2009-03-18

1

Nadciśnienie tętnicze

Klasyfikacja ciśnienia tętniczego

(wg ESC i ESH)

Kategoria

Skurczowe

Rozkurczowe

Optymalne

<120

<80

Prawidłowe

120-129

80-84

Wysokie prawidłowe

130-139

85-89

Nadciśnienie

stopień 1 (łagodne)

140-159

90-99

stopień 2 (umiarkowane)

160-179

100-109

stopień 3 (ciężkie)

 180

 110

izolowane skurczowe

 140

< 90

Podział nadciśnienia tętniczego



Pierwotne (> 90% przypadków)



Wtórne (o znanej przyczynie)

Przyczyny wtórnego nadciśnienia
tętniczego



Choroby nerek



Nefropatia cukrzycowa



Zwężenie tętnicy nerkowej



Zaburzenia endokrynologiczne



Nadczynność lub niedoczynność nadnerczy



Koarktacja aorty



Ostry stres



Hipoglikemia



Po dużych zabiegach operacyjnych



Zespół obturacyjnego bezdechu sennego



Choroby neurologiczne



Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe



Zespół Guillaina i Barrego



Porażenie czterokończynowe



Leki

(doustne środki antykoncepcyjne)



Substancje toksyczne

(alkohol, nikotyna, amfetamina, kokaina)

Epidemiologia pierwotnego nadciśnienia
tętniczego



Rozkład ciśnienia tętniczego w populacji dorosłych
Polaków (2002 r)



Nadciśnienie tętnicze – 29%



Ciśnienie wysokie prawidłowe – 30%



Ciśnienie prawidłowe – 21%



Ciśnienie optymalne – 20%



Częstość występowania nadciśnienia tętniczego:



zwiększa się z wiekiem



Częściej u mężczyzn i u kobiet po menopauzie

Patogeneza pierwotnego nadciśnienia
tętniczego



wieloczynnikowa



Uwarunkowane genetycznie lub środowiskowo
zaburzenie czynności jednego lub kilku układów
biorących udział w regulacji ciśnienia tętniczego:



Układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA)



Układ współczulny



Peptydy natriuretyczne



Substancje wytwarzane przez śródbłonek naczyniowy

Create PDF

files without this message by purchasing novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2009-03-18

2

Układ RAA



Renina



Wytwarzana przez aparat przykłębuszkowy nerki



Działanie: odpowiedzialna za powstawanie angiotensyny I



Angiotensyna II



Powstaje w płucach pod wpływem ACE



Działanie:



Skurcz naczyń (także wieńcowych)



Działanie aterogenne i prozakrzepowe



Pobudza wydzielanie aldosteronu



Aldosteron



Wytwarzany w korze nadnerczy



Działanie:  wchłanianie zwrotne Na



w kanalikach

nerkowych

Układ współczulny



 częstotliwość rytmu i siłę skurczu mięśnia
sercowego ->  pojemność minutową



Skurcz mięśni gładkich ->  opór obwodowy



 objętość krwi krążącej



 aktywność układu RAA

Peptydowe hormony natriuretyczne



Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (atrial
natruretic peptide, ANP) i mózgowy peptyd
natriuretyczny (brain natriuretic peptide, BNP)



Wytwarzane w sercu, nerkach, naczyniach, mózgu



Przeciwdziałają różnym mechanizmom
zwiększającym ciśnienie tętnicze:



Rozkurcz naczyń



 wydalania Na i wody przez nerki



Hamowanie działania angiotensyny II, aldosteronu,
noradrenaliny, wazopresyny o endoteliny I

Substancje wytwarzane przez
śródbłonek naczyniowy



Tlenek azotu (NO)



Rozkurcz mięśni gładkich tętnic -> rozszerzenie naczyń



Hamuje agregację płytek krwi



Działanie antyproliferacyjne



Zapobiega utlenianiu lipidów



Endotelina



Działa antagonistycznie do NO



Przerost mięśnia sercowego

Czynniki środowiskowe



Spożycie soli



Mała aktywność fizyczna



Otyłość (zwł. brzuszna)



Stres psychiczny ( napięcie układu współczulnego)

Obraz kliniczny



Często przebieg bezobjawowy



Mogą wystąpić bóle głowy, zburzenia snu, łatwe
męczenie się



Rozpoznanie:



Wartości ciśnienia skurczowego  140 mm Hg i/lub
rozkurczowego  90 mm Hg



Stwierdzone podczas 2 wizyt (wartości średnie z 2
pomiarów)

Create PDF

files without this message by purchasing novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2009-03-18

3

Powikłania nadciśnienia tętniczego



Przerost lewej komory serca



Niewydolność serca



Przyspieszony rozwój miażdżycy tętnic



Udar mózgu

(krwotoczny, niedokrwienny, TIA)



Upośledzenie czynności nerek, niewydolność nerek



Rozwarstwienie aorty



Zmiany w naczyniach siatkówki

(wybroczyny, wysięki,

obrzęk tarczy nerwu wzrokowego)

Leczenie



Zmiany stylu życia



Zmniejszenie masy ciała do prawidłowej



Dieta śródziemnomorska



Zmniejszenie spożycia soli (< 6 g/dz)



Zwiększenie aktywności fizycznej



Ograniczenie spożycia alkoholu



farmakoterapia

Sytuacje szczególne



Podeszły wiek



Często izolowane nadciśnienie skurczowe



Leczenie zmniejsza śmiertelność i chorobowość z powodu chorób
układu krążenia



Często hipotonia ortostatyczna



Cukrzyca typu 2



Docelowe ciśnienie tętnicze < 130/80 mm Hg (125/75 mm Hg u
osób z białkomoczem)



Ciąża



Fizjologia: obniżenie RR w II trymestrze, powrót do wartości
sprzed ciąży lub zwiększenie w III trymestrze



Nadciśnienie tętnicze ciążowe – rozwija się po 20. tyg. ciąży i
ustępuje w ciągu 6 tyg. po porodzie



Nadciśnienie + znaczny białkomocz – stan przedrzucawkowy

Nadciśnienie płucne



Nieprawidłowy wzrost ciśnienia w tętnicy płucnej
spowodowany różnymi chorobami serca, płuc i
naczyń płucnych



Przyczyny:



Zmiany w naczyniach płuc



Idiopatyczne



W chorobach tkanki łącznej: twardzina, toczeń, RZS



Wady serca z przeciekiem lewo-prawym



Choroby lewego przedsionka, komory lub zastawek



Przewlekła choroba zakrzepowa lub zatorowa



Choroby płuc



POChP



Zespół bezdechu sennego

Obraz kliniczny nadciśnienia płucnego



Objawy:



Ograniczenie tolerancji wysiłku spowodowane dusznością
lub męczliwością



Zasłabnięcie w czasie wykonywania wysiłku

(w zaawansowanej)



Objawy niewydolności prawokomorowej serca



Sinica centralna

w wadach z przeciekiem



Palce pałeczkowate

w chorobach płuc lub wrodzonych wadach serca



Przewlekła niewydolność żylna

w zakrzepowo-zatorowym

nadciśnieniu płucnym



Przebieg postępujący



Średni czas przeżycia w idiopatycznym nadciśnieniu
płucnym 2,8 roku

Postępowanie w nadciśnieniu płucnym



Ograniczenie wysiłków fizycznych



Ograniczenie ilości soli w diecie



Farmakoterapia



Leczenie inwazyjne



Septostomia przedsionkowa



Trombendarterektomia płucna



Przeszczepienie płuc i serca

Create PDF

files without this message by purchasing novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)