TALES Z MILETU
Był on gr. filozofem i matematykiem. Uważany był za jednego z siedmiu mędrców czasów starożytnych i za ojca nauki greckiej. Być może ze
względu na jego wielostronne zainteresowamia. Jeden z twórców jońskiej teorii filozofii przyrody. Zapoczątkował poszukiwanie pierwszej zasady
w filozofii.Interesował się astronomią i matematyką, dowodem na to jest np.: przewidzenie przez Talesa zaćmienia słońca, które miało miejsce w
dn. 18 maja 585 roku.
Tales założył jońską szkołę filozofii przyrody, był aktywny politycznie i gospodarczo szczególnie w stosunku do Babilonu, Egiptu i Fenicji. Zasady
geometrii przyswoił sobie będąc w Egipcie, tam obliczył wysokość piramid za pomocą ich cienia. Przypisuje mu się następujące odkrycia:
1. o przepołowieniu koła przez średnicę,
2. dwa kąty przy podstawie trójkąta równoramiennego są równe,
3. jeżeli dwie linie proste przecinają się, przeciwległe kąty są równe,
4. kąt wpisany w półkole jest kątem prostym
5. trójkąt jest określony, jeżeli dana jest jego podstawa i kąty przy podstawie.
Twierdzenie Talesa brzmi: jeśli ramiona kąta płaskiego przetnie się 2 równol. prostymi, to odcinki wyznaczone przez te proste na jednym z ramion
kąta są proporcjonalne do odpowiednich odcinków na drugim ramieniu kąta.
W zakresie filozofii Tales stworzył ogólną zasadę z której powstała wszelka natura, nosiła ona miano  arche . Wg niego była to woda. Woda jest
przyczyną wszelkiego życia. Ziemia pływa na wodach oceanu. Woda w jego kosmologii odkrywała rolę wiecznej substancji nadającej żywotność
wszelkiej materii.
Nie uznawał on bogów mitologicznych. W jego racjonalistycznych koncepcjach nie było na to miejsca. Interpretacja świata była świecka: sztormów
morskich nie powodował Posejdon, ale wiatry.
Platon wspomina anegdotę dotyczącą Talesa, który jakoby poszedł wraz ze służącą obserwować w ciemności gwiazdy. Nie spostrzegł on dołu,
wpadł do niego i potłukł się. Pomocnica zaś miała mu dogryz
ć, iż chciał zobaczyć, co się dzieje na niebie, a nie dostrzegł, co znajduje się pod jego
nogami.
ARYSTOTELES
Teoria "złotego środka"
Arystoteles uważał, że zbyt skrajne czy rygorystyczne podejście do moralności oraz całkowite ignorowanie żądz cielesnych ma zwykle fatalne
rezultaty, gdyż żądze te są sposobem, w jaki ciało komunikuje silnie zależnej od niego duszy swoje potrzeby.
W swoim postępowaniu człowiek powinien kierować się "złotym środkiem", który jest określany przez jego rozum, gdyż jest to droga do
osiągnięcia szczęścia, najwyższego dobra, które jest naszym celem ostatecznym.
Wynika z tego, iż człowiek powinien podążać drogą "złotego środka"  nie ignorować żądz, ale też nie może się im podporządkowywać, nie może
im ulegać. Jego działanie ma być umiarkowane, ale ma jednocześnie przynosić mu przyjemność. Żądze muszą zostać zaspokojone, ale w sposób
umożliwiający harmonijny rozwój także rozumnej części duszy, która to dusza powinna oprócz nabywania wiedzy kultywować również
umiejętności panowania nad żądzami, poprzez silną wolę, odwagę i rozsądek.
Wg Arystotelesa nie w każdym postępowaniu można odnalez
ć "złoty środek", do takich czynów zalicza: cudzołóstwo, kradzież, morderstwo 
tutaj nie ma średniej miary, są to czyny niegodziwe!
Urodził się około 384 roku p.n.e. w Stagirze niedaleko Tracji. Był synem lekarza króla macedońskiego. Kiedy przybył do Aten postanowił
studiować filozofię w szkole Platona. Około 342 roku p.n.e został nauczycielem Aleksandra Wielkiego. Kiedy Aleksander objął tron, Arystoteles
wrócił do Aten, gdzie założył Liceum zwan perypatyckim. Szkoła ta była wzorowana na Akademii, ale miała ją prześcignąć wszechstronnością;
Arystoteles zaszczepił w niej ducha empiryzmu i uczynił instytutem badań zarówno w dziedzinie humanistycznej, jak i przyrodniczej- studiowano
tam wszystkie ówczesne nauki. Po śmierci Aleksandra, w 323 roku, Arystotelesowi groziło oskarżenie o ateizm i skazanie na śmierć, wtedy toteż
opuszcza on Ateny .
Pozostawił po sobie wiele pism. Prace między innymi o logice, etyce, poetyce, metafizyce, prace z zakresu nauk przyrodniczych. Tak więc
Arystoteles był umysłem wszechstronnym. Arystoteles odrzucił Platoński podział na świat idei oraz świat cieni, materialnych tworów. Dla
Arystotelesa materia stanowi składnik wszystkich rzeczy. Jest ona wieczna i nie ulega zniszczeniu. Stanowi ona podłoże wszystkich rzeczy.
Materia egzystuje wraz z formą. Substancje, które nas otaczają, są jednością zarówno materii jak i formy.
Zaś jeśli chodzi o cnotę to dla Arystotelesa był to środek (mesotes) między dwiema skrajnościami. Tak, więc męstwo jest środkiem względnym
wobec bojaz
liwości i zuchwalstwa. Szczególną uwagę poświęca Arystoteles sprawiedliwości, która jest najwyższą cnotą w stosunku do wspólnoty.
Postawa moralna wg Arystotelesa wynika z praktyk poprzez ćwiczenie nad sobą.
Wg niego wszechświat stanowi jednolity łańcuch przyczynowy powiązanych ze sobą zdarzeń. Jednak w tej jednolitej konstelacji jest jeden wyjątek
wszystkie ogniwa łańcuchowe, z wyjątkiem pierwszego są takie same. Wg Stagiryty pierwsze ogniwo istnieje niezależnie, wzięło się samo z
siebie. Reszta dalszych ogniw jest wynikiem przyczyn, pierwsze nie ma przyczyny i posiada inne nie znane nam właściwości.
W "Księdze II" Arystotelesa w tłum. Kazimierza Leśniakaczytamy:Badając przyczyny różnych rzeczy należy zawsze wykrywać przyczynę
najwyższą (tak zresztą we wszelkich wypadkach); oto człowiek buduje, ponieważ jest budowniczym, a jest budowniczym dzięki znajomości sztuki
budowania. Ta ostatnia jest zatem przyczyną wcześniejszą w stosunku do tamtych; i tak we wszystkich wypadkach. Dalej: przyczyny rodzajowe
wywołują skutki rodzajowe, a przyczyny szczegółowe szczegółowe skutki; np. rzez
biarz jest przyczyną posągu, a ten rzez
biarz tego posągu; z
potencjami wiążą się możliwe skutki, a z aktualnie działającymi przyczynami urzeczywistniające się skutki.
Arystoteles dokonał podziału filozofii na praktyczną i teoretyczną.
Najważniejsze dzieła to: "Kategorie i Hermeneutyka", "Topiki", "Metafizyka", "Fizyka", "O niebie", "O duszy", "Etyka nikomachejska",
"Polityka" ,"Poetyka", "Zachęta do filozofii".
Arystoteles zmarł w 324 roku p.n.e. na wyspie Eubei.
PLATON
Urodził się w 427 roku p.n.e. w Atenach. Imię Platon znaczy tyle co "barczysty" taki przydomek otrzymał on będąc w gimnazjum. Prawdziwe jego
imię brzmiało Arystokles. Uznawany za jednego z najwybitniejszych filozofów greckich.
W wieku 20 lat spotkał Sokratesa, który był jego nauczycielem. W 387 r. p.n.e. założył Akademię Ateńską. Wyrok śmierci w stosunku do
Sokratesa zniechęcił go do demokratycznych rządów.
Dzięki jego "Dialogom" znamy dokładniej postać Sokratesa, choć nie jest pewnym to, czy słowa wypowiadane przez Sokratesa to jego prawdziwe.
Platon bowiem mógł użyć postaci Sokratesa do wyłożenia własnych słów.
Wg Platona ponad zwykłym światem istnieje świat idei, którego cechą jest pełnia i doskonałość. Jest to byt niematerialny, znajdują się w nim
wieczne i niezmienne idee. Rzeczy cielesne stają się i przemijają, są one odzwierciedleniem świata idei. Mają egzystencję wtórną i zależną.
Dlatego stanowisko Platona określane jest mianem idealizmu obiektywnego.
Uczniowie Platona corocznie świętowali rocznicę jego narodzin i zgonu (347 r. p.n.e.). Poszukiwał on doskonałości. Do tej pory jest natchnieniem
dla wielu współczesnych filozofów.
"(...)To wszakże pojmuję, ile nieszczęść sprowadza na ludzi niewiedza, skoro z jej powodu, jak sie wydaje, nie uświadamiamy sobie, że
zabiegamy lub nawet - co gorsza - modlimy się o największe nieszczęścia dla nas samych. Nikt by jednak w to nie uwierzył, lecz każdy gotów
sądzić, że umie modlić się o rzeczy najlepsze a nie najgorsze.To bowiem byłoby po prawdzie podobne nie tyle do modlitwy, ile raczej do
złorzeczenia." Widzimy, że zło rodzi się z tego, iż człowiek nie wie co dobre. Platon określał dobro w ten sposób: "Tak jak oko nie mogło się z
ciemności obrócić ku światłu inaczej, jak tylko wraz z całym ciałem, tak samo całą duszą trzeba się odwrócić od świata zjawisk, które powstają i
giną, aż dusza potrafi patrzeć na byt rzeczywisty i jego pierwiastek najjaśniejszy i potrafi co widzenie wytrzymać. Ten pierwiastek nazywamy
Dobrem".
Zaś jeśli chodzi o sprawy państwa wg Platona powinni nim rządzić filozofowie. Wyżej wspomniane zostało, że Platon zniechęcił się do systemu
demokratycznego, był zwolennikiem arystokratycznego porządku. Podjął on próbę wcielenia w życie swych poglądów na dworze Dionizego
Młodszego w Syrakuzach. Zakończyła się ona jednak niepowodzeniem, a Platon ledwie uszedł z życiem. Został sprzedany w niewolę i tylko dzięki
przyjaciołom, którzy go wykupili, mógł dalej prowadzić swą działalność.
Jednym z pomysłów Platona była tzw. proegzystencja duszy. Człowiek to w zasadzie sama dusza, tyle, że zamknięta w ciele. Dusza jest czymś
odmiennym od ciała, niematerialnym i niezmiennym w czasie. "Jak długo będziemy mieli ciało i dusza nasza będzie złączona z tak wielkim złem,
nigdy w świecie nie potrafimy posiadać tego w pełni, czego pragniemy. A powiadamy, że tym jest prawda. Bo tysięczne kłopoty sprawia nam ciało
[...]tylko tę mamy wskazówkę istotnie, że kto z nas pragnie kiedy coś poznać w sposób czysty, musi się od ciała wyzwolić i samą tylko duszą
rzeczywistość oglądać [...]bo jeżeli niepodobna będąc w ciele niczego poznać doskonale, to jedno z dwojga:albo nigdy w ogóle wiedzy posiąść nie
można, albo dopiero po śmierci."
Pisma Platona:"Eutyfron", "Obrona Sokratesa", "Kriton", "Fedon", "Kratyl", "Teajtet", "Sofista", "Polityk", "Parmenides", "Fileb", "Uczta", "Fajdros",
"Alkibiades I", "Alkibiades II", "Hipparch", "Rywale", "Teages", "Charmides", "Laches", "Lysis", "Eutydem", "Protagoras", "Gorgiasz", "Menon",
"Hippiasz Większy", "Hippiasz Mniejszy", "Ion", "Meneksenos", "Klejtofon", "Państwo", "Timajos", "Kritiasz", "Minos", "Prawa", "Epinomis", "Listy".
SOKRATES
Urodził się w 469 roku w miasteczku Alopece. Dokonał on zwrotu w filozofii. Jako pierwszy zajął się człowiekiem i jego uczynił środkiem swego
myślenia. Sokrates nie stworzył zamkniętego systemu filoz.; podkreślając świadomość własnej niewiedzy ("wiem, że nic nie wiem"; "scio me, nihil
scire"),
Głównym zadaniem dla Sokratesa było dojście do samowiedzy. Prowokował ludzi do myślenia. Nie obawiał się ośmieszać ludzkiej głupoty. Często
też przysparzał sobie tym wrogów. Głównym celem jego filozofii była dialektyka (ztuka dyskutowania, zwłaszcza umiejętność dochodzenia do
prawdy przez ujawnianie i przezwyciężanie sprzeczności w rozumowaniu przeciwnika).
Z jego osobą nieodłącznie wiążę się tzw. metoda elenktyczna, która ukazywała złudność dotychczasowej wiedzy. Jej rola polegała na destrukcji
dotychczasowych mniemań człowieka. Sokratejskie pytania zmuszały zapytywanego do wyciągnięcia wniosków,różnicowały one skrajność
danego pojęcia, poprzez dochodzenie od ogólności do szczegółowości. Dzięki temu zapytywany mógł odnalez
ć immanentność danego pojęcia.
Drugą metodą była metoda majeutyczna. Jej zadaniem było wspomaganie człowieka w jego rozumowaniu. Sokrates chciał być jedynie
pomocnikiem do dojścia do samowiedzy.
Ożenił się jeden raz, z legendarną Ksantypą, która stworzyła taką atmosferę w domu, że Sokrates uciekał na ulicę. Miał z nią syna Lamproklesa,
który jak twierdził Platon był poetą.
W 399 roku p.n.e. został skazany na śmierć z racji tego, iż został uznany za wroga religii i deprawatora młodzieży.
"...ten z was, ludzie, jest mądrzejszy, który, jak Sokrates, poznał, że nic nie jest naprawdę wart, tam gdzie chodzi o mądrość." "(...)Bo przecież o
śmierci żaden człowiek nie wie, czy czasem nie jest dla nas największym ze wszystkich dobrem, a tak się jej ludzie boją, jakby dobrze wiedzieli,
że jest największym złem. A czyż to nie jest głupota, i to ta najpaskudniejsza: myśleć, że się wie to, czego człowiek nie wie?" Tak brzmiały
http://notatek.pl/filozofia-wyklady-4?notatka
fragmenty "Obrony Sokratesa" napisanej przez Platona
Sokrates choć nie napisał ani pół zdania, był i będzie wiecznym problemem dla współczesnych. Tak do końca nie wiemy, kim był, czym się
zajmował. Możemy tylko opierać się na podaniach innych filozofów.
"Poznaj samego siebie."Takie było główne przesłanie Sokratesa.
Cyceron pisał"Od najdawniejszych czasów aż do Sokratesa[...] filozofia badała liczby i ruchy oraz zajmowała się zagadnieniem, skąd wszystkie
rzeczy biorą swój początek i dokąd z powrotem wracają; pilnie też badano wielkość gwiazd[...] i wszelkie zjawiska niebieskie. Sokrates zaś
pierwszy sprowadził filozofię z nieba na ziemię, do miast, a nawet do domów i kazał jej badać życie i obyczaje oraz to, co dobre, a co złe."
Z Sokratesem łączy się zwrot w filozofii, nie zajmowała się ona pramaterią, nie szukała przyczyny wszechrzeczy. Skupiała się ona na człowieku i
jego właśnie postawiła w centrum zainteresowania.
DEMOKRYT Z ABDERY
ył w latach ok. 460-350 r. p.n.e., filozof grecki, zajmował się fizyką, medycyną, matematyką, architekturą, etyką. Żadne z jego dzieł nie przetrwało
w całości, zachowały się jedynie niewielkie fragmenty. Jego myśli kontynuowali Lukrecjusz i Epikur. W wiekach póz
niejszych- Galileusz i Giordano
Bruno. Uważany za twórcę atomizmu (pogląd, wg którego wszelkie całości (układy złożone) dadzą się wyjaśnić przez prawa i twierdzenia
dotyczące ich elementów składowych). Pierwotne znaczenie słowa "atom" oznaczało nie tylko najmniejszą i niepodzielną cząstkę substancji, lecz
również jednostkę ludzką. Nic w świecie nie dzieje się przypadkowo. Atomy poruszają się po wyznaczonych torach, zderzając się i łącząc tworzą
mniej lub bardziej trwałe struktury. Przypadek jest wynikiem niewiedzy.
Diogenes Laertios pisał:"Poglądy jego zaś były następujące: Początkiem wszechrzeczy są atomy i próżnia. Wszystko inne jest tylko mniemaniem.
Istnieje nieskończenie wiele światów, które rodzą się i giną. Nic nie może powstać z niebytu ani w niebyt się obrócić.
Atomy są nieskończenie pod względem wielkości i ilości, a poruszają się we wszechświecie ruchem wirowym; w ten sposób powstają wszystkie
ciała złożone, jak ogień, woda, powietrze, ziemia; albowiem i one są konglomeratami określonych atomów. Atomy dzięki swej masywności nie
podlegają jakiemukolwiek oddziaływaniu i są niezmienne. Słońce i księżyc składają się z atomów gładkich i okragłych, podobnie jak dusza.
Dusza jest tym samym co umysł. Widzenie powstaje wskutek wpadania do oczu podobizn. Wszystko dzieje się wskutek konieczności, bo ruch
wirowy jest przyczyną wszelkiego powstawania rzeczy; to nazywa on koniecznością. Najwyższym celem jest pogoda ducha, nie pokrywająca się
bynajmniej z rozkoszą, jak to niektórzy fałszywie interpretują, lecz będąca stanem spokoju i równowagi wewnętrznej, w którym dusza jest wolna
od strachu, zabobonów i innych podobnych doznań; stan ten nazywa się albo dobrym samopoczuciem, albo innymi określeniami. Jakości mają
istnienie tylko umowne, rzeczywiście istnieją tylko atomy i próżnia."(M. A
ojek, Teksty filozoficzne dla szkół średnich, Warszawa 1987, s.42-43).
Demokryt uważa, że są rodzaje poznania: poznanie rozumowe i zmysłowe, poznanie pierwsze nazywa prawdziwym, drugie-fałszywym. W
rzeczach naprawdę istnieje atom i próżnia, reszta wynika z błędnego mniemania. W codziennych czynnościach Demokryt zalecał kierować się
rozumem, widząc w nim "nieśmiertelne rozkosze". Zmysłowo postrzegane rzeczy takie jak zapach, barwa, temperatura, nie istnieją naprawdę, są
one tylko wynikiem tego, w jaki sposób je postrzegamy.
HERAKLIT Z EFEZU
Filozof grecki, mieszkał w Efezie, który w tym czasie i był rynkiem targowym. Efez leży niedaleko Prieny i Miletu nad Morzem Śródziemnym.
Uznawany za ojca dialektyki. Był jak pisze Diogenes Laertios: "wyniosły jak mało kto i pogardliwy". Choć wywodził się z arystokracji, a członkowie
jego rodziny dziedziczyli urząd basileusa (króla), nie przejawiał chęci do zajmowania się polityką. Zrzekł się władzy na rzecz swojego brata, a na
prośbę współobywateli o ustanowienie dla nich prawa zareagował odmową. W końcu, stawszy się mizantropem, poszedł w góry i prowadził tam
samotny żywot. Do historii przeszedł jako jeden z największych samotników wśród filozofów.
Za podstawę istnienia Wszechświata uznał ogień, który jest poddany procesom przemian, którymi kieruje logos.
 Przemiany ognia: najpierw morze, z morza jednej połowy zaś ziemia, a z drugiej płomienny podmuch. Chce on przez to powiedzieć, że ogień
wskutek działania boskiego logosu, który wszystkim rządzi, przekształca się poprzez powietrze w substancję wilgotną, będąca zarodkiem świata,
a którą on sam nazywa morzem; z tego następnie powstaje ziemia i niebo i to wszystko, co oko obejmuje. Świat znowu wraca do pierwotnego
stanu i przemienia się w ogień, to wynika jasno z następujących słów: morze [które stało się ziemią] teraz przekształca się w ogień i otrzymuję swą
miarę w tej samej proporcji, jaką miało przed staniem się ziemią. (R. Palacz, Klasycy filozofii, Warszawa 1987, s. 25-26).
Każda materia podlega ciągłym przeobrażenia. Egzystencja nie jest stała, jest tylko nieprzerwane stawanie się.
Izolował się od  ciemnego tłumu . Być może dlatego wypowiadał się językiem trudnym, niełatwym do zrozumienia. Dlatego zwano go filozofem
 ciemnym (skoteion).