Biofizyczne
monitorowanie płodu
Biofizyczne
monitorowanie płodu
Podstawowe mianownictwo
kardiotokograficzne
Podstawowa częstość uderzeń serca płodu (linia
podstawowa)
Zmienność częstości uderzeń serca płodu
(zmienność krótkoterminowa i długoterminowa)
Podstawowa Częstość Uderzeń
Serca Płodu
Wartości graniczne normokardii (Hon) – zakres
częstotliwości 120-160 uderzeń/min
Przekroczenia normy do wartości 20 uderzeń/min jest
uznane jako umiarkowana tachykardia lub
bradykardia, a przekroczenie ponad 20 uderzeń/min
jest uznane za ciężką tachykardię lub bradykardię.
Bradykardia ostra
Przyczyny
Ostra hipoksemia i hipoksja u płodu
-
Hipoksja lub niedociśnienie u ciężarnej (np. zespół
żyły głównej dolnej)
-
Ostra niewydolność maciczno-łożyskowa
Utrzymujące się zaburzenie w krążeniu
pępowinowym
Ucisk główki płodu
Krwawienie krwią płodową
Załamanie się zdolności kompensacyjnych układu
krążenia płodu w przebiegu niedotlenienia i kwasicy
(bradykardia terminalna)
Bradykardia ostra
Postępowanie
Zmiana pozycji ciężarnej
Ocena napięcia macicy
Badanie wewnętrzne – ocena zaawansowania
porodu, rozpoznanie np.: wypadniętej pępowiny
Bradykardia przewlekła
Przyczyny
Wady serca płodu z blokiem układu bodźco -
przewodzącego.
Hipotermia
Bradykardia idiopatyczna
Podstawowa częstość serca płodu w zakresie w
zakresie 100-
120 uderzeń/min nie zwiększa ryzyka
zagrożenia płodu – rozwinięte mechanizmy
kompensacyjne.
Tachykardia
Przyczyny:
Zakażenia, zwłaszcza wewnątrzowodniowe.
Leki
– betamimetyki cholinolityki (atropina).
Niedotlenienie płodu – zwykle z innymi zaburzeniami.
Mała dojrzałość płodu.
Wystąpienie tachykardii obok deceleracji późnych lub
zmiennych znacznie zwiększa prawdopodobieństwo
niedotlenienia - obraz taki jest charakterystyczny dla
niedotlenienia przewlekłego lub podostrego.
Fluktuacja
Nieregularność rytmu serca
spowodowana ciągłą interakcją
współczulnego i przywspółczulnego
układu autonomicznego płodu.
Mikrofluktuacja
– nieregularność
krótkotrwała definiowana jako różnica
trwania kolejnych ewolucji serca.
Makrofluktuacja
– oscylacja.
Typy oscylacji
Typ I
– oscylacja milcząca 0-5 uderzeń/min
Typ II
–falująca zawężona 5-10 uderzeń/mi
Typ III-
falująca 10-25 uderzeń/min
Typ IV
– skacząca ponad 25 uderzeń/min
Częstość oscylacji określono jako liczbę
przekroczeń krzywej czynności serca przez
linię podstawową – prawidłowa to 2-6/min
Znaczenie kliniczne oscylacji
Zmniejszenie lub zanik zmienności krótko i
długotrwałej jest stałym choć późnym
objawem hipoksji OUN (też w czasie snu
płodu, przy małej dojrzałości płodu, leki-
narkotyki neuroleptyki, MgSO4)
Nadmierna duża zmienność( oscylacja
skacząca) to wynik pobudzenia OUN lub
zaburzeń w przepływie krwi pępowinowej
Zmiany okresowe czynności
serca płodu.
Deceleracje
–zwykle związane czasowo i
przyczynowo ze skurczami macicy.
Nadmierne skurcze są zagrożeniem nawet
dla całkowicie zdrowego płodu.
Akceleracje -
występujące zwykle
w połączeniu z ruchami
Deceleracje
O jednolitym kształcie – lustrzane odbicie
skurczu macicy
– częstość uderzeń serca
płodu jest proporcjonalne do wzrostu
ciśnienia śródmacicznego – Kształt V lub U
- deceleracje wczesne
-
deceleracje późne
O niejednolitym kształcie
- zmienne -
nagłe rozpoczęcie
i zakończenie
-
złożone – dowolne połączenie ww
Deceleracje zmienne
Akceleracje
Przyspieszenie czynności serca (>15/min,
>15s)
samoistne, periodyczne, indukowane
Obecność akceleracji świadczy o dobrostanie
płodu, dobrze koreluje z prawidłowymi
wartościami prężności tlenu.
Akceleracje
Szczególne rodzaje akceleracji:
Overshoot -
długotrwała akceleracja
występująca po deceleracji i w okresie
zmniejszonej podaży O2 (akceleracja lub
tachykardia wyrównawcza)
Shoulders -
to akceleracje towarzyszące
początkowi i zakończeniu deceleracji zwykle
zmiennej.
Cechy prawidłowego KTG
Cecha KTG
Wartości Prawidłowe
Podstawowa częstość uderzeń
Zmienność długoterminowa:
amplituda
częstotliwość
Zmienność krótkoterminowa
Zmiany okresowe
akceleracje
deceleracje
Cykliczność w występowaniu
akceleracji i zmienności częstości
uderzeń serca
120-160/min
5-25 /min
3-5/min
Występuje
2 lub> w ciągu 10 min zapisu
Brak lub sporadyczne, krótkie i
łagodne
20-40-minutowe okresy
naprzemiennego wzrostu i
zmniejszenia aktywności płodu
Testy kardiotokograficzne
Niestresowy test KTG
20-
30 min zapis KTG połączony z rejestracją
ruchów płodu, bez czynności skurczowej
macicy i dodatkowych bodźców dla płodu
Cel -
zbadanie samodzielnej aktywności
płodu i określenie jego dobrostanu
Wynik reaktywny testu pozwala
w 99%przewidzieć brak zagrożenia płodu
w ciągu tygodnia od wykonania testu
Kryteria klinicznej oceny NST
Test reaktywny
– wystąpiły 2 lub > akceleracje skojarzone z ruchami
płodu; amplituda zmienności długoterminowej wynosi okresowo
przynajmniej 10 uderzeń/min.; występuje zmienność krótkoterminowa;
częstość podstawowa mieści się w zakresie normokardii.
Test niereaktywny
– brak ruchów płodu oraz akceleracji; zmienność
częstości uderzeń zwykle zmniejszona;
Test wątpliwy - wystąpiła przynajmniej jedna z wymienionych sytuacji:
-
stwierdzono jedną akcelerację skojarzoną z ruchem
-
przyspieszenia czynności serca nie spełniają kryteriów
akceleracji;
-
amplituda zmienności długoterminowej <10
-
nieprawidłowa częstość podstawowa.
Kardiotokograficzny test
skurczowy
Uznaje się za udany po wywołaniu przynajmniej 3
skurczów macicy w ciągu 10 min.
Rodzaje: brodawkowy lub oksytocynowy (oxytocinum
i.v. początkowo 0.5 mj.m./min, podwajane co 15 min
aż do osiągnięcia właściwych skurczów)
Bezwzględne przeciwwskazania
stan po klasycznym cięciu cesarskim
łożysko przodujące
duże zagrożenie porodem przedwczesnym
Ocena kliniczna testu
skurczowego
Test negatywny
– niema deceleracji prawidłowa
zmienność częstości serca płodu, występują
akceleracje
Test pozytywny
– po większości skurczów występują
deceleracje
Test wątpliwy – niektóre skurcze wywołują
deceleracje późne, lub występują deceleracje
zmienne lub inne podejrzane cechy zapisu.
Hiperstymulacja
– skurcze częściej niż co 2 min. lub/i
trwają ponad 90 s.
Test nieudany
– brak czynności skurczowej
Elektrokardiografia płodowa
Metody: bezpośrednia i pośrednia
Eliminacja EKG matki
Ocena:
-
Dwufazowości segmentu ST
-
Wzrost współczynnika T/QRS >0,1
-
Wzrost linii podstawowej T/QRS
EKG płodowa
Niedotlenienie serca prowadzi do produkcji
mleczanów i obniżenia pH oraz uwalniania
jonów potasowych, co zmienia potencjały
membranowe. Następuje wzrost amplitudy
załamka T. Część zmian odcinka ST jest też
związana z pobudzeniem beta receptorów
przez katecholaminy. Pojawienie się
dwufazowego odcinka ST jest specyficznym
objawem niedotlenienia komórek mięśnia
sercowego.
Pulsoksymetria
Warunek podstawowy
– umieszczenie
głowicy pulsoksymetru na skórze głowy
płodu.
Umożliwia stałe monitorowanie
utlenowania krwi włośniczkowej.
Zmniejsza częstość wykonywanych cięć
cesarskich.
Komputerowe monitorowanie
kardiotokograficzne płodu.
Ilościowa analiza danych kardiotokograficznych przy
wykorzystaniu systemów komputerowych.
Analiza ta jest pozbawiona wad związanych z
doświadczeniem, zmęczeniem, czy nastawieniem
emocjonalnym osoby analizującej.
Ułatwia właściwą i szybką interwencję lekarza.
System MONAKO
Analiza KTG:
-
Wyznaczenie linii podstawowej
-
Rozpoznanie bradykardii i tachykardii
-
Wykrywanie akceleracji i deceleracji
-
Określanie wzajemnych relacji między deceleracjami
a aktywnością skurczową macicy
-
Wyznaczanie okresów niskiej i wysokiej zmienności
oraz wyznaczanie wartości zmienności
krótkoterminowej i długoterminowej
-
Określanie wskaźnika straty sygnału
-
Wyliczanie zakresu zmian dla wysycenia tlenem krwi
płodowej (pulsoksymetr)