Historyczna ortografia języka japońskiego
歴史的仮名使い
1)Użycie sylab ゐ・ヰ、ゑ・ヱ = równe い・え
przykład: ゐる=いる(居る)、こゑ=こえ(声)
2)を może wystąpić nie tylko jako partykuła
np.: をのこ=おとこ(男)、をばさん(叔母さん)
3)częste użycie ぢ i づ
np.: おぢいさん、まづ=まず(先ず)
4)sylaby
は、ひ、ふ、へ、ほ
wszędzie poza początkiem słowa
czytamy jak
あ、い、う、え、お
!
かは
あひます
つかふ
まへ
おほい*
かわ
あいます
つかう
まえ
おおい
川
会います
使う
前
多い
*
-
nie w przedłużeniach, tylko w wyrazach dziś pisanych przez おお
np.ほお、ほのお、おおかみ、とおい itd.
PRZEDŁUŻENIA:
1)あう、あふ jako おう
np.あふぎ=おうぎ(扇)、いかう=いこう(行こう)
2)かふ、かう jako こう
np. かかふ=かこう (書こう)
3)さう、さふ jako そう
np. さうです=そうです
itd.
ありがたう
→ありがとう
たふとい
→とうとい(尊い)
死なう
→死の
う
まうす
→もうす(申す)
だらう
→だろう
散らう
→散ろう
かうかう
→高校
ざふきん
→雑巾
UWAGA:
Czasowniki typu 会ふ,買ふ,慕ふ,嫌ふ (czytane dziś あう,かう,した
う
,きらう ) w wersji klasycznej czytamy おう,こう,しとう,きろう itd.
Przedłużenia z dwuznakami:
けう、けふ、きやう = きょう
けふ→きょう(今日)けうしつ→教室 きやうだい→兄弟
せう、せふ、しやう = しょう
でせう→でしょう たいしやう→大将
てう、てふ、ちやう = ちょう
てふ→蝶 ちやうちやう→町長
itd.
5) brak rozróżnienia na duże i małe znaki
あつた→あった
ちやんと→ちゃんと
6)くわ、ぐわ czytamy jako か、が
くわし→菓子
マングワ→漫画
ゆくわい→愉快
7)む jako ん (tylko stare teksty)
逢はむ→あわん
ありけむ→ありけん
取りてむ→とりてん
給ひなむ→たまいなん
吹かむとす→ふかんとす
まかりなむずる→まかりなんずる