Zapas zabezpieczający

Zapas zabezpieczający

jako element struktury

jako element struktury

zapasu

zapasu

Małgorzata Czech

Małgorzata Czech

Nr4/ dz. 1

Nr4/ dz. 1

Zapasy

Zapasy

definicja

definicja

zgromadzone i składowane do celów działalności

zgromadzone i składowane do celów działalności
gospodarczej dobra materialne, wchodzące w skład

gospodarczej dobra materialne, wchodzące w skład
rzeczowych składników majątku obrotowego, występujące

rzeczowych składników majątku obrotowego, występujące
jako materiały i surowce, produkcja w toku oraz wyroby

jako materiały i surowce, produkcja w toku oraz wyroby
gotowe

gotowe

Niezagospodarowane dobra rzeczowe, utrzymywane przez

Niezagospodarowane dobra rzeczowe, utrzymywane przez
firmę celem użycia w przyszłości

firmę celem użycia w przyszłości

Skutek braku możliwości zsynchronizowania strumieni

Skutek braku możliwości zsynchronizowania strumieni
dopływu i odpływu

dopływu i odpływu

Częściowo niepożądane przerwy w przepływie materiałów

Częściowo niepożądane przerwy w przepływie materiałów

Zapasy

Zapasy

Stanowią rzeczową, niespieniężoną część

Stanowią rzeczową, niespieniężoną część

środków obrotowych przedsiębiorstwa

środków obrotowych przedsiębiorstwa

zgromadzoną z perspektywami na przyszłość.

zgromadzoną z perspektywami na przyszłość.

Ich wielkość i struktura zależy od szerokiej gamy

Ich wielkość i struktura zależy od szerokiej gamy

czynników, z których duże znaczenie odgrywa

czynników, z których duże znaczenie odgrywa

stopień zrównoważenia popytu i podaży na rynku

stopień zrównoważenia popytu i podaży na rynku

zaopatrzeniowym. Ważna w tej kwestii jest

zaopatrzeniowym. Ważna w tej kwestii jest

również sama sprawność organizacyjna systemu

również sama sprawność organizacyjna systemu

zaopatrzeniowego, cykliczności dostaw i inne

zaopatrzeniowego, cykliczności dostaw i inne

czynniki skorelowane z utrzymaniem i

czynniki skorelowane z utrzymaniem i

prowadzeniem gospodarki magazynowo

prowadzeniem gospodarki magazynowo –

–

zapasowej.

zapasowej.

Modele kształtowania zapasów w

Modele kształtowania zapasów w

przedsiębiorstwie*

przedsiębiorstwie*

Klasyczne modele sterowania zapasami przez długi okres były

Klasyczne modele sterowania zapasami przez długi okres były

stosowane zarówno na wejściu do przedsiębiorstwa, więc w fazie

stosowane zarówno na wejściu do przedsiębiorstwa, więc w fazie

zaopatrzenia, jak również na wyjściu, więc w

zaopatrzenia, jak również na wyjściu, więc w fazie dystrybucji.

fazie dystrybucji.

Rozwój metod zarządzania opartych na zasadach współczesnej

Rozwój metod zarządzania opartych na zasadach współczesnej
logistyki doprowadził do uwypuklenia współzależności pomiędzy

logistyki doprowadził do uwypuklenia współzależności pomiędzy

procesami planowania produkcji a zarządzania zapasami. W

procesami planowania produkcji a zarządzania zapasami. W

planowaniu produkcji, uwzględniającej jednocześnie planowanie

planowaniu produkcji, uwzględniającej jednocześnie planowanie
poziomów zapasów, można wyróżnić dwa podejścia

poziomów zapasów, można wyróżnić dwa podejścia

[Bonney

[Bonney 1994]:

1994]:

Ustalony zostaje poziom zapasów, a następnie opracowuje się tak

Ustalony zostaje poziom zapasów, a następnie opracowuje się tak
plany produkcji, aby ten poziom był zawsze utrzymany.

plany produkcji, aby ten poziom był zawsze utrzymany.

Za punkt wyjścia przyjmuje się założony plan produkcji, z którego

Za punkt wyjścia przyjmuje się założony plan produkcji, z którego

wynika poziom utrzymywanych zapasów. Wielkość tych zapasów

wynika poziom utrzymywanych zapasów. Wielkość tych zapasów

powiększana jest o planowany poziom zapasu zabezpieczającego.

powiększana jest o planowany poziom zapasu zabezpieczającego.

* źr. Piotr Cyplik „

* źr. Piotr Cyplik „ZASTOSOWANIE KLASYCZNYCH METOD ZARZĄDZANIA ZAPASAMI DO OPTYMALIZACJI ZAPASÓW MAGAZYNOWYCH

ZASTOSOWANIE KLASYCZNYCH METOD ZARZĄDZANIA ZAPASAMI DO OPTYMALIZACJI ZAPASÓW MAGAZYNOWYCH ”

”

Zapasy bezpieczeństwa

Zapasy bezpieczeństwa

W praktyce produkcyjnej tempo zużycia

W praktyce produkcyjnej tempo zużycia

zapasów nie jest stałe, zdarzają się

zapasów nie jest stałe, zdarzają się

także opóźnienia dostaw zapasów

także opóźnienia dostaw zapasów

uzupełniających i inne zakłócenia.

uzupełniających i inne zakłócenia.

Trzeba je kompensować zapasami

Trzeba je kompensować zapasami

bezpieczeństwa, aby zapewnić

bezpieczeństwa, aby zapewnić

ciągłość zaopatrzenia produkcji.

ciągłość zaopatrzenia produkcji.

Cykl uzupełnienia i zużywania

Cykl uzupełnienia i zużywania

zapasów

zapasów

Gospodarka magazynowa w

Gospodarka magazynowa w

systemach niezależnych

systemach niezależnych
od zapotrzebowania ma

od zapotrzebowania ma
na celu optymalizację

na celu optymalizację
kosztów dostarczania i

kosztów dostarczania i
utrzymywania

utrzymywania
półproduktów. Prowadząc

półproduktów. Prowadząc
gospodarkę magazynową,

gospodarkę magazynową,
należy pamiętać, że

należy pamiętać, że
dostawa z

dostawa z
poprzedzającego okresu

poprzedzającego okresu A

A

musi pokryć

musi pokryć
zapotrzebowanie powstałe

zapotrzebowanie powstałe
w okresie

w okresie B

B..

18.12. Zamówienie złożone w czasie

A

musi pokryć popyt do momentu

B

Zapasy zabezpieczające

Zapasy zabezpieczające

Zapas bezpieczeństwa

Zapas bezpieczeństwa

pozwala utrzymać

pozwala utrzymać
ciągłość procesów

ciągłość procesów
wytwórczych w

wytwórczych w
momencie nagłego

momencie nagłego
nieplanowanego

nieplanowanego
wzrostu popytu.

wzrostu popytu.

Rys. 18.10. Efekty dodania zapasu zabezpieczającego:
a) cykl rotacji zapasów, b) prawdopodobieństwo wystąpienia
niedoborów przy zapasie bezpieczeństwa

Zapasy w gospodarce

Zapasy w gospodarce

W gospodarce zapasami można stosować

W gospodarce zapasami można stosować

różne kryteria ich klasyfikacji. Tradycyjnie

różne kryteria ich klasyfikacji. Tradycyjnie

więc dzieli się zapasy

więc dzieli się zapasy według ich

według ich

rodzajów. Wyróżnia się zatem zapasy

rodzajów. Wyróżnia się zatem zapasy

mate-riałów (surowce, paliwa, przedmioty

mate-riałów (surowce, paliwa, przedmioty

nietrwałe).

nietrwałe).

Kolejna forma

Kolejna forma -- to zapasy produkcji

to zapasy produkcji

nieukończonej, do

nieukończonej, do której zalicza się

której zalicza się

półfabrykaty i tzw. produkcję w

półfabrykaty i tzw. produkcję w

toku.

toku. Wreszcie

Wreszcie -- zapasy wyrobów

zapasy wyrobów

gotowych i towarów.

gotowych i towarów.

Rodzaje zapasu ze względu na

Rodzaje zapasu ze względu na

powód tworzenia

powód tworzenia

Zapasy bieżące

Zapasy bieżące

Zapasy cykliczne (sezonowe)

Zapasy cykliczne (sezonowe)

Zapasy bezpieczeństwa

Zapasy bezpieczeństwa

Zapasy nadmierne

Zapasy nadmierne

Czynniki wpływające na poziom

Czynniki wpływające na poziom

zapasów bezpieczeństwa:

zapasów bezpieczeństwa:

Długość czasu dostawy na odtworzenie stanu zapasów

Długość czasu dostawy na odtworzenie stanu zapasów

S = tw( Nmax

S = tw( Nmax –

– No)

No)

Prawdopodobieństwo przekroczenia czasu dostawy i przekroczenia pobrań (błąd w

Prawdopodobieństwo przekroczenia czasu dostawy i przekroczenia pobrań (błąd w
prognozie niezawodności zachowania czasu dostawy i wielkości zapotrzebowania)

prognozie niezawodności zachowania czasu dostawy i wielkości zapotrzebowania)

S = kq

S = kq

Założony poziom obsługi

Założony poziom obsługi

Liczba magazynów

Liczba magazynów

Sn = S1V

Sn = S1V

Objaśnienia:

Objaśnienia:

S

S –

– w ielkość zapasu bezpieczeństwa

w ielkość zapasu bezpieczeństwa

Nmax

Nmax –

– maksymalnie możliw y popyt w jednostce czasu

maksymalnie możliw y popyt w jednostce czasu

N0

N0 -- oczekiw any, przeciętny popyt w jednostce czasu

oczekiw any, przeciętny popyt w jednostce czasu

tw

tw –

– czas dostawy

czas dostawy

q

q --odchylenie standardowe rozkładu błędu prognozy

odchylenie standardowe rozkładu błędu prognozy

k

k-- w spółczynnik bezpieczeństwa

w spółczynnik bezpieczeństwa

Sn

Sn -- całkowity zapas bezpieczeństwa w przypadku n magazynów

całkowity zapas bezpieczeństwa w przypadku n magazynów

S1

S1 -- zapas bezpieczeństwa dla zaspokojenia popytu z jednego magazynu

zapas bezpieczeństwa dla zaspokojenia popytu z jednego magazynu

V

V –

– pierwiastek z liczby magazynów, gdy popyt ma zostaćzaspokojony z kilku

pierwiastek z liczby magazynów, gdy popyt ma zostaćzaspokojony z kilku

magazynów

magazynów

Metody określania optymalnego

Metody określania optymalnego

poziomu zapasów bezpieczeństwa

poziomu zapasów bezpieczeństwa

Określenie poziomu zapasu

Określenie poziomu zapasu
bezpieczeństwa przez utrzymywanie

bezpieczeństwa przez utrzymywanie
gotowości do świadczenia określonego

gotowości do świadczenia określonego
poziomu obsługi dostaw

poziomu obsługi dostaw

Określenie poziomu zapasu

Określenie poziomu zapasu
bezpieczeństwa za pomocą kosztów

bezpieczeństwa za pomocą kosztów
niedoborów

niedoborów

Określenie poziomu zapasu

Określenie poziomu zapasu
bezpieczeństwa na podstawie

bezpieczeństwa na podstawie
uwzględnienia zmian popytu wskutek

uwzględnienia zmian popytu wskutek
wystąpienia niedoborów

wystąpienia niedoborów