Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
1
Konspekt do zaj
ęć
specjalizacyjnych z zakresu piel
ę
gniarstwa w anestezjologii i
intensywnej terapii.
Opieka nad pacjentem po operacji serca
Pacjent po transplantacji serca
Pacjenci po przeszczepie serca
ż
yj
ą
pod stałym nadzorem lekarskim i musz
ą
regularnie przyjmowa
ć
leki
(przede wszystkim immunosupresyjne). Musz
ą
tak
ż
e regularnie poddawa
ć
si
ę
badaniom stwierdzaj
ą
cym stan
mi
ęś
nia sercowego, dzi
ę
ki którym łatwiej jest zdiagnozowa
ć
wczesne objawy odrzutu.
Pierwsze dni po przeszczepie
•
nale
ż
y eliminowa
ć
l
ę
k i niepokój chorego oraz zapewnia
ć
o stałej obecno
ś
ci wykwalifikowanego
personelu, aby wzmacnia
ć
poczucie bezpiecze
ń
stwa
•
nale
ż
y ułatwi
ć
choremu orientacj
ę
co do czasu, miejsca w którym si
ę
znajduje
•
nale
ż
y wypracowa
ć
sposób komunikacji z pacjentem zaintubowanym
•
nale
ż
y podejmowa
ć
działania zmierzaj
ą
ce do niwelowania bólu pooperacyjnego oraz wczesnego
uruchamiania chorego
•
nale
ż
y d
ąż
y
ć
do jak najszybszego rozpocz
ę
cia
ż
ywienia pacjenta
Po operacji pacjent pozostaje kilka dni na oddziale pooperacyjnym i jest podł
ą
czony do respiratora.
Wentylacja mechaniczna jest prowadzona przez ró
ż
nie długi okres czasu. Narz
ą
d dawcy przeszedł okres
niedokrwienia i przechowania go w pojemniku z lodem, a nast
ę
pnie operacj
ę
wszczepienia go do organizmu
biorcy. Z tego powodu b
ę
dzie potrzebowa
ć
troch
ę
czasu, zanim zacznie funkcjonowa
ć
z pełn
ą
wydajno
ś
ci
ą
.
W pierwszym dniu po operacji chory mo
ż
e odczuwa
ć
nudno
ś
ci, dlatego nie powinien by
ć
od
ż
ywiany drog
ą
doustn
ą
, a jedynie do
ż
ylnie. Codziennie chorego nale
ż
y wa
ż
y
ć
i odpowiednio dawkowa
ć
płyny (kontrola
obrz
ę
ków), aby nie obci
ąż
a
ć
serca.
Wa
ż
ne jest aby chory jak najwcze
ś
niej próbował wstawa
ć
na własnych nogach i poruszał si
ę
. Wi
ę
kszo
ść
pacjentów jest w stanie wsta
ć
z łó
ż
ka przy pomocy piel
ę
gniarki w 3 - 4 dobie po zabiegu.
Najcz
ę
stsze problemy w okresie pooperacyjnym
•
ból rany pooperacyjnej
•
konieczno
ść
ochrony mostka
•
trudno
ś
ci w oddychaniu
•
obrz
ę
ki ko
ń
czyn
•
zaburzenia ze strony układ kr
ąż
enia
•
brak apetytu
•
zmiany grzybicze jamy ustnej
•
drzenie rak, nadmierny porost włosów oraz przerost dzi
ą
seł
•
zmiany na skórze
•
zaburzenia emocjonalne
Biopsja serca
Jest to pobranie wycinka serca przez
ż
ył
ę
szyjn
ą
lub podobojczykow
ą
i ocena próbki pod k
ą
tem
objawów wskazuj
ą
cych na ewentualne odrzucenie przeszczepu.
Okresy wykonywania biopsji:
•
w 1- szym miesi
ą
cu po przeszczepie- co 7 dni
•
w 2- gim miesi
ą
cu co 14 dni
•
w 3-cim miesi
ą
cu 1 raz na miesi
ą
c
•
od 4-tego miesi
ą
ca do roku- co 3 miesi
ą
ce
•
po 1 roku co 6 miesi
ę
cy
•
po 2 latach- 1 raz w roku
•
po stwierdzeniu odrzutu- kontrolna biopsja po 7- 9 dniach
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
2
Opieka po opuszczeniu szpitala
Do czasu wypisu ze szpitala pacjent pozostaje pod
ś
cisłym nadzorem personelu o
ś
rodka
transplantacyjnego. Po opuszczeniu szpitala bardzo wiele b
ę
dzie zale
ż
ało od samego chorego oraz członków
jego rodziny.
1. Higiena rany pooperacyjnej
•
utrzymanie w czysto
ś
ci
•
kontrola opatrunku
•
obserwacja w kierunku infekcji
2. Kontrola temperatury ciała
1. nale
ż
y sprawdzi
ć
wówczas, gdy pojawi si
ę
gorsze samopoczucie lub wyst
ą
pi
ą
dolegliwo
ś
ci bólowe
3. Kontrola ci
ś
nienia t
ę
tniczego i t
ę
tna
4. Ogólne zasady higieny
Dbało
ść
o higien
ę
osobist
ą
pomaga zmniejszy
ć
ryzyko zaka
ż
e
ń
.
5. Higiena jamy ustnej
Pacjenci po przeszczepie powinni dba
ć
o higien
ę
jamy ustnej. Najlepiej jest u
ż
ywa
ć
mi
ę
kkiej szczoteczki do
z
ę
bów, aby unikn
ąć
podra
ż
nienia dzi
ą
seł. Jam
ę
ustn
ą
nale
ż
y płuka
ć
płynem antyseptycznym. Nale
ż
y
regularnie kontrolowa
ć
jam
ę
ustn
ą
w gabinecie stomatologicznym. Chore z
ę
by mog
ą
by
ć
ź
ródłem ci
ęż
kich
zaka
ż
e
ń
u pacjentów z osłabion
ą
odporno
ś
ci
ą
. Leczenie stomatologiczne u chorych po transplantacji
powinno odbywa
ć
si
ę
w osłonie antybiotykowej. Nale
ż
y zwraca
ć
uwag
ę
na ochron
ę
przero
ś
ni
ę
tych dzi
ą
seł.
6. Higiena skóry i włosów
Niektóre leki (Encorton, Prednison) mog
ą
by
ć
przyczyn
ą
tr
ą
dziku na skórze twarzy, klatce piersiowej,
ramionach i plecach. Nale
ż
y stosowa
ć
antyseptyczne kostki myj
ą
ce, płyny bakteriobójcze. Zaawansowane
zmiany powinny by
ć
leczone przez dermatologa. Skór
ę
powinno si
ę
nawil
ż
a
ć
.
7. Ekspozycja na sło
ń
ce
Pacjenci po przeszczepie s
ą
bardziej nara
ż
eni na ryzyko powstania raka skóry, w zwi
ą
zku z tym,
ż
e ich układ
odporno
ś
ciowy nie jest w stanie naprawi
ć
wszystkich uszkodze
ń
zwi
ą
zanych z działaniem promieni
ultrafioletowych.
•
nale
ż
y unika
ć
ekspozycji w okresie najwi
ę
kszego nasłonecznienia
•
nale
ż
y u
ż
ywa
ć
okularów, czapek
•
stosowa
ć
kremy z filtrem
8. Rehabilitacja
Powrót do domu po transplantacji to jedna z najszcz
ęś
liwszych chwil, ale cz
ę
sto towarzyszy jej niepokój, a
nawet niewielkiego stopnia depresja.
Zwykle po najbardziej trudnym okresie (ok. 3 miesi
ę
cy) od transplantacji niemal wszyscy chorzy powracaj
ą
do normalnej aktywno
ś
ci
ż
yciowej. Ucz
ą
si
ę
, pracuj
ą
, maj
ą
rodziny, wychowuj
ą
dzieci.
9. Dieta i od
ż
ywianie
Wła
ś
ciwe od
ż
ywianie odgrywa wa
ż
n
ą
rol
ę
w procesie zdrowienia i rehabilitacji, poniewa
ż
organizm na skutek
długotrwałej choroby przed przeszczepem jest w stanie znacznego niedo
ż
ywienia. Efektem niepo
żą
danych
działa
ń
kortykosteroidów jest znaczny wzrost łaknienia, co u niektórych chorych mo
ż
e prowadzi
ć
do nadwagi
i otyło
ś
ci. Dieta powinna zawiera
ć
:
•
owoce
•
pełnoziarniste pieczywo
•
mleko i nabiał z nisk
ą
zawarto
ś
ci
ą
tłuszczu
•
chude mi
ę
so, ryby i inne
ź
ródła białka
Dodatkowo nale
ż
y:
•
unika
ć
podjadania mi
ę
dzy posiłkami
•
wypija
ć
ok. 2 litrów płynów na dob
ę
•
my
ć
i obiera
ć
owoce
•
unika
ć
spo
ż
ywania serów z niepasteryzowanego mleka oraz serów ple
ś
niowych
Nale
ż
y pami
ę
ta
ć
,
ż
e sok grejpfrutowy mo
ż
e spowodowa
ć
wzrost st
ęż
enia niektórych leków
immunosupresyjnych.
•
nale
ż
y ograniczy
ć
spo
ż
ycie soli
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
3
10. Aktywno
ść
fizyczna
Ma znaczenie stymuluj
ą
ce zarówno dla poprawy ogólnego samopoczucia jak i ogólnej wydolno
ś
ci fizycznej
organizmu.
Je
ż
eli wyst
ą
pi przynajmniej jeden z poni
ż
szych objawów nale
ż
y powstrzyma
ć
si
ę
od wysiłku fizycznego do
konsultacji z lekarzem.
•
ból lub ucisk w klatce piersiowej
•
nadmierne zm
ę
czenie
•
zawroty głowy
•
przy
ś
pieszone bicie serca po zaprzestaniu wysiłku
Przywrócenie siły mi
ęś
niowej po okresie choroby jest mo
ż
liwe dzi
ę
ki codziennym
ć
wiczeniom i powinny
by
ć
tak zaplanowane, aby stopniowo zwi
ę
ksza
ć
wysiłek.
11. Alkohol
Nie jest wskazany ze wzgl
ę
du na trudne do przewidzenia interakcje z przyjmowanymi lekami.
12. Palenie tytoniu
Bezwzgl
ę
dnie nale
ż
y rzuci
ć
palenie.
13. Aktywno
ść
seksualna
Zwykle normalizuje si
ę
w czasie kilku miesi
ę
cy. Jednak niektóre leki mog
ą
wpływa
ć
na aktywno
ść
płciow
ą
.
Kobiety
powinny
stosowa
ć
ś
rodki
antykoncepcyjne
po
konsultacji
z ginekologiem.
Leczenie
immunosupresyjne mo
ż
e zmienia
ć
skuteczno
ść
doustnych
ś
rodków antykoncepcyjnych.
14. Szczepienia
Pacjent po transplantacji narz
ą
du, otrzymuj
ą
cy leki immunosupresyjne nie powinien otrzymywa
ć
ż
adnych
szczepionek zawieraj
ą
cych
ż
ywe lub nawet osłabione drobnoustroje.
LECZENIE IMMUNOSUPRESYJNE
Organizm rozpoznaje nowy narz
ą
d jako obcy i układ odporno
ś
ciowy reaguje atakiem skierowanym
przeciwko przeszczepowi. Leki immunosupresyjne maj
ą
na celu zapobiec odrzucaniu serca lub innego narz
ą
du
poprzez osłabienie tej reakcji układu odporno
ś
ciowego. W tym samym czasie biorca przeszczepu staje si
ę
bardziej podatny na infekcje. Niektóre leki immunosupresyjne musz
ą
by
ć
przyjmowane do ko
ń
ca
ż
ycia.
Wyró
ż
nia si
ę
nast
ę
puj
ą
ce typy leków:
•
podstawowe leki immunosupresyjne
•
leki dodatkowe (antymitotyczne)
•
kortykosteroidy
•
leki indukcyjne (przeciwciała)
Nale
ż
y pami
ę
ta
ć
:
•
leki nale
ż
y przyjmowa
ć
zgodnie z zaleceniem lekarza
•
leki nale
ż
y przyjmowa
ć
o stałych porach
•
nie nale
ż
y samodzielnie zmienia
ć
dawki leku
•
nie stosowa
ć
ogólniedost
ę
pnych leków bez porozumienia z lekarzem
•
zawsze mie
ć
zapas leków
ODRZUCENIE
Istniej
ą
dwa ró
ż
ne typy odrzucania:
•
ostre odrzucanie - zwykle pojawia si
ę
podczas pierwszego roku po transplantacji, zwykle stosuje si
ę
dodatkowe leki przez krótki okres czasu
•
przewlekłe odrzucanie rozwija si
ę
powoli, leki immunosupresyjne nie hamuj
ą
tego typu odrzucenia
Objawy odrzucenia:
•
osłabienie
•
gor
ą
czka powy
ż
ej 37,5
•
przyrost masy ciała w krótkim czasie
•
zadyszka
•
odkładane si
ę
wody w tkankach
•
zaburzenia rytmu
Potwierdzeniem podejrzenia odrzucenia jest biopsja. Wi
ę
kszo
ść
epizodów odrzucenia poddaje si
ę
leczeniu, je
ś
li
wykryte s
ą
odpowiednio wcze
ś
nie.
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
4
PROBLEMY PSYCHIATRYCZNE I JAKO
ŚĆ
Ż
YCIA
Pacjenci odczuwaj
ą
popraw
ę
jako
ś
ci
ż
ycia ju
ż
po samej transplantacji. Zmiany w wygl
ą
dzie mog
ą
by
ć
uci
ąż
liwe i trudne do zaakceptowania. Dla rodziny chorego trudne mo
ż
e by
ć
zrozumienie potrzeb pacjenta po
transplantacji.
Przeszczep serca stanowi zwrot w
ż
yciu pacjenta, co jest mo
ż
liwe dzi
ę
ki nowoczesnej medycynie, na
długie i aktywne
ż
ycie.
PIELĘGNOWANIE PACJENTA WE WSTRZĄSIE KARDIOGENNYM
WSTRZĄS – reakcja ogólnoustrojowa powstała na skutek szkodliwego bodźca zewnętrznego lub
wewnętrznego działającego na organizm o sile przekraczającej możliwości adaptacyjne ustroju.
POMIAR I OCENA OBJAWÓW WSTRZĄSU
•
zimna i blada skóra = skurcz naczyń oraz centralizacja krążenia
•
zaburzenia świadomości = obniżenie stężenia tlenu i glukozy
•
obniżenie temperatury ciała = zahamowanie procesów metabolicznych na skutek
niedostatecznego transportu tlenu i glukozy
•
szybki i głęboki, stopniowo spłycający się = spadek perfuzji, wzrost stężenia CO
2
i nasilenie
glikolizy beztlenowej w tkankach
•
pocenie = pobudzony układ współczulny (sekrecja potu)
•
oliguria lub anuria = wzrost stężenia ADH, obniżenie przepływu krwi przez nerki,
przedłużające się niedokrwienie prowadzi do martwicy komórek nerkowych
•
czynność serca – pobudzenie baroreceptorów, wzrost oporów, centralizacja krążenia, wzrost
tropizmów serca – ,,szybszy obrót małą ilością krwi”
•
ciśnienie tętnicz – początkowo może być wyrównane( pobudzony układ współczulny
powoduje skurcz naczyń, uwolnienie rezerw krwi z wątroby i śledziony, aktywacja układu
renina-angiotensyna-aldosteron), następnie ulega krytycznemu obniżeniu na skutek
przekroczenia możliwości kompensacyjnych ustroju (rozszerzenie łożyska naczyniowego
wywołanego kwasicą metaboliczną pomimo stymulacji adrenergicznej
•
bóle dławicowe= obniżenie przepływu przez naczynia wieńcowe
•
wyzwolenie patologicznego procesu krzepnięcia – DIC – na skutek zaburzeń
w mikrokrążeniu
Przy rozpoznawaniu wstrząsu należy pamiętać, że:
•
inne kryteria u chorych z nadciśnieniem, a inne z hipotonią
•
prawidłowa morfologia krwi i zaburzenia rytmu serca nie przesądzają o kardiogennej
przyczynie wstrząsu
•
przyczyną wstrząsu mogą być działania, którym pacjent był poddany wcześniej
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
5
WSPÓŁUDZIAŁ PIELĘGNIARKI W LECZENIU NIEINWAZYJNYM
1.
Udział w procesie diagnozowania wstrząsu kardiogennego
•
obserwacja i ocena podstawowych parametrów
•
obserwacja i ocena stanu ogólnego
•
ocena stanu świadomości i możliwości nawiązania kontaktu
2.
Udział w czynnościach zabezpieczających podstawowe funkcje życiowe
•
udział w postępowaniu resuscytacyjnym
•
udział w tlenoterapi biernej
•
udział w farmakoterapii i płynoterapi
•
udział w wykonywaniu badań laboratoryjnych i diagnostycznych oraz analiza wyników
•
udział w przygotowaniu do badań i zabiegów inwazyjnych
•
3.
Udział w terapii bólu
•
obserwacja i interpretacja werbalnych i pozawerbalnych oznak bólu
•
obserwacja i ocena rodzaju, umiejscowienia i czasu trwania bólu
•
udział w farmakoterapii
4.
Udział w zapobieganiu lub zwalczaniu hipotermii
•
kontrola temperatury ciała
•
obserwacja zabarwienia, ocieplenia i wilgotności skóry
•
zabezpieczenie przed utratą ciepła wszystkimi dostępnymi metodami
5.
Udział w podejmowaniu efektywnego komunikowania z pacjentem i jego rodziną
•
ocena funkcjonowania narządów zmysłów, procesów poznawczych, rozumienia informacji
•
podejmowanie działań zmierzających do ułatwienia orientacji co do czasu, miejsca
•
dobór odpowiednich form komunikacji
•
komunikowanie werbalne i niewerbalne
•
nawiązanie pozytywnego kontaktu z rodziną
6.
Współpraca ze wszystkimi członkami zespołu terapeutycznego
•
prawidłowy przepływ informacji o stanie zdrowia, planowanych badaniach, metodach
leczenia
•
dokładne prowadzenie dokumentacji medycznej
•
indywidualne dostosowanie modelu pielęgnowania
•
kontakt z duchownym
PRZYGOTOWANIE DO BADAŃ SPECJALISTYCZNYCH
Koronarografia – jest to metoda diagnostyczna polegająca na radiologicznym uwidocznieniu naczyń
wieńcowych. Polega na wprowadzeniu pod kontrolą radiologiczną cewników umożliwiających
pomiary ciśnień w odpowiednich jamach serca, podanie kontrastu daje obraz angiograficzny jam serca
i odpowiednich naczyń.
Monitorowanie hemodynamiczne- polega na ciągłych pomiarach ciśnień i przepływów w czasie
cewnikowania ,,prawego serca”. Odpowiednie cewniki (Swana-Ganza) wprowadzane są do tętnicy
płucnej drogą żylną. Przy założeniu, że średnie ciśnienie kapilarne równe jest ciśnieniu
końcoworozkurczowemu lewej komory można pośrednio wyciągać wnioski o czynności lewej
komory. Można także mierzyć objętość minutową serca, ośrodkowe ciśnienie żylne oraz parametry
badania hemodynamicznego.
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
6
Echokardiografia – umożliwia dokładną ocenę przyczyn prowadzących do niewydolności serca,
umożliwia ocenę wielkość i funkcji poszczególnych jam serca i struktur wewnątrzsercowych. Użycie
techniki dopplerowskiej pozwala na pomiary gradientów ciśnień przez odpowiednie zastawki. Metoda
ta jest niezastąpiona w ocenie funkcji serca jako pompy. Pozwala ocenić frakcję wyrzutową (EF) –
podstawowy parametr określający kurczliwość mięśnia sercowego.
SPOSOBY KOMUNIKOWANIA SIĘ Z PACJENTEM I ZAPEWNIENIE POCZUCIA
BEZPIECZEŃSTWA
•
słuchanie w sposób uważny i aktywny
•
udzielanie potrzebnych wyjaśnień i informacji
•
udzielanie bezpośredniego wsparcia psychicznego
•
indywidualny sposób porozumiewania się
•
stwarzanie atmosfery akceptacji, empatyczne podejście do pacjenta
•
werbalne i pozawerbalne działania wyrażające wsparcie i zainteresowanie
Konspekt do zaj
ęć
ze specjalizacji w zakresie piel
ę
gniarstwa anestezjologicznego i
intensywnej opieki
Kardiochirurgia – jest dziedzin
ą
medycyny zajmuj
ą
c
ą
si
ę
leczeniem operacyjnym
chorób serca i du
ż
ych naczy
ń
krwiono
ś
nych.
•
wady serca wrodzone i nabyte
•
t
ę
tniaki aorty
•
chirurgia naczy
ń
wie
ń
cowych
•
urazy serca i du
ż
ych naczy
ń
Przygotowanie chorego do zabiegu
pomostowania aortalno – wie
ń
cowego
Zabieg pomostowania naczy
ń
wie
ń
cowych (CABG – Coronary Artery Bypass Graft)
oprócz niew
ą
tpliwych korzy
ś
ci dla chorego, niesie za sob
ą
tak
ż
e ryzyko wyst
ą
pienia
powa
ż
nych powikła
ń
. Niektóre czynniki takie jak zaawansowany wiek chorego,
nieodwracalne uszkodzenie mi
ęś
nia lewej komory lub nagło
ść
zabiegu pozostaj
ą
poza
mo
ż
liwo
ś
ciami interwencji ze strony zespołu terapeutycznego. Istniej
ą
jednak pewne
czynniki, których modyfikacja mo
ż
e mie
ć
istotny wpływ na wynik zabiegu oraz proces
leczenia i rehabilitacji.
Cel leczenia operacyjnego:
•
zniesienie dolegliwo
ś
ci stenokardialnych
•
zabezpieczenie
funkcji
mechanicznej
mi
ęś
nia
sercowego
przed
skutkami
niedokrwienia
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
7
Ocena stanu układu kr
ąż
enia oraz jego stabilizacja
•
ocena stopnia dysfunkcji mi
ęś
nia sercowego
•
wykluczenie lub potwierdzenie istnienia wad zastawkowych serca oraz powikła
ń
mechanicznych zawału(pozawałowy ubytek przegrody mi
ę
dzykomorowej, t
ę
tniak
pozawałowy, p
ę
kni
ę
cie
ś
ciany)
•
wykonanie bada
ń
niezb
ę
dnych do ustalenia wskaza
ń
do zabiegu operacyjnego
•
zastosowanie metod mechanicznego wspomagania kr
ąż
enia w przypadkach ostrych
•
d
ąż
enie do ust
ą
pienia objawów ostrego niedokrwienia poprzez leczenie
farmakologiczne i mechaniczne wspomaganie kr
ąż
enia
Ocena wydolno
ś
ci układu oddechowego
•
antybiotykoterapia
•
zaprzestanie palenia tytoniu
•
przedoperacyjna ocena spirometryczna
•
wdro
ż
enie fizykoterapii oraz
ć
wicze
ń
oddechowych
•
zastosowanie leków rozszerzaj
ą
cych oskrzela
Ocena stanu układu krzepni
ę
cia
•
wstrzymanie podawania leków hamuj
ą
cych agregacj
ę
płytek, pochodnych kwasu
acetylosalicylowego
•
w przypadku istnienia podejrzenia choroby wrzodowej lub krwawienia z przewodu
pokarmowego nale
ż
y wykona
ć
diagnostyk
ę
endoskopow
ą
Wyrównanie zaburze
ń
metabolicznych
•
w przypadku chorób tarczycy nale
ż
y d
ąż
y
ć
do stanu eutyreozy
•
leczenie cukrzycy powinno by
ć
optymalnie dostosowane do aktualnego stanu
chorego
•
leczenie hormonalne zwi
ą
zane z menopauz
ą
i andropauz
ą
Eliminacja potencjalnych ognisk zaka
ż
enia
•
sanacja jamy ustnej
•
leczenie zmian skórnych o etiologii bakteryjnej
•
ocena laryngologiczna migdałków podniebiennych
•
wykonanie posiewów z gardła i jamy nosowej w kierunku nosicielstwa gronkowca
metycylinoopornego (MRSA)
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
8
Badanie podmiotowe i przedmiotowe
Zebranie
informacji
na
temat:
objawów
choroby
podstawowej,
chorób
współistniej
ą
cych (cukrzyca, choroba wrzodowa, choroby nerek, przewlekłe choroby układu
oddechowego, wywiad ginekologiczny u kobiet), przebytych chorób, wykonywanej pracy,
nałogów, rodzinnego wyst
ę
powania choroby niedokrwiennej. Przy wykonywaniu badania
fizykalnego nale
ż
y zwróci
ć
uwag
ę
na : okre
ś
lenie rezerwy wie
ń
cowej i tolerancji wysiłku,
obecno
ść
cech dekompensacji kr
ąż
enia (obrz
ę
ki ko
ń
czyn dolnych, t
ę
tno
ż
ylne), ocen
ę
t
ę
tna
obwodowego, ocen
ę
układu
ż
ylnego ko
ń
czyn dolnych, stan od
ż
ywienia chorego, funkcj
ę
układu oddechowego.
Badania laboratoryjne
Przed operacj
ą
wskazane jest wykonanie takich bada
ń
jak: morfologia krwi
obwodowej, oznaczenie grupy krwi, st
ęż
enie glukozy, mocznika, kreatyniny w surowicy,
badanie ogólne moczu.
Przygotowanie psychiczne pacjenta i jego rodziny
•
udzielenie niezb
ę
dnych informacji o celu i korzy
ś
ciach planowanej operacji
•
poinformowanie o niedogodno
ś
ciach w okresie pooperacyjnym
•
wyja
ś
nienie ogólnych zasad post
ę
powania chirurgicznego
•
przekazanie wiadomo
ś
ci o przebiegu rekonwalescencji ze szczególnym zwróceniem
uwagi na znaczenie rehabilitacji pooperacyjnej
•
udzielenie informacji od anestezjologa o zasadach przygotowania do znieczulenia
•
je
ż
eli chory nie wyra
ż
a sprzeciwu nale
ż
y poinformowa
ć
rodzin
ę
o wszelkich
aspektach planowanego leczenia
•
uzyskanie pisemnej zgody na zabieg i znieczulenie
Piel
ę
gnowanie pacjenta po zabiegu
pomostowania aortalno – wie
ń
cowego
Przyj
ę
cie chorego do oddziału pooperacyjnego
•
przygotowanie stanowiska do przyj
ę
cia chorego
•
w trakcie przyj
ę
cia pacjenta piel
ę
gniarka powinna uzyska
ć
informacje od zespołu
anestezjologicznego dotycz
ą
ce: danych personalnych, rodzaju i przebiegu zabiegu,
rodzaju znieczulenia, podawanych leków oraz stosowania dodatkowych metod
terapeutycznych, rodzaju i miejsca zało
ż
enia drenów, przetaczanych preparatów
krwiopochodnych, mo
ż
liwo
ś
ci wyst
ą
pienia powikła
ń
•
przyjmuj
ą
c chorego piel
ę
gniarka powinna dokona
ć
pierwszej kontroli, która obejmuje
sprawdzenie zgodno
ś
ci danych z dokumentacj
ą
, sprawdzenie szczelno
ś
ci układu
drenuj
ą
cego, ocen
ę
podstawowych parametrów
ż
yciowych chorego(RR, CVP, HR,
SpO
2
, stan drena
ż
u
•
w przypadku chorych oddychaj
ą
cych spontanicznie nale
ż
y zastosowa
ć
tlenoterapi
ę
biern
ą
przez okulary tlenowe lub mask
ę
•
pacjenci zaintubowani powinni by
ć
podł
ą
czeni do respiratora z zastosowaniem
oddechu kontrolowanego lub wspomaganego
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
9
Piel
ę
gniarka w trakcie sprawowania opieki nad chorym
a) ocenia stan
ś
wiadomo
ś
ci chorego
•
próbuje nawi
ą
za
ć
kontakt słowny
•
sprawdza orientacj
ę
co do czasu, miejsca i osoby
b) ocenia stopie
ń
wydolno
ś
ci układu oddechowego oraz dba o zapewnienie prawidłowej
wymiany gazowej
c) ocenia stopie
ń
wydolno
ś
ci układu kr
ąż
enia oraz przeciwdziała powikłaniom
zakrzepowo-zatorowym
d) ocenia funkcj
ę
układu moczowego i zapobiega zaburzeniom gospodarki wodno-
elektrolitowej
e) ocenia stopie
ń
hemostazy oraz zapobiega powikłaniom ze strony układu krzepni
ę
cia
f) bierze udział w niwelowaniu bólu pooperacyjnego
g) ocenia stan opatrunku oraz proces gojenia si
ę
rany pooperacyjnej
h) bierze udział w zwalczaniu hipotermii
i) zapobiega zaka
ż
eniom
j) dba o efektywne komunikowanie oraz minimalizowanie l
ę
ku
k) obserwuje pacjenta w kierunku wyst
ą
pienia powikła
ń
i zapobiega ich wyst
ą
pieniu
l) pomaga
w
przywracaniu
samodzielno
ś
ci
przy
wykonywaniu
czynno
ś
ci
samoobsługowych
m) nawi
ą
zuje kontakt z rodzin
ą
chorego i przygotowuje jej członków do opieki nad
pacjentem po powrocie do domu
n) współuczestniczy w procesie rehabilitacji i współpracuje z innymi członkami zespołu
terapeutycznego
Rehabilitacja chorych po zabiegach kardiochirurgicznych
Ma na celu przygotowanie i pomoc choremu w powrocie do pełnienia ról społecznych,
rodzinnych oraz zaakceptowaniu aktualnego stanu zdrowia i sytuacji.
Ka
ż
da choroba i pobyt w szpitalu poci
ą
gaj
ą
za sob
ą
obci
ąż
enie mechanizmów psychicznej
regulacji. Leczenie operacyjne zajmuje jednak pod tym wzgl
ę
dem miejsce szczególne,
z uwagi na form
ę
leczenia, pogorszenie stanu zdrowia bezpo
ś
rednio po zabiegu, aby
stopniowo ulec poprawie,
ś
wiadomo
ść
okaleczenia. Pobyt w szpitalu wi
ąż
e si
ę
ze zmian
ą
ś
rodowiska, powoduje tak
ż
e zmian
ę
sytuacji
ż
yciowej, chory staje si
ę
członkiem nowej grupy
społecznej. Proces leczenia i rehabilitacji, aby był skuteczny powinien trwa
ć
tak
ż
e po
opuszczeniu szpitala. Ogromn
ą
rol
ę
odgrywa wówczas rodzina. Tempo procesów
rehabilitacyjnych w du
ż
ej mierze zale
ż
e
ć
b
ę
dzie od ich postawy, stanu emocjonalnego oraz
zaanga
ż
owania.
Przygotowanie chorego do samoopieki i samopiel
ę
gnacji powinno rozpocz
ąć
si
ę
ju
ż
w
okresie przedoperacyjnym. W
ś
ród oddziaływa
ń
psychologicznych bezpo
ś
rednich główn
ą
rol
ę
odgrywa wła
ś
ciwe przygotowanie chorego na poziomie emocjonalno – poznawczym do
zabiegu i pobytu w oddziale. Powinny by
ć
to elementy psychoedukacji w zakresie
do
ś
wiadczonego przez chorego stanu, z ukierunkowaniem na wytworzenie strategii stylu
radzenia sobie ze stresem oraz postawy współpracy z personelem medycznym.
Oddziaływania po
ś
rednie maj
ą
na celu udzielenie wsparcia psychologicznego,
kierowanego do pacjenta i członków jego rodziny oraz elementy psychoedukacji z zakresu
znaczenia roli, jak
ą
odgrywa wła
ś
ciwa postawa chorego w stosunku do własnej osoby,
choroby, procesu leczenia i rehabilitacji.
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
10
Opieka nad pacjentem po operacji serca
Pacjent po transplantacji serca
Pacjenci po przeszczepie serca żyją pod stałym nadzorem lekarskim i muszą
regularnie przyjmować leki (przede wszystkim immunosupresyjne). Muszą także regularnie
poddawać się badaniom stwierdzającym stan mięśnia sercowego, dzięki którym łatwiej jest
zdiagnozować wczesne objawy odrzutu.
Pierwsze dni po przeszczepie
•
należy eliminować lęk i niepokój chorego oraz zapewniać o stałej obecności
wykwalifikowanego personelu, aby wzmacniać poczucie bezpieczeństwa
•
należy ułatwić choremu orientację co do czasu, miejsca w którym się znajduje
•
należy wypracować sposób komunikacji z pacjentem zaintubowanym
•
należy podejmować działania zmierzające do niwelowania bólu pooperacyjnego oraz
wczesnego uruchamiania chorego
•
należy dążyć do jak najszybszego rozpoczęcia żywienia pacjenta
Po operacji pacjent pozostaje kilka dni na oddziale pooperacyjnym i jest podłączony
do respiratora. Wentylacja mechaniczna jest prowadzona przez różnie długi okres czasu.
Narząd dawcy przeszedł okres niedokrwienia i przechowania go w pojemniku z lodem,
a następnie operację wszczepienia go do organizmu biorcy. Z tego powodu będzie
potrzebować trochę czasu, zanim zacznie funkcjonować z pełną wydajnością.
W pierwszym dniu po operacji chory może odczuwać nudności, dlatego nie powinien być
odżywiany drogą doustną, a jedynie dożylnie. Codziennie chorego należy ważyć
i odpowiednio dawkować płyny (kontrola obrzęków), aby nie obciążać serca.
Ważne jest aby chory jak najwcześniej próbował wstawać na własnych nogach i poruszał się.
Większość pacjentów jest w stanie wstać z łóżka przy pomocy pielęgniarki w 3 - 4 dobie po
zabiegu.
Najczęstsze problemy w okresie pooperacyjnym
•
ból rany pooperacyjnej
•
konieczność ochrony mostka
•
trudności w oddychaniu
•
obrzęki kończyn
•
zaburzenia ze strony układ krążenia
•
brak apetytu
•
zmiany grzybicze jamy ustnej
•
drzenie rak, nadmierny porost włosów oraz przerost dziąseł
•
zmiany na skórze
•
zaburzenia emocjonalne
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
11
Biopsja serca
Jest to pobranie wycinka serca przez żyłę szyjną lub podobojczykową i ocena próbki
pod kątem objawów wskazujących na ewentualne odrzucenie przeszczepu.
Okresy wykonywania biopsji:
•
w 1- szym miesiącu po przeszczepie- co 7 dni
•
w 2- gim miesiącu co 14 dni
•
w 3-cim miesiącu 1 raz na miesiąc
•
od 4-tego miesiąca do roku- co 3 miesiące
•
po 1 roku co 6 miesięcy
•
po 2 latach- 1 raz w roku
•
po stwierdzeniu odrzutu- kontrolna biopsja po 7- 9 dniach
Opieka po opuszczeniu szpitala
Do czasu wypisu ze szpitala pacjent pozostaje pod ścisłym nadzorem personelu
ośrodka transplantacyjnego. Po opuszczeniu szpitala bardzo wiele będzie zależało od samego
chorego oraz członków jego rodziny.
11.
Higiena rany pooperacyjnej
•
utrzymanie w czystości
•
kontrola opatrunku
•
obserwacja w kierunku infekcji
12.
Kontrola temperatury ciała
2.
należy sprawdzić wówczas, gdy pojawi się gorsze samopoczucie lub wystąpią
dolegliwości bólowe
13.
Kontrola ciśnienia tętniczego i tętna
14.
Ogólne zasady higieny
Dbałość o higienę osobistą pomaga zmniejszyć ryzyko zakażeń.
15.
Higiena jamy ustnej
Pacjenci po przeszczepie powinni dbać o higienę jamy ustnej. Najlepiej jest używać
miękkiej szczoteczki do zębów, aby uniknąć podrażnienia dziąseł. Jamę ustną należy
płukać płynem antyseptycznym. Należy regularnie kontrolować jamę ustną w gabinecie
stomatologicznym. Chore zęby mogą być źródłem ciężkich zakażeń u pacjentów
z osłabioną odpornością. Leczenie stomatologiczne u chorych po transplantacji powinno
odbywać się w osłonie antybiotykowej. Należy zwracać uwagę na ochronę przerośniętych
dziąseł.
16.
Higiena skóry i włosów
Niektóre leki (Encorton, Prednison) mogą być przyczyną trądziku na skórze twarzy, klatce
piersiowej, ramionach i plecach. Należy stosować antyseptyczne kostki myjące, płyny
bakteriobójcze. Zaawansowane zmiany powinny być leczone przez dermatologa. Skórę
powinno się nawilżać.
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
12
17.
Ekspozycja na słońce
Pacjenci po przeszczepie są bardziej narażeni na ryzyko powstania raka skóry, w związku
z tym, że ich układ odpornościowy nie jest w stanie naprawić wszystkich uszkodzeń
związanych z działaniem promieni ultrafioletowych.
•
należy unikać ekspozycji w okresie największego nasłonecznienia
•
należy używać okularów, czapek
•
stosować kremy z filtrem
•
18.
Rehabilitacja
Powrót do domu po transplantacji to jedna z najszczęśliwszych chwil, ale często
towarzyszy jej niepokój, a nawet niewielkiego stopnia depresja.
Zwykle po najbardziej trudnym okresie (ok. 3 miesięcy) od transplantacji niemal wszyscy
chorzy powracają do normalnej aktywności życiowej. Uczą się, pracują, mają rodziny,
wychowują dzieci.
19.
Dieta i odżywianie
Właściwe odżywianie odgrywa ważną rolę w procesie zdrowienia i rehabilitacji, ponieważ
organizm na skutek długotrwałej choroby przed przeszczepem jest w stanie znacznego
niedożywienia. Efektem niepożądanych działań kortykosteroidów jest znaczny wzrost
łaknienia, co u niektórych chorych może prowadzić do nadwagi i otyłości. Dieta powinna
zawierać:
•
owoce
•
pełnoziarniste pieczywo
•
mleko i nabiał z niską zawartością tłuszczu
•
chude mięso, ryby i inne źródła białka
Dodatkowo należy:
•
unikać podjadania między posiłkami
•
wypijać ok. 2 litrów płynów na dobę
•
myć i obierać owoce
•
unikać spożywania serów z niepasteryzowanego mleka oraz serów pleśniowych
Należy pamiętać, że sok grejpfrutowy może spowodować wzrost stężenia niektórych
leków immunosupresyjnych.
•
należy ograniczyć spożycie soli
•
20.
Aktywność fizyczna
Ma znaczenie stymulujące zarówno dla poprawy ogólnego samopoczucia jak i ogólnej
wydolności fizycznej organizmu.
Jeżeli wystąpi przynajmniej jeden z poniższych objawów należy powstrzymać się od
wysiłku fizycznego do konsultacji z lekarzem.
•
ból lub ucisk w klatce piersiowej
•
nadmierne zmęczenie
•
zawroty głowy
•
przyśpieszone bicie serca po zaprzestaniu wysiłku
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
13
Przywrócenie siły mięśniowej po okresie choroby jest możliwe dzięki codziennym
ć
wiczeniom i powinny być tak zaplanowane, aby stopniowo zwiększać wysiłek.
15.
Alkohol
Nie jest wskazany ze względu na trudne do przewidzenia interakcje z przyjmowanymi
lekami.
16.
Palenie tytoniu
Bezwzględnie należy rzucić palenie.
17.
Aktywność seksualna
Zwykle normalizuje się w czasie kilku miesięcy. Jednak niektóre leki mogą wpływać na
aktywność płciową. Kobiety powinny stosować środki antykoncepcyjne po konsultacji
z ginekologiem. Leczenie immunosupresyjne może zmieniać skuteczność doustnych
ś
rodków antykoncepcyjnych.
18.
Szczepienia
Pacjent po transplantacji narządu, otrzymujący leki immunosupresyjne nie powinien
otrzymywać żadnych szczepionek zawierających żywe lub nawet osłabione drobnoustroje.
LECZENIE IMMUNOSUPRESYJNE
Organizm rozpoznaje nowy narząd jako obcy i układ odpornościowy reaguje atakiem
skierowanym przeciwko przeszczepowi. Leki immunosupresyjne mają na celu zapobiec
odrzucaniu serca lub innego narządu poprzez osłabienie tej reakcji układu odpornościowego.
W tym samym czasie biorca przeszczepu staje się bardziej podatny na infekcje. Niektóre leki
immunosupresyjne muszą być przyjmowane do końca życia.
Wyróżnia się następujące typy leków:
•
podstawowe leki immunosupresyjne
•
leki dodatkowe (antymitotyczne)
•
kortykosteroidy
•
leki indukcyjne (przeciwciała)
Należy pamiętać:
•
leki należy przyjmować zgodnie z zaleceniem lekarza
•
leki należy przyjmować o stałych porach
•
nie należy samodzielnie zmieniać dawki leku
•
nie stosować ogólniedostępnych leków bez porozumienia z lekarzem
•
zawsze mieć zapas leków
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
14
ODRZUCENIE
Istnieją dwa różne typy odrzucania:
•
ostre odrzucanie - zwykle pojawia się podczas pierwszego roku po transplantacji,
zwykle stosuje się dodatkowe leki przez krótki okres czasu
•
przewlekłe odrzucanie rozwija się powoli, leki immunosupresyjne nie hamują tego
typu odrzucenia
Objawy odrzucenia:
•
osłabienie
•
gorączka powyżej 37,5
•
przyrost masy ciała w krótkim czasie
•
zadyszka
•
odkładane się wody w tkankach
•
zaburzenia rytmu
Potwierdzeniem podejrzenia odrzucenia jest biopsja. Większość epizodów odrzucenia
poddaje się leczeniu, jeśli wykryte są odpowiednio wcześnie.
PROBLEMY PSYCHIATRYCZNE I JAKOŚĆ ŻYCIA
Pacjenci odczuwają poprawę jakości życia już po samej transplantacji. Zmiany
w wyglądzie mogą być uciążliwe i trudne do zaakceptowania. Dla rodziny chorego trudne
może być zrozumienie potrzeb pacjenta po transplantacji.
Przeszczep serca stanowi zwrot w życiu pacjenta, co jest możliwe dzięki nowoczesnej
medycynie, na długie i aktywne życie.
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
15
Opieka nad chorym z zaburzeniami rytmu serca
1.
Układ bodźcoprzewodzący serca
Komórki mięśnia sercowego – kardiomiocyty charakteryzują się automatyzmem. Jest
to zdolność do samoistnego rozprzestrzeniania się fali pobudzenia w mięśniówce serca. Rytm
serca czyli ilość jego uderzeń na minutę określany jest aktywnością węzła zatokowo –
przedsionkowego (SA – łac. nodus sinuatrialis). Węzeł zatokowo – przedsionkowy
umiejscowiony jest w miejscu ujścia żyły głównej górnej do prawego przedsionka serca.
Czynność węzła zatokowo – przedsionkowego regulowana jest przez autonomiczny układ
nerwowy (niezależny od woli człowieka). Układ autonomiczny składa się z dwóch
komponent: współczulnej i przywspółczulnej. Aktywacja układu współczulnego objawia się
przyśpieszeniem czynności serca . Pobudzenie układu przywspółczulnego ma działanie
hamujące na węzeł zatokowo – przedsionkowy i objawia się zwolnieniem akcji serca.
Fala pobudzenia, która powstaje w tym węźle nie jest rejestrowana w EKG do chwili wyjścia
poza jego obręb.
Bodziec elektryczny opuszczając węzeł zatokowo- przedsionkowy szerzy się równocześnie w
drogach przewodzenia w obszarze przedsionków i komórkach i w komórkach mięśniowych
(są to drogi fizjologiczne i anatomicznie nie są różnicowane).
W sercu człowieka istnieją trzy zasadnicze drogi, którymi bodziec dostaje się do pogranicza
przedsionków i komór, gdzie umiejscowiony jest węzeł
przedsionkowo – komorowy (AV –
nodus atrioventricularis). Są to drogi: przednia, środkowa i tylna.
Węzeł przedsionkowo – komorowy umiejscowiony jest na dnie przedsionka prawego między
nim a komorą prawą. W węźle tym impulsy elektryczne są zwalniane- kontrola odgórnie
narzuconego rytmu przez węzeł zatokowo – przedsionkowy. Następnie impulsy docierają do
pęczka przedsionkowo – komorowego (Hisa).
Przejście włókien pęczka Hisa we właściwą mięśniówkę serca odbywa się u podstawy mięśni
brodawkowatych. Rozgałęzienia końcowe w postaci tzw.
włókien Purkiniego kończą się w
beleczkach mięśniowych i w mięśniach brodawkowatych komór.
Prawidłowy rytm serca to rytm zatokowy podczas którego węzeł zatokowo- przedsionkowy
działa jak naturalny rozrusznik z częstością 60- 100 pobudzeń na minutę w czasie spoczynku
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
16
2.
Podłoże kliniczne zaburzeń rytmu serca
•
zmienne napięcie układu nerwowego autonomicznego
•
działanie hormonów (aminy katecholowe, hormony tarczycy)
•
zaburzenia elektrolitowe
•
kwasica
•
zasadowica
•
organiczne zmiany w samym mięśniu sercowym (zmiany zapalne, niedotlenienie,
martwica)
Klinicznym następstwem zaburzeń rytmu serca są zaburzenia hemodynamiki krążenia.
3.
Zasady pielęgnacji pacjenta z zaburzeniami rytmu serca
a.
ocena zagrożenia chorego
•
obserwacja bezprzyrządowa
o
tętno (przyśpieszenie lub zwolnienie)
o
oddech (duszność)
o
obserwacja powłok skórnych (bladość, wzmożona potliwość)
•
analiza dolegliwości zgłaszanych przez chorego
•
obserwacja zachowania chorego (niepokój, pobudzenie psychoruchowe,
upośledzona tolerancja wysiłku)
•
obserwacja stanu świadomości (omdlenia, utrata przytomności)
•
obserwacja przyrządowa
o
obserwacja czynności serca na kardiomonitorze
o
kontrola ciśnienia tętniczego
o
badanie elektrokardiograficzne
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
17
b.
działania zmierzające do ustalenia przyczyny zaburzeń rytmu serca
•
wywiad w celu ustalenia okoliczności powstawania zaburzeń rytmu serca (palenie
tytoniu, stany emocjonalne, zmiany temperatury otoczenia, duża dawka używek)
•
analiza chorób współistniejących, które mogą stanowić podłoże zaburzeń rytmu
(nadczynność i niedoczynność tarczycy, choroby nadnerczy, meno i andropauza
•
kontrola poziomu elektrolitów
c.
udział w postępowaniu doraźnym u chorych z zaburzeniami rytmu
•
podłączenie chorego do kardiomonitora
•
ocena podstawowych parametrów życiowych
•
zabezpieczenie dostępu do żyły
•
ocena ilości i rodzaju zaburzeń rytmu
•
tlenoterapia
•
obserwacja objawów klinicznych
•
farmakoterapia
•
elektroterapia
d.
udział w farmakoterapii
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
18
LEKI ANTYARYTMICZNE
I
II
III
IV
IA
Chinidyna
Prokainamid
IB
Lidokaina
Fenytoina
IC
Propafenon
Flekainamid
Propranolol
Metoprolol
Esmolol
Sotalol
Amiodaron
Bretylium
Sotalol
Werapamil
Diltiazem
Klasa I
To leki działające podobnie do leków znieczulających miejscowo. Działają poprzez
hamowanie napięciozależnych kanałów sodowych (czyli kanałów otwierających się pod
wpływem depolaryzacj błony). Redukują szybkość narastania fazy 0.
IA – wydłuża potencjał czynnościowy
IB – skraca potencjał czynnościowy
IC – nie wywiera wpływu na potencjał czynnościowy
Klasa II
Kompetencyjnie blokuje wpływ katecholamin na receptory beta. Redukują częstość i
kurczliwość mięśnia sercowego, wydłużają fazę 4 potencjału czynnościowego komórek
rozrusznikowych serca. Główna korzyść z leków beta – adrenolitycznych polega na
zmniejszeniu zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen poprzez:
•
zwolnienie częstości pracy serca
•
zmniejszenie kurczliwości
•
hamowanie liolizy, co zmniejsza zużycie tlenu w trakcie przemian wolnych
kwasów tłuszczowych
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
19
•
spadek oporu obwodowego u chorych z nadciśnieniem tętniczym
Klasa III
Wydłużają repolaryzację i przez to potencjał czynnościowy. Leki te znajdują zastosowanie
głównie w zaburzeniach rytmu pochodzenia przedsionkowego, tachykardiach komorowych
oraz typu reentry.
Klasa IV
Leki blokujące kanał wapniowy. Zwalniają przewodnictwo przedsionkowo- komorowe,
redukują napięcie tętnic, obniżają obciążenie następcze, rozszerzają tętnice wieńcowe.
PIELĘGNOWANIE PACJENTA Z WSZCZEPIONYM
STYMULATOREM SERCA
Stymulator jest w stanie zidentyfikować problem związany z rytmem serca, a
następnie wysłać własny impuls elektryczny, aby serce biło regularnie i miarowo. Każdy
stymulator posiada napędzany elektrycznie generator impulsów, układ elektroniczny sterujący
pracą generatora oraz elektrody przenoszące impuls do mięśnia sercowego.
1.
Przygotowanie psychiczne chorego do wszczepienia układu
stymulującego
•
pomoc w zaakceptowaniu faktu o konieczności wszczepienia stymulatora
•
pomoc w zaakceptowaniu faktu o konieczności ws
•
poinformowanie o przebiegu zabiegu wszczepienia stymulatora
•
umożliwienie kontaktu z chorymi, którzy są po zabiegu i mają dobre
samopoczucie
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
20
2.
Przygotowanie fizyczne do zabiegu implantacji stymulatora
•
wykonanie badań laboratoryjnych (morfologia, poziom glukozy, elektrolity, układ
krzepnięcia)
•
przygotowanie pola operacyjnego
•
zaprzestanie przyjmowania pokarmów i płynów na 6 godz. przed zabiegiem
•
zabezpieczenie dostępu do żyły obwodowej
•
transport zawsze na wózku
3.
Opieka po zabiegu wszczepienia stymulatora
•
obserwacja stanu ogólnego oraz podstawowych parametrów życiowych
•
łagodzenie dolegliwości bólowych
•
kontrola rany pooperacyjnej
•
udzielanie porad w zakresie wykonywania czynności samoobsługowych
Bezpośrednio po operacji należy:
•
dbać, aby rana była czysta i sucha
•
przestrzegać instrukcji dotyczących zasad kąpieli, zmiany opatrunku oraz
wznowienia aktywności
•
wykonywać jedynie łagodne ruchy ręką położoną bliżej stymulatora, unikać
rozciągania, dźwigania oraz nagłych szarpnięć
•
nie wolno przesuwać stymulatora pod skórą, naciskać i uderzać w miejsce, gdzie
jest umieszczony
•
przestrzegać terminów wizyt kontrolnych
•
zawsze mieć przy sobie kartę identyfikacyjną stymulatora
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
21
4.
Ocena skuteczności stymulacji
•
obserwacja stanu ogólnego, podstawowych parametrów życiowych, stanu
ś
wiadomości
•
kontrola zdalna
5.
Powikłania po wszczepieniu układu stymulującego
•
powikłania infekcyjne (zakażenia gronkowcowe)
•
uszkodzenie powłok skórnych (zbyt mała kieszonka, szczupła budowa ciała)
•
przemieszczenie elektrody
•
powikłania nakłucia żyły podobojczykowej (odma, krwiak w jamie opłucnowej,
zator
powietrzny,
uszkodzenie
splotu
ramiennego,
nakłucie
tętnicy
podobojczykowej)
•
rotacja generatora, która może być przyczyną przemieszczenia lub złamania
elektrody
•
interferencja impulsów elektromiograficznych
•
stymulacja mięśni szkieletowych
•
awaria generatora impulsów
•
uszkodzenie warstwy izolacyjnej
•
stymulacja nerwu przeponowego lub przepony
•
zakrzepica żylna
6.
Usprawnianie chorego. Komunikowanie z pacjentem i jego rodziną
Jednym z powodów wszczepienia pacjentowi stymulatora jest poprawa komfortu
ż
ycia. W warunkach domowych dla większości osób nie ma żadnych ograniczeń związanych
z wykonywaniem codziennych czynności. Należy jednak unikać źródeł silnych zakłóceń
elektromechanicznych (EMI). Zakłócenia elektromechaniczne mogą być spowodowane przez:
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
22
•
urządzenia elektryczne będące w złym stanie lub niewłaściwie uziemione
•
sprzęt elektryczny produkujący dużą ilość energii (przemysłowe agregaty
prądotwórcze)
•
sprzęt medyczny, w tym aparaturę obrazowania metodą rezonansu magnetycznego
(MRI- magnetic resonance imaging), radioterapii oraz przezskórnej elektrycznej
stymulacji nerwów (TENS- transcutaneous nerve stimulation)
Należy uświadomić chorego i jego rodzinę iż większość domowych urządzeń jest
bezpieczna w użyciu (kuchenki mikrofalowe, miksery, noże elektryczne, telewizory, koce
elektryczne, bramy automatyczne) pod warunkiem, że są w dobrym stanie technicznym.
Sprzęt biurowy i większość aparatury medycznej są także bezpieczne w użyciu. Stymulator
działa także prawidłowo podczas prześwietlania klatki piersiowej lub uzębienia, badań
ultrasonograficznych, mammografii oraz fluoroskopii.
Jeżeli pacjent z wszczepionym stymulatorem znajdzie się w pobliżu źródła zakłóceń
elektromagnetycznych i występują u niego objawy nieprawidłowego działania stymulatora ,
powinien się oddalić w bezpieczne miejsce.
Systemy bezpieczeństwa mogą być także źródłem zakłóceń elektromagnetycznych.
Należy przez te miejsca przechodzić w normalnym tempie (nie zwalniać). W przypadku kiedy
należy poddać się kontroli przy pomocy ręcznego wykrywacza metalu, należy powiadomić
obsługę o posiadaniu stymulatora i przedstawić kartę identyfikacyjną oraz poprosić o jak
najkrótsze przytrzymywanie wykrywacza w pobliżu rozrusznika.
Magnesy trzymane w pobliżu rozrusznika mogą być przyczyną przestawienia
rozrusznika na stymulację ze stałą częstością.
Kardiowersja i defibrylacja- uszkodzeniu stymulatora można zapobiec, jeżeli
elektrody przyłoży się nie bliżej niż 15 cm od generatora. Należy sprawdzić działanie
stymulatora po wykonaniu zabiegu.
Diatermia może spowodować zahamowanie pracy stymulatora a nawet wywołać
migotanie komór i uszkodzenie tkanek wokół wszczepionych elektrod.
Rezonans magnetyczny powoduje zawsze przestawienie na stymulację ze stałą
częstością a nawet generowanie impulsów z niebezpiecznie dużą częstotliwością. Pacjenci z
rozrusznikiem nie powinni być diagnozowani tą metodą.
Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie
Blok specjalistyczny
Katarzyna Maliszewska
23
Litotrypsja- strumień energii nie powinien być nakierowany na bezpośrednią okolicę
generatora. Należy wyłączyć funkcję stymulacji przedsionkowej (stymulacja jednojamowa).
Telefony komórkowe – należy trzymać aparat w odległości co najmniej 15 cm od
stymulatora, a podczas rozmowy należy go trzymać po przeciwnej stronie niż rozrusznik.
Sport i rekreacja- należy unikać sportów brutalnych sportów kontaktowych. Zaleca
się także unikanie zajęć związanych z gwałtownym wstrząsaniem (jazda konna, zderzanie
samochodami na torach w wesołym miasteczku). Intensywne, wielokrotnie powtarzające się
ć
wiczenia górnych partii ciała mogą powodować zakłócenia w pracy stymulatora. Nie
powinno się nurkować, ponieważ ciśnienie hydrostatyczne może uszkodzić obudowę
rozrusznika.W przypadku kremacji zwłok należy wcześniej wydobyć rozrusznik, aby
zapobiec eksplozji.Biopotencjały występujące po podaniu sukcynylocholiny mogą wpływać
na pracę stymulatora (układ ulga wyhamowaniu, może dojść do asystolii).
Zawał mięśnia
sercowego zwykle powoduje narastanie progu stymulacji z koniecznością podwyższenia
energii lub repozycją elektrody.
Stymulatory nie są lekarstwem na chorobę serca. Nie leczą one przyczyn powolnych lub
nieregularnych uderzeń serca. Tym niemniej, ponieważ powodują, że serce może przez lata
pompować krew, mogą one znacznie poprawić jakość życia osób cierpiących na arytmie
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Konspekt do zajęć specjalizacyjnych z zakresu pielęgniarstwa w
Konspekt do zajÄÄ specjalizacyjnych z zakresu pielÄgniarstwa wx
Konspekt do zajęć?ukacyjnych z zakresu zasad zdrowego odżywiania
BULANDA MALGORZATA Konspekt do zajęć o tematyce Leczenie ran, leczenie ran+pielęgn.inne
Wybrane regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, MILITARYSTYKA, KONSPEKTY DO ZAJĘĆ
Konspekt do zajęć?ukacyjnych z zakresu żywienia w otyłości
KONSPEKT DO ZAJĘĆ Z TERAPII ZAJĘCIOWEJ
Odp literatura, BezdomnoŠ - metoda projektˇw, KONSPEKT DO ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH
konspekt do zajęć, pedagogika
KONSPEKT DO ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU, Rozmaitości
Konspekt do zajęć spotkanie wigilijne
Konspekt do zajęć z uczniem dyslektycznym
dalekapolnoc , KONSPEKT DO ZAJĘĆ W GRUPIE 4,5 LATKÓW
metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej, Konspekt do zajęć wychowawczych - schemat, Konspekt do zajęć
ćwiczenia, Konspekt do zajęć gimnastyki korekcyjno, Konspekt do zajęć gimnastyki korekcyjno - kompen
KONSPEKT DO ZAJĘĆ Z TERAPII ZAJĘCIOWEJ
konspekt do zajec praktycznych pomiar RR bez tabeli, Dydaktyka(2)
Konspekt plecy okragle, Konspekt do zajęć gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej
więcej podobnych podstron