciolatków
przez nauczycieli.

Metoda ta wprowadza do oceny gotowości szkolnej umiejętności społeczne i samodzielność dzie-

ci w większym niż do tej pory zakresie. Znalazło tu wyraz przekonanie, że przeżycia dzieci, ich
sposób kontaktowania się z innymi i wyrażania uczuć, podejmowanie nowych form aktywności
i radzenie sobie z trudnymi sytuacjami mają duży wpływ na ich przygotowanie do edukacji szkolnej.
Do oceny gotowości szkolnej wprowadzono także osiągnięcia poznawcze, których nie można ocze-
kiwać od wszystkich dzieci sześcioletnich. Tym samym pojęcie gotowości odnosi się także do tych
dzieci, których kompetencje poznawcze są wysokie, co powinno zostać uwzględnione w programie
i metodach pracy nauczyciela. Sposób interpretowania wyników SGS oparty na profilach wyników
w 6 podskalach pozwala uwzględnić wiele aspektów rozwoju dzieci i zależności miedzy nimi.

SGS jest metodą wymagającą zachowania określonych warunków i procedury. Czas obserwa-

cji, potrzebne materiały i pomoce, liczba dzieci, które mogą być obserwowane jednorazowo,
są w niej ściśle określone. Procedura stosowania SGS wymaga obserwacji wstępnej oraz zaplano-
wania i zrealizowania przez nauczyciela działań wychowawczych wspierających rozwój i edukację
dzieci. Obserwacja pod koniec roku obowiązkowego wychowania przedszkolnego stanowi podsumo-
wanie pracy nauczyciela.

Ważnym elementem procedury stosowania SGS jest współpraca z rodzicami dzieci. Rodzice po-

winni uzyskać od nauczyciela informacje o samej metodzie i o wynikach obserwacji dotyczących ich
dziecka. W codziennym życiu jest wiele sytuacji, które rodzice mogą świadomie wykorzystać, aby
pomóc swoim dzieciom osiągnąć lepszą gotowość szkolną. Powinni też uczestniczyć w podejmowa-
niu decyzji dotyczących edukacji dzieci.

Wyniki uzyskane za pomocą jednej metody obserwacyjnej nie mogą być jedyną podstawą
podejmowania decyzji pedagogicznych.