Katarzyna Górak-Sosnowska

Kobiety w sferze publicznej

Zaledwie 26% kobiet w świecie arabskim pracuje zawodowo (średnia światowa 40%); więcej
w krajach rolniczych (np. Jemen) lub nastawionych na pracochłonne gałęzie przemysłu (np.
Maroko); najmniej w Zatoce.

Zdecydowanej poprawie uległ poziom edukacji kobiet, co związane jest z ogólną tendencją w
regionie; praktycznie zlikwidowano różnicę w naborze chłopców i dziewczynek do szkół
podstawowych; jednak wysoki poziom analfabetyzmu (około 50%) wśród kobiet.

Większośd kobiet zatrudniona jest w sektorze publicznym ze względu na: odpowiednie
warunki pracy, właściwy zawód, większą egalitarnośd (np. 85% w Algierii, 57% w Egipcie i
zdecydowana większośd w paostwach Zatoki). Sektor prywatny istotny w Libanie (60%
zatrudnionych kobiet) i Tunezji (38%); samozatrudnienie.

Bariery społeczne i kulturowe aktywizacji zawodowej kobiet:

 Rodzina: stereotypowe wyobrażenie o podziale ról społecznych między kobietą i

mężczyzną; kwestia honoru kobiety; społeczne przyzwolenie na pracę kobiet
(zwłaszcza paostwa Zatoki); wzory kulturowe (praca zawodowa nie musi byd
wartością autoteliczną).

 Paostwo: prawo pracy dba o interesy kobiet (urlopy macierzyoskie, ograniczenie

liczby godzin pracy, etc.), zmniejszając zarazem ich szanse na zatrudnienie;
dyskryminacja pod względem zarobków

Aktywnośd zawodowa a inne prawa kobiet (czynne i bierne prawa wyborcze, możliwośd
przekazywania obywatelstwa swoim dzieciom, ułatwienie rozwodu itp).

Prawa polityczne uzyskały najwcześniej kobiety w paostwach o wpływach socjalistycznych
i/lub nastawionych na modernizację (Turcja – 1930/4, Algieria – 1962, Egipt – 1952, Iran –
1963). Najpóźniej prawa czynne i bierne zagwarantowały kobietom paostwa Zatoki (nie
wszystkie, 2002-2005). Najwięcej miejsc mają kobiety w parlamentach tych paostw, które
wprowadziły system kwotowy – m.in. ZEA i Tunezja (23%), Irak (25%).