dr in

ż

. Szymon MITKOW

PODSTAW LOGISTYKI

ZAOPATRZENIA I

PRODUKCJI

Warszawa, listopad 2008

System logistyczny przedsiębiorstwa

System logistyczny przedsiębiorstwa

Ź

ródło: Pfohl H.Ch., Systemy logistyczne, podstawy organizacji i zarz

ą

dzania. Biblioteka Logistyka, Pozna

ń

2001, s.18.

PODSTAW LOGISTYKI

ZAOPATRZENIA

Istota logistyki zaopatrzenia

SPOSOBY ZAOPATRYWANIA

Zaopatrywanie w razie wyst

ą

pienia zapotrzebowania

Zaopatrywanie z utrzymaniem zapasów

Zaopatrywanie zsynchronizowane z produkcj

ą

Do głównych zada

ń

realizowanych przez system logistyki zaopatrywania

nale

ż

y:

wybór dostawców

(

ź

ródeł zaopatrywania)

magazynowanie (składowanie)

transport i przeładunki

odbiór materiałów

zamawianie materiałów

Logistyka

zaopatrywania

kompletowanie zestawów

materiałowych do produkcji

dostarczanie materiałów do

sfery produkcji

Istota logistyki zaopatrzenia

PROCES ZAKUPU

1. Okre

ś

lenie lub weryfikacja potrzeb

zmienno

ść

potrzeb (

ci

ą

gły post

ę

p, trendy w modzie, sezonowo

ść

)

2. Zdefiniowanie i ocena wymaga

ń

u

ż

ytkownika

mierzalne kryteria (stopie

ń

dostosowania kupowanego przedmiotu

do funkcji jakie ma on spełnia

ć

, jako

ść

wykonywanej usługi itp.).

3. Podj

ę

cie decyzji czy produkowa

ć

we własnym

zakresie, czy dokona

ć

zakupu?

własne kryteria głównie ekonomiczne oraz organizacyjno-techniczne

4. Okre

ś

lenie typu zakupu

a) proste ponowienie zakupu lub zakup rutynowy
b) zmodyfikowany zakup powtórny, który wymaga zmiany dostawcy lub

materiału

c) całkowicie nowy zakup (wynikaj

ą

cy z nowej potrzeby)

5

.

Przeprowadzenie analizy rynku - umo

ż

liwia

okre

ś

lenie liczby dostawców oraz wybór skutecznej

metody zakupu (negocjacje, przetarg)

rynek konkurencyjny (wielu dostawców)

rynek oligopolistyczny (kilku du

ż

ych dostawców)

rynek monopolistyczny (jeden dostawca)

6

.

Okre

ś

lenie wszystkich mo

ż

liwych dostawców

dotychczasowi dostawcy

nowi dostawcy (konkurencja)

PROCES ZAKUPU

„Internet”

PROCES ZAKUPU

7. Wst

ę

pna selekcja mo

ż

liwych

ź

ródeł

zaopatrzenia

wybór kryteriów oceny (

wymagania

)

rozró

ż

nienie wa

ż

no

ś

ci przyj

ę

tych kryteriów poprzez nadanie im

wag (

wymagania-pierwszorz

ę

dne

,

ż

yczenia-drugorz

ę

dne

)

8. Ocena pozostałych (potencjalnych) dostawców

ranking

9. Wybór dostawcy

najni

ż

sza cena

jako

ść

niezawodno

ść

dostaw

obsługa klienta

kompletno

ść

dostaw

kondycja finansowa

lokalizacja itp.

PROCES ZAKUPU

10. Przyj

ę

cie dostawy produktu lub usługi

umiej

ę

tno

ść

wyci

ą

gania wniosków

11. Ocena wykonania dostawy lub usługi

Nale

ż

y odpowiedzie

ć

na pytania ???

czy rzeczywi

ś

cie usługa/dostawa zaspokoiła potrzeby

u

ż

ytkownika?

w jakim stopniu?

je

ś

li potrzeby nie zostały zaspokojone na odpowiednim

poziomie, to nale

ż

y podj

ąć

stosowne działania koryguj

ą

ce

MODEL WYBORU RYNKÓW ZAOPATRZENIA I DOSTAWCÓW

ORAZ ZAWIERANIA UMÓW DOSTAWY

WYBÓR RYNKU ZAOPATRZENIA I DOSTAWCY

Analiza rynku zaopatrzenia

Ocena dostawców

Optymalizacja bazy dostawy

Budowanie strategicznych stosunków z dostawcami

Ulepszanie współpracy z dostawcami

ZAWIERANIE UMÓW DOSTAWY

Okre

ś

lanie i ocena potrzeb zaopatrzeniowych

Selekcja dostawców

oferty

przetarg

negocjacje

Zawieranie umów

Poprawa efektywno

ś

ci operacji w sferze zakupów zaopatrzeniowych

Logistyka zaopatrywania

Wyboru dostawców

Dokonuje si

ę

po zaistnieniu potrzeby rozszerzenia lub zmiany sieci dostawy.

Szczególna uwaga powinna by

ć

zwrócona na wybór tych potencjalnych dostawców,

którzy b

ę

d

ą

dostarcza

ć

materiały zaopatrzeniowe, wyroby

i usługi obce maj

ą

ce bezpo

ś

redni wpływ na jako

ść

wyrobów przedsi

ę

biorstwa.

Zakwalifikowani dostawcy przedsi

ę

biorstwa podlegaj

ą

okresowej lub dora

ź

nej

weryfikacji.

Dora

ź

nej weryfikacji dokonuje si

ę

w przypadkach:

• pogorszenia si

ę

jako

ś

ci dostaw lub usług

• wprowadzenia istotnych zmian w procesie wytwórczym dostawców

• wyst

ą

pienia zmian wpływaj

ą

cych na ocen

ę

zdolno

ś

ci jako

ś

ciowej

dostawcy (np. wdro

ż

enie lub certyfikacja systemu jako

ś

ci, utrata lub

upływ terminu wa

ż

no

ś

ci certyfikatu i inne).

KRYTERIA WYBORU DOSTAWCY



Cena

(decyduj

ą

ce kryterium)



Jako

ść

•Stopie

ń

zaspokojenia potrzeb klienta

•Zbiór cech okre

ś

laj

ą

cych przydatno

ść

towaru do funkcji, jakie ma spełnia

ć



Niezawodno

ść

dostaw



Terminowo

ść



Kompletno

ść



Zgodno

ść

z faktur

ą



Potencjał dostawcy



Mo

ż

liwo

ś

ci finansowe, techniczne, zarz

ą

dcze, organizacyjne



Pozycja na rynku



Wyrobiona marka



Sprawdzona jako

ść

wartość zakupu = całkowity koszt zakupu



Kondycja finansowa



Ocena ryzyka bankructwa



Po

żą

dane cechy



Dobre/złe wra

ż

enie



Wizerunek dostawcy na rynku



Serwis



Usługi gwarancyjne, itp.



Lokalizacja dostawcy



Krajowy



Zagraniczny

KRYTERIA WYBORU DOSTAWCY

Ź

RÓDŁA CENY



Rynki towarowe

-

popyt i poda

ż

s

ą

głównymi czynnikami

okre

ś

laj

ą

cymi ceny surowców, które b

ę

d

ą

oferowa

ć

nabywcom

potencjalni dostawcy

(ropa naftowa, zbo

ż

e, cukier, w

ę

giel,

drewno)



Katalogi z cenami

–zawieraj

ą

opis pozycji wraz z cenami

, które

podlegaj

ą

negocjacjom (rabaty)-

Bon Prix, Avon, itp.



Oferta cenowa

– nabywcy stosuj

ą

t

ę

metod

ę

zarówno do pozycji

standardowych jak i specjalistycznych; jest szczególnie u

ż

yteczna

do stymulowania konkurencji (

zapytanie o cen

ę

)



Negocjacje

– ta metoda jest stosowana, gdy inne nie maj

ą

zastosowania; czasochłonna, ale zapewnia korzy

ś

ci przy dłu

ż

szej

współpracy

PODSTAWY LOGISTYKI PRODUKCJI

Istota logistyki produkcji

System produkcji

jest to celowo zaprojektowany i zorganizowany

układ materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez
człowieka i słu

żą

cy produkowaniu okre

ś

lonych produktów (wyrobów lub

usług) w celu zaspokajania ró

ż

norodnych potrzeb konsumentów.

Proces przetwarzania

- operacje technologiczne,

kontrolne,transportowe, magazynowe

- operacje usługowe

-wyroby

przemysłowe

- usługi

serwisowe

- odpady

produkcyjne

-materiały;

- wyposa

ż

enie

produkcyjne

- energia

- personel

- informacje

- kapitał

Zarz

ą

dzanie

Planowanie;

Organizowanie

Motywowanie

kontrola

zasilanie materiałowe,
energetyczne, informacyjne

decyzje personelu zarządzającego

informacje

Istota logistyki produkcji

Przykłady systemów produkcyjnych i usługowych –

zakład monta

ż

owy samochodów

Proces przetwarzania

- spawanie;

- monta

ż

r

ę

czny;

- lakierowanie;

- próby ko

ń

cowe;

- kontrola jako

ś

ci;

- transport;

- magazynowanie.

-cz

ęś

ci

samochodowe;

- praca ludzka;

- energia;

- roboty i

urz

ą

dzenia

technologiczne.

• koszty materiałowe;

• koszty pracy;

• jako

ść

wyrobu.

Istota logistyki produkcji

Przykłady systemów produkcyjnych i usługowych –

restauracja

Proces przetwarzania

- przygotowywanie

ż

ywno

ś

ci;

- gotowanie;

- pieczenie;

- serwowanie posiłków;

- kontrola jako

ś

ci posiłków;

- magazynowanie produktów

ż

ywno

ś

ciowych.

-produkty

ż

ywno

ś

ciowe;

- praca ludzka;

- energia;

- urz

ą

dzenia

AGD.

• komentarze klientów;

• wielko

ść

zysków;

Istota logistyki produkcji

Logistyka produkcji

zajmuje si

ę

planowaniem, organizowaniem i

kontrolowaniem przepływu surowców, materiałów, cz

ęś

ci i elementów

kooperacyjnych podczas procesu produkcyjnego, pocz

ą

wszy od składów

zaopatrzeniowych, poprzez po

ś

rednie magazyny wydziałowe, gniazdowe,

stanowiskowe, a

ż

do ko

ń

cowych magazynów wyrobów gotowych i zbytu.

surowce

materiały

cz

ęś

ci

półprodukty

Przepływy

fizyczne

kontrolowanie

organizowanie

planowanie

Strumienie

informacyjne

Magazyny

zaopatrzeniowe

Magazyny

wyrobów

gotowych

Zapasy produkcji w toku

Istota logistyki produkcji

Transport wewn

ę

trzny

Czynno

ś

ci manipulacyjne

Tworzenie zapasów

technologicznych

Zapasy wyrobów gotowych

Procesy logistyczne

Logistyka

produkcji

• zsynchronizowanie w czasie, wszelkich dostaw, aby skróci

ć

do minimum czas oczekiwania

materiału czy półwyrobu na obróbk

ę

albo monta

ż

, a tak

ż

e na minimalizacji czasu pomi

ę

dzy

wyprodukowaniem a wł

ą

czeniem wyrobu do wykorzystania;

• zapewnienie wła

ś

ciwych

ś

rodków transportu i

ś

rodków technicznych ułatwiaj

ą

cych magazynowanie

i wyszukiwanie potrzebnych w danej chwili materiałów, półwyrobów lub wyrobów;

• obni

ż

enie do minimum strat transportowych i magazynowych;

• zaprojektowanie takiej struktury przepływu, aby charakteryzowała si

ę

: ograniczeniem dróg

transportowych, minimalizacj

ą

przeładunków i minimalizacj

ą

pracochłonno

ś

ci przeładunków.

Cel

funkcjonowania

Transport wewn

ę

trzny przedsi

ę

biorstwa

Sposoby przemieszczania ładunków

Jednokierunkowo

ść

przemieszczania ładunków

wynika z stosowania

ś

rodków

transportu, które nie wykonuj

ą

drogi powrotnej (np. transport ruroci

ą

gowy) lub ich

konstrukcja na taki ruch nie pozwala (np. przeno

ś

nik ta

ś

mowy). Stosowany jest w

produkcji masowej i seryjnej, a ruch

ś

rodków transportu jest zgodny z przebiegiem

procesu produkcyjnego.

Wahadłowy

, polega na przemieszczaniu ładunków mi

ę

dzy dwoma punktami (

ś

rodek

transportu mo

ż

e by

ć

obci

ąż

ony podczas ruchu w jednym kierunku lub obydwu

kierunkach). Odmian

ą

wahadłowego sposobu przewozu s

ą

przewozy

promieniowe

.

Wyst

ę

puj

ą

one wtedy, gdy

ś

rodek transportowy przewozi ładunek z jednego punktu

(np. magazynu materiałów) do wielu punktów odbioru, lub zabiera ładunki z wielu
punktów i przewozi do jednego punktu (np. magazynu wyrobów gotowych).

Transport wewn

ę

trzny przedsi

ę

biorstwa

Sposoby przemieszczania ładunków

Obwodowy

- polega na przemieszczaniu ładunków kolejno do wielu punktów le

żą

cych

na trasie stanowi

ą

cej obwód zamkni

ę

ty. Zale

ż

nie od stopnia wykorzystania ładowno

ś

ci

ś

rodka transportowego podczas przemieszczania na całym obwodzie wyró

ż

niamy

przewóz: ze stałym potokiem ładunków, z malej

ą

cym potokiem ładunków, z rosn

ą

cym

potokiem ładunków oraz ze zmiennym potokiem ładunków. Odmian

ą

przewozu

ładunków sposobem obwodowym s

ą

przewozy obwodowe zło

ż

one. Powstaj

ą

one przez

wł

ą

czenie do obwodu głównego kilku obwodów bocznych.

Planowanie procesów logistycznych produkcji

Planowanie potrzeb materiałowych

(MATERIAL REQUIREMENTS PLANNING - MRP)

System MRP ł

ą

czy sporz

ą

dzony (zaplanowany) harmonogram produkcji z

zestawieniem materiałów niezb

ę

dnych do wytworzenia produktu. Bada zapasy

produkcyjne i ustala, które cz

ęś

ci i surowce musz

ą

by

ć

zamówione i w jakim

czasie, aby jak najkrócej były składowane w procesie produkcyjnym.

MRP rozdziela w czasie zamówienia na uzupełnienie zapasów w ten

sposób,

ż

e cz

ęś

ci i materiały s

ą

dost

ę

pne w procesie wytwarzania w

momencie, kiedy s

ą

potrzebne na stanowiskach roboczych.

Idealizuj

ą

c nieco zagadnienie nale

ż

y przyj

ąć

,

ż

e cz

ęś

ci i materiały musz

ą

dochodzi

ć

do stanowisk bez zb

ę

dnego składowania i magazynowania

minimalizuj

ą

c w ten sposób wielko

ść

zapasów produkcji w toku. Poniewa

ż

ideały s

ą

rzadko osi

ą

galne w praktyce, przeto system MRP w sposób ci

ą

gły

lub okresowo kontroluje i na nowo aktualizuje harmonogramy.

Planowanie procesów logistycznych produkcji

Planowanie potrzeb materiałowych

(MATERIAL REQUIREMENTS PLANNING - MRP)

Podstawowe korzy

ś

ci zwi

ą

zane z zastosowaniem systemu MRP:

• redukcja zapasów (zapasy materiałowe i operacyjne) - dzi

ę

ki czemu zwi

ę

ksza si

ę

płynno

ść

finansowa przedsi

ę

biorstwa oraz czas rotacji kapitału;

• dokładne okre

ś

lenie czasów dostaw surowców i półproduktów;

• dokładne wyznaczenie kosztów produkcji;

• lepsze wykorzystanie posiadanej infrastruktury (magazyny, mo

ż

liwo

ś

ci produkcyjne);

• szybsze reagowanie na zmiany zachodz

ą

ce w otoczeniu;

• kontrola poszczególnych etapów produkcji.

Przedmiotem systemu MRP, s

ą

wi

ę

c obliczenia dotycz

ą

ce potrzeb

surowców, materiałów, podzespołów, cz

ęś

ci.

Planowanie procesów logistycznych produkcji

Struktura systemu MRP

MRP

pakiety komputerowe w
zakresie:

•

harmonogramowania;

•

monitorowania stanu;

•

wykrywania nie

ś

cisło

ś

ci;

•

poprawiania i aktualizacji.

Harmonogram główny

produkcji

Harmonogram dla komórek

produkcyjnych

Harmonogram dla

magazynów

Specyfikacja i struktura

wyrobu

Dost

ę

pne zdolno

ś

ci

produkcyjne

Zakłócenia

Priorytety

Inwentaryzacja stanu

istniej

ą

cego

•

w magazynach;

•

w produkcji w toku;

•

stan zamówie

ń

;

•

zamówienie do wycofania lub
zmiany

Obsługa serwisowa i cz

ęś

ci

na zbyt (jako wymienne)

Zestawienia

materiałowe

•

ró

ż

nice materiałowe

•

specyfikacje nowych
cz

ęś

ci

dyspozycja czasem

Zmiany projektów

konstrukcyjnych

wyrobu

Zamówienia

klientów

Przewidywany

popyt

Rodzaj i liczba

zrealizowanych

zamówie

ń

i potrzeb

roku

Dyspozycje dla ekspedycji:

•

rodzaj ładunku;

•

rodzaj transportu

Dyspozycja czasem

Informacje

z produkcji

Planowanie procesów logistycznych produkcji

Struktura wyrobu

Struktura wyrobu –

zestawienie wszystkich zespołów, podzespołów, cz

ęś

ci i

surowców składaj

ą

cych si

ę

na konkretny wyrób z okre

ś

leniem relacji pomi

ę

dzy

nimi i ilo

ś

ci koniecznych do wykonania jednej sztuki wyrobu.

Struktura wyrobu

konstrukcyjna

drzewo produktu

• schemat konstrukcyjny;

• receptura;

• wzór.

proste

zło

ż

one

• lista materiałowa;

• lista kompletacyjna;

• schemat monta

ż

owy;

• wykazy cz

ęś

ci itp..

• modułowa;

• rodziny wyrobów itp..

Planowanie procesów logistycznych produkcji

Graf odzwierciedlaj

ą

cy powstawanie produktu jest nazywany cz

ę

sto

drzewem

produktu.

Odzwierciedla on:

• operacje lub czynno

ś

ci na wyró

ż

nionych stanowiskach pracy lub w okre

ś

lonych

etapach produkcji oraz

• przemieszczenia materiałowe miedzy stanowiskami.

P 1

S 2

S 1

C 1

C 2

C 3

C 4

Surowce stalowe

i metalowe

Tworzywa

sztuczne

Drewno

inne

surowce

.........

poziom 3

wyrób

poziom 2

podzespoły

poziom 1

cz

ęś

ci

poziom 0

surowce

Planowanie procesów logistycznych produkcji

metalowa

ły

ż

ka

ś

ruba

mocuj

ą

ca

rami

ę

trzonek

uchwyt

Lista materiałowa

Struktura konstrukcyjna

m g/łopat

ę

1.7. Klej

m g/łopat

ę

1.6. Lakier

1 szt./łopat

ę

1.5. Wykrój ły

ż

ki

m cm

2

/łopat

ę

1.4. Stal hartowana (ły

ż

ka) l x n x m mm

1 szt./łopat

ę

1.3.

Ś

ruba + nakr

ę

tka Ø 20 x m mm

m cm/łopat

ę

1.2. Drewno (rami

ę

) Ø 45 x m mm

m cm/łopat

ę

1.1. Drewno (trzonek) Ø 25 x m mm

1. Łopata

Ilo

ść

Element

Wyrób

Planowanie procesów logistycznych produkcji

Drzewo wyrobu

ŁOPATA

metalowa ły

ż

ka

(1)

uchwyt

(1)

ś

ruba mocuj

ą

ca

(1)

trzonek

(1)

rami

ę

(1)

metalowa

ły

ż

ka

ś

ruba

mocuj

ą

ca

rami

ę

trzonek

uchwyt

Struktura konstrukcyjna

ZADANIE 2

Prosz

ę

narysowa

ć

struktur

ę

wyrobu pokazanego poni

ż

ej:

stół

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę