background image

Zeszyty 

   Naukowe nr 

656

Akademii Ekonomicznej w Krakowie

2004

Bronis∏aw Buczek

Katedra Chemii i Kinetyki Procesów

Wojciech Chwia∏kowski

Katedra Chemii i Kinetyki Procesów

Oczyszczanie oleju 

posma˝alniczego za pomocà 

utlenionego w´gla aktywnego

1. Wprowadzenie

Do smażenia żywności zużywa się na świecie bardzo duże ilości tłuszczów 

zwierzęcych i roślinnych. Przede wszystkim są to oleje pozyskiwane z takich 

roślin, jak soja, rzepak i słonecznik. Produkty smażone charakteryzują się spe-

cyficznymi walorami smakowymi oraz szybkością przyrządzania. Dostarczają 

kwasów polienowych (bardzo aktywnych biologicznie), niezbędnych do prawidło-

wego rozwoju i funkcjonowania organizmu człowieka. Są to kwasy: α-linolenowy, 

γ

-linolenowy, arachidonowy, eikozapentaenowy, dokozaheksaenowy.

Głównym składnikiem tłuszczów są kwasy tłuszczowe, wśród których wyróżnia się 

kwasy tłuszczowe nasycone: palmitynowy C

16:0

 (heksadekanowy) CH

3

(CH

2

)

14

COOH,  

stearynowy C

18:0

 (oktadekanowy) CH

3

(CH

2

)

16

COOH, oraz nienasycone: oleinowy  

C

18:1

 (cis-9-oktadecenowy) CH

3

(CH

2

)

7

CH=CH(CH

2

)

7

COOH, linolowy C

18:2

+izomer 

(cis-cis-9,12-oktadekandienowy) CH

3

(CH

2

)

4

CH=CHCH

2

CH=CH(CH

2

)

7

COOH, 

linolenowy C

18:1

+izomer (cis-cis-cis-9,12,15-oktadekatrinowy) CH

3

CH

2

CH= 

=CHCH

2

CH=CHCH

2

CH=CH(CH

2

)

7

COOH.

Od zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych zależą barwa oraz konsysten-

cja oleju. Na podstawie tych parametrów można określić w przybliżeniu jakość 

stosowanego oleju. Zmiana barwy i konsystencji oleju jest wynikiem szeregu prze-

mian składników oleju pod wpływem światła, podwyższonej temperatury i obec-

ności tlenu oraz smażonej żywności. Podczas tych przemian tworzą się produkty, 

background image

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

16

które obniżają jakość, wartość odżywczą i zdrowotną olejów. Szczególnie podatne 

na utlenianie są tłuszcze zawierające kwasy polienowe, czyli oleje jadalne. Oleje te 

zawierają przede wszystkim kwasy tłuszczowe nienasycone (oleinowy, linolowy, 

linolenowy) i stosunkowo niewielkie ilości kwasów tłuszczowych nasyconych. 

Z chemicznego punktu widzenia reakcja utleniania olejów jest to utlenienie 

kwasów tłuszczowych, które przebiega etapami (rys. 1). W pierwszym etapie 

tworzą się pierwotne produkty utleniania – wodoronadtlenki. Następnie rozkładają 

się one do produktów wtórnych – alkoholi, aldehydów, ketonów, kwasów mało-

cząsteczkowych, węglowodorów, wielkocząsteczkowych związków łańcuchowych 

i cyklicznych (jednofunkcyjne związki organiczne zawierające tlen oraz łańcucho-

we i pierścieniowe węglowodory). Związki te są odpowiedzialne za nieprzyjemny 

smak i zapach zjełczałego oleju. 

Podczas obróbki termicznej w oleju zachodzą skomplikowane reakcje utle-

niania, polimeryzacji i izomeryzacji. Reakcje te przebiegają w podwyższonej 

temperaturze, tj. 170±1°C.

Tlen

Temperatura

Âwiat∏o

Wodoronadtlenki

Alkohole; aldehydy; ketony;

wielkoczàsteczkowe w´glowodory

aromatyczne, ∏aƒcuchowe, cykliczne;

kwasy ma∏oczàsteczkowe

Olej roÊlinny

=

Kwasy t∏uszczowe

Rys. 1. Schemat reakcji utleniania oleju roślinnego

Źródło: opracowanie własne.

Produkty degradacji tłuszczów przechodzą do smażonej żywności i, stając się 

składnikiem diety konsumenta, mogą powodować zagrożenia dla jego zdrowia. 

Z tego względu zużyte oleje smażalnicze powinny być w odpowiednim czasie 

background image

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

17

wymieniane na świeże lub powinny być odświeżane. Oleje zużyte zawierają jed-

nak nadal duże ilości triglicerydów, które są pożądane w olejach. Dlatego w celu 

utrzymywania odpowiedniej jakości oleju smażalniczego wystarczy wyelimino-

wać produkty degradacji olejów (utlenione składniki i polimery), bez potrzeby 

usuwania wszystkich, w tym korzystnych składników. 

Istnieje wiele metod poprawy jakości zużytych olejów smażalniczych, spośród 

których należy wymienić metody rafinacyjne, rozdziału dyfuzyjnego i metody 

adsorpcyjne. 

Pierwsza grupa obejmuje metody polegające na oczyszczaniu olejów z niepo-

żądanych substancji na zasadzie odszlamowania, odkwaszania i bielenia [5, 21]. 

W metodach rozdziału dyfuzyjnego wykorzystywane są takie zjawiska, jak ekstrak-

cja w warunkach nadkrytycznych, procesy membranowe, destylacja z parą wodną 

[8, 9, 10, 11, 22, 23, 26]. Metody adsorpcyjne opierają się na wykorzystaniu zjawiska 

gromadzenia się cząsteczek na granicy międzyfazowej ciało stałe (adsorbent) 

– roztwór (olej) w wyniku oddziaływania cząsteczkowego [7, 13, 14, 15, 24, 25].

W artykule przedstawiono wyniki badań, które miały na celu określenie przy-

datności adsorpcyjnego oczyszczania oleju posmażalniczego, wykorzystywanego 

do smażenia frytek, za pomocą utlenionego węgla aktywnego. Były to kolejne 

studia nad zastosowaniem adsorbentów węglowych w procesach przedłużania 

przydatności zużytych olejów spożywczych. We wcześniejszych badaniach wyko-

rzystywano próbki oleju roślinnego poddanego długotrwałej obróbce termicznej, 

które były następnie oczyszczane węglem aktywnym [1]. 

2. Cz´Êç doÊwiadczalna

Materiały

Do badań wykorzystano:

– olej uniwersalny „Olek”, rafinowany olej rzepakowy o niskiej zawartości 

kwasu erukowego, wyprodukowany przez ZPT Kruszwica SA, oznaczony symbo-

lem OLO;

– olej uniwersalny „Olek” wykorzystywany do smażenia frytek („Aviko” firmy 

FFP SA Lębork) w temperaturze 170±1°C we frytkownicy przez 200 min w ciągu 

5 kolejnych dni w porcjach po 450 g. Czas smażenia jednej porcji wynosił około 

10 min. Łącznie usmażono około 9 kg frytek w 2 litrach oleju, który oznaczono 

symbolem SOL;

– węgiel aktywny utleniony kwasem azotowym otrzymany z węgla drzewnego 

przez aktywację parą wodną, wyprodukowany przez ZEW Racibórz (AR), o uziar-

nieniu 0,5 mm > d

z

 >0,045 mm, utleniany z fazy ciekłej mieszaniną sporządzoną 

ze stężonego HNO

3

 i H

2

O w stosunku 4:1, oznaczony symbolem ARU.

background image

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

18

Analiza tekstury porowatej węgla ARU

W celu uzyskania informacji na temat struktury porowatej utlenionego węgla 

aktywnego określono jego gęstość pozorną i rzeczywistą. Gęstość pozorną wyzna-

czono metodą porównawczą [2], a gęstość rzeczywistą metodą piknometryczną 

za pomocą helu jako medium piknometrycznego w aparacie AccuPyc 1330. Na 

podstawie znajomości gęstości pozornej (ρ

p

 

) i rzeczywistej (ρ

r

 

) wyznaczono 

objętość porów (V

p

 

) i porowatość ziarna (ε

Z

 

).

Strukturę porowatą utlenionego węgla aktywnego analizowano na podstawie 

izotermy niskotemperaturowej adsorpcji azotu, którą wyznaczono metodą obję-

tościową, używając aparatu Sorptomatic 1900, w temperaturze 77,5 K w zakresie 

ciśnienia względnego p/p

0

 = 0,00001–0,999. 

Na podstawie otrzymanych danych wyznaczono parametry, charakteryzujące 

strukturę mikroporowatą: objętość mikroporów (W

0

) oraz charakterystyczną ener-

gię adsorpcji (E

0

) zgodnie z równaniem Dubinnina-Raduszkiewicza (D-R) [4].

Rozkład objętości mikroporów wyznaczono z adsorpcji azotu za pomocą 

metody Horvatha-Kawazoeʼa (H-K) [6]. Rozmiar porów szczelinowych (d

HK

określono na podstawie wyżej wymienionego rozkładu. Objętość mezoporów 

(V

meso

) i ich średni rozmiar (r

meso

) zostały wyliczone na podstawie metody 

Dollimore-Heala (D-H) [3]. Powierzchnię właściwą (S

BET

) określono z równania 

Brunauera-Emmetta-Tellera (BET) [12].

Tabela 1. Właściwości i parametry struktury porowatej utlenionego węgla aktywnego 

ARU wyznaczone z pomiarów densymetrycznych oraz adsorpcji azotu

Parametr

Symbol

Jednostka Wartość dla 

ARU

Gęstość nasypowa

ρ

n

g/cm

3

0,379

Gęstość pozorna

ρ

p

g/cm

3

0,879

Gęstość rzeczywista

ρ

r

g/cm

3

2,050

Objętość porów

V

p

cm

3

/g

0,649

Porowatość ziarna

ε

z

cm

3

/cm

3

0,571

Porowatość warstwy

ε

w

cm

3

/cm

3

0,659

Objętość mikroporów wyznaczona z równania D-R

W

0

cm

3

/g

0,392

Charakterystyczna energia adsorpcji wyznaczona 

z równania D-R

E

0

kJ/mol

16,8

Szerokość mikroporów wyznaczona z równania H-K

d

HK

nm

0,55

Objętość mezoporów wyznaczona z równania D-H

V

meso

cm

3

/g

0,178

Średni promień mezoporów

r

meso

nm

2,0

Powierzchnia właściwa 

S

BET

m

2

/g

895

Źródło: badania własne.

background image

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

19

Właściwości densymetryczne, porowatość oraz analizę struktury mikro- i me-

zoporowatej utlenionego węgla aktywnego ARU przedstawiono w tabeli 1. 

Utleniony węgiel aktywny ARU ma strukturę mikro- i mezoporowatą, na 

co wskazują wartości objętości mikro- i mezoporów (tabela 1). Charakteryzuje 

się znaczną powierzchnią właściwą (895 m

2

/g) oraz dużą porowatością ziarna  

(0,571 cm

3

/cm

3

) i warstwy (0,569 cm

3

/cm

3

). Średnia wartość szerokości mikro-

porów wyznaczona z równania Horvatha-Kawazoeʼa wynosi 0,55 nm, a średni 

promień mezoporów 2,0 nm. Tak scharakteryzowany adsorbent węglowy zastoso-

wano do oczyszczania zużytego oleju smażalniczego z niepożądanych substancji.
Oczyszczanie zużytego oleju

Oczyszczaniu poddano olej posmażalniczy SOL, uzyskując jako filtrat olej 

SOLWU, oraz dla porównania wyników procesu wyjściowy olej, oznaczony 

symbolem OLOWU. 

Próbki oleju z węglem zostały przygotowane w stosunku wagowym 10 : 1. Olej 

z adsorbentem ogrzewano i mieszano na mieszadle magnetycznym przez 30 min, 

utrzymując temperaturę 70–80°C. Po etapie mieszania węgiel oddzielono od oleju 

przez filtrację ciepłej zawiesiny (temperatura 60°C) na urządzeniu do filtrowania, 

stosując bibułę filtracyjną, pod ciśnieniem około 2 atm gazu obojętnego (azot). 

Filtracja w tych warunkach trwała około 2 min. 
Metody badań

Celem oczyszczania oleju było usunięcie produktów rozkładu, powstałych pod-

czas smażenia frytek oraz ocena skuteczności i działania stosowanego adsorbentu. 

Do oceny zmian właściwości fizykochemicznych oleju po smażeniu i oczyszczaniu 

zastosowano następujące wyróżniki jakościowe:

– barwa,

– gęstość ρ

20

, (oznaczenie piknometryczne),

– współczynnik załamania światła n

20

(PN-ISO 6320),

– lepkość η

40

 (aparat Rheotest 3, 60 s, 100 obr./min),

– liczba jodowa LI (PN-ISO 6320),

– liczba kwasowa LK (PN-ISO 660),

– liczba nadtlenkowa LN (PN-ISO 3960),

– skład kwasów tłuszczowych oznaczonych metodą chromatografii gazowej 

(PN-EN ISO 5508) w postaci estrów metylowych (PN-ISO 5509).

Wyniki oznaczeń właściwości fizykochemicznych olejów przed poddaniem ich 

procesowi oczyszczania i po oczyszczaniu przedstawiono w tabeli 2 oraz na rys. 2, 

a skład kwasów tłuszczowych w tabeli 3. 

background image

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

20

Tabela 2. Właściwości fizykochemiczne oleju uniwersalnego na różnych etapach 

oczyszczania i obróbki termicznej

Olej

Barwa

Gęstość 

ρ

20

 

g/cm

3

Współczynnik 

załamania 

światła

n

20 

D

Lepkość  

dynamicz-

na η

40

 

Pa · s · 10

–2

LI

gI

2

/100g

LK

mgKOH/g

LN

 

milirówn. 

O

2

/kg

OLO

żółta  

(klarowna)

0,9165

1,4731

2,75

104,0

0,140

1,84

OLOWU

żółta  

(opalizująca) 0,9138

1,4731

2,78

115,9

0,166

0,59

SOL

kremowa  

(krystalizu-

jąca)

0,9053

1,4725

3,62

96,6

0,195

4,13

SOLWU

jasnożółta  

(krystalizu-

jąca)

0,9220

1,4721

3,68

96,6

0,195

0,62

Źródło: badania własne.

Rys. 2. Zmiany wartości liczb charakterystycznych dla olejów przed procesem oczyszczania 

i po oczyszczaniu

Źródło: badania własne.

background image

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

21

3. Omówienie uzyskanych wyników

Podczas działania utlenionym węglem aktywnym ARU na olej świeży maleje 

jego gęstość od wartości 0,9165 g/cm

3

 dla oleju świeżego (OLO) do wartości  

0,9138 g/cm

3

 dla oleju OLOWU. W wypadku oleju zużytego (SOLWU) wartość 

gęstości rośnie do 0,9220 g/cm

3

, przy wartości oleju zużytego (SOL) 0,9053 g/cm

3

W bardzo widoczny sposób zmienia się barwa traktowanych olejów: dla oleju 

świeżego OLO od żółtej (klarownej) do żółto-opalizującej dla OLOWU oraz dla 

olejów zużytych SOL i SOLWU: od kremowej (krystalizującej) do jasnożółtej 

(krystalizującej). W wypadku współczynnika załamania światła n

20

D

 zmiany są 

stosunkowo niewielkie. Lepkość została oznaczona w temperaturze 40°C z uwagi 

na krystalizowanie oleju zużytego w temperaturze otoczenia. Wskaźnik ten dla 

oleju świeżego traktowanego utlenionym węglem aktywnym zmienia się nieznacz-

nie. W wypadku oleju zużytego wartość lepkości wzrasta w porównaniu z olejem 

świeżym (3,62 · 10

–2

), a dla oleju SOLWU wynosi 3,68 · 10

–2

 Pa · s. 

Oczyszczanie olejów węglem aktywnym utlenionym powoduje istotne zmniej-

szanie liczby nadtlenkowej w stosunku do wartości tej liczby dla oleju świeżego. 

Liczba LI dla oleju wyjściowego po traktowaniu go adsorbentem wzrasta od 104 

do 115,9 g I

2

/100 g dla oleju OLOWU. W wypadku oczyszczania oleju posmażal-

niczego wartość tej liczby pozostaje niezmienna (96,6 g I

2

/100 g dla olejów SOL 

i SOLWU). 

Zmiany zawartości głównych kwasów tłuszczowych (linolowego i palmity-

nowego) w olejach poddawanych oczyszczaniu adsorpcyjnemu w porównaniu 

z zawartością w oleju świeżym są szczególnie istotne, z tego też względu zostały 

szczegółowo przeanalizowane (tabela 3). Zawartość kwasu palmitynowego wzra-

sta od wartości około 4% dla olejów OLO i OLOWU do wartości około 11% dla 

olejów SOL i SOLOWU.

Zawartość kwasu linolenowego zmienia się od wartości około 61% dla 

olejów wyjściowych do wartości około 58% (tabela 3). Po procesie oczyszczania 

olejów wyjściowego i posmażalniczego węglem ARU stosunek ilości kwasów 

nienasyconych do nasyconych nie wykazuje istotnych zmian (12,42 dla oleju OLO 

i 12,33 dla oleju OLOWU). Natomiast dla oleju używanego do smażenia frytek 

przed procesem oczyszczania i po oczyszczaniu wartości te maleją do 4,87 i 4,85 

odpowiednio dla olejów oznaczonych symbolami SOL i SOLWU (rys. 3).

Powyższe wyniki wskazują, że traktowanie utlenionym węglem aktywnym 

wpływa na zmianę składu kwasów tłuszczowych olejów, ich gęstości i współczyn-

nika załamania światła oraz na wartości liczb LNLKLI i lepkość dynamiczną 

(tabela 2). Zmiany te mają różny charakter, mianowicie adsorbent powoduje spadek 

wartości współczynnika załamania światła, gęstości (w wypadku oleju wyjściowe 

background image

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

22

go) i wartości liczby nadtlenkowej. W niewielkim stopniu podnosi lepkość dyna-

miczną traktowanych olejów, wartość liczby jodowej (dla oleju wyjściowego) oraz 

liczby kwasowej (dla olejów posmażalniczych w stosunku do oleju wyjściowego). 

Tabela 3. Skład kwasów tłuszczowych olejów wyjściowego i posmażalniczego  

oraz po procesie oczyszczania oznaczony metodą chromatografii gazowej, % wag.

Kwasy tłuszczowe

OLO

OLOWU

SOL

SOLWU

C

12:0

0,04

0,04

C

14:0

0,05

0,05

0,22

0,22

C

16:1

0,21

0,25

0,18

0,22

C

16:nienasyc.

0,29

0,27

0,18

0,24

C

16:0

4,45

4,42

11,67

11,77

C

18:3

8,08

7,82

6,03

6,06

C

18:nienasyc.

0,32

0,32

0,11

0,10

C

18:2

18,93

18,74

15,14

15,22

C

18:nienasyc.

0,04

0,06

0,14

0,13

C

18:1

 + izomer

61,43

61,72

58,61

58,54

C

18:nienasyc.

0,10

0,10

0,05

0,05

C

18:0

1,73

1,75

4,00

3,98

C

20:1

1,60

1,63

1,43

1,39

C

20:nienasyc.

0,27

0,28

0,26

0,12

C

20:0

0,62

0,63

0,62

0,60

C

22:1

0,79

0,76

0,60

0,59

C

22:nienasyc.

0,31

0,37

0,08

0,11

C

22:0

0,48

0,45

0,32

0,32

C

24:1

0,18

0,18

0,14

0,13

C

24:0

0,12

0,20

0,18

0,17

Σ

 kw. nienasyc.

Σ

 kw. nasyc.

12,42

12,33

4,87

4,85

Źródło: badania własne.

background image

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

23

Interesujący jest fakt, że liczby kwasowa i jodowa w przeciwieństwie do liczby 

nadtlenkowej są stałe dla oleju posmażalniczego i posmażalniczego oczyszczanego 

badanym adsorbentem. Podobną zależność można zaobserwować w odniesieniu 

do stosunku ilości kwasów nienasyconych do ilości kwasów nasyconych. Wartość 

tego stosunku dla wyżej wymienionych olejów jest niemal stała (dla SOL – 4,87, 

a dla SOLWU – 4,85). 

Rys. 3. Stosunek kwasów nienasyconych do kwasów nasyconych w badanych olejach

Źródło: badania własne.

Wartość liczby kwasowej wskazuje, że adsorbent nie powoduje zmiany zawarto-

ści powstałych podczas hydrolizy i ogrzewania wolnych kwasów tłuszczowych, co 

pozwala stwierdzić jego pozytywne działanie na zawartości tych kwasów podczas 

smażenia frytek. 

Podobną analizę można przeprowadzić dla liczby jodowej, która jest miarą 

zawartości związków nienasyconych. Jej wartość dla olejów SOL i SOLWU 

wskazuje na stabilizację ilości związków nienasyconych (w tym nienasyconych 

kwasów tłuszczowych) po traktowaniu utlenionym węglem aktywnym. Dowodem 

na to jest również stały stosunek ilości kwasów nienasyconych do kwasów nasyco-

nych w olejach posmażalniczych zarówno nie oczyszczanych, jak i oczyszczanych 

adsorbentem. 

Podsumowując można stwierdzić, że oczyszczanie adsorpcyjne węglem 

aktywnym oleju stosowanego do smażenia wpływa na polepszenie jego jakości, 

co znajduje wyraz w zmianie barwy oleju po oczyszczaniu. Powoduje redukcję 

zawartości produktów utleniania, związków barwnych i zasadowych. Stabilizuje 

poziom wolnych kwasów tłuszczowych zawartych w oleju przepracowanym oraz 

obniża stosunek kwasów nienasyconych do nasyconych. Na tej podstawie słuszne 

background image

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

24

jest twierdzenie, że traktowanie adsorbentami węglowymi olejów używanych 

do smażenia żywności może z powodzeniem wydłużać czas stosowania oleju 

w procesach obróbki termicznej.

Literatura

[1] Buczek B., Chwiałkowski W., Purification of Used Frying Oil [w:] Current Trends in 

Commodity Science, Proceedings of 7

th

 ICSC, Poznań 2002.

[2] Buczek B., Vogt E, Nowy sposób i aparat do wyznaczania gęstości nasypowej

„Inżynieria i Aparatura Chemiczna” 1996, nr 2.

[3] Dollimore D., Heal G.R., An Improved Method for the Calculation of Pore Size 

Distribution from Adsorption Data, „Journal of Applied Chemistry” 1964, nr 109.

[4] Dubinnin M.M., Adsorption Properties and Microporous Structures of Carbonaceous 

Adsorbent, „Carbon” 1987, nr 25.

[5] Handbook of Soy Oil Processing and Utilization, ASA&AOCS, St. Louis 1980.

[6] Horvath G., Kawazoe K., Method for the Calculation of Effective Pore Size Distri-

bution in Molecular Sieve Carbon, „Chemical Engineering Japan” 1983, nr 16.

[7] Jung M.Y., Rhee K.C., Quailty Improvement of Used Frying Cottonseed Oil by 

Adsorbent or Chemical Treatment, „Food and Biotechnology” 1994, nr 3.

[8] Know Y.A., Chao R.R., Fractionation and Cholesterol Reduction of Beef Tallow by 

Supercritical CO

2

 Extraction, „Food and Biotechnology” 1995, nr 4. 

[9] Koseoglu S.S., Membrane Processing of Used Frying Oils, INFORM 1991, nr 2.

[10] Kwon Y.A., Yoon S.K., Concentration of Medium Chain Fatty Acids From Coconut 

Oil by Supercritical CO

2

 Extraction, „Food and Biotechnology” 1996, nr 5.

[11] List G.R., Friedrich J.P., Processing Characteristic and Oxidative Stability of Soybean 

Oil Extracted with Supercritical Carbon Dioxide at 50°C and 8000 Psi, „Journal of 

American Oil Chemists Society” 1985, nr 62.

[12] Lowell S., Shields J.E., Powder Surface Area and Porosity, Chapman and Hall, 

London 1991.

[13] Mancini-Filho J., Smith L.M., Creveling R.K., Al-Shaikh H.F., Effects of Selected 

Chemical Treatments on Quality of Fats Used for Deep Frying, „Journal of Ameri-

can Oil Chemists Society” 1986, nr 63.

[14] McNeil J., Kakuda Y., Kamel B., Improving the Quality of Used Frying Oils by 

Treatment with Activated Carbon and Silica, „Journal of American Oil Chemists 

Society” 1986, nr 63. 

[15] Ościk J., Adsorpcja, PWN, Warszawa 1979.

[16] PN-EN ISO 5508: 1996. Analiza estrów metylowych.

[17] PN-ISO 660: 1998. Oznaczanie liczby kwasowej i kwasowości.

[18] PN-ISO 6320: 1995. Oznaczanie liczby jodowej.

[19] PN-ISO 3960: 1996. Oznaczanie liczby nadtlenkowej.

[20] PN-ISO 5509: 1996. Przygotowanie estrów metylowych.

[21] Poradnik inżyniera – przemysł tłuszczowy. Rafinowanie tłuszczów spożywczych

WNT, Warszawa 1976.

[22] Snape J.B., Nakajima M., Processing of Agricultural Fats and Oils using Membrane 

Technology, „Journal of Food Engineering” 1996, nr 30.

background image

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

25

[23] Subramanian R., Nakajima M., Kawakatsu T., Processing of Vegetable Oils Using 

Polymeric Composite Membranes, „Journal of Food Engineering” 1998, nr 38. 

[24] Yates R.A., Caldwell J.D., Adsorptive Capacity of Active Filter Aids for Used 

Cooking Oil, „Journal of American Oil Chemists Society” 1992, nr 69. 

[25] Yates R.A., Caldwell J.D., Regeneration of Oils Used for Deep Frying: A Comparison 

of Active Filter Aids, „Journal of American Oil Chemists Society” 1993, nr 70.

[26] Yoon J., Han B.-S., Kang Y.-Ch., Kim K.H., Jung M.Y., Kwon Y.A., Purification of 

Used Frying Oil by Supercritical Carbon Dioxide Extraction, „Food Chemistry” 

2000, nr 71.

Purification of Used Edible Oil by Means of Oxidised Active Carbon

The  paper  presents  the  results  of  studies  on  the  use  of  oxidised  active  carbon  in 

the  process  of  adsorptive  purification of used edible oil. To evaluate changes in the

characteristics of oil before and after the purification the following quality factors were

used: colour, iodine number, peroxide number, acid number, density ρ

20

, refractive index 

n

D

20

, viscosity η

40

, fatty acid content, the acids being determined by gas chromatography 

as methyl esters. Due to the use for purification of oxidised active carbon it is possible to

reduce the amounts of oxidation products, coloured compounds and bases. The treatment 

with  the  adsorbent  stabilizes  the  level  of  free  fatty  acids  contained  in  used  oil  and 

decreases the unsaturated acids/saturated acids ratio.