KOBIETA

W

PSYCHOTERAPII

Maria M. Siwiak-Kobayashi

Instytut Psychiatrii i Neurologii

• Psychoterapii poddaje się około
czterokrotnie więcej kobiet niż
mężczyzn.

• Wśród terapeutów proporcja kobiet i
mężczyzn jest różna w zależności
m.in.od tradycyjnego udziału płci w
zawodzie lekarza i psychologa w
danym kraju. Różna jest też ta
proporcja w zależności od szkoły
terapeutycznej

• W Polsce pracuje kilkakrotnie więcej
psychoterapeutek. Wynika to również
częściowo z feminizacji obu zawodów
„wyjściowych”.

Populacja pacjentek

•

Zaburzenia lękowe

•

Zaburzenia depresyjne

•

Zaburzenia odżywiania

•

Zaburzenia związane ze stresem

•

Jeżeli są rozpoznawalne

zaburzenia osobowości, to raczej

rozpoznanie stawiane jest na

drugim miejscu

.

Czy terapeuci widzą

swoich pacjentów zgodnie

ze stereotypami

związanymi z rolą męską

lub kobiecą?

Czy istnieją podwójne standardy do

oceny zdrowia psychicznego – inne

dla mężczyzn i dla kobiet.

Amerykańskie badania Browermana in in.(1970)

•

Klinicyści obu płci nie różnili się w
swoich ocenach, nie różnili się też od
nieprofesjonalistów,

•

Nie stwierdzono różnic w opisie
koncepcji zdrowia psychicznego
„mężczyzny” i „osoby”.

•

Znaleziono natomiast znaczące różnice
w koncepcji zdrowia psychicznego
„kobiety” i „osoby”

A.S. Gurman i A.M. Razin w „Effective
Psychotherapy” 1977 wyrażają
przyp;uszczenie, że takie podwójne
standardy zachowań uważanych za
zdrowe biorą się z pojęcia
„przystosowanie.

Idealne pojęcie zdrowia dla kobiet
obejmuje bowiem zachowania zgodne z
powszechnym rozumieniem roli kobiecej.

Zachowania i cechy uważane za
odpowiadające tej roli są mniej
społecznie pożądane i mniej „zdrowe’ niż
te postrzegane dla mężczyzn.

Chodzi tu o okazywanie słabości, większą
wrażliwość na sytuacje stresowe,
większą zależność od opinii i aprobaty
innych.

Cechy psychiczne poza

różnicami fizjologicznymi

wpływają m.in. na:

•

Większą ogólną i psychiatryczną
chorobowość populacji kobiet.

•

Stosunkowo łatwiejsze wchodzenie
w rolę pacjenta.

•

Tendencję do częstszego radzenia
sobie poprzez korzystanie z
pomocy (również
psychoterapeutycznej).

Znaczenie „Podwójnych

standartów” dla celu i przebiegu

psychoterapii

•

Zalety:

Rozumienie i uwzględnianie różnic

płci jako elementów fizjologii i kultury
wpływających na doświadczenia
pacjentek i pacjentów.

•

Niebezpieczeństwa:

Próba wpływania na zwiększenie

przystosowania pacjentki czy pacjenta
do stereotypów związanych z rolą.

Kobiety kształtujące

kierunki psychoterapii

•

Melania Klein

Teoria relacji z obiektem

•

Anna Freud

Psychologia ego

•

Karen Horney Szkoła dynamiczno-kulturowa

•

Maria Selvini-Palazzoli Systemowa terapia rodzin

Wspólne dla nich:

•

Znaczące przekształcanie już
istniejących kierunków.

•

Zainteresowania kliniczne: dzieci,
młodzież, rodzina.

•

Podkreślanie społecznych czynników
rozwoju psychicznego.

•

Wpływ na kierunki rozwoju
psychoterapii

,

Psychoterapia

feministyczna

Podstawowe założenia:

•

Założenie Ruchu Feministycznego „osobiste

= polityczne”

( Problemy pojedyńczej

kobiety są często wynikiem społecznej

pozycji kobiet jako grupy).

•

Relacja między terapeutą a klientem

powinna być równa

( Z racji założenia

pierwszego, że pozycja kobiet nie jest

równa).

•

Wyklucza to w zasadzie możliwość

prowadzenia tej terapii przez terapeutów –

mężczyzn.

Cele terapii obejmują zmiany w

zakresie emocjonalnych

konsekwencji pozycji społecznej

wynikającej z płci

:

• uświadomienie przeżywania gniewu,
• uczenie ujawniania emocji negatywnych,
• uświadomienie przeżywania wyuczonej
bezradności i depresji,
• uczenie zachowań i wyborów
niezależnych, również tych niezgodnych z
rolą,
• zachęcanie do korzystania z pomocy
innych kobiet.