7 2

P

P

P

P

Poczta

oczta

oczta

oczta

oczta

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97

Specjalną częścią “Poczty” jest kącik tropicieli chochlika

Specjalną częścią “Poczty” jest kącik tropicieli chochlika

Specjalną częścią “Poczty” jest kącik tropicieli chochlika

Specjalną częścią “Poczty” jest kącik tropicieli chochlika

Specjalną częścią “Poczty” jest kącik tropicieli chochlika

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze
errata na str. 27). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

errata na str. 27). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

errata na str. 27). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

errata na str. 27). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

errata na str. 27). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−
kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci
kitów z serii AVT−2000.

kitów z serii AVT−2000.

kitów z serii AVT−2000.

kitów z serii AVT−2000.

kitów z serii AVT−2000.
Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na
wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.
Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was
zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych
listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.
Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo
i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy
kontakt redakcj

kontakt redakcj

kontakt redakcj

kontakt redakcj

kontakt redakcjiiiii z

zz

zz Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

 Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

 Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

 Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

 Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

waniami w stosunku do nas, z propozycjami tematów do

waniami w stosunku do nas, z propozycjami tematów do

waniami w stosunku do nas, z propozycjami tematów do

waniami w stosunku do nas, z propozycjami tematów do

waniami w stosunku do nas, z propozycjami tematów do
opracowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Posta−

opracowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Posta−

opracowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Posta−

opracowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Posta−

opracowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Posta−
ramy się w miarę możliwości spełnić Wasze oczekiwa−

ramy się w miarę możliwości spełnić Wasze oczekiwa−

ramy się w miarę możliwości spełnić Wasze oczekiwa−

ramy się w miarę możliwości spełnić Wasze oczekiwa−

ramy się w miarę możliwości spełnić Wasze oczekiwa−
nia

nia

nia

nia

nia.....

P

P

P

P

Poczta

oczta

oczta

oczta

oczta

Pozdrawiamy: Jarosława Chudobę z Go−
rzowa Wlkp, Marcina Malesa z Siemia−
tycz, Adama Suchockiego z Czarnej Bia−
łostockiej, Dawida Krajewskiego z Tych,
Władysława Pyterafa z Tarnowa, Piotra
Koniecznego z Poznania, Tomasza Grelę
z Trzebiesławic, Zygmunta Wocha, Ma−
cieja Cibę z Sosnowca, Marka Słupczyńs−
kiego z Płocka, Grzegorza Zawadę z Go−
rzowa Wlkp, Jarosława Górnickiego
z Opola, Piotra Słupika z Orzesza i Arka−
diusza Grędzickiego z Bydgoszczy.

Informacje o błędach zauważonych
w EdW 11/96 przysłali: Krzysztof Winkiel
z Koluszek, Piotr Siwik z Gdańska, Michał
Kasior z Drawskiego Młyna, Marcin Wiąza−
nia z Gacek i Tomasz Gancarz z Tarnowa.
Nagrody−niespodzianki otrzymują Michał
Kasior i Tomasz Gancarz. Errata na stronie
27.
Uwaga! “Odkrycia” do rubryki Errare...
dotyczące bieżącego numeru przysyłaj−
cie najpóźniej do końca miesiąca. Uwagi
nadesłane później nie zostaną uwzględ−
nione w najbliższym wydaniu EdW, a jak
zauważyliście, errata pojawia się możliwie
najszybciej, to znaczy już dwa miesiące
po danym numerze.

Plagiaty. Otrzymaliśmy też listy dotyczące
przedstawiania cudzych pomysłów jako
własnych. Udokumentowane informacje
o takich plagiatach nadesłali ostatnio:
Paweł Fecko z Nowego Sącza, Włodzi−
mierz Mazuś z Warszawy, Adam Tabaka
z Praszki, Wojciech Jankowski z Elbląga,
Jarosław Żaczek ze Szklarskiej Poręby,
Bartłomiej Dudała z Poznania, Paweł Pa−
ter z miejscowości Goszcz, Rafał Wróbel
ze Sławna, Artura Witkowskiego z Wrocła−
wia, Łukasz Reszka z Wałbrzycha, Tomasz
Tylus z Wolicy, Adam Sieńko z Suwałk i To−
masz Kozubek z Lubina.

Klub Konstruktorów. Obiecane dwa czuj−
niki ciśnienia KPY43A firmy Siemens otrzy−
mują:
Grzegorz Milczarek z Instytutu Chemii
i Elektrochemii Technicznej Politechniki
Poznańskiej do prób przy wytwarzaniu
tlenku azotu;
Tomasz Frydek z Opola, uczeń IV klasy
Technikum Elektrycznego, który pragnie
wykorzystać czujnik do pracy dyplomo−
wej − elektronicznej stacji meteo.

·

Nadchodzą wciąż liczne pytania na
temat cyfrowych układów scalonych.
Właśnie w tym numerze rozpoczyna się
cykl dotyczący układów cyfrowych −
 szczegóły będą przedstawiane w ko−
lejnych numerach. Wyjaśni to sprawę
krajowych kostek UCY.

·

Przypominamy, że rysunki ścieżek
wszystkich układów przedstawionych
od początku istnienia EdW można zna−
leźć na wkładkach, które pojawiły się
począwszy od numeru 8. Opis układów
prezentowanych w liście przebojów
można znaleźć w archiwalnych nume−
rach EdW i EP, które są do nabycia
drogą przedpłaty.

·

Nadeszło kilka listów dotyczących
układów audio, w szczególności kostek
NE570...578.

Redakcja

przedstawi

w najbliższych miesiącach praktyczne
układy z wykorzystaniem tych bardzo
pożytecznych układów.
Zgodnie z Waszymi życzeniami będzie−
my przedstawiać kolejne wzmacnia−
cze mocy. Ale już teraz musimy ost−
rzec, że wykonanie wzmacniacza
o mocy kilkudziesięciu watów lub
większej wcale nie jest tak łatwym za−
daniem, jak wyglądałoby po przeczy−
taniu informacji z katalogu. Dlatego
zupełnie początkujących zachęcamy
do korzystania ze sprawdzonych pros−
tych konstrukcji, jak choćby układu
TDA1554Q, opisanego w EdW 6/96 str.
39.

·

Nie będziemy analizować błędów
i trudności, jakie napotykacie przy uru−
chamianiu układów opisywanych w in−
nych czasopismach lub w książkach.
W tej sprawie zwracajcie się do auto−
rów tych konstrukcji, a nie do redakcji
EdW. Dokładamy natomiast wszelkich
starań, aby układy opisywane u nas
dały się uruchomić bez problemów.

·

Opóźnienia w wydawaniu i dystrybucji
ostatnich numerów EdW utrudniają
niektórym z Was start w Szkole i Klubie
Konstruktorów. Informujemy, że rozwią−
zania nadesłane z niewielkim opóźnie−
niem (jednak nie większym niż 2 tygo−
dnie), były i są klasyfikowane. Nie ra−
dzimy

jednak

przesadzać

w tym

względzie.

·

Kondensatory monolityczne są odmia−
ną kondensatorów ceramicznych. Dla
użytkownika znaczenie ma nie tyle na−
zwa, co rodzaj ceramiki i związane
z tym właściwości termiczne konden−
satora.

·

Generalnie, w układach zasilanych
napięciem symetrycznym, nie stosuje
się

kondensatorów

separujących

w obwodzie

ujemnego

sprzężenia

zwrotnego. Kondensatory takie muszą
być stosowane w układach zasilanych
pojedynczym napięciem (np. z kostką
NE542 − por. EdW 10/96).

Napisał do nas Zbigniew Kryków z Włoc−
ławka. Przez pomyłkę otrzymał on dwa
zamówione w AVT kity w cenie jednego.

W liście pisze: (...) Ja osobiście, a może
wielu takich jak ja, wychodzę z założenia,
że uczciwość ma większą wartość od pie−
niądza. Z całego serca życzę wszystkim
pracownikom i osobom współpracują−
cym w tej dziedzinie, jak najdłuższego po−
zostania na rynku i utrzymania dobrej opi−
nii.
Cóż, pomyłki się zdarzają. Tym razem pra−
cownik AVT pomylił się na korzyść klienta.
Równie dobrze mogłoby też zdarzyć się
coś odwrotnego. Przy tak dużym asorty−
mencie i licznych zamówieniach zwykłe
ludzkie błędy mogą się zdarzać. Osoby,
których zamówienie zostało błędnie zre−
alizowane powinny się kontaktować
z działem handlowym AVT (lub z działem
prenumeraty, gdy chodzi o czasopisma).
A Zbigniew za swą postawę otrzymuje
upominek od redakcji EdW.

Nazywam się Łukasz Chlebicki. Elektroni−
ką interesuję się od ponad roku. Na
swoim koncie mam około dwudziestu sa−
modzielnie

zbudowanych

układów.

Szczególnie interesują mnie modele zdal−
nie sterowane. Bardzo Was proszę o za−
projektowanie i opublikowanie w EdW
prostego układu zdalnego sterowania za
pomocą pilota z anteną lub na podczer−
wień. (...)
Powiedziane − zrobione! Redaktor Zbi−
gniew Raabe prezentuje taki układ w tym
numerze EdW.

(...) Co to jest? Wyglądem przypomina
tranzystor, obudowa plastikowa czarna,
półokrągła (jedna ścianka ścięta) z ozna−
czeniem C8050, z tym, że nad wymienio−
nym oznaczeniem jest napis “K−Ch”,
a pod oznaczeniem jest dodatkowa liter−
ka “C”. (...)
To coś pracowało w nowiutkim radio−
magnetofonie stereo “RECOR”, najpraw−
dopodobniej koreańskim − mogło współ−
pracować z układem scalonym KA2206, −
048A lub z diodami świecącymi. (...)
Uprzejmie proszę o podanie, co to jest,
czym to można zastąpić lub gdzie to ku−
pić. (...)

Jacenty Wróbel

Skawce nr 3

34−106 Mucharz

Niestety nie możemy pomóc. W redakcyj−
nych zbiorach katalogów nie znaleźliśmy
podobnego elementu. Na pierwszy rzut
oka wyglądałoby, że jest to tranzystor bi−
polarny 2SC8050, ale w katalogach nu−
merki tranzystorów 2SC kończą się w oko−
licach 4700. Należałoby rozrysować układ
ścieżek i na tej podstawie określić funkcje
elementu. A może ktoś z Czytelników mo−
że pomóc?

Cd. na str. 19

73

P

P

P

P

Poczta

oczta

oczta

oczta

oczta

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97

Jednocześnie informujemy, że stary krajo−
wy dekoder zdalnego sterowania o ozna−
czeniu MC1025 nie potrafi dekodować
sygnałów standardu RC−5. Nie uda się
więc tą drogą, tanim sposobem zastąpić
kostki SAA3049.

Witold Miloch z Gdańska napisał rzeczo−
wy list dotyczący robotyki, oprogramo−
wania i popularności sprzętu komputero−
wego. Dziękujemy za uwagi − zgadzamy
się z nimi w całej pełni. Postaramy się
spełnić oczekiwania, choć zdajemy sobie
sprawę, że stoimy przed bardzo trudnym
zadaniem. Tak się złożyło, że praktyczną
odpowiedzią na list jest Kącik elektronika
amigowca, który otwiera swe podwoje
właśnie

w tym

numerze.

Będziemy

wdzięczni za następny list z uwagami na
temat EdW za kilka miesięcy − jak nasze
starania widać od strony Czytelników.
A na razie za poruszenie problemów, któ−
re są naszą wspólną troską, Witold otrzy−
muje upominek − książkę.

Cd. na str. 75

Także temat analizy barwy światła nie jest
wcale prosty. Potrzebne są czujniki mie−
rzące poszczególne barwy składowe,
procesor przetwarzający wyniki oraz urzą−
dzenia wykonawcze sterujące filtrami
i czasem naświetlania. Dodatkowo urzą−
dzenie musi umożliwiać wprowadzanie
informacji o czułości i korekcji wstępnej
używanego papieru. Z uwagi na dużą
liczbę

czynników,

które

należałoby

uwzględnić w projekcie, jest to trudne za−
danie nawet dla biura konstrukcyjnego,
a na pewno nie poradzi sobie z nim na−
wet średnio zaawansowany amator−elek−
tronik. Dlatego w najbliższym czasie nie
przewidujemy tego tematu w EdW. Jeśli
jednak ktoś miałby informacje interesują−
ce naszego Czytelnika, niech skontaktuje
się z nim bezpośrednio.

Realizujemy prośbę naszego Czytelnika
M. Adamczyka z Niedzicy − oto informa−
cje na temat kostki 74154:

Cd. ze str. 6

Szanowna Redakcjo!
Jestem bardzo zadowolony z wiedzy
elektronicznej przekazywanej przez Wasz
miesięcznik.
Pracują jako fotolaborant−fotograf i częs−
to mam do czynienia z układami elektro−
nicznymi do produkcji zdjęć. (...) Gdzie
uzyskać informacje na temat urządzeń
do pomiaru światła (barwy i natężenia),
systemów pomiarowych i rozwiązań tech−
nicznych analizatorów barw stosowanych
w fotografii.
Interesuje mnie to, bo chciałbym zbudo−
wać taki analizator, który mierzyłby bar−
wę i światło za pomocą kawałka światło−
wodu i sterowałby filtrami i żarówką po−
większalnika. (...)

Stanisław Grabias

os. Zachód B−21i/9

73−110 Stargard Szczeciński

Dawniej wielu młodych ludzi zajmowało
się fotografią czarno−białą. Dziś praktycz−
nie nikt nie robi w łazience kolorowych
odbitek, bowiem w procesie wywoływa−
nia trzeba ściśle przestrzegać paramet−
rów technicznych, między innymi trzeba
utrzymać temperaturę z dokłądnością
0,5

o

C.

75

P

P

P

P

Poczta

oczta

oczta

oczta

oczta

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97

Cd. ze str. 19

Rafał German przysłał e−mailem ciekawy
list. Oto krótki fragment:
Swego czasu na łamach EdW został za−
prezentowany układ minilatarki do usta−
wiania zapłonu. Występuje tu jednak pe−
wien problem. Pomimo niewątpliwie wiel−
kiej sprawności diody, zaobserwowanie
znacznika na kole (zwykle brudnym), wy−
maga zbliżenia latarki do koła. I tu jest
problem: MOŻE TO BYĆ BARDZO NIEBEZ−
PIECZNE. Paski klinowe mogą z łatwością
wciągnąć rękaw, kabelek doprowadza−
jący, ręka może się zachwiać. Rok temu
taki przypadek przydarzył się mojemu
znajomemu. Wszystkiemu winny był lód −
 kolega poślizgnął się i odruchowo złapał
za pasek. Wydaje mi się, że przydałoby
się ostrzeżenie dla użytkowników tego
“device’a”. (...)
Rzeczywiście, Autor listu ma rację − o wy−
padek nie trudno.
Rafał poruszył też kilka innych ciekawych
tematów. Z rozszyfrowaniem listu mieliśmy
jednak spore kłopoty. Przy okazji prośba:
w poczcie elektronicznej nie używajcie
polskich liter i tak formatujcie tekst, żeby
potem na kartce A4 drukowane były
kompletne linie.
A Rafała

zachęcamy

do

przysłania

swoich osiągnięć bądź do rubryki Mac−
Gyvera, bądź do Forum Czytelników.

A oto list od 17−letniego Marcina Muchy:
Uważam, że EdW jest świetnym miesięcz−
nikiem dla początkujących oraz zaawan−
sowanych elektroników. Macie bardzo
dużo ciekawych i zarazem małych ukła−
dów. Ja interesuję się sprzętem audio.
Może moglibyście zamieszczać więcej
ukłądów z tej dziedziny?
Mój problem polega na tym, ze nigdzie
nie mogę znaleźć danych głośników nis−
kotonowych o mocy od 150 do 200W 8

W

,

które pomogłyby mi zbudować zestaw
kolumn.

Są

to

takie

dane

jak:

Q

TS

, V

AS

, S

PL

, S

P

, F

S

.

Bardzo proszę o opublikowanie danych
wyżej wspomnianych głośników o mocy
150...200W 8

W

na łamach waszego i na−

szego pisma.
Wiem, że danych tych poszukują też inni,
pragnący zbudować własny zestaw głoś−
nikowy.
Hm... Czy nasz Czytelnik naprawdę pora−
dzi sobie z budową dobrych zestawów
głośnikowych? Do czego mu są potrzeb−
ne głośniki niskotonowe o tak dużej mo−
cy? Czyżby chciał dźwiękiem burzyć
ścianki działowe w bloku? Czy powinniś−
my mu podać parametry najwyższej klasy
zagranicznych głośników, które kosztują
kilkaset dolarów za sztukę? Krajowy Tonsil
produkuje szeroką gamę przyzwoitych
głośników, wśród których można znaleźć
także typy o podanej przez autora mocy.
Mamy wątpliwości, czy Marcin poradzi
sobie z trudnym zadaniem zaprojektowa−
nia i wykonania dobrych zespołów głośni−
kowych. Zadanie jest niełatwe, bowiem
oprócz danych katalogowych trzeba do
tego mieć sporą praktykę. A już na pew−
no odradzamy zaczynanie prób od zesta−
wów o mocy kilkuset watów. Nawet do

dużego pomieszczenia z powodzeniem
wystarczą zestawy o mocy rzędu kilku−
dziesięciu watów.
Wiele pożytecznych informacji na temat
projektowania zestawów głośnikowych
zamieszczone było w cyklu prezentowa−
nym w kilku numerach Elektroniki Prak−
tycznej, począwszy od numeru 8/94.
Jeśli naszych Czytelników zainteresuje ta
sprawa, możemy zamieścić materiały
przedstawiające podstawowe zagadnie−
nia. Możemy też opisać sharewareowy
program komputerowy BOXPLOT (do−
stępny w AVT na dyskietce 1MZ012), który
może być pomocą przy konstrukcji zesta−
wów zamkniętych i z otworem. Program
ten zawiera parametry kilku zagranicz−
nych głośników, można też wprowadzać
dane innych głośników. Program pozwala
błyskawicznie określić charakterystykę
skuteczności zestawu, dla głośnika o zna−
nych

parametrach,

umieszczonego

w obudowie o zadanej objętości. Pomi−
mo niewielkiej przydatności praktycznej,
program ten ułatwia wyrobienie sobie
ogólnego poglądu na wpływ poszczegól−
nych parametrów na pasmo przenosze−
nia i uzyskiwane maksymalne ciśnienie
dźwięku.
A oto podstawowe parametry trzech
głośników niskotonowych:

Typ

GDN

GDN

GDN

30/100/1 16/30/1 20/60

Z

8

W

8

W

8

W

f

rez

24

65

42

Hz

P

nom

100

30

50

W

P

nom

100

60

100

W

S

D

0,049

0,013

0,021

m

2

SPL

90

87

90

dB/W

BI

11,95

6,15

8,3

Tm

M

MS

0,051

0,01

0,017

kg

C

MS

88

56,2

84,5

10

−5

m/N

V

AS

0,282

0,013

0,052

m

3

Q

MS

2,75

3,04

2,5

Q

ES

0,43

0,85

0,45

Q

TS

0,37

0,67

0,38

Z podanej tabeli część Czytelników za−
pewne niczego nie zrozumie. Czy może−
my zadowolić wszystkich? Chyba nie. Oto
sympatyczny list od Mirosława Zawadzińs−
kiego z Człuchowa, który sądząc ze stylu
i charakteru pisma już dawno nie jest na−
stolatkiem:
Moja przygoda z elektroniką zaczęła się
od przecięcia kabla pod napięciem
220V, nożem bez izolacji. Od tamtej pory
usilnie staram się dowiedzieć, co jest
w tym grane.
Zaczęły się pierwsze eksperymenty, de−
montaż starych odbiorników, zakup pier−
wszej lutownicy, skromnego miernika, itp.
Pochłaniałem niezliczone ilości literatury
na ten temat, oglądałem programy, pró−
bowałem coś zrobić, choć sam jeszcze
nie wiedziałem, co to będzie. Zapach cy−
ny, kalafonii, poparzone palce, spięcia,
to była codzienność.
Dziś po tym wszystkim dorobiłem się wiel−
kiej miłości do elektroniki i jeszcze więk−
szych chęci. Ale to jednak za mało. Jak
wspomniałem, elektroniki staram się
uczyć sam, lecz nie ma takiego pisma,
które choć w niewielkim stopniu zadbało−

by o takich amatorów z prawdziwego
zdarzenia, jak ja.
Z wielkim optymizmem kupowałem jako
pierwszy egzemplarz EdW nr 9/96, moją
nową nadzieję, choć wcześniej byłaby
już na to pora. Niestety, i tu to samo co
wszędzie! Niby układy dla amatorów,
a jednak jak to czytam, to nie bardzo
wiem, o co właściwie chodzi.
Czy nie znalazłaby się choć jedna strona
w tym piśmie np. pod tytułem “Kącik
amatora”, w którym byłyby po męsku
opisane zasady działania poszczegól−
nych elementów oraz najbardziej prak−
tyczny i prosty sposób zastosowania, ot
coś w formie lekcji.
Z tą prośbą zwracam się szczególnie do
nowego Naczelnego Pana Piotra Górec−
kiego. Panie Piotrze, mam mnóstwo ele−
mentów, nowych, starszych, podstawo−
we narzędzia, i co chyba najważniejsze,
przeogromną sympatię do elektroniki,
lecz nie mam dobrego nauczyciela.
Wiem, że takich amatorów jak ja jest bar−
dzo wielu i myślę, że będzie na miejscu,
jeśli powiem, że piszę też w ich imieniu.
Proszę podajcie nam rękę, gdyż dla ta−
kich hobbystów jak ja, ta dziedzina jest
chyba dla nas niemalże wszystkim.
Wasze pismo jest bardzo atrakcyjne (mi−
mo iż dużo nie rozumiem) i takim chciał−
bym je widzieć dalej, z małym wyjątkiem,
o którym napisałem. (...)
A więc znów powraca idea zielonych
kartek w EdW. Wypowiedzcie się na ten
temat w ramach ankiety.

A oto inny list:
Najprawdopodobniej jest to pierwszy list
nie wychwalający was, ale trudno, ktoś
musi być pierwszy.
Mam wiele krytycznych uwag do was,
ale powiem tylko o tej, która mnie najbar−
dziej zdenerwowała, chodzi mianowicie
o komputery. Nie było tak źle, dopóki
w ”Listach” nie napisaliście o planowa−
nym nowym dziale do tzw. “kompute−
rów”. Jest to kompletna dyskryminacja
i obraza dla użytkowników komputerów
Amiga. Nazywanie Amigi “przestarzałym
komputerkiem” to kompletna bzdura
i nieznajomość tematu. Nie tylko ten arty−
kuł, ale również to coś o Intelu. Z jego
treści wynika, że autor to kompletny du−
reń nie znający komputera AMIGA lub
kojarzący go z AMIGĄ 500. A500 to kom−
puter z 1986 roku, więc niech porówna
ówczesne PC. Niech redakcja zacznie
kojarzyć AMIGI z A4000T z kartą graficzną
i turbo. Nie wymyślono jeszcze takiego,
który by był lepszy, którego cena nie
przekroczyłaby trzykrotnej ceny tej Amigi.

Amigowiec

Robimy wyjątek, publikując w Poczcie list
nie podpisany imieniem i nazwiskiem, bez
adresu nadawcy (stempel pocztowy
świadczy, że nadano go w Śremie). O za−
mieszczeniu w Poczcie tego anonimu za−
decydowało jego pierwsze zdanie, z któ−
rym się w pełni zgadzamy. Błędy ortogra−
ficzne poprawiliśmy. Do postawionych za−
rzutów nie mamy komentarza. Zaprasza−
my do Kącika amigowca.

7 6

P

P

P

P

Poczta

oczta

oczta

oczta

oczta

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97

E

RRARE

H

UMANUM

E

ST

W listopadowym numerze EdW oprócz kilku literówek wy−

tropiliście następujące błędy:

·

W artykule "Zdalne sterowanie przez telefon" na str. 9 na
rys. 2 bramka współpracująca z kondensatorem C5 powin−
na mieć oznaczenie U1B. Dioda umieszczona na wejściu
tej bramki powinna mieć oznaczenie D4. Oznaczenia na
płytce są poprawne. Transoptor CNY−17 ma oznaczenie
OPT1, a współpracująca z nim dioda Zenera ma oznacze−
nie D2 C18V

·

W artykule "Układ radarowy do modeli pojazdów" na str.
14 rozmieszczenie elementów na płytce (rys. 2) pokazano
od strony druku, inaczej mówiąc, w lustrzanym odbiciu.

·

str. 16 rys. 1 Zgodnie ze spisem elementów, rezystor R12
w układzie nie jest stosowany. Na rysunku 1 należy za−
miast R12, wpisać R13. Na rysunku 2 należy wykreślić
R12 (w modelu pokazanym na fotografii wskutek obcięcia
płytki trzeba było zastosować zworę wlutowaną w oczka
lutownicze R12 i T1)

·

str. 44 rys. 4 W oznaczeniu kostek zamiast literki S należy
wpisać literkę L

str. 44 rys. 5 Tranzystory BS107, BS170 nie mają blaszki
chłodzącej. Umieszczone są w obudowie TO−92 i wyglą−
dają tak samo jak BC548 czy BC328.

·

str. 49 rys. 1 Wartości rezystorów R3−R5 i R9 powinny być
takie, jak w spisie elementów. Jednak układ będzie praco−
wał równie dobrze z rezystorami o wartości 10k

W

.

·

str. 53: 3 do potęgi 3 to oczywiście 27, a nie 9.

·

str. 60 rys. 13 błędnie podpisano koncówki diod (prawidło−
wy opis jest na rys. 12)

Nagrody−niespodzianki otrzymują Michał Kasior i Tomasz

Gancarz.

Bogusław Stojak z Dębicy napisał:
Na wstępie pozdrawiam Was serdecznie
i gratuluję wspaniałego pisma, jakim jest
Elektronika dla Wszystkich. Zajmuję się
elektroniką od dwóch lat i dzięki Wam
zrozumiałem wiele niejasnych dla mnie
spraw. Jeżeli bym mógł, to ode mnie do−
stalibyście nagrodę Nobla za tak wspa−
niałe “korepetycje”. Tylko tak dalej − jes−
teście SUPER!!
(...) Bardzo Was proszę o przesłanie mi
aplikacji, schematu układu KA2402 lub
wskazanie mi źródła, gdzie mógłbym to
znaleźć. (...)
Obiecuję, że jeśli pomożecie rozwiązać
mój problem, to pomyślę nad tą nagrodą
Nobla dla Was.
Łączę wyrazy szacunku.
A oto schemat aplikacyjny kostki KA2402:
???

77

P

P

P

P

Poczta

oczta

oczta

oczta

oczta

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97

Michał Zajączkowski z Wrocławia przesłał
pocztą elektroniczną następujący list:
Witam całą redakcję EdW i jako kolejna
osoba składam gratulacje z powodu
stworzenia takiego pisma. Mam 16 lat,
w elektronice do tej pory poruszałem się
po omacku − zrobiłem układ, ale pod
dyktando opisu, a poza tym nie miałem
pojęcia, jak on działa. Wasze pismo nau−
czyło mnie czegoś: prawidłowo zmonto−
wany układ musi działać. Każdy błąd da
się odnaleźć i usunąć. Co prawda nie
dysponuję dużym laboratorium − jeden
miernik uniwersalny, ale też, do tej pory
nic “dużego”, co wymagałoby lepszego
sprzętu, nie zrobiłem.
Mam jednak kilka uwag do EdW.
Powinniście też uczyć elektroniki jako ta−
kiej, a nie tylko zabawy z układami cyfro−
wymi. Myślę tu o różnych dławikach, mos−
tkach i sam nie wiem, czym jeszcze. Dla
mnie w dalszym ciągu są to czary.
Wyjaśniajcie trudne terminy, np. co to jest
impedancja?
Poza tym mam do redakcji dwie prośby:
− czy istnieje jakaś kostka spełniająca fun−
kcję zegara z dwoma alarmami?
jeśli tak, to bardzo proszę o nazwę i sche−
mat wyprowadzeń.
− czy moglibyście zamieścić w piśmie
schemat, bądź też wspomnieć samą
ideę działania pH−metru?
Cieszymy się, że Waszym zdaniem, poma−
łu “odczarowujemy” elektronikę. My, re−
daktorzy EdW znamy wspomniany prob−
lem od podszewki, bo wychowaliśmy się
na literaturze, w której aż roiło się od błęd−
nych schematów, mętnych opisów i wy−
jaśnień. Wiemy, że często publikowano
układy, które wcześniej nie zostały wyko−
nane ani sprawdzone. Rzeczywiście,
wkładamy dużo wysiłku w przygotowanie
i gruntowne przetestowanie opisywanych
układów. Jest to zasługa autorów projek−
tów, którzy są zobowiązani przedstawić
działający model. Jednak żaden układ
nie trafi na łamy EdW, jeśli nie zostanie
dokładnie sprawdzony w laboratorium
działającym pod kierownictwem naszego
redakcyjnego kolegi, Sławka Surowińskie−
go.
Odnośnie “elektroniki jako takiej”, mamy
głębokie przekonanie, że najlepszą formą
nauki jest eksperyment. A teorię, definicje
i wzory znajdziecie w opasłych (i zwykle
nudnych) książkach. My będziemy przed−
stawiać tylko te sprawy, które rzeczywiś−
cie w podręcznikach są przedstawiane
w sposób zawikłany i nieprzystępny. Przy−
kładem są elementy indukcyjne. Redak−
tor Piotr Górecki wkrótce poświęci temu
zagadnieniu kilka swoich Listów.
Kostka zegara z dwoma alarmami to np.
LM8364 firmy Sanyo. Zegar z jej wykorzys−
taniem przedstawimy w jednym z najbliż−
szych numerów EdW.
Według naszej wiedzy, całą tajemnicą
pH−metru jest czujnik, który wytwarza na−
pięcie zależne od pH środowiska. Ponie−
waż czujnik taki ma ogromną rezystancję
wewnętrzną, pewną trudnością było do−
tychczas wykonanie wzmacniacza po−

miarowego, który musi mieć bardzo mały
prąd polaryzacji wejść. Przy użyciu współ−
czesnych wzmacniaczy operacyjnych
najlepszych firm nie jest to już większym
problemem. Jeśli ktoś zna bliżej temat
czujników do pH−metrów, prosimy o listy.
Chętnie je opublikujemy.

Michał Statkiewicz z Krasnołęki pisze:
Szanowna Redakcjo EdW!
Bardzo podoba mi się Wasze pismo i spo−
sób w jaki się w nim traktuje elektronikę.
Podoba mi się to, że tak wielki wpływ na
postać EdW mają sami Czytelnicy, jak
również to, że z podniesionym czołem
przyznajecie się do błędów, które od cza−
su do czasu wkradają się mimo naszej
i Waszej woli. (...)
Bardzo cieszy mnie Wasze podejście do
spraw bezpieczeństwa podczas przepro−
wadzania eksperymentów.
Z wykształcenia jestem elektrykiem, posia−
dam uprawnienia SEP i doskonale zdaję
sobie sprawę z konieczności zachowania
środków ostrożności podczas pracy. Mam
sporą praktykę w budowaniu urządzeń
elektronicznych, ale bardzo niewielką
w samodzielnym

ich

projektowaniu,

a więc cała nadzieja w ”Systemie projek−
towania modułowego”.

A oto dwie wzajemnie przeciwstawne
opinie:
Bogdan Pawelec z Pszczyny−Łąki napisał
między innymi:
(...) Do napisania listu skłoniło mnie prze−
czytanie poczty w 9 EdW, a wszczegól−
ności listu Pana Aleksandra Króla. Podob−
nie jak Pan Aleksander elektroniką zajmu−
ję się od ukończenia szkoły podstawowej,
również do pewnego czasu byłem z elek−
troniką i komputerami na bieżąco. W tym
czasie królowały układy TTL, ZX81, ZX
Spectrum, jedynym godnym uwagi cza−
sopismem był “Młody Technik”, w którym
można było znaleźć coś z elektroniki
i komputerów. Jeśli się nie mylę, to pew−
ne artykuły pisał również Pan Górecki,
który teraz tak zażarcie zwalcza wszystko,
co nie jest wytworem nowoczesnej tech−
nologii, a całą resztę należy wyrzucić na
złom.
Zupełnie zgadzam się z Panem Aleksand−
rem, że obecnie publikowane artykuły
w różnych elektronicznych czasopismach
przesadnie szybko dokonały skoku od
tranzystora do mikrokontrolerów, od ZX
do IBM zapominając po drodze o całej
reszcie. Można poddawać krytyce stoso−
wanie lamp, tranzystorów germanowych,
układów TTL, ale nie wszystko musi być
zrealizowane od razu z zastosowaniem
układów PAL, Gal, PLD. Przecież wiele
układów można zrealizować na elemen−
tach dyskretnych i układach CMOS. To
samo dotyczy komputerów (...)
Do tego należałoby jeszcz dodać sprawę
ceny i możliwości zdobycia potrzebnych
podzespołów, szczególnie przez osoby
mieszkające w małych miasteczkach i na
wsi. (...)
A oto inne stanowisko: Wojciech Gryle−
wicz z miejscowości Nacław pisze:
(...) Po przeczytaniu rubryki Poczta posta−
nowiłem podzielić się z Wami swoją opi−

nią na temat “wykopalisk” UL. Myślę, że
nie ma sensu opisywać ich na łamach
EdW − mijałoby się to z celem.
Te wysłużone “scalaki” umarły już śmiercią
naturalną i nie ma sensu ich wskrzeszać.
Bo i po co? Czy mamy się cofać?
Ja też nie jestem zamożnym początkują−
cym elektronikiem, ale kupując raz
w miesiącu po kilka części, można zmon−
tować sprawne i porządne urządzenie.
Wydaje mi się, że nie ma sensu budować
układu elektronicznego z jakiś starych
części. I tak będzie on bardziej zawodny,
większy gabarytami, będzie potrzebował
więcej prądu. Jak tak dalej pójdzie, to
niedługo cofniemy się tak daleko, że bę−
dziemy montować układy lampowe.
Proszę Was, Redakcjo EdW, nie dopuść−
cie do takich rzeczy. Idźmy w przyszłość
i nie cofajmy się.
Życzę dalszych sukcesów w wydawaniu
tego wspaniałego pisma, jakim jest EdW
i pozdrawiam mego idola, p. Zbigniewa
Raabe (ten człowiek ma wyobraźnię!).

79

P

P

P

P

Poczta

oczta

oczta

oczta

oczta

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97

Rafał Król z Białogardu ma kłopoty z tele−
wizorem, do którego pilot się gdzieś zagu−
bił. Rzeczywiście, bez pilota nie można
skorzystać z telegazety. Nie wiemy jaki
kod zdalnego sterowania jest używany
w Twoim odbiorniku. Jeśli RC−5, to możesz
wykorzystać popularny krajowy pilot
z kostką SAA3010. W razie niepowodzenia
raczej nie próbuj dalszych eksperymen−
tów. Proponujemy Ci, żebyś poszukał od−
powiedniego pilota w jednej z wielu firm,
które się w tym specjalizują. Zwykle takie
firmy posiadają listę odpowiedników
i ewentualnie wskażą Ci zamiennik. Może
też pomoc uzyskasz w lokalnym punkcie
serwisowym.

Krzysztof z Siemianowic zadał pytania na
temat układów CMOS: Wiem, że układy
CMOS są wrażliwe na ładunki statyczne,
więc zapytałem w sklepie czy są one ja−
koś zabezpieczone. Sprzedawca powie−
dział, że mają zabezpieczenia w środku
i że można dotykać ich wyprowadzeń.
Czy to prawda?
(...) Proszę Was o poświęcenie artykułu
bądź napisanie w Poczcie, czy układy
CMOS są w ochronnym opakowaniu, jak
takie opakowanie wygląda, czy są od−
porne na te ładunki, jak takie układy
ochraniać i przechowywać?
Mamy problem! Czy podać Wam infor−
macje zawarte w książkach, zalecające
daleko posunięte środki ostrożności? Czy
napisać, jak obchodzimy się z CMOSami
my, redaktorzy EdW, konstruktorzy prezen−
towanych układów?
Może w skrócie jedno i drugie.
Pierwsze wersje układów MOS i CMOS
rzeczywiście były podatne na uszkodze−
nia. Przy ich montażu stosowano metalo−
we stoły, i obowiązkowo wszystkie meta−
lowe elementy były uziemiane. Osoby
pracujące przy takich układach także by−
ły uziemione (za pomocą metalowej
bransolety na ręce lub nodze).
Z czasem do takich wrażliwych układów
rzeczywiście wbudowano obwody zabez−
pieczające. Jednak nadal w katalogach,
także tych znanych i dobrych firm, można
znaleźć wskazówki, że przyrządy, narzę−
dzia i ludzi mających kontakt z układami
scalonymi należy uziemić. Co ciekawe
takie wskazówki dotyczą nie tylko ukła−
dów CMOS, ale również niektórych pre−
cyzyjnych i delikatnych układów wykona−
nych w technologii bipolarnej. Tyle mó−
wią mędrcy. Delikatne układy scalone są
pakowane w plastikowe szyny, które
zwykle wykonane są z tworzywa, które nie
jest dobrym izolatorem, tylko stanowi dla
prądu pewną ogromną oporność. To wy−
starczy, żeby rozładować ewentualne ła−
dunki statyczne. Na takich szynach zwyk−
le spotyka się napis antistatic.
Natomiast codzienna praktyka jest zupeł−
nie inna. Prawie nikt nie przejmuje się dziś
niebezpieczeństwem uszkodzenia pod
wpływem ładunków statycznych. Z ukła−
dami CMOS prawie wszyscy obchodzą
się bez żadnych ceregieli. Trzymają je
w pudełkach po zapałkach, nie wahają
się dotykać ich wyprowadzeń. I co? Jeśli

nawet zdarzają się uszkodzenia kostek
z takiego tytułu, są one naprawdę nie−
zmiernie rzadkie. Z praktyki wiadomo, że
jeśli kostki się psują, najczęściej dzieje się
to już w zmontowanym układzie, zwykle
podczas prób (dlatego naprawdę należy
unikać lutowania i innych manipulacji
w układzie, który jest zasilany).
Co więc o tym myśleć? Decyzję pozosta−
wiamy Czytelnikom − jak zawsze zaleca−
my umiar, a przy szczególnie kosztownych
układach nadmiar ostrożności nigdy nie
zaszkodzi.