Zeszyty

Naukowe nr

656

Akademii Ekonomicznej w Krakowie

2004

Bronis∏aw Buczek

Katedra Chemii i Kinetyki Procesów

Wojciech Chwia∏kowski

Katedra Chemii i Kinetyki Procesów

Oczyszczanie oleju

posma˝alniczego za pomocà

utlenionego w´gla aktywnego

1. Wprowadzenie

Do smażenia żywności zużywa się na świecie bardzo duże ilości tłuszczów

zwierzęcych i roślinnych. Przede wszystkim są to oleje pozyskiwane z takich

roślin, jak soja, rzepak i słonecznik. Produkty smażone charakteryzują się spe-

cyficznymi walorami smakowymi oraz szybkością przyrządzania. Dostarczają

kwasów polienowych (bardzo aktywnych biologicznie), niezbędnych do prawidło-

wego rozwoju i funkcjonowania organizmu człowieka. Są to kwasy: α-linolenowy,

γ

-linolenowy, arachidonowy, eikozapentaenowy, dokozaheksaenowy.

Głównym składnikiem tłuszczów są kwasy tłuszczowe, wśród których wyróżnia się

kwasy tłuszczowe nasycone: palmitynowy C

16:0

(heksadekanowy) CH

3

(CH

2

)

14

COOH,

stearynowy C

18:0

(oktadekanowy) CH

3

(CH

2

)

16

COOH, oraz nienasycone: oleinowy

C

18:1

(cis-9-oktadecenowy) CH

3

(CH

2

)

7

CH=CH(CH

2

)

7

COOH, linolowy C

18:2

+izomer

(cis-cis-9,12-oktadekandienowy) CH

3

(CH

2

)

4

CH=CHCH

2

CH=CH(CH

2

)

7

COOH,

linolenowy C

18:1

+izomer (cis-cis-cis-9,12,15-oktadekatrinowy) CH

3

CH

2

CH=

=CHCH

2

CH=CHCH

2

CH=CH(CH

2

)

7

COOH.

Od zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych zależą barwa oraz konsysten-

cja oleju. Na podstawie tych parametrów można określić w przybliżeniu jakość

stosowanego oleju. Zmiana barwy i konsystencji oleju jest wynikiem szeregu prze-

mian składników oleju pod wpływem światła, podwyższonej temperatury i obec-

ności tlenu oraz smażonej żywności. Podczas tych przemian tworzą się produkty,

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

16

które obniżają jakość, wartość odżywczą i zdrowotną olejów. Szczególnie podatne

na utlenianie są tłuszcze zawierające kwasy polienowe, czyli oleje jadalne. Oleje te

zawierają przede wszystkim kwasy tłuszczowe nienasycone (oleinowy, linolowy,

linolenowy) i stosunkowo niewielkie ilości kwasów tłuszczowych nasyconych.

Z chemicznego punktu widzenia reakcja utleniania olejów jest to utlenienie

kwasów tłuszczowych, które przebiega etapami (rys. 1). W pierwszym etapie

tworzą się pierwotne produkty utleniania – wodoronadtlenki. Następnie rozkładają

się one do produktów wtórnych – alkoholi, aldehydów, ketonów, kwasów mało-

cząsteczkowych, węglowodorów, wielkocząsteczkowych związków łańcuchowych

i cyklicznych (jednofunkcyjne związki organiczne zawierające tlen oraz łańcucho-

we i pierścieniowe węglowodory). Związki te są odpowiedzialne za nieprzyjemny

smak i zapach zjełczałego oleju.

Podczas obróbki termicznej w oleju zachodzą skomplikowane reakcje utle-

niania, polimeryzacji i izomeryzacji. Reakcje te przebiegają w podwyższonej

temperaturze, tj. 170±1°C.

Tlen

Temperatura

Âwiat∏o

Wodoronadtlenki

Alkohole; aldehydy; ketony;

wielkoczàsteczkowe w´glowodory

aromatyczne, ∏aƒcuchowe, cykliczne;

kwasy ma∏oczàsteczkowe

Olej roÊlinny

=

Kwasy t∏uszczowe

Rys. 1. Schemat reakcji utleniania oleju roślinnego

Źródło: opracowanie własne.

Produkty degradacji tłuszczów przechodzą do smażonej żywności i, stając się

składnikiem diety konsumenta, mogą powodować zagrożenia dla jego zdrowia.

Z tego względu zużyte oleje smażalnicze powinny być w odpowiednim czasie

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

17

wymieniane na świeże lub powinny być odświeżane. Oleje zużyte zawierają jed-

nak nadal duże ilości triglicerydów, które są pożądane w olejach. Dlatego w celu

utrzymywania odpowiedniej jakości oleju smażalniczego wystarczy wyelimino-

wać produkty degradacji olejów (utlenione składniki i polimery), bez potrzeby

usuwania wszystkich, w tym korzystnych składników.

Istnieje wiele metod poprawy jakości zużytych olejów smażalniczych, spośród

których należy wymienić metody rafinacyjne, rozdziału dyfuzyjnego i metody

adsorpcyjne.

Pierwsza grupa obejmuje metody polegające na oczyszczaniu olejów z niepo-

żądanych substancji na zasadzie odszlamowania, odkwaszania i bielenia [5, 21].

W metodach rozdziału dyfuzyjnego wykorzystywane są takie zjawiska, jak ekstrak-

cja w warunkach nadkrytycznych, procesy membranowe, destylacja z parą wodną

[8, 9, 10, 11, 22, 23, 26]. Metody adsorpcyjne opierają się na wykorzystaniu zjawiska

gromadzenia się cząsteczek na granicy międzyfazowej ciało stałe (adsorbent)

– roztwór (olej) w wyniku oddziaływania cząsteczkowego [7, 13, 14, 15, 24, 25].

W artykule przedstawiono wyniki badań, które miały na celu określenie przy-

datności adsorpcyjnego oczyszczania oleju posmażalniczego, wykorzystywanego

do smażenia frytek, za pomocą utlenionego węgla aktywnego. Były to kolejne

studia nad zastosowaniem adsorbentów węglowych w procesach przedłużania

przydatności zużytych olejów spożywczych. We wcześniejszych badaniach wyko-

rzystywano próbki oleju roślinnego poddanego długotrwałej obróbce termicznej,

które były następnie oczyszczane węglem aktywnym [1].

2. Cz´Êç doÊwiadczalna

Materiały

Do badań wykorzystano:

– olej uniwersalny „Olek”, rafinowany olej rzepakowy o niskiej zawartości

kwasu erukowego, wyprodukowany przez ZPT Kruszwica SA, oznaczony symbo-

lem OLO;

– olej uniwersalny „Olek” wykorzystywany do smażenia frytek („Aviko” firmy

FFP SA Lębork) w temperaturze 170±1°C we frytkownicy przez 200 min w ciągu

5 kolejnych dni w porcjach po 450 g. Czas smażenia jednej porcji wynosił około

10 min. Łącznie usmażono około 9 kg frytek w 2 litrach oleju, który oznaczono

symbolem SOL;

– węgiel aktywny utleniony kwasem azotowym otrzymany z węgla drzewnego

przez aktywację parą wodną, wyprodukowany przez ZEW Racibórz (AR), o uziar-

nieniu 0,5 mm > d

z

>0,045 mm, utleniany z fazy ciekłej mieszaniną sporządzoną

ze stężonego HNO

3

i H

2

O w stosunku 4:1, oznaczony symbolem ARU.

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

18

Analiza tekstury porowatej węgla ARU

W celu uzyskania informacji na temat struktury porowatej utlenionego węgla

aktywnego określono jego gęstość pozorną i rzeczywistą. Gęstość pozorną wyzna-

czono metodą porównawczą [2], a gęstość rzeczywistą metodą piknometryczną

za pomocą helu jako medium piknometrycznego w aparacie AccuPyc 1330. Na

podstawie znajomości gęstości pozornej (ρ

p

) i rzeczywistej (ρ

r

) wyznaczono

objętość porów (V

p

) i porowatość ziarna (ε

Z

).

Strukturę porowatą utlenionego węgla aktywnego analizowano na podstawie

izotermy niskotemperaturowej adsorpcji azotu, którą wyznaczono metodą obję-

tościową, używając aparatu Sorptomatic 1900, w temperaturze 77,5 K w zakresie

ciśnienia względnego p/p

0

= 0,00001–0,999.

Na podstawie otrzymanych danych wyznaczono parametry, charakteryzujące

strukturę mikroporowatą: objętość mikroporów (W

0

) oraz charakterystyczną ener-

gię adsorpcji (E

0

) zgodnie z równaniem Dubinnina-Raduszkiewicza (D-R) [4].

Rozkład objętości mikroporów wyznaczono z adsorpcji azotu za pomocą

metody Horvatha-Kawazoeʼa (H-K) [6]. Rozmiar porów szczelinowych (d

HK

)

określono na podstawie wyżej wymienionego rozkładu. Objętość mezoporów

(V

meso

) i ich średni rozmiar (r

meso

) zostały wyliczone na podstawie metody

Dollimore-Heala (D-H) [3]. Powierzchnię właściwą (S

BET

) określono z równania

Brunauera-Emmetta-Tellera (BET) [12].

Tabela 1. Właściwości i parametry struktury porowatej utlenionego węgla aktywnego

ARU wyznaczone z pomiarów densymetrycznych oraz adsorpcji azotu

Parametr

Symbol

Jednostka Wartość dla

ARU

Gęstość nasypowa

ρ

n

g/cm

3

0,379

Gęstość pozorna

ρ

p

g/cm

3

0,879

Gęstość rzeczywista

ρ

r

g/cm

3

2,050

Objętość porów

V

p

cm

3

/g

0,649

Porowatość ziarna

ε

z

cm

3

/cm

3

0,571

Porowatość warstwy

ε

w

cm

3

/cm

3

0,659

Objętość mikroporów wyznaczona z równania D-R

W

0

cm

3

/g

0,392

Charakterystyczna energia adsorpcji wyznaczona

z równania D-R

E

0

kJ/mol

16,8

Szerokość mikroporów wyznaczona z równania H-K

d

HK

nm

0,55

Objętość mezoporów wyznaczona z równania D-H

V

meso

cm

3

/g

0,178

Średni promień mezoporów

r

meso

nm

2,0

Powierzchnia właściwa

S

BET

m

2

/g

895

Źródło: badania własne.

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

19

Właściwości densymetryczne, porowatość oraz analizę struktury mikro- i me-

zoporowatej utlenionego węgla aktywnego ARU przedstawiono w tabeli 1.

Utleniony węgiel aktywny ARU ma strukturę mikro- i mezoporowatą, na

co wskazują wartości objętości mikro- i mezoporów (tabela 1). Charakteryzuje

się znaczną powierzchnią właściwą (895 m

2

/g) oraz dużą porowatością ziarna

(0,571 cm

3

/cm

3

) i warstwy (0,569 cm

3

/cm

3

). Średnia wartość szerokości mikro-

porów wyznaczona z równania Horvatha-Kawazoeʼa wynosi 0,55 nm, a średni

promień mezoporów 2,0 nm. Tak scharakteryzowany adsorbent węglowy zastoso-

wano do oczyszczania zużytego oleju smażalniczego z niepożądanych substancji.
Oczyszczanie zużytego oleju

Oczyszczaniu poddano olej posmażalniczy SOL, uzyskując jako filtrat olej

SOLWU, oraz dla porównania wyników procesu wyjściowy olej, oznaczony

symbolem OLOWU.

Próbki oleju z węglem zostały przygotowane w stosunku wagowym 10 : 1. Olej

z adsorbentem ogrzewano i mieszano na mieszadle magnetycznym przez 30 min,

utrzymując temperaturę 70–80°C. Po etapie mieszania węgiel oddzielono od oleju

przez filtrację ciepłej zawiesiny (temperatura 60°C) na urządzeniu do filtrowania,

stosując bibułę filtracyjną, pod ciśnieniem około 2 atm gazu obojętnego (azot).

Filtracja w tych warunkach trwała około 2 min.
Metody badań

Celem oczyszczania oleju było usunięcie produktów rozkładu, powstałych pod-

czas smażenia frytek oraz ocena skuteczności i działania stosowanego adsorbentu.

Do oceny zmian właściwości fizykochemicznych oleju po smażeniu i oczyszczaniu

zastosowano następujące wyróżniki jakościowe:

– barwa,

– gęstość ρ

20

, (oznaczenie piknometryczne),

– współczynnik załamania światła n

20

D

(PN-ISO 6320),

– lepkość η

40

(aparat Rheotest 3, 60 s, 100 obr./min),

– liczba jodowa LI (PN-ISO 6320),

– liczba kwasowa LK (PN-ISO 660),

– liczba nadtlenkowa LN (PN-ISO 3960),

– skład kwasów tłuszczowych oznaczonych metodą chromatografii gazowej

(PN-EN ISO 5508) w postaci estrów metylowych (PN-ISO 5509).

Wyniki oznaczeń właściwości fizykochemicznych olejów przed poddaniem ich

procesowi oczyszczania i po oczyszczaniu przedstawiono w tabeli 2 oraz na rys. 2,

a skład kwasów tłuszczowych w tabeli 3.

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

20

Tabela 2. Właściwości fizykochemiczne oleju uniwersalnego na różnych etapach

oczyszczania i obróbki termicznej

Olej

Barwa

Gęstość

ρ

20

g/cm

3

Współczynnik

załamania

światła

n

20

D

Lepkość

dynamicz-

na η

40

Pa · s · 10

–2

LI

gI

2

/100g

LK

mgKOH/g

LN

milirówn.

O

2

/kg

OLO

żółta

(klarowna)

0,9165

1,4731

2,75

104,0

0,140

1,84

OLOWU

żółta

(opalizująca) 0,9138

1,4731

2,78

115,9

0,166

0,59

SOL

kremowa

(krystalizu-

jąca)

0,9053

1,4725

3,62

96,6

0,195

4,13

SOLWU

jasnożółta

(krystalizu-

jąca)

0,9220

1,4721

3,68

96,6

0,195

0,62

Źródło: badania własne.

Rys. 2. Zmiany wartości liczb charakterystycznych dla olejów przed procesem oczyszczania

i po oczyszczaniu

Źródło: badania własne.

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

21

3. Omówienie uzyskanych wyników

Podczas działania utlenionym węglem aktywnym ARU na olej świeży maleje

jego gęstość od wartości 0,9165 g/cm

3

dla oleju świeżego (OLO) do wartości

0,9138 g/cm

3

dla oleju OLOWU. W wypadku oleju zużytego (SOLWU) wartość

gęstości rośnie do 0,9220 g/cm

3

, przy wartości oleju zużytego (SOL) 0,9053 g/cm

3

.

W bardzo widoczny sposób zmienia się barwa traktowanych olejów: dla oleju

świeżego OLO od żółtej (klarownej) do żółto-opalizującej dla OLOWU oraz dla

olejów zużytych SOL i SOLWU: od kremowej (krystalizującej) do jasnożółtej

(krystalizującej). W wypadku współczynnika załamania światła n

20

D

zmiany są

stosunkowo niewielkie. Lepkość została oznaczona w temperaturze 40°C z uwagi

na krystalizowanie oleju zużytego w temperaturze otoczenia. Wskaźnik ten dla

oleju świeżego traktowanego utlenionym węglem aktywnym zmienia się nieznacz-

nie. W wypadku oleju zużytego wartość lepkości wzrasta w porównaniu z olejem

świeżym (3,62 · 10

–2

), a dla oleju SOLWU wynosi 3,68 · 10

–2

Pa · s.

Oczyszczanie olejów węglem aktywnym utlenionym powoduje istotne zmniej-

szanie liczby nadtlenkowej w stosunku do wartości tej liczby dla oleju świeżego.

Liczba LI dla oleju wyjściowego po traktowaniu go adsorbentem wzrasta od 104

do 115,9 g I

2

/100 g dla oleju OLOWU. W wypadku oczyszczania oleju posmażal-

niczego wartość tej liczby pozostaje niezmienna (96,6 g I

2

/100 g dla olejów SOL

i SOLWU).

Zmiany zawartości głównych kwasów tłuszczowych (linolowego i palmity-

nowego) w olejach poddawanych oczyszczaniu adsorpcyjnemu w porównaniu

z zawartością w oleju świeżym są szczególnie istotne, z tego też względu zostały

szczegółowo przeanalizowane (tabela 3). Zawartość kwasu palmitynowego wzra-

sta od wartości około 4% dla olejów OLO i OLOWU do wartości około 11% dla

olejów SOL i SOLOWU.

Zawartość kwasu linolenowego zmienia się od wartości około 61% dla

olejów wyjściowych do wartości około 58% (tabela 3). Po procesie oczyszczania

olejów wyjściowego i posmażalniczego węglem ARU stosunek ilości kwasów

nienasyconych do nasyconych nie wykazuje istotnych zmian (12,42 dla oleju OLO

i 12,33 dla oleju OLOWU). Natomiast dla oleju używanego do smażenia frytek

przed procesem oczyszczania i po oczyszczaniu wartości te maleją do 4,87 i 4,85

odpowiednio dla olejów oznaczonych symbolami SOL i SOLWU (rys. 3).

Powyższe wyniki wskazują, że traktowanie utlenionym węglem aktywnym

wpływa na zmianę składu kwasów tłuszczowych olejów, ich gęstości i współczyn-

nika załamania światła oraz na wartości liczb LN, LK, LI i lepkość dynamiczną

(tabela 2). Zmiany te mają różny charakter, mianowicie adsorbent powoduje spadek

wartości współczynnika załamania światła, gęstości (w wypadku oleju wyjściowe

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

22

go) i wartości liczby nadtlenkowej. W niewielkim stopniu podnosi lepkość dyna-

miczną traktowanych olejów, wartość liczby jodowej (dla oleju wyjściowego) oraz

liczby kwasowej (dla olejów posmażalniczych w stosunku do oleju wyjściowego).

Tabela 3. Skład kwasów tłuszczowych olejów wyjściowego i posmażalniczego

oraz po procesie oczyszczania oznaczony metodą chromatografii gazowej, % wag.

Kwasy tłuszczowe

OLO

OLOWU

SOL

SOLWU

C

12:0

–

–

0,04

0,04

C

14:0

0,05

0,05

0,22

0,22

C

16:1

0,21

0,25

0,18

0,22

C

16:nienasyc.

0,29

0,27

0,18

0,24

C

16:0

4,45

4,42

11,67

11,77

C

18:3

8,08

7,82

6,03

6,06

C

18:nienasyc.

0,32

0,32

0,11

0,10

C

18:2

18,93

18,74

15,14

15,22

C

18:nienasyc.

0,04

0,06

0,14

0,13

C

18:1

+ izomer

61,43

61,72

58,61

58,54

C

18:nienasyc.

0,10

0,10

0,05

0,05

C

18:0

1,73

1,75

4,00

3,98

C

20:1

1,60

1,63

1,43

1,39

C

20:nienasyc.

0,27

0,28

0,26

0,12

C

20:0

0,62

0,63

0,62

0,60

C

22:1

0,79

0,76

0,60

0,59

C

22:nienasyc.

0,31

0,37

0,08

0,11

C

22:0

0,48

0,45

0,32

0,32

C

24:1

0,18

0,18

0,14

0,13

C

24:0

0,12

0,20

0,18

0,17

Σ

kw. nienasyc.

Σ

kw. nasyc.

12,42

12,33

4,87

4,85

Źródło: badania własne.

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

23

Interesujący jest fakt, że liczby kwasowa i jodowa w przeciwieństwie do liczby

nadtlenkowej są stałe dla oleju posmażalniczego i posmażalniczego oczyszczanego

badanym adsorbentem. Podobną zależność można zaobserwować w odniesieniu

do stosunku ilości kwasów nienasyconych do ilości kwasów nasyconych. Wartość

tego stosunku dla wyżej wymienionych olejów jest niemal stała (dla SOL – 4,87,

a dla SOLWU – 4,85).

Rys. 3. Stosunek kwasów nienasyconych do kwasów nasyconych w badanych olejach

Źródło: badania własne.

Wartość liczby kwasowej wskazuje, że adsorbent nie powoduje zmiany zawarto-

ści powstałych podczas hydrolizy i ogrzewania wolnych kwasów tłuszczowych, co

pozwala stwierdzić jego pozytywne działanie na zawartości tych kwasów podczas

smażenia frytek.

Podobną analizę można przeprowadzić dla liczby jodowej, która jest miarą

zawartości związków nienasyconych. Jej wartość dla olejów SOL i SOLWU

wskazuje na stabilizację ilości związków nienasyconych (w tym nienasyconych

kwasów tłuszczowych) po traktowaniu utlenionym węglem aktywnym. Dowodem

na to jest również stały stosunek ilości kwasów nienasyconych do kwasów nasyco-

nych w olejach posmażalniczych zarówno nie oczyszczanych, jak i oczyszczanych

adsorbentem.

Podsumowując można stwierdzić, że oczyszczanie adsorpcyjne węglem

aktywnym oleju stosowanego do smażenia wpływa na polepszenie jego jakości,

co znajduje wyraz w zmianie barwy oleju po oczyszczaniu. Powoduje redukcję

zawartości produktów utleniania, związków barwnych i zasadowych. Stabilizuje

poziom wolnych kwasów tłuszczowych zawartych w oleju przepracowanym oraz

obniża stosunek kwasów nienasyconych do nasyconych. Na tej podstawie słuszne

Bronisław Buczek, Wojciech Chwiałkowski

24

jest twierdzenie, że traktowanie adsorbentami węglowymi olejów używanych

do smażenia żywności może z powodzeniem wydłużać czas stosowania oleju

w procesach obróbki termicznej.

Literatura

[1] Buczek B., Chwiałkowski W., Purification of Used Frying Oil [w:] Current Trends in

Commodity Science, Proceedings of 7

th

ICSC, Poznań 2002.

[2] Buczek B., Vogt E, Nowy sposób i aparat do wyznaczania gęstości nasypowej,

„Inżynieria i Aparatura Chemiczna” 1996, nr 2.

[3] Dollimore D., Heal G.R., An Improved Method for the Calculation of Pore Size

Distribution from Adsorption Data, „Journal of Applied Chemistry” 1964, nr 109.

[4] Dubinnin M.M., Adsorption Properties and Microporous Structures of Carbonaceous

Adsorbent, „Carbon” 1987, nr 25.

[5] Handbook of Soy Oil Processing and Utilization, ASA&AOCS, St. Louis 1980.

[6] Horvath G., Kawazoe K., Method for the Calculation of Effective Pore Size Distri-

bution in Molecular Sieve Carbon, „Chemical Engineering Japan” 1983, nr 16.

[7] Jung M.Y., Rhee K.C., Quailty Improvement of Used Frying Cottonseed Oil by

Adsorbent or Chemical Treatment, „Food and Biotechnology” 1994, nr 3.

[8] Know Y.A., Chao R.R., Fractionation and Cholesterol Reduction of Beef Tallow by

Supercritical CO

2

Extraction, „Food and Biotechnology” 1995, nr 4.

[9] Koseoglu S.S., Membrane Processing of Used Frying Oils, INFORM 1991, nr 2.

[10] Kwon Y.A., Yoon S.K., Concentration of Medium Chain Fatty Acids From Coconut

Oil by Supercritical CO

2

Extraction, „Food and Biotechnology” 1996, nr 5.

[11] List G.R., Friedrich J.P., Processing Characteristic and Oxidative Stability of Soybean

Oil Extracted with Supercritical Carbon Dioxide at 50°C and 8000 Psi, „Journal of

American Oil Chemists Society” 1985, nr 62.

[12] Lowell S., Shields J.E., Powder Surface Area and Porosity, Chapman and Hall,

London 1991.

[13] Mancini-Filho J., Smith L.M., Creveling R.K., Al-Shaikh H.F., Effects of Selected

Chemical Treatments on Quality of Fats Used for Deep Frying, „Journal of Ameri-

can Oil Chemists Society” 1986, nr 63.

[14] McNeil J., Kakuda Y., Kamel B., Improving the Quality of Used Frying Oils by

Treatment with Activated Carbon and Silica, „Journal of American Oil Chemists

Society” 1986, nr 63.

[15] Ościk J., Adsorpcja, PWN, Warszawa 1979.

[16] PN-EN ISO 5508: 1996. Analiza estrów metylowych.

[17] PN-ISO 660: 1998. Oznaczanie liczby kwasowej i kwasowości.

[18] PN-ISO 6320: 1995. Oznaczanie liczby jodowej.

[19] PN-ISO 3960: 1996. Oznaczanie liczby nadtlenkowej.

[20] PN-ISO 5509: 1996. Przygotowanie estrów metylowych.

[21] Poradnik inżyniera – przemysł tłuszczowy. Rafinowanie tłuszczów spożywczych,

WNT, Warszawa 1976.

[22] Snape J.B., Nakajima M., Processing of Agricultural Fats and Oils using Membrane

Technology, „Journal of Food Engineering” 1996, nr 30.

Oczyszczanie oleju posmażalniczego…

25

[23] Subramanian R., Nakajima M., Kawakatsu T., Processing of Vegetable Oils Using

Polymeric Composite Membranes, „Journal of Food Engineering” 1998, nr 38.

[24] Yates R.A., Caldwell J.D., Adsorptive Capacity of Active Filter Aids for Used

Cooking Oil, „Journal of American Oil Chemists Society” 1992, nr 69.

[25] Yates R.A., Caldwell J.D., Regeneration of Oils Used for Deep Frying: A Comparison

of Active Filter Aids, „Journal of American Oil Chemists Society” 1993, nr 70.

[26] Yoon J., Han B.-S., Kang Y.-Ch., Kim K.H., Jung M.Y., Kwon Y.A., Purification of

Used Frying Oil by Supercritical Carbon Dioxide Extraction, „Food Chemistry”

2000, nr 71.

Purification of Used Edible Oil by Means of Oxidised Active Carbon

The paper presents the results of studies on the use of oxidised active carbon in

the process of adsorptive purification of used edible oil. To evaluate changes in the

characteristics of oil before and after the purification the following quality factors were

used: colour, iodine number, peroxide number, acid number, density ρ

20

, refractive index

n

D

20

, viscosity η

40

, fatty acid content, the acids being determined by gas chromatography

as methyl esters. Due to the use for purification of oxidised active carbon it is possible to

reduce the amounts of oxidation products, coloured compounds and bases. The treatment

with the adsorbent stabilizes the level of free fatty acids contained in used oil and

decreases the unsaturated acids/saturated acids ratio.