MIKROEKONOMIA 1

Teoria wyboru konsumenta

– c.d.

Rodzaje dóbr

Dobra komplementarne (ang. complementary goods)

są to

dobra

wzajemnie

się

uzupełniające

(jedno

dobro potrzebuje drugiego do

prawidłowego działania),

które konsument zawsze spożywa łącznie w stałych
proporcjach.

Rodzaje dóbr

Dobra substytucyjne (ang. substitute goods)

są to dobra

zaspokajające tę samą potrzebę. Konsument zamienia je
według stałej proporcji. Mają podobne zastosowanie i
podobne

właściwości.

Rodzaje dóbr

Dobra

niezależne (ang. independent goods) są to dobra nie

mające z sobą nic wspólnego.

Krzywe obojętności nietypowych dóbr

Krzywe

obojętności dóbr substytucyjnych są liniami

prostymi

o

ujemnym

nachyleniu.

Krańcowa stopa

substytucji jest

stała, konsument chce wymieniać dobra X i

Y w

stałej proporcji bez względu na to, jaką ilością każdego

z nich dysponuje.

Krzywe obojętności nietypowych dóbr

Krzywe

obojętności dóbr komplementarnych mają

załamanie w punktach w których proporcja y i x jest zgodna
z

proporcją według której konsument zawsze spożywa te

dobra.

Krzywe obojętności nietypowych dóbr

Krzywe

obojętności koszyków składających się z dobra (X)

i

zła (Y) są krzywymi o nachyleniu dodatnim. Prezentują

one

rekompensatę dodatkowej ilości zła w postaci

zwiększeniem konsumpcji dobra. Użyteczność rośnie, w
miarę jak krzywe obojętności przesuwają się w prawo
(konsument dostaje coraz

więcej dobra).

Cena dobra a równowaga konsumenta

Zmiana ceny jednego z

dóbr powoduje zmianę nachylenia linii

ograniczenia

budżetowego, a to z kolei prowadzi do zmiany punktu

optimum konsumenta.

Ścieżka ekspansji cenowej

a krzywa popytu

Cenowa krzywa ekspansji (ang. price consumption curve) tzw. krzywa
cena-konsumpcja jest to

zbiór punktów styczności krzywej obojętności

dla

stałego ograniczenia budżetowego, ale zmieniających się cen.

Ścieżka ekspansji cenowej

a krzywa popytu

Krzywą indywidualnego popytu wyprowadza się z krzywej
ekspansji cenowej

zestawiając ilości nabywanych dóbr X z

zmieniającymi się cenami na te dobra.

Popyt rynkowy

Krzywa popytu rynkowego (ang. demand curve) jest

funkcją

przedstawiającą relację ceny dobra do jego nabywanej ilości przez
konsumentów.

Popyt rynkowy jest

sumą popytów wszystkich indywidualnych

konsumentów zgłaszających chęć kupna danego dobra.

Przykład - popyt rynkowy

Popyt rynkowy jest sumą popytów wszystkich indywidualnych

konsumentów zgłaszających chęć kupna danego dobra.

Cena dobra X

Ilość konsumowanych dóbr X

Konsument A Konsument B Konsument C

Popyt

rynkowy

10

0

4

0

4

8

1

5

0

6

6

2

6

1

9

4

3

7

2

12

2

4

8

3

15

0

5

9

4

18

Elastyczność w ekonomii

Elastyczność to miara reakcji na zapotrzebowanie na dane dobro ze
względu na zmiany różnych czynników, którymi są:
-

cena (danego dobra lub dóbr pokrewnych),

-

dochód.

Cenowa elastyczność popytu

Cenowa

elastyczność popyt (ang. price elasticity of demand) jest

relacją procentowej zmiany popytu do procentowej zmiany ceny
danego dobra.

X

X

P

P

P

x

x

/

/









Cenowa elastyczność popytu

Cenowa

elastyczność popytu może przyjmować wielkość od zera do

nieskończoności. Wyróżniamy:
Popyt elastyczny, gdy > 1,

oznaczający względną zmianę popytu

na dane dobro

zmieniającą się w większym stopniu niż względna

zmiana ceny (np. spadek ceny

zwiększa ilości nabywanych dóbr,

wzrosty ceny

– zmniejsza).

Popyt jednostkowy, gdy = 1,

oznaczający taką samą względną

zmianę popytu na dane dobro jak względna zmiana ceny (np. zmiana
ceny w

sposób neutralny wpływa na ilości nabywanych dóbr).

Popyt nieelastyczny, gdy < 1,

oznaczający względną zmianę popytu

na dane dobro

zmieniającą się w mniejszym stopniu niż względna

zmiana ceny (np. spadek ceny zmniejsza

ilości nabywanych dóbr,

wzrosty ceny

– zwiększa).

P



P



P



Przykład –

cenowa elastyczność popytu

Jeżeli cena pomarańczy wrośnie z 5 zł/kg do 5,25 zł/kg, a wielkość
popytu zmaleje z 50 kg do 49 kg

miesięcznie, to popyt będzie

elastyczny czy nieelastyczny?

Mieszana elastyczność popytu

Mieszana

(krzyżowa) elastyczność popytu (ang. cross elasticity of

demand) jest

relacją procentowej zmiany popytu jednego dobra do

procentowej zmiany ceny dobra drugiego. Jej

wartość informuje o tym,

czy dane dobra

są dla siebie substytutami czy dobrami

komplementarnymi, czy

też może są niezależne.

Y

Y

Py

x

P

P

x

x

/

/

/









Mieszana elastyczność popytu

W przypadku gdy, > 0, wzrost ceny dobra Y

będzie powodował

wzrost popytu na dobro X. Dobra X i Y

będą względem siebie

substytucyjne.

W przypadku gdy, < 0, wzrost ceny dobra Y

będzie powodował

spadek popytu na dobro X. Dobra X i Y

będą względem siebie

komplementarne.

W przypadku gdy, = 0, wzrost ceny dobra Y nie

wpływa na

wielkość popytu na dobro X. Dobra X i Y będą względem siebie
obojętne (niezależne).

Py

x /



Py

x /



Py

x /



Przykład –

mieszana elastyczność popytu

Popyt na dobro X

wzrósł z 200 do 400 w wyniku spadku ceny dobra Y z

200 do 100. Ustal

mieszaną elastyczność popytu dla tej zmiany oraz

określ czy dobra X i Y są dobrami substytucyjnymi, czy
komplementarnymi.

Popyt rynkowy

Dobra X i Y są

niezależne

Dobra X i Y są

substytutami

Dobra X i Y są

komplementarna

Cena

dobra Y

+

-

+

-

+

-

Popyt na

dobro X

=

=

+

-

-

+

0

>0

<0

Py

x /



Dobra Giffena* (ang. Giffen goods)

oznaczają szczególny rodzaj dóbr

niższego

rzędu,

stanowiących

podstawę

konsumpcji

osób

najuboższych. Charakteryzuje je wzrost popytu towarzyszący
wzrostowi jego ceny.

*Robert Giffen

– ang. ekonomista, który

stwierdził, że mimo wzrostu cen chleba,
wielkość popytu na to dobro wśród najuboższych gospodarstw domowych również wzrasta.

Rodzaje dóbr - cd

Zjawisko ekonomiczne,

dotyczące dóbr niższego rzędu, które polega

na

wzroście wielkości popytu na dobra niższego rzędu pomimo wzrostu

cen tych

dóbr.

Cena takiego dobra jest relatywnie

niższa od innych substytutów lub

dane dobro nie posiada bliskich

substytutów (np. chleb), dlatego popyt

rośnie.

Dotyczy to osób o bardzo niskich dochodach.

Paradoks Giffena

Popyt na dobra Giffena

Dobra Veblena* (ang. Veblen goods)

są to dobra, których posiadanie

świadczy o zamożności nabywcy. Jego konsumpcja rośnie wraz ze
wzrostem jego ceny.

*Thorstein Veblen

– am. ekonomista, który stwierdził, że posiadanie dóbr luksusowych jest środkiem

dowartościowania się, dlatego popyt na nie jest tym większy, im mniej ludzi je posiada.

Rodzaje dóbr - cd

Popyt na dobra Veblena

Dotyczy najbogatszych grup społecznych.