Medycyna Żydowska

Lekarze opierali się na przekazach. Początkowo ustnych, później spisanych w świętą księgę „Talmud” . Ortodoksyjni Żydzi byli wychowywani na torze i Talmudzie. Talmud spisywało kilka pokoleń rabinów na początku naszej ery.

Religia żydowska jest monoteistyczna. Ideałem jest człowiek sprawiedliwy. Buntem przeciw Bogu jest grzech. Najgorsze 3 grzechy to: bałwochwalstwo, kazirodztwo, morderstwo. Według Żydów człowiek składa się z ciała i krwi. Naczelnym zadaniem medycyny jest troska o zdrowie i szacunek dla życia. Filarami zdrowia była dieta, umiarkowanie w jedzeniu, higiena, izolowanie chorych. Obowiązkiem lekarza była znajomość całej medycyny, nie było specjalizacji. Stosowana środki naturalna, masaże, kąpiele, upusty krwi i odpowiednią dietą. W Talmudzie opisane są amputacje, profanacje oraz rytualny zabieg obrzezania. W ósmym dniu po urodzeniu mochel w obecności rodziców i sandaka wykonywał zabieg. Ortodoksyjny Żyd w wieku 15 lat zaczynał uczyć się Talmudu. Żydzi dopuszczali sekcję zwłok.

Medycyna starożytnej Grecji

Mamy 2 podstawowe okresy:

-okres mityczne, wyraźna magia, wiara w bogów. Pierwszym bogiem wiązanym z medycyną był Apollo, drugim był Asklepioz (urodzony przez cesarkę, był lekarzem żywych i umarłych. Do V pne występował wyraźny kult Asklepiosa na terenie całej Grecji. W świątyniach Asklepiosa schodzili się chorzy, którymi zajmowali się kapłani. Symbolem była laska owinięta wężem, który do dziś pozostał symbolem medycyny. W światyniach święte węże lizały rany chorym. Kapłani usypiali chorych. Ofiara musiała być złożona przed rozpoczęciem leczenia. Po leczeniu chory miał obowiązek zostawić we świątyni wota np. kończyna lub oko ze szlachetnego metalu. Historie chorób były wywieszane na tablicach, z podkreśleniem roli Asklepioza w leczeniu. Medycyna tego okresu była typową medycyną sakralną.

-okres myślenia racjonalnego i oddzielenia medycyny od zabobonu.

Początki takiego myślenia wywodzą się z kolonii i Azji mniejszej. Tam pojawili się pierwsi filozofowie jońscy, którzy obserwując przyrodę doszli do wniosku, że świat można tłumaczyć racjonalnie, że można szukać przyczyn choroby w świecie przyrody.

Do pierwszych filozofów należał Tales z Miletu, uznał, że praprzyczyną przystkiego jest woda.

Anaksymenes stwierdził, że podstawą wszystkiego, więc również życia człowieka jest powietrze inaczej pneuma

Anaksymanden twierdził, coś nieokreślonego

Heraklid z Efezu uznawał za podstawę wszystkiego ogień. „Wszystko płynie”, podstawą życia jest ciągła zmiana, ruch

Empedokles wyróżnił 4 żywioły: woda, ziemia, powietrze, ogień.

Wszyscy oni wskazywali przyczyny naturalne. Tworzą oni nurt filozofii materialistyczny, ale istniał też nurt idealistyczny, który nie koncentrował się na materialnym czynniku jako podstawie rozpatrywania przyczyn, lecz na duchowym pochodzeniu świata.

Pitagoras należał do idealistów, uważał że człowiek to jedność duszy i ciała ale aby leczyć ciało trzeba leczyć duszę. Ciało jest na drugim miejscu, najważniejszy jest duch. Stworzył szkołę, którą uważa się za pierwszy zakon zwaną szkołą filozoficzno-medyczną. Przyjmował tylko mężczyzn żyjących w celibacie, którzy podporządkowali się zasadą wspólnoty, wegetarianie, obowiązywał zakaz zajmowania się chirurgią. Zapoczątkowali muzykoterapię.

Platon był idealistą, miał podobne poglądy o przyczynach chorób, sposobach leczenia.

Arystoteles, uczeń Platona nie był lekarzem, lecz przyrodnikiem. Był dualistą łączył poglądy materialne i idealistyczne. Uważał, że siedzibą duszy jest serce. Zawdzięczamy jemu sklasyfikowanie zwierząt, stworzył anatomię porównawczą.

Powstały szkoły zajmujące się wyłącznie medycyną np. szkoła w kmidos, uważała że podstawą wszystkiego jest powietrze. Drugą b. ważną szkoła była szkoła w Krotonie, następną szkoła na wyspie Kos (tam urodził się Hipokrates wielki)

Hipokrates był lekarzem od 18stu pokoleń. Kształcił się w Atenach, następnie wyjechał na 3 lata do Egiptu. Był przedstawicielem nurtu filozofii materialistycznej. Żył w latach 460-377pne . Przed śmiercią zgłosił się do niego pers, chcący być jego służący, został przyjęty. Służący obserwował i zapisywał. Gdy jego wiedza była wystarczająco duża uciekł do Persji, gdzie stał się sławnym lekarzem. Legenda głosi, że doszło między nimi do konfrontacji. Zadaniem lekarzy było przygotowanie trucizny i odtrutki. Pierwszy truciznę zażył Hipokrates i upadł. Trucizny jednak nie były śmiertelne, Hipokrates zmarł na zawał serca.

Hipokrates wprowadził nową koncepcję choroby mówiącą, że choroba to zaburzenie płynów w organizmie. Jest to teoria humoralna. Stan zdrowia to równowaga płynów w organizmie. Wyróżnił 4 płyny: krew, śluz, żółć, czarna żółć (krew żylna) . Obserwując ludzi podzielił ich na 4 typy usposobienia: sangwinicy, flegmatycy, cholerycy, melancholicy. W procesie leczenia leczy natura, na drugim miejscu lekarz, który jest pomocnikiem natury. Lekarz ma przede wszystkim nie działać wbrew naturze czyli nie szkodzić (Primum non nocere). Uznał wszystkie rany wewnętrzne za śmiertelne, dlatego lekarz nie podejmował się operacji wewnętrznych, rany zewnętrzne można leczyć. Lekarze zajmowali się chirurgią urazową, która stała na b. wysokim poziomie. Farmacja stała na wysokim poziomie. Hipokrates rozwiną etykę lekarską. Przysięga Hipokratesa zaczyna się zwróceniem do bogów, lekarz ma nie szkodzić i stosować środki naturalne, zachować tajemnicę lekarską, ma stale się doskonalić, szanować swoich nauczycieli, nawet na życzenie pacjenta nie może wykonać eutanazji, a kobietą środków poronnych, lekarz ma podchodzić indywidualnie do chorego. Według Hipokratesa dniami przesilenia były dni 4,7 dzień. Wykonywano obserwację, badanie moczu, tętna a na koniec stosowano naturalną terapię. 100 lat po śmieci Hipokrates jego dzieła ukazały się w bibliotece aleksandryjskiej. Hipokrates stworzył symptomatologię. Aforyzmem lekarza jest „Vita brevis, ars longa tempus praeceps experimentum periculosum, iudicium dificire” co podobno znaczy: życie krótkie, sztuka długa, czas przemijający, doświadczenie jest niebezpieczne, wyrokowanie trudne.

Aleksandria za czasów Ptolemeuszy stała się wielkim ośrodkiem nauki, pozwalano aby przestępców brano na sekcję. Takie badania umożliwiły dwóm lekarzom aleksandryjskim stworzenie pierwszych opisów mózgu, oka, nerwu. Byli to Helofilos i Erasostratos. Szkoła aleksandryjska wypromowała b. wielu znanych lekarzy. Jednym z nich był grek Korneliusz Galem. On po skończeniu szkoły podróżował, przybył do Rzymu i stał się lekarzem gladiatorów.

Należy przeczytać o życiu Hipokratesa i medycynie greckiej.