FILOZOFIA
7.10.14
1. Filozofia- umiłowanie mądrości ( VII w p.n.e) urodziła się w Grecji, jest zbiorem nauk filozoficznych:
- etyka
- metafizyka (ontologia)
- epistemologia (teoria poznania)
- estetyka (teoria piękna)
- historia filozofii
- psychologia
- logika
Filozofia jest wiecznie żywa/aktualna, nie eksperymentuje, nie robi ankiet, nie ma metody naukowej,
twierdzenia filozoficzne są nierozstrzygalne (czy są prawdziwe czy fałszywe).
Filozofia jest umiejętnością zadawania pytao, ekspresja ludzkich zmagao. Filozofia nie jest religią, nie
ma kościoła. Zbiór proponowanych odpowiedzi filozofii jest bazą do nauki, ważny jest argument.
2. Czym siÄ™ zajmujÄ… dziedziny
metafizyka- ogólna nauka filozoficzna
teoria bytu- zajmuje siÄ™ wszystkim i niczym, prawa metafizyczne, czym jest czas, problemy
związane z przyszłością, kwestie, które dotyczą religii, na czym polega piekło
epistemologia (teoria poznania)- jakie sÄ… z
ródła poznania (zmysły), problem przedmiotu poznania,
problem granic poznania, problem prawdy, czym jest prawda, jak można ją osiągnąd
etyka- dyscyplina nadająca kryteria natury, dobra i zła, jak żyd? , szczęście- pojęcie ,
estetyka- zajmuje się wartościami estetycznymi, z
ródło piękna, piękno czy brzydota, dziś coś co jest
bardziej obrzydliwe jest piękne
Logika- piękna nauka, miara racjonalności człowieka, nauka o poprawnym myśleniu
Jeżeli jest tak, że jeżeli dziś jest wtorek to jutro jest środa i oto dziś jest wtorek, bo jutro jest środa.
- psychologia, która była częścią filozofii nie jest już filozofią
- historia filozofii polega na tym, że jest to zbiór na temat twierdzeo i informacji o filozofii
Początkiem świata była woda (twierdzenie Talesa), za pomocą obserwacji, woda warunkiem życia,
wszystko co żyje ma duszę
Bezkres- początek świata
Anaksymenes z Miletu- początkiem świata nie jest woda tylko powietrze, (powietrze jest ruchliwe),
co bardziej ruchliwe jest żywe, powietrze jest elementem życia, początek bytu
Pierwsza nauka to kosmologia
200 lat póz
niej (V w) pojawił się Heraklit i Parmenides
Heraklit- myśliciel, nawiązywał do pytania o świecie, zasadą świata i początkiem jest ogieo, wszystko
co obserwujemy jest zmienne i dynamiczne, wprowadził nowy motyw pojęcia rozumu  logos ,
panuje rozumny porządek, świat jest rządzony prawami, zaobserwował walkę i jednośd
przeciwieostw, był nazywany ciemnym filozofem bo jego poglądy były niejasne, był zwolennikiem
elitarnej społeczności, nie był zwolennikiem demokracji
Parmenides z Elei- filozof, urodzony w 500 r.p.n.e , uczeo Ksenofanesa, pierwszy teolog, pierwszy
racjonalista, posługiwał się rozumem,  byt jest a niebytu nie ma , to co jest nie ma ani początku ani
kooca
Leon z Elei- ruch jest niemożliwy, argument przeciwko ruchowi np. Achilles i żółw
Empedokles- 490- 430 r.p.n.e , teoria 4 żywiołów (woda, powietrze, ziemia, ogieo), działają dwie siły-
miłośd i nienawiśd, przedstawił historię świata za pomocą 4 żywiołów i 2 słów
Anaksagoras- pierwszy filozof działający w Atenach, urodził się w 500 r.p.n.e, stworzył teorię wbrew
temu co głosili poprzednicy, doszedł do wniosku, że świat jest stworzony z nieskooczonej liczby
zarodków z której rozwinęły się wszystkie byty, pierwotny impuls, który wprawia wszystko w ruch,
ruch jest dziełem ducha a nie materii,
Demokryt- nazywany  śmiejącym się filozofem , chciał połączyd teorię Heraklita i Parmenidesa, w
świecie stanieją i ruch i zmiennośd, atomy są nieśmiertelne, różnią się kształtem, są w ciągłym ruchu,
dusza jest skupiskiem mniejszych atomów, myśl ludzka jest bytem, śmierd polega na rozpadzie
atmów
21.10.14
Demokrytejski obraz świata- nie był obrazem rzeczywistości
Kauzalizm- każde zdarzenie ma swoją przyczynę ale nie ma celu
I okres kosmologiczny
Szkoła Pitagorejska
- wybitnie religijna działalnośd człowieka
-zbliżenie się z bóstwem, mistycy szukający kontaktu z Bogiem
- naukowcy
- uprawianie nauki
- oczyszczanie duszy z brudności cielesnych
- dusza istnieje oddzielnie od ciała
- dusza może łączyd się z różnymi ciałami
- każda dusza może wejśd w każde ciało
- dusza jest trwalsza od ciała
- dusza może się wyzwolid z ciała kiedy się oczyści a oczyści się gdy odpokutuje
- Wegetarianie- zakaz przysięgania- uniknąd kłamstwa i zdrady wobec zobowiązao wcześniej
podjętych
II okres filozofii- Sokrates, Platon, Arystoteles- złoty okres filozofii Greckiej
Główne nauki Sokratesa:
- nie interesuje go kosmologia
- zajmuje się naturą człowieka
- etyka
- dobra życia
- pojęcie cnoty- cnota najwyższe dobro moralne
- cnota jest wiedzÄ…
- świat można naprawid poprzez nauczanie
Metody przekazywania wiedzy:
- położnicza (pytao i dialogu)
-  wiem, że nic nie wiem
- jest jedna cnota
- jego uczniowie to  Platon, Arystyp, Arystofanes
Hedonizm opisowy- człowiek z natury dąży do przyjemności
Hedonizm normatywny- człowiek powinien dążyd do przyjemności, przyjemnośd jest największym
dobrem, a przykrośd największym złem
Hedonizm zmysłowy- najlepsze są przyjemności najbardziej przyjemne
Hedonizm intelektualistyczny- przyjemności moralne np. przyjaz
o
Dążenie do przyjemności człowieka demoralizuje
4.11.2014r.
1. Platon  jeden z największych, znanych filozofów. Żył lat 80, od 427-347. życie spędził głównie
w Atenach , działał w czasie największego rozkwitu Aten. Pochodził z wysokiego rodu, arystokrata.
Matka wywodziła się z rodziny Solona , ojciec z rodziny arystokratycznej, staranne wykształcenie
greckie. Miał sukcesy sportowe, brał udział w igrzyskach olimpijskich. Ze względu na atletyczną
budowę nazywano go Platonem ( barczystym ). Rodzice nazywali go Arystoklesem. Był dobrze
wydwiczony w malarstwie, w muzyce i sztuce. Niecałe życie spędził w Atenach. W około 12 lat był
poza Atenami, był podobno w Egipcie. Udał się do ojczyzny pitagoryjczyków, do Włoch, tam
przebywał. Prowadził życie uczonego. Założył organizacje naukową, mieściła się w Atenach ( gajen
akadenosa ). Szkoła którą założył istniała 1000 lat. Celem akademii którą założył było poszukiwanie
prawnej nauki. Żeby się tam dostad trzeba było dobrze znad matematykę. Nigdy nie założył rodziny,
nie miał zony i dzieci. Miał skłonności homoseksualne. Zostawił całą masę pism. Wszystkie jego dzieła
mają formę literackich dialogów. Główną postacią tych dialogów jest Sokrates.
2. Dzieła Platona:
- obrona Sokratesa  dialog przedstawiajÄ…cy proces sokratesa i jego przebieg
- fedon  dialog o nieśmiertelności duszy ludzkiej
- fajgros - dialog relacji duszy do ciała
- uczta  dialog opisujący miłośd jaką Platon ujmował
- panstwo  największe dzieło Platona, 10 ksiąg, przedstawiające idealne paostwo
- timajos  dialog w którym Platon przedstawia historie o stworzeniu świata
3. Władysław Witwicki przetłumaczył wszystkie dzieła Platona . Platon prowadził życie z jednym
epizodem, postanowił namówid jednego z władców do wdrożenia swojego projektu, paostwa
idealnego, lecz się nie udało. Platon ledwo z życiem uszedł. Śmierd była spokojna, umarł w dniu
swoich urodzin. Śmierd oznaczała przeniesienie się do lepszego świata.
4. Wpływ pitagoryjczyków, szkoły pitagorejskiej  nauka dusz, było związane z kultem
matematyki. Był wpływ Sokratesa który dotyczył etyki, etyka jest bezwzględna. Wierzył w
bezwzględnośd dobra. Nawiązał do Heraklita, świat zmysłowy to świat który się ciągle zmienia. Kratyl
był wyznawcą idei Heraklita. Nawiązał również do idei Parmenidesa - to co naprawdę istnieje jest
niezmienne. Filozofia Platona ma charakter wielkiego systemu.
5. Metafizyka  teoria bytu. Odkrycie świata idealnego, idei. Idealizm platooski - teoria która
głosi ze istnieją dwa światy, dwie rzeczywistości. Jedno to świat idei , a drugie to świat materialny.
Platon nie był materialistą. Prawdziwy byt to nie jest to co można postrzec za pomocą zmysłów. Idee
są to przedmioty których nie poznajemy zmysłami, tylko za pomocą myśli, rozumu. Druga teza idei 
są to przedmioty wieczne, którego istnienie nie ma ani początku ani kooca, istniejące poza czasem.
Trzecia teza idei  są to byty niezmienne. Niezmiennośd jest kolejną cechą tych bytów. Idei nikt nie
stworzył, nie mają żadnego stwórcy. Idee są wzorem dla rzeczy w świecie materialnym np. idea
człowieka jest wzorem dla człowieka.
Idee są zhierarchizowane, nie są równe sobie. Są idee wyższe i niższe. Najwyższa idea to idea dobra,
piękna, sprawiedliwości, idea trójkąta, liczby. Rozpoznawana za pomocą zmysłów. Taki pogląd nazywa
się również dualizmem metafizycznym. Zakłada istnienie dwóch światów. Są zmienne, nie są wieczne,
są stworzone przez kogoś. Świat materialny to zbiór cieni świata idealnego.
Metafora jaskini  tzn kim my jesteśmy. Człowiek jest niewolnikiem własnego ciała, jest zniewolony
przez własne ciało.
Świat fizyczny naprawdę nie istnieje, tylko się staje, istnieją tylko idee. Pokazany jest jako zły.
Platon nazywał swojego człowieka demiurgiem ( rzemieślnikiem ).
stworzenie świata polegało na tym ze demiurg patrząc na idee stworzył poszczególne rodzaje bytów.
Istnieje materia która jest bezkształtna, trzeba nadad jej formy. Nasz stwórca nie jest twórcą
wszystkiego co istnieje. To wszystko już było. Platon wyobrażał sobie ze świat w którym żyjemy jest
najlepszym z możliwych światów. Materia nie jest dobra. Platon przejął wiele elementów
pitagorejskiej astronomii, np. że ziemia jest kulą. Był przekonany ze ciała niebieskie poruszają się też
po okręgach a okrąg to najwspanialszy kształt. Wszystko co się dzieje w tym świecie jest celowe, nie
ma zdarzeo bezcelowych. Świat jest rozumną całością, jest żywym pulsującym organizmem. Każda
częśd ma jakąś funkcje do spełnienia.
Finalizm  wszystko ma swój cel.
6. Człowiek na tym świecie znalazł się mimo wszystko wbrew swojej woli. Wyobrażał sobie ze
człowiek istniał przed urodzeniem, jako dusza. Człowiek to dusza która posługuje się ciałem. Moje
ciało nie jest człowiekiem, ciało jest obcym pierwiastkiem dla duszy, ciało jest więzieniem człowieka.
Człowiek jest wprawdzie duchem, ale przez jakiś czas musi mieszkad w ciele, ciało jest wrogiem
człowieka. Możemy mied kontakt z innymi ludz
mi przez ciało. Ciało może byd przyjacielem człowieka.
Przedstawił ciało jako z
ródło wszelkich nieszczęśd. Ciało nas nieustannie absorbuje, ciągnie nas w dół
a nasze przeznaczenie jest w górze. Przeznaczeniem człowieka jest opuścid ten świat.
Miłośd zaczyna się od fascynacji cielesnej.
Miłośd Platoniczna to miłośd bezcielesna, oparta na sentymencie duchowym. A u Platona jest miłośd
fizyczna, zaczyna się od pożądania, póz
niej się pogłębia o element duchowy. Celem tej miłości jest
idea piękna. Pragnienie wiecznego posiadania dobra i piękna, miłośd jest pragnieniem, może byd
z
ródłem cierpienia, może byd przyczyną nieszczęścia.
Wieczne posiadanie co dobre i piękne.
7. To że człowiek jest duchem który istniał przed urodzeniem pozwala mied wiedzę o tych co
widzieliśmy wcześniej.
Aprioryzm  poznanie niezależne od poznania zmysłowego, w wypadku Platona była możliwa
ponieważ dusza poznawała przed urodzeniem idee.
Platon miał 2 pojęcia duszy -
-dusza jako przyczyna ruchu i życia - wszystko co się porusza ma życia
-dusza rozumna - nie ma ciała, jest prosta, jest nieśmiertelna, nigdy się nie rozpadnie, jest
doskonalsza, dusza powinna władad ciałem, nie powinna mu ulegad.
18.11.14
Platooska teoria poznania świata:
-dusza byt niecielesny
-dualizm w teorii poznania i bytu
*poznanie rozumowe- poznaje byt prawdziwy, czyli idee
*poznanie zmysłowe- poznanie zmysłowe zakłada poznanie rozumowe np. dotknąd coś, widzied coś-
oparcie na zmysłach; aby cos zobaczyd trzeba coś najpierw pojąd, przykład z odcinkami- aby zobaczyd
że dwa odcinki są równe- trzeba mied pojęcie o równości trzeba rozumied aby to spostrzec
Trzecia teza Platona
-posiadamy wiedze wrodzonÄ…- hipoteza natywizm
-Platon pierwszy natywista
-pogląd: poznanie rozumowe jest wcześniejsze od poznania zmysłowego i jest od niego niezależne-
aprioryzm
-wiedza wrodzona zakłada istnienie człowieka przed jego narodzeniem  preegzystencja duszy
(człowiek istniał przed złączeniem się duszy z ciałem w innym wymiarze)
*wiedza wrodzona- wiedza nabyta w poprzednim wcieleniu
*żyjąc jako ludzie, czasami przypominamy sobie co widzieliśmy w poprzednim wcieleniu- np. wiedza
matematyczna, że kwadrat ma 4 boki
-hipoteza anamnezis- przypomnienie co dusza widziała, gdy nie była złączona z ciałem
-duchy w świecie idealnym, oglądaliśmy wszystko co ciekawe i idealne- stąd mamy wiedze
-duchy też widzą, tylko czym innym niż ludzie i co innego
-spostrzeganie nadzmysłowe, zmysłowe
-poznanie rozumowe:
*poznanie dyskursywne- przez wnioskowanie; poznanie pośrednie, przechodzimy do prawdy przez
szereg kroków rozumowych
*poznanie rozumowe intuicyjne- intuicja, oglÄ…d, patrzenie na rzeczy
-Platon sformułował teorie poznania dyskursywnego- dialektyka
*dialektyka najwyższa z nauk, niż matematyka i fizyka, ponieważ w matematyce posługujemy się
obrazami np. konstrukcja figur geometryczna ; dialektyka posługuje się pojęciami
*dialektyka krytyczna ( bada czy twierdzenia sÄ… prawdziwe, bada swoje podstawy; pewna forma
logiki)- matematyka dialektyczna
*dialektyka podstawÄ… wszelkiej filozofii
-mistyczno- ekstatyczne poznanie jest wyższe niż rozumowe; tylko bóstwo- intensywne, wyrywa
człowieka z ciała;
Etyka Platona:
-porzuciła teorie Sokratesa- jedna cnota wiedza, mądrośd; zbyt jednostronna teoria moralna- Platon
-tzw. teoria czterech cnót
-teoria wzięła się z jego teoria dusz i pitagorejskiej teorii dusz
(trzy części duszy: popędy duszy, dusza impulsywna, dusza rozumna- myślenie, ogląda idee, przenosi
się do świata pośmiertnego; musi byd sprawna w myśleniu, pożądaniu i w uczuciach)
-człowiek mądry potrafi uzasadnid co jest prawdą a co fałszem; nie formuje bezpodstawnych tez
-uczucia-cnota męstwa, uważał że najbardziej intensywnym uczuciem jest strach;
*cnota radośd, poczucie humoru;
*cnota sprawiedliwośd- harmonia i ład miedzy męstwem, radością, panowaniem nad sobą; słusznie
szczęśliwy człowiek; jeżeli jest równowaga
Wkład Platona do polityki:
-wizja paostwa doskonałego, najlepszego, oparta na idei sprawiedliwości i dobra
-stabilnośd paostwa; brak gwałtownych zmian; wszystko ciągłe, brak rewolucji, spokój
-musi panowad jednolita zasada organizująca życie społeczne; jeden idealny ustrój paostwowych dla
wszystkich; cecha uniwersalizm
-paostwo doskonałe ma charakter organiczny ; jeden cel i wszyscy dążą do jego realizacji; rola do
odegrania, nikt nie jest bezużytecznych- wtedy wyrzucani są np. poeci
-intelektualizm- paostwo oparte na wiedzy, szczególnie elita musi byd maksymalnie kompetentna-
musi mied talent i wiedza
-hierarchiczne paostwo- dzieli się na pewne stany społeczne; trzy stany: stan rządzących- władcy,
stan strażników- wojsko, polica, stan rzemieślnicy; każdy ma obowiązki i prawa, służą sobie nawzajem
-ascetyczne paostwo- dążenie do celów duchowych a nie materialne
-miało podlegad kontroli życie społecznego
-idea wychowania dzieci, które wychowuje paostwo
-do współobywateli odnosimy się z szacunkiem
Estetyka- teoria sztuki:
-wysoko cenił poezję; najwyższa ze sztuk
-malarstwo, rzez
biarz to rzemiosło, naśladownictwo przedmiotów
-poeta natchniony przez boga; wieszcz
-malarz nie był poważnym artystą
25.11.14
Platon po swojej śmierci nie miał zbyt wielu zwolenników. Ale po jakimś czasie, np. na początku
naszej ery ludzie zaczęli doceniad religijnośd Platooską.
Filozofia Platonska jest nadal aktualna, bo istnieje inny świat, bo dobra doczesnego świata nie SA
jedynymi dobrami. W naturze ludzkiej jest wpisane pragnienie czegoś więcej. Religie są nadal żywe.
ARYSTOTELES  był jednym ze studentów Platona.
Żył 62 lata. urodził się w Stagirze na płw Trackim. Od małego wykazywał przyrodnicze
zainteresowania [zoologia, botanika].
Arystoteles miał empirycznie ukształtowany umysł. W przeciwieostwie do Platona założył rodzinę.
Był nauczycielem Aleksandra Macedooskiego. Poklocili się, Poróżniły ich poglądy polityczne.
Po śmierci Aleksandra Arystoteles musiał opuścid Ateny, bo w Atenach były antymacedonskie
poglądy i Arystoteles był przez to zagrożony, bo miał z nim do czynienia. Rok po opuszczeniu Aten
Arystoteles umarł.
Założył własna szkole filozoficzna w Atenach  LICEUM (Likejon).
·ð Zajmowano siÄ™ tam badaniami przyrodniczymi
·ð Klasyfikacje roÅ›lin i zwierzÄ…t Arystotelesa do XVII wieku byÅ‚y uważane za podstawowe i
opierano siÄ™ na nich.
·ð Mówi siÄ™ ze to byÅ‚a szkoÅ‚a perypatetycka  podobno uprawiano tam naukÄ™ chodzÄ…c i
rozprawiajÄ…c *perypatetyczny  chodzÄ…cy+. Rozprawiali w ruchu.
pisma Arystotelesa były, podzielone na kilka grup:
- przyrodnicze  rozprawy z fizyki, z zoologii, z meteorologii
- pisma poświecone metafizyce  pisma metafizyczne zostały w pewnym okresie czasu zebrane w
całośd.
- pisma praktyczne  obejmujÄ…ce 2 dziedziny ; etykÄ™ i politykÄ™,
- pisma poetyczne   poetyka traktat o tragedii,
- pisma logiczne  poświecone logice  Nazywano je ORGANON [pisma logiczne]  narzędzie. Logigka
jest narzędziem uprawiania każdej nauki.  Analityki pierwsze i wtóre .
FILOZOFIA ARYSTOTELESA:
·ð Filozofia tragedii i sztuki  celem sztuki jest wzbudzid w czÅ‚owieku okreÅ›lone uczucia. Dobra
tragedia [przedstawienie] wzbudzała 2 uczucia: litośd i strach.
- bohater tragiczny powinien byd postacią ani odrażającą ani boską. Powinien byd podobny
do Nas. Tego bohatera powinno cos spotkad nieoczekiwanego.
Przykład tragedii Sofoklesa  Krol Edyp.
Katharsis  oczyszczenie, przez doznawanie uczud.
·ð Filozofia polityki  traktat  polityka  odpowiednik Platooskiego Paostwa. PodejÅ›cie
Arystotelesa do polityki było empiryczne.
Kilka rodzajów ustrojów społecznych.
Monarchia w którym władza należy do 1 człowieka, Zagrożeniem dla monarchii może byd jej
przekształcenie w TYRANIE  jednostka jest zła, nienadająca się do rządzenia *wtedy się to
dzieje+. Nie potępiał i nie zachwalał modelu Monarchii.
Arystokracja  ustrój w którym władza należała do klasy osób, to pewnego stanu
Arystokratów. Jeśli Arystokracja jest zepsuta to wylania się OLIGARHIA  zły model paostwa,
szkodzą pozostałym obywatelom,
Politeja  ustrój zbliżony do liberalnej demokracji tzn ustrój w którym wszyscy byli równi.
Wszyscy mieli te same prawa, rządzili Ci którzy uzyskali mandat od większości. Jeżeli ta
większośd jest zdeprawowana zdegenerowana  to przekształca się w DEMOKRACJE  rządy
motłochów, chaos, bezprawie, nie jest to stabilny ustrój, z
le zarzÄ…dzanie.
Politeja DOBRA DEMOKRACJA,
DEMOKRACJA  złe rządy.
·ð Etyka Arystotelesa.
Główne pojecie CNOTA, u Arystotelesa jest dużo cnót.
Cnota to sprawnośd.
Filozofia człowieka pojętego jako zbudowanego z duszy i ciała, człowiek to jednośd
psychofizyczna.
Arystoteles wyróżniał 3 rodzaje duszy: roślinna, zwierzęca i dusza rozumna.
Dusza roślinna  dusza która była nie tylko w człowieku ale tez w roślinach. Dusza roślinna w
roślinach odpowiadała za ich wzrost i ich ruchu.
Dusza zwierzęca  wyst w zwierzętach, odpowiedzialna za odżywianie, namiętności i popędy.
Dusza rozumna  odpowiedzialna za intelektualizm, odpowiada za intelekt.
Człowiek cnotliwy  w każdym działaniu dusz które posiada, zachowuje się w odpowiedni
sposób.
Sprawnośd w działaniu ludzkim polega na tym ze się znajduje złoty środek. Postępowanie z
umiarem. Nie ma uniwersalnej miary, nie ma uniwersalnego złotego środka. Każdy sam musi
dla siebie znalez
d zloty środek.
Osoba która jest mądra potrafi znalez
d swój zloty środek. Nie w każdym działaniu jest zloty
środek.
EUDAJMONIA  oznacza mówiąc ogólnie cos w rodzaju ogólnego zadowolenia z życia..
Człowiek który stwierdza ze  warto było żyd . Człowiek cnotliwy powinien byd szczęśliwy.
W jaki sposób osiągnąd tą cnotę moralnej dzielności? .
Sprawności/Cnoty można nauczyd się przez TRENING
Ukształtowanie charakteru  człowiek cnotliwy musi mied charakter. Charakter to
przejawiająca się w działalności dzielnośd. Dzieci nie maja charakteru.
Jak człowiek ma ukształtowany charakter to już z dobrej drogi nie zboczy. Człowiek bez
charakteru jest nieprzewidywalny, nieobliczalny i jest niebezpieczny.
Dlatego wychowanie jest najważniejsza czynnością w życiu ludzkim.
·ð Filozofia spoÅ‚eczna.
1) pochwala [obrona] niewolnictwa
2) krytyka lichwy.
ad 1) Arytoteles uważał, ze niektórzy ludzie są z natury niewolnikami, nie maja charakteru i
nie SA w stanie zarządzad swoim losem, potrzebny jest ktoś kto będzie nimi rządził.
ad 2) Lichwa  bierze się dodatkowe pieniądze za pożyczki, procenty od pożyczki.
Arystoteles uważał ze jest to sprzeczne z naturą, bo pieniądz jest tylko słodkie wymiany.
·ð StworzyÅ‚ On nowÄ… naukÄ™  LOGIK
.
Arystoteles jako 1 zastosował tzw. Formalizację w myśleniu. Polegała na tym, ze wprowadził
on w rozumowaniach sztuczne symbole, tzw ZMIENNE.
Stworzył rachunek logiczny który pokazywał niezawodne schematy rozumowe  takie, który
nas nigdy nie zawiedzie  Nauka ta to SLOGISTYKA.
19 schematów rozumowych jest niezawodnych  uczono ich przez 2000 lat.
Teoria definicji klasycznej  definicja przez najbliższy rodzaj i różnice gatunkową.
Dokonania w zakresie METAFIZYKI:
Według niego to najważniejsza cześd filozofii, ponieważ traktuje o najwyższych przyczynach i
najwyższych bytach.
Teoria kategorii  klasyfikacja bytów.
Arystoteles stwierdził, ze w 1 rzędzie istnieją substancje, [pojęciem głównym metafizyki jest
substancja  czyli każda konkretna rzecz, są to żywe organizmy+ Substancje można zanalizowad myślą,
ze substancja jest złożona z formy i materii
Potencja *możnośd+ i akt . W akcie jestem człowiekiem a w możności jestem trupem. Każda rzecz ma
w sobie możliwości które mogą się zrealizowad w istnieniu.
2.12.14
(nast. Filozofia 13.01.15r)
Tatarkiewicz! FILOZOFIA STAROZYTNA DO 211 STRONY
Arystoteles, Platon
Teoria substancji
Potencja i Akt
Koncepcja substancji jako bytu działającego
Substancje działają, bo mają siłę (siła to ich forma)
Energetyczna koncepcja bytu (Arystoteles)
Różnica między Platonem a Arystotelesem
Czy istnienie wyjaśnienie wszelkich zmian i energii w świecie tego ruchu? Pyt o ostateczne
wyjaśnienie
Pierwszy poruszycie
- byt który wszystko inne wprawił w ruch
- przyczyna ruchu musi istnied, bo inaczej byłoby nieskooczenie wiele przyczyn
sam musi byd nieruchomy, niezmienny
-nazywa siÄ™ Bogiem
-prosty, niezłożony
-wieczny bez poczÄ…tku i kooca
-doskonały
-nie ma w nim żadnych zmian i materii
<3
-nie jest stwórcą tego świata
-świat jest wieczny i ograniczony
Kosmologia Arystotelesa
-uznał, że 1 poruszycie wprawił w ruch świat, najdoskonalsze sfery kosmiczne (świat nadksięzycowy),
istoty boskie podtrzymują ruch obiektów kosmicznych
-ziemia jest centrum wszechświata- geocentryczny model wszechświata
-fizyka oparta na teologii
Po śmierci Arystotelesa, uczniowie dalej przeprowadzali badania biologiczne, nie interesowali się jego
filozofiÄ…
Wieki ciemne
12w arabowie podbili Hiszpanie i doszło do kontaktu między światem arabki i łacioskim
dopiero w średniowieczu filozofia Arystotelesa została doceniona, dzięki Tomaszowi z Akwinu
stał się najważniejszym filozofem!
A potem krytyka Arystotelesa (w renesansie)
Powrót tomizmu= powrót Arystotelesa
Logika Arystotelesa obowiÄ…zuje do dziÅ›
Dzieje filo po Arystotelesie
Rozpad Grecji
Kontakt Grecji z innymi kulturami i przenikanie wzajemnym wpływów kultur
Epoka Hellenistycznej
Szkoły H.:
- stoicyzm (zał. Cypr Zenon skition ; Hryzyp, materialiści, wszsytko c istnieje jest materialne,
moniści, materia ma szczególne władciwosci, nie jest martwa, ożywiona, materia bierna (pneumo) i
czynna (tchnienie) , neumatyczna i energetyczna wizja świata, od pożaru d pożaru wszsytko istnieje
wszsytko się powtarza, kolistośc dziejów, nic nie jest nieśmiertelne, po smierci nasza dusza będzie
trwad, panteizm (materialny swia tjest tak doskonale zorganizowany, ze ma boska nature, bóg jest
wszędzie), etyka: regorystyczna, cnota- moralna doskonałośd, życie zgodnie z naturą, zyd rozumnie, bo
naua jest rozumna, unikad uczud, ponaowac nad afektami i namiętnościami, pierwsi kosmopolitanie,
logika stoicka : nie pojęcia, lecz sądy przedmiotem badania, logika propozycjodalna, logika po raz
pierwszy uzyta w szkole stoickiej
-epikureizm- twórca Epikur, atomiści , indeterminizm (nie wszystko jest określone), skoki w bok-
atomy, danie rady dla człowieka, aby rozporoszyc lęk przed śmiercią, strach przed smiercia jest
nieracjonalny,
-sceptycyzm
WykorzystujÄ… problematykÄ™ podstaw naszej filozofii