30

-

Truck&Business

Zarządzanie / Finanse

KAPITAł WłASNy, KAPITAł OBCy, FACTORING, LEASING CZy KREDyT KUPIECKI?

Finansowanie­działalności­

gospodarczej

Prowadzenie każdej działalności gospodarczej, niezależnie od branży, wymaga posiadania majątku trwałego (długoterminowego) i obrotowego
(krótkoterminowego). Trudno sobie wyobrazić funkcjonujące przedsiębiorstwo nie posiadające nic. Rodzaj, ilość i struktura wykorzystywanego do prowadzenia
działalności majątku jest różna dla poszczególnych podmiotów, choć można zauważyć pewne podobieństwa dla firm działających w ramach tego samego
rodzaju działalności np. produkcja, handel, usługi oraz w tej samej branży.

Firmy świadczące usługi transpor-
towo-spedycyjne również posia-
dają swoją specyficzną strukturę
majątku. Ponieważ artykuł jest
skierowany głównie do przedsta-
wicieli branży transportowej i logi-
stycznej zawężę się do rozwiązań
i przykładów odpowiednich dla tej
branży.

Finansowanie­majątku­firmy

Wiedza o tym jaki majątek jest
potrzebny do prowadzenia danej
działalności gospodarczej oraz
jakie są jego wady i zalety jest
zwykle w firmach bardzo duża,
gdyż firmy te i ich kierownictwo
są specjalistami w swojej branży.
W przypadku firmy transporto-
wej, kierownictwo zwykle dosko-
nale potrafi dobrać rodzaj, markę,
model, wersję wyposażenia samo-
chodów, naczep itp., aby optymal-
nie dopasować ich parametry do
wymagań klientów oraz kosztów
eksploatacji.

O ile wiedza o potrzebnym majątku
jest w firmach spora, to już o spo-
sobach jego sfinansowania – nie
zawsze. Bardzo często spotykamy
się z sytuacjami, gdzie sposób
finansowania majątku nie jest
efektem przemyślanego, a więc
zamierzonego działania, ale tro-
chę efektem przypadku, zbiegu
okoliczności oraz sugestii pracow-
ników instytucji finansowych, któ-
rzy czasem proponują to, co akurat
mają w planie sprzedaży lub to, co
jest najkorzystniejsze dla instytu-
cji finansowej, niekoniecznie dla
przedsiębiorstwa. Tak zbudowana
struktura finansowania zwykle
jakoś działa, choć nie zawsze opty-
malnie, a problemy z nią związane
zrzucane są na kryzys, zmowę ban-
ków, konkurencję, dostawców itp.
Słowem – winni są wszyscy, tylko
nie własne decyzje, lub ich brak (bo
brak decyzji to też decyzja) w zakre-
sie kreowania swojej struktury
finansowania.

Często pytają mnie klienci jaki

jest najlepszy rodzaj

finansowania, naj-

lepszy kredyt itp.

P ra w d a j e s t

taka, że nie ma

najlepszego

instrumentu
finansowego,

ale są lepiej
lub gorzej

dopasowane

do aktual-
nej specyfiki

i faktycznych
potrzeb danej

firmy. I czę-
sto nie jest to

jeden instru-

ment, ale zestaw kilku. Gdyby był
jeden najlepszy instrument, to
instytucje finansowe nie oferowa-
łyby innych. Tak samo jak w przy-
padku np. samochodów – jeśli
któryś byłby najlepszy, to nikt nie
kupowałby innych.
Przy doborze finansowania ważne
jest, aby dobrać okres spłaty do
rodzaju aktywów jakie mają być
sfinansowane. Tzw. „złota zasada
bilansowa” mówi o tym, że środki
trwałe (nieruchomości, maszyny
i urządzenia, tabor samochodowy
itp.) powinny być w całości sfinan-
sowane tak zwanymi kapitałami
stałymi, czyli takimi środkami,
których firma nie będzie musiała
spłacić w ciągu najbliższego roku
(tj. kapitały własne plus zobowią-
zania długoterminowe). Jeszcze
lepiej, gdy tych kapitałów stałych
jest więcej niż środków trwałych.
Nadwyżka taka nazywana kapi-
tałem obrotowym służy wtedy
do częściowego finansowania
działalności bieżącej (środków
obrotowych jak: zapasy, należ-

ności, itp.).

Formy­i źródła­finansowania­

działalności

1. Kapitały własne
Czyli wniesione przez właścicieli
środki oraz zyski wypracowane
w poprzednich latach i przezna-
czone na rozwój przedsiębiorstwa.
Teoretycznie istnieje też możliwość
pozyskania inwestora w postaci
funduszu inwestycyjnego lub
przez emisję akcji na GPW, ale to
tylko teoria, gdyż w praktyce jest
to uzależnione od koniunktury
i przewidywań dla branży oraz
standingu finansowego i prognoz
finansowych konkretnej spółki,
a także koniunktury w gospo-
darce i nastrojówpanujących na
GPW. W praktyce sprowadza się
to do tego, że na środki z emisji
akcji mogą liczyć te spółki, które
najmniej tych środków potrzebują
i wtedy, kiedy mogą je bez trudu
pozyskać z innych, tańszych źródeł
np. z banku. Spotykam się czasem
ze stwierdzeniem, że finansowanie
poprzez przyjęcie dodatkowego
udziałowca (inwestora) jest tańsze,
bo nie trzeba płacić odsetek tak jak
w przypadku kredytu bankowego.
Prawda jest taka, że inwestor, aby
chciał wejść kapitałowo do danej
spółki, to w zamian za wniesione
środki oczekuje udziału w spółce
(czyli pośrednio również w jej
majątku) i jej przyszłych zyskach,
których wartość zapewni mu ren-
towność z inwestycji znacząco
wyższą niż koszt typowego kredytu
bankowego. Zadaniem kapitałów
własnych jest zabezpieczenie dłu-
goterminowego bezpieczeństwa
i stabilizacji przedsiębiorstwa.

Marek Sagan, właściciel firmy Sagan

Consulting, specjalizującej się w obsłudze

finansowej przedsiębiorstw. Współautorem

jest Marcin Nikiel, analityk finansowy z firmy

Sagan Consulting.

Instytucja­finansowa­postrzega­przedsiębiorstwo­na­
podstawie­dostarczonych­jej­dokumentów­finansowych.

Fot. Lech Saloni - PantherMedia

Truck&Business -

31

2. Kapitały obce
Kredyt bankowy jest obecnie naj-
popularniejszą formą pozyskania
kapitału obcego. Kredyty ban-
kowe możemy dzielić wg różnych
parametrów (waluta, cel kredytu,
okres spłaty itd.). Z punktu widze-
nia przedsiębiorcy najważniejsze
jest dopasowanie kredytu do jego
potrzeb np. budowa warsztatu
samochodowego nie powinna być
finansowana kredytem obrotowym
(krótkoterminowym), który powi-
nien być przeznaczany na bieżące
wydatki, lecz długoterminowym

kredytem inwestycyjnym, tak aby
potencjalne przychody z inwestycji
(lub oszczędności) pozwoliły na
spłatę kredytu. Kredyty bankowe
są zazwyczaj najtańszym spo-
sobem na pozyskanie kapitału,
ale też wiążą się z koniecznością
przedstawienia zabezpieczenia rze-
czowego czyli np. hipoteki na rzecz
banku. Bank przed udzieleniem
finansowania sprawdzi też aktualne
wyniki finansowe przedsiębiorstwa
i udzieli kredytu tylko tym podmio-
tom, które w jego opinii posiadają
dobrą sytuację finansową.
3. Factoring
Popularność factoringu z roku na
rok rośnie. W dużym uproszcze-
niu polega on na przyspieszeniu
wpływu środków za wykonane
przez przedsiębiorstwo usługi,
bądź dostarczony towar. Przedsię-

biorstwa oferujące usługę trans-
portową z odroczonym terminem
płatności np. 30 dni, w praktyce
wykonują dwie transakcje w pakie-
cie. Pierwsza to transport towaru
z miejsca A do miejsca B, a druga
to udzielenie kredytu kupieckiego
klientowi w kwocie X na 30 dni.
Właśnie w drugim etapie wspo-
mnianej transakcji możemy zasto-
sować factoring. Faktor (instytucja
finansowa) może wypłacić przed-
siębiorstwu transportowemu
kwotę wynikającą z dostarczo-
nej mu faktury (zazwyczaj jest to

kwota X pomniejszona o umowne
koszty) i poczekać 30 dni aż klient
ureguluje swoje zobowiązania.
Dużą zaletą zastosowania facto-
ringu jest możliwość szybkiego
pozyskania środków na bieżące
potrzeby jak i dopasowanie wiel-
kości „pożyczonych” środków do
aktualnych potrzeb. Procedura
samego pozyskania factoringu jest
łagodniejsza niż np. kredytu banko-
wego i skupia się bardziej na ana-
lizie sytuacji finansowej klientów
przedsiębiorstwa (czy będą w sta-
nie zapłacić wystawioną im fak-
turę) niż na ocenie kondycji finan-
sowej samego przedsiębiorstwa.
Factoring zazwyczaj nie wymaga
dodatkowych zabezpieczeń rze-
czowych (np. hipotek), dlatego
jest bardzo dobrym produktem
dla przedsiębiorstw posiadających

słabszą kondycję finansową, ale
za to mających uznanych i stabil-
nych finansowo klientów. Z uwagi
na mniejsze zabezpieczenie insty-
tucji finansowej jest produktem
zazwyczaj droższym (choć nie jest
to regułą) od kredytu obrotowego.
4. Leasing
Zazwyczaj przedsiębiorstwa
transportu drogowego finansują
nim inwestycje w posiadany tabor
samochodowy. Jest szeroko roz-
powszechnionym instrumentem
finansowym w branży transporto-
wej, jest również łatwo dostępny

dla tych przedsiębiorstw. Przy
wyborze oferty leasingowej warto
zwrócić uwagę na czas obowią-
zywania umowy (powinien on być
zbliżony do czasu użytkowania
pojazdu) oraz na wysokość kwoty
wykupu po okresie leasingu, która
powinna być zbliżona do plano-
wanej wartości pojazdu w danym
momencie. Wymienione wyżej
zabiegi powinny doprowadzić do
sytuacji w której zyski z frachtów
wykonanych leasingowanymipo-
jazdami wystarczają na bieżącą
obsługę rat leasingowych.
5. Kredyt kupiecki …
Czyli korzystanie z odroczonych
terminów płatności. Jedna z popu-
larniejszych i naturalnie przycho-
dzących metod pozyskania finan-
sowania, wykorzystywana głównie
do finansowania bieżącej działalno-

ści. Często przez przedsiębiorców
postrzegany jest jako „darmowe”
lub tanie finansowanie, aby jednak
porównać go z innymi instrumen-
tami finansowymi należy odpo-
wiedzieć sobie na pytanie „o ile
lepsze warunki cenowe można by
wynegocjować, gdyby zaoferować
zerowy lub zwyczajowy termin
płatności?”. Zazwyczaj nie wymaga
on dodatkowych zabezpieczeń.
Podsumowując - nie ma jednego
„najlepszego” instrumentu finanso-
wego, tak jak i nie ma jednego naj-
lepszego samochodu, który można
by zawsze, w każdych warunkach
używać. Możemy natomiast mówić
o najlepiej dopasowanym finanso-
waniu do aktualnej i planowanej
sytuacji przedsiębiorstwa oraz celu
na jaki ma być ono przeznaczone.
Niezależnie od wybranego instru-
mentu finansowego, należy
pamiętać, że instytucja finansowa
postrzega przedsiębiorstwo na
podstawie dostarczonych jej doku-
mentów finansowych. Dlatego tak
ważnym aspektem jest dbanie
o dobry wizerunek w oczach insty-
tucji finansowych. Od niego często
zależy decyzja o udzieleniu finanso-
wania, przedłużeniu go na kolejne
okresy lub o wszczęciu procesu
windykacji, który w skrajnym przy-
padku może doprowadzić do upa-
dłości przedsiębiorstwa z powodu
utraty płynności finansowej (mimo
tego, że działalność przedsiębior-
stwa jest rentowna!). Po za tym
przedsiębiorstwa, których dane
finansowe są dobre (czyli instytu-
cja finansowa postrzega je jako
bezpieczne i stabilne) mogą liczyć
na lepsze warunki finansowania
w trakcie negocjacji.
Dbanie o dobry „standing finansowy”
to ważne zadanie dla działów finan-
sowych przedsiębiorstw. W prak-
tyce sprowadza się ono do wyboru
takich zasad rachunkowych i praw
bilansowych, aby dane finansowe
przedsiębiorstwa oddawały jego
jasny i rzetelny obraz. Zarządzający
przedsiębiorstwami znając wagę
opisanego wyżej aspektu działal-
ności powinni dołożyć wszelkich
starań, aby dane finansowe ich
przedsiębiorstw nie były dziełem
przypadku, lecz konsekwentnie
realizowanej strategii działania.

Marek Sagan

Nie­ma­jednego­„najlepszego”­instrumentu­finansowego,­tak­jak­i nie­ma­jednego­najlepszego­samochodu.