Narkomania w szkole

Szymon Godawa

Narkomania w szkole

- prawo, do wiadczenia, profilaktyka

INSTYTUT EUROPEJSKI

Studium Prawa Europejskiego

w Warszawie

ul. L. Solskiego 11

01-620 Warszawa

tel./fax: (0-22) 833-38-90; (0-22) 833-39-90

www.uniaeuropejska.net.pl.pl e-mail: info@spe.edu.pl

Instytut Europejski

ISBN 978-83-60856-20-8

Spis tre ci
Wst p…………………………………………………………………………………………………4
1. Rodzaje narkotyków – wst p………………………………………………………………………6
1.1 Marihuana i haszysz…………………………………………………………………………….8
1.2 rodki wziewne…………………………………………………………………………………9
1.3 Barbiturany…………………………………………………………………………………….11
1.4 Benzodiazepiny………………………………………………………………………………..12
1.5 Amfetaminy……………………………………………………………………………………13
1.6 MDMA………………………………………………………………………………………...17
1.7 Kokaina………………………………………………………………………………………...19
1.8 Opiaty………………………………………………………………………………………….21
1.9 Heroina………………………………………………………………………………………...23
1.10 Grzyby halucynogenne……………………………………………………………………….25
1.11 LSD…………………………………………………………………………………………...26
1.12 PCP…………………………………………………………………………………………...28
2. Uzale nienie od narkotyków……………………………………………………………………..29
3. Prawo polskie a narkotyki………………………………………………………………………..32
4. Wykrywanie………………………………………………………………………………………35
5. Epidemiologia…………………………………………………………………………………….39
6. Interwencja w szkole……………………………………………………………………………..42
7. Profilaktyka uzale nie w szkole………………………………………………………………...44
8. Szkolny program profilaktyk i- przykłady……………………………………………………….47

Szkolny Program Profilaktyki w S.P w Choszcznie………………………………………...47

Przyjaciele ZIPPIEGO……………………………………………………………………...51

Scenariusz lekcji wychowawczej dotycz cy profilaktyki narkotykowej

opracowany przez Joann Kiersnowsk …………………………………………………….53
d) Zanim nie jest za pó no……………………………………………………………………..55
9. Z ycia wzi te. Historia Tomasza………………………………………………………………..56
10. Zako czenie…………………………………………………………………………………….59
11. Bibliografia……………………………………………………………………………………...60
12. Test sprawdzaj cy……………………………………………………………………………….62

WST P

Niniejsza publikacj pragn rozpocz od „DESIDERATY”, tekstu, który jest kwintesencj

zdrowego i trze wego ycia. Tekstu, który jest bardzo cz sto wykorzystywany w profilaktyce,
interwencji, jak i po prostu w yciu jako maksyma, droga...

DESIDERATA

Krocz spokojnie w ród zgiełku i po piechu - pami taj, jaki pokój mo e by w ciszy. Tak

dalece, jak to mo liwe, nie wyrzekaj c si siebie, b d w dobrych stosunkach z innymi lud mi.

Prawd sw gło spokojnie i jasno, słuchaj te tego, co mówi inni, nawet głupcy i ignoranci, oni

te maj swoj opowie . Je li porównujesz si z innymi, mo esz sta si pró ny lub zgorzkniały,

albowiem zawsze b d lepsi i gorsi od Ciebie. Ciesz si zarówno swoimi osi gni ciami jak i

planami.

Wykonuj z sercem sw prac , jakkolwiek by była skromna. Jest ona trwał warto ci w

zmiennych kolejach losu. Zachowaj ostro no w swych przedsi wzi ciach – wiat bowiem pełen

jest oszustwa. Lecz niech Ci to nie przesłania prawdziwej cnoty, wielu ludzi d y do wzniosłych

ideałów i wsz dzie ycie pełne jest heroizmu.

B d sob , a zwłaszcza nie zwalczaj uczu : nie b d cyniczny wobec miło ci, albowiem w

obliczu wszelkiej oschło ci i rozczarowa jest ona wieczna jak trawa. Przyjmuj pogodnie to, co
lata nios , bez goryczy wyrzekaj c si przymiotów młodo ci. Rozwijaj sił ducha, by w nagłym

nieszcz ciu mogła by tarcz dla Ciebie. Lecz nie dr cz si tworami wyobra ni. Wiele obaw

rodzi si ze znu enia i samotno ci. Obok zdrowej dyscypliny b d łagodny dla siebie.

Jeste dzieckiem wszech wiata, nie mniej ni gwiazdy i drzewa masz prawo by tutaj i czy Ci

to jest dla Ciebie jasne czy nie, nie w tp, e wszech wiat jest taki, jaki by powinien.

Tak wi c b d w pokoju z Bogiem, cokolwiek my lisz o jego istnieniu i czymkolwiek si

zajmujesz i jakiekolwiek s Twoje pragnienia: w zgiełku ulicznym, w zam cie ycia zachowaj

pokój ze sw dusz . Z całym swym zakłamaniem, znojem i rozwianymi marzeniami ci gle jeszcze

ten wiat jest pi kny. B d uwa ny, staraj si by szcz liwy.

Badania psychologiczne, socjologiczne pokazuj , e coraz wi cej młodych ludzi si ga po
narkotyki. Obraz osób za ywaj cych te substancje jest zupełnie inny ni ten sprzed dwudziestu,
trzydziestu lat. Obecnie po narkotyki nie si gaj ju tylko osoby z gł bokimi problemami
osobistymi, czy te osoby gł boko zaniedbane.
W pracy tej skupimy si przede wszystkim na rodzajach narkotyków, ich charakterystyce,
uzale nieniu od narkotyków, epidemiologii zwi zanej z za ywaniem przez uczniów oraz na
profilaktyce. W pracy przedstawione b d tak e prawdziwe historie yciowe.

1. Rodzaje narkotyków

Wst p

Poj cie narkotyków, narkomanii wywodzi si od słowa narcos, co oznacza odurzenie,

senno , u pienie. W j zyku potocznym wymiennie stosuje si nazwy: narkotyki, substancja
psychoaktywna, rodek odurzaj cy, u ywka. Dokładne zdefiniowanie tego, co nale y uwa a za
narkotyki, jest zadaniem trudnym i budz cym wiele kontrowersji w wiecie. „Narkotyki
towarzyszyły ludziom od zawsze - jako cz

rodków leczniczych, oraz "warsztat pracy" ró nych

czarowników, szamanów i kapłanów (wszyscy oni spełniali cz sto równie rol lekarzy) oraz
znachorów. Trudno równie okre li , gdzie le ała niegdy granica podczas przygotowywania
posiłków - pomi dzy przyprawami, afrodyzjakami, kulinarnymi metodami leczniczymi i wła nie
jednoczesnym stosowaniem substancji o wyra niejszym dora nym wpływie na psychik
i mo liwo ci sprawno ci człowieka (np. stosowano specjalne posiłki przed bitw ). Narkotykami
były wszelkie substancje, które stosowano w nast puj cych celach:

prze ycia wra e mistycznych, np. kontaktu z bogami lub zmarłymi przodkami,

dora nego zwi kszenia sprawno ci umysłowej lub fizycznej, np. podczas pracy lub walki,

cz ciowego lub całkowitego oderwania si od rzeczywisto ci dla rozlu nienia ciała i umysłu
(np. odreagowanie stresu po walce) lub dla osłabienia bod ców (np. zmniejszenie strachu, bólu
lub głodu)”.

W literaturze przedmiotu mo na spotka si z kilkoma podziałami narkotyków.

Podział ze wzgl du na działanie:

1. MAK
a. Opium
b. Kodeina - biały trudno rozpuszczalny w wodzie proszek o gorzkim smaku.
c. Morfina - biały nierozpuszczalny w wodzie proszek o gorzkim smaku.
d. Heroina
2. LI CIE COCI
a. Kokaina
b . Li cie coca - s ute, usuwaj uczucie głodu, pragnienia, wzmagaj pewno siebie
c. Crack - pasta coca
3. KONOPIE INDYJSKIE

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_narkotyków

a. Marihuana
b. Haszysz
4. RODKI WZIEWNE – farby, kleje, benzyna, rodki chemiczne, rozpuszczalniki
organiczne.
5. SYNTETYKI
a. Amfetamina
b. Ice
c. Ekstazy
6. HALUCYNOGENY
a. Kaktus peyotl
b. Grzyby halucynogenne
c. LSD
7. BARBITURANY

Inny podział to:

rodki działaj ce opó niaj co na centralny układ nerwowy (barbiturany, opium, morfina,

heroina, "kompot")

rodki pobudzaj ce centralny układ nerwowy (amfetamina, crack, kokaina, li cie krzewu

kokainowego, ecstasy, w tym UFO)

rodki wywołuj ce zaburzenia w centralnym układzie nerwowym (kanabis, grzyby

halucynogenne, LSD, substancje wziewne, marihuana, haszysz, olej haszyszowy, meskalina,
Bielu Dzi dzierzawa).

Narkotyki dost pne s praktycznie w ka dej miejscowo ci w Polsce. Poziom cen jest

zale ny od regionu. Dane z ankiety Centrum Terapii Narkomanów, realizowanej na zlecenie POCH
2006, wskazuj nat puj cy poziom cen::

Heroina (Brown Sugar) - cena: 20 – 200 zł/g
Heroina (Kompot) - cena: 5 – 30 zł/cm
Amfetamina - cena: ok. 28 zł/g
Ecstasy - cena: ok. 10 zł/szt
Marihuana - cena: 15 – 35 zł/g

. Za: Durka,G. (2000), U ywki, droga do uzale nienia...”,

http://www.kbpn.gov.pl/kompendium/kompendium.html,

http://www.e-grajewo.pl/dzialy/narkotyki/policja.php

1.1 Marihuana i haszysz

ródło: www.narkotyki.org

Marihuan i haszysz otrzymuje si z niektórych odmian konopi. Narkotyki te s najbardziej

rozpowszechnione i najcz ciej u ywane w Polsce i w całej Europie. W niektórych krajach, jak na
przykład w Holandii, s zalegalizowane. Nazwy zwyczajowe: trawa, grass, ganja, hasz, skun, zioło.
Substancj aktywn tych narkotyków jest Tetrahydrokanabinol (THC), którego st enie decyduje
o narkotycznej sile preparatów konopi. Mog one działa jako rodek pobudzaj cy, uspokajaj cy,
znieczulaj cy lub lekko halucynogenny. Symptomy po za yciu s zbli one bardziej do
obserwowanych po alkoholu, ani eli po rodkach halucynogennych. Długo działania: 1-3 godzin.
Oznakami u ycia s zaczerwienienie białek oczu, gadatliwo i wesołkowato , ogólne podniecenie
i nadczynno psychoruchowa, zaburzenia orientacji przestrzennej. Najcz ciej stosowan form
jest palenie konopii. Uzale nienie psychiczne mo e pojawi si po pewnym czasie za ywania,
uzale nienia fizycznego nie stwierdzono. Wyst puje natomiast tolerancja odwrotna – przy
przyjmowaniu regularnym THC pojawia si nadwra liwo na ten zwi zek. Przedawkowanie
powoduj ce mier jest niemo liwe.

Przy regularnym za ywaniu mo e pojawi si zespół

amotywacyjny, obni eniu ulegaj procesy poznawcze, koncentracja uwagi, energia do
działania, zdolno ci komunikacji z innymi.

Subiektywne odczucia po za ywaniu konopii s uzale nione od predyspozycji i warunków

rodowiskowych, pojawi si mo e wzrost wra liwo ci zmysłowej, podniesiona samoocena,

optymizm, poczucie spokoju błogostan, lub te zagubienie, napi cie, zawroty głowy, apatia,
uleganie sugestiom, nieracjonalne my lenie.

Cz stym zjawiskiem przy za ywaniu konopii indyjskich jest „nawi zanie kontaktu”

z innymi narkotykami, głównie dzi ki dilerom, proponuj cym nowe, ciekawsze doznania, jak
i zwi kszaj cym si potrzebom stymulacji.

. Opracowano na podstawie: Ostaszewski K., Skuteczno profilaktyki u ywania substancji psychoaktywnych.

Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003

http://narkotyki.esculap.pl

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wziewne_ rodki_odurzaj ce

1.2 rodki wziewne

ródło:

http://narkotyki.esculap.pl/kleje.htm

ródło: http://www.narkotyki.com.pl/galeria-inhalanty.html

rodki wziewne to przede wszystkim rozpuszczalniki, lakiery, kleje, kauczuk, farby.

S stosunkowo łatwo dost pne. Gospodarstwa domowe i sklepy s zaopatrzone w te legalne
substancje, które jednak mog by wykorzystywane do narkotyzowania si .

Za ywane s przede

wszystkim płynne rodki, które s przyjmowane na wiele sposobów:

wdychanie przez nos substancji wylanej na chusteczk , szmatk ,

wdychanie przez usta,

najpopularniejsze jest wdychanie oparów z worków foliowych, obejmuj ce zarówno
„inhalacje” przez nos jak i usta.

Substancjami aktywnymi s głównie:

benzen (szkodliwie działa na szpik kostny, uszkadza krwinki białe i czerwone, wywołuje
agranulocytoz i niedokrwisto , utrudnia dotlenienie kory mózgowej, hamuje procesy
my lenia, prowadzi do depresji, apatii i ot pienia emocjonalnego);

octany alifatyczne;

trichloroetylen - prowadzi do apatii, oddziałuje na nerw wzrokowy, pogarsza funkcje
pami ci;

eter - pocz tkowo powoduje stany euforii, odurzenia, nast pnie obni a sprawno funkcji
psychicznych;

toluen, ksylen, aceton, cykloheksan, tetrachlorek w gla;

nitrobenzen – powoduje odurzenie, bóle głowy, l ki, utrat przytomno ci, pi czk ,
drgawki, a nawet mier ;

acetan amylu, chlorek metylenu i inne.

Wi kszo stosowanych rodków powoduje:

zaburzenia wiadomo ci,

nadwra liwo na wiatło,

omamy i halucynacje,

podwy szenie nastroju

tendencje do fantazjowania,

problemy z widzeniem,

spowolnienie psychoruchowe,

zaburzenia koordynacji,

zaburzenia czynno ci oddychania i przyspieszenie akcji serca.

Substancje wziewne uzale niaj psychicznie, mog powodowa tak e uzale nienie fizyczne.
Długotrwałe stosowanie rodków wziewnych prowadzi do uszkodze nerek, w troby, szpiku
kostnego. Najbardziej nara ony na ich działanie jest jednak mózg, gdzie przy długotrwałym
przyjmowaniu substancji pojawiaj si nieodwracalne uszkodzenia okre lane zespołem
organicznym, którego przebieg i objawy zale od umiejscowienia i rozległo ci uszkodze .
Najcz ciej upo ledzeniu ulegaj : pami , intelekt, koordynacja psychoruchowa, sfera
emocjonalna.

U ywanie rodków wziewnych mo e prowadzi do mierci (np. butan powoduj cy

opuchni cie gardła mo e powodowa mier przez uduszenie)

Najcz stszymi oznakami u ywania s : gadatliwo , nieporadno ruchowa, kaszel,

zapalenie spojówek, kichanie, euforia, podniecenie, zaburzenia mowy oraz zapach
rozpuszczalników. Osoby regularnie stosuj ce te rodki mog mie p kni cia na wargach,
wokół ust i nosa krosty, owrzodzenie.

Z bada przeprowadzanych pod koniec XX wieku wynika, e najcz ciej rodków lotnych u ywaj
dzieci w wieku 8-16 lat ( rednia wieku 12 lat), czasami si gaj po nie osoby powy ej dwudziestego
roku ycia.

. Opracowano na podstawie: Ostaszewski K. Skuteczno profilaktyki u ywania substancji psychoaktywnych.

Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003, Durka, G. (2000). U ywki, droga do uzale nienia...,

http://narkotyki.esculap.pl

, http://pl.wikipedia.org/wiki/Wziewne_ rodki_odurzaj ce

1.3 Barbiturany

ródło:

http://www.biocybernetyka.cm-uj.krakow.pl/enarkotyki/barb.htm

Barbiturany albo barbituraty – nazwa pochodnych kwasu barbiturowego, substancji
u ywanej w drugiej połowie XX wieku jako lek nasenny, przeciwpadaczkowy i znieczulaj cy.
Silnie tłumi aktywno o rodkowego układu nerwowego. Najbardziej znane s fenobarbital
(Luminal – stosowany do dzisiaj), cyklobarbital (Fanodorm)

. Za ywanie barbituranów

prowadzi do silnego uzale nienia fizycznego, powstaje tak e zale no psychiczna.
Substancje te powoduj wzrost tolerancji organizmu. Długotrwałe przyjmowanie tych rodków
mo e doprowadzi do zaburze hormonalnch, neurologicznych, psychicznych, oraz problemów
z układem oddechowym i kr enia. Przy odstawieniu mog pojawi si : l k, niepokój, dr enie
mi ni.

Przy silnym uzale nieniu nagłe odstawienie mo e doprowadzi do zgonu.

Za ywanie małych dawek powoduje:

stan odpr enia,

relaksacj podobn do stanu przy marzeniach sennych.

Za ywanie du ych dawek skutkuje:

du senno ci ,

problemami z koordynacj ruchow ,

przy mieniem wiadomo ci,

czasami krótkotrwałym pobudzeniem,

problemami poznawczymi z ocen i wyborem.

Alkohol wzmacnia działanie barbituranów. „Ze wzgl du na depresyjny wpływ na układ

oddechowy i długi czas wydalania z organizmu - barbiturany s szczególnie gro ne w przypadku

ich przedawkowania”.

Oznaki u ywania to:

senno ,

ograniczona aktywno yciowa,

wymioty,

bełkotliwa mowa,

stałe posiadanie przez dan osob tabletek, dra etek ró nych kolorów, opakowa po lekach,

wygl d przypominaj cy osob pod wpływem alkoholu.

1.4 Benzodiazepiny

Benzodiazepiny, benzodwuazepiny – to grupa leków o działaniu uspokajaj cym

przeciwl kowym, nasennym, przeciwdrgawkowym, miorelaksacyjnym i amnestycznym. Niektóre

rodki z tej grupy to: Relanium, Oxazepam, Nitrazepam. Leki zawieraj ce benzodiazepiny s

jednymi z najcz ciej stosowanych w psychiatrii. Efekty wywoływane przez te rodki s zbli one
do działania barbituranów, jednak s one o wiele bezpieczniejsze ni barbiturany. Pomimo swej
''bezpieczno ci''

wywołuj one uzale nienie psychiczne, fizyczne i rozwój tolerancji. Zespół

abstynencyjny, wywołany odstawieniem benzodiazepin, ma zdecydowanie łagodniejszy przebieg
ni w przypadku barbituranów.

mier z powodu przypadkowego przedawkowania jest rzadka. Benzodiazepiny mog

wywoływa działania paradoksalne w postaci manii, gniewu i impulsywno ci. Szczególnie podatne
na działanie benzodiazepiny s osoby, które cierpi na zaburzenia osobowo ci granicz ce z chorob
afektywn dwubiegunow .

http://narkotyki.esculap.pl/barbiturany.htm

. Opracowano na podstawie: Ostaszewski, K. Skuteczno profilaktyki u ywania substancji psychoaktywnych.

Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003 Durka G. (2000). U ywki, droga do uzale nienia...”,

http://narkotyki.esculap.pl

, http://pl.wikipedia.org/wiki/Wziewne_ rodki_odurzaj ce

1.5 Amfetaminy

ródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Amfetamina

Amfetaminy to jedne z najbardziej znanych i rozpowszechnionych narkotyków o działaniu

psychoaktywnym. Nazwy slangowe to: feta, amfa, proszek, speed. Nale do niej rodki z grupy
pochodnych fenylopropylanu.

Powoduj długotrwałe pobudzenie, rozszerzenie renic, szybki

oddech, sucho w ustach, jadłowstr t, zwi kszone ci nienie krwi, przyspieszone bicie serca,
brak łaknienia. Czas działania to w zale no ci od spo ytej ilo ci od dwóch do trzech godzin.

Metamfetamina ma znacznie silniejsze działanie ni amfetamina, pod wzgl dem

chemicznym jest do niej podobna, ró ni si obecno ci grupy N-metylowej.

„Synteza amfetaminy została przeprowadzona w roku 1887. Siarczan amfetaminy

sprzedawany był pocz tkowo (od 1932 roku) jako rodek zmniejszaj cy przekrwienie luzówki
nosa, znalazł tak e zastosowanie w leczeniu astmy, otyło ci, patologicznej senno ci (narkopleksji),
a wkrótce potem depresji. Szybko odkryto niepo dane efekty bezsenno ci po amfetaminie, mimo
to lista schorze , w których zalecano stosowanie rodka, wci si wydłu ała. Znalazła si na niej
choroba Parkinsona, migreny, uzale nienia, choroba morska, ró nego rodzaju manie, schizofrenia,
impotencja i apatia w starszym wieku. Pierwszym niemedycznym zastosowaniem amfetaminy było
zwalczanie zm czenia w ród ołnierzy walcz cych w hiszpa skiej wojnie domowej. W czasie II
wojny wiatowej zwyczaj ten rozpowszechnił si niemal e we wszystkich armiach. Pierwszy
odnotowany przypadek "społecznej" konsumpcji amfetaminy zdarzył si w Japonii bezpo rednio po
zako czeniu wojny, kiedy ogromne zapasy przeznaczone dla wojska znalazły si na rynku
cywilnym. Do lat pi dziesi tych tabletki amfetaminy stały si w USA do tego stopnia popularne,

e zasłu yły sobie na osobn , sloganow nazw speed freak”.

Uzale nienie fizyczne jest znikome lub wcale nie wyst puje. Uzale nienie psychiczne

jest wynikiem wywoływania przez amfetamin atrakcyjnego i euforycznego nastroju.
Psychiczne uzale nienie wzmacniane jest przez przykre dolegliwo ci zwi zane z jej
odstawieniem: (apatia, zm czenie, złe samopoczucie, spowolnienie psychiczne, niepokój,

7. http://www.amfetamina.prv.pl/

wzmo one łaknienie, czasami my li suicydalne).

Amfetaminy wdychane s przez nos, palone, przyjmowane drog do yln lub

pokarmow . „Zale nie od drogi przyj cia ich działanie wykazuje pewne ró nice. Na przykład przy
podaniu do ylnym lub paleniu w ci gu 5 -15 sekund wyst puje tzw. kop, czyli krótkotrwały okres
niezwykle intensywnej euforii. Podanie doustne i donosowe wywołuje eufori o słabszym nasileniu,
tzw. high. Trwa ona od trzech do pi ciu minut po przyj ciu przez luzówki nosa, a ok. 20 minut po
przyj ciu doustnym. Zarówno amfetamina jak i metamfetamina wyst puj w sprzeda y „ulicznej”
w postaci bezwonnego proszku o gorzko-cierpkim smaku, w kolorze od białego do ceglastego
(w zale no ci od zanieczyszcze oraz u ytych w produkcji składników). Czysty chlorowodorek
metamfetaminy nadaj cy si do palenia (podobnie jak crack), wyst puje w postaci przezroczystych
kryształów. W nielegalnej sprzeda y znajduje si równie nieoczyszczona metamfetamina,
produkowana nielegalnie w prymitywnych laboratoriach i jest to biało- ółty proszek o zapachu
jaj”.

Oznaki u ywania:

rozszerzone renice w nikłym stopniu reaguj ce na wiatło,

nerwowo ,

kłopoty ze snem,

dra liwo ,

l k lub nadmierne poczucie własnej warto ci,

utrata masy ciała przy długotrwałym za ywaniu,

labilno nastroju od smutku do euforii.

Za ywanie amfetaminy powoduje du y przypływ energii, podwy szenie nastroju a do

euforii. Znacznie obni a si krytycyzm, zwi ksza si mo liwo skupienia uwagi, gotowo do
działania, wydolno psychoruchowa i poczucie mocy. Mo e tak e pojawia si agresywno ,
dra liwo i ograniczona wiadomo .

Za ywanie amfetaminy mo e powodowa :

psychoz amfetaminow ,

anhedoni (utrat zdolno ci odczuwania przyjemno ci),

depresj ,

my li suicydalne, próby samobójcze, samobójstwa,

8 http://narkotyki.esculap.pl/amfa.htm

przedawkowanie objawia si w postaci trachykardii – nadci nienie, bóle w klatce
piersiowej, zagra aj ce yciu zapa sercowo-naczyniowa. Mo e tak e prowadzi do zmian
i uszkodze w O rodkowym Układzie Nerwowym, a w konsekwencji mo e prowadzi do
udaru mózgu.

Z ycia wzi te, czyli prawdziwe historie

Mój pierwszy raz z amfetamin ..

„...Pierwszy raz spróbowałam amfetaminy na pocz tku sierpnia 2005 r. w wieku 15 lat. Nie

zostałam do tego zmuszona, nie dosypano mi jej do napoju, nic mi o tym nie mówi c. Wzi łam j
z własnej woli, bo chciałam spróbowa czego nowego, zupełnie innego...
Przecie od jednego razu nie mog si uzale ni i byłam pewna, e nie wezm jej po raz kolejny.
Wtedy nie wiedziałam jeszcze, jak bardzo si myliłam…

Bardzo podobał mi stan, w jakim si znalazłam po za yciu narkotyku. Czułam si po prostu

wspaniale, jak nigdy dot d i chciałam, eby tak było ju na zawsze. Mogłam wszystko.
Po tym jednym razie mogłam jeszcze przesta , jak sobie obiecałam całkiem na pocz tku tej
''zabawy''. Mogłam zapomnie o tym, co zrobiłam i y dalej normalnie, jakby nigdy si nic nie
stało.

Jednak ja tego nie chciałam. Brałam dalej. Przez ostatnie trzy tygodnie wakacji brałam

przez cały czas; 21 dni - to był mój rekord. Bardzo schudłam w ci gu tego czasu i trudno było tego
nie zauwa y . Nikt nawet nie podejrzewał mnie, ebym mogła pa .

Wakacje si sko czyły. Rozpocz cie nowego roku szkolnego. Byłam w trzeciej klasie

gimnazjalnej. Przez cały wrzesie te brałam, cho z małymi przerwami, 1-2 dniowymi.
Mo na powiedzie , e ju po pierwszych dwóch miesi cach zacz łam si powoli wci ga w panie.
Głód, jaki czułam, kiedy nie byłam na fecie, był nie do opisania. W snach widziałam nieko cz ce si
działki amfy pieczołowicie rozdzielone. Mo e to dziwne, ale ka da z kresek zdawała si mnie coraz

. Opracowano na podstawie: Durka G. (2000). U ywki, droga do uzale nienia...”, http://narkotyki.esculap.pl/amfa.htm

bardziej do siebie przyci ga .

Nie wiedziałam, co mam ze sob ju robi . Przez cały czas kombinowałam, sk d mo na by

wzi kas na dragi. Chciałam nawet kra , by tylko móc si na pa , ale dzi ki Bogu wtedy do tego
nie doszło.
Zaczynałam czu , e si bardzo powoli uzale niam od amfetaminy. To kryło si gł boko we mnie
i jeszcze nie chciało si ujawni . Ja wiedziałam o tym ju wtedy, e to mo e si zacz w ka dej
chwili. Byłam o tym przekonana, ale si tego nie bałam. Mo e ja chciałam, eby to si w ko cu
zacz ło..?

Przez kolejne dwa miesi ce jednak nic nie brałam. Nie miałam za co pa , a bałam si

wzi w krech . Pod koniec listopada zdołałam sobie skombinowa cudem połówk fety. Niewiele...
Wszystko wzi łam na raz. Było to tak bardzo odległe wspomnienie... Znowu poczułam si tak jak
dawniej. Chciałam trwa do samego ko ca w tym nami tnym u cisku zniewolenia duszy i ciała.

Przyszedł grudzie . Postanowiłam, e z okazji nadchodz cych wi t nie b d nic brała. Nie

wiedziałam czemu, ale bardzo łatwe było to postanowienie zrealizowa . Nie ci gn ło mnie prawie
wcale do białego.

I tak było a do chyba 20 stycznia nowego roku... Nie pami tam ju dokładnie dat, ale to nie

istotne... Wpadł do mnie w odwiedziny mój kumpel z mał niespodziank . Miał 3,5 geta bardzo
dobrej jako ci fety, któr chciał si ze mn podzieli . Nie wypadało mi odmawia ... Miałam niecałe
2 gramy mojej Białej Pani. Robiłam tak, eby starczyło mi na jak najdłu ej. Wczesnym rankiem
wci gałam sk pe działki, trzymało mnie to do wieczora. Godzina 20 – ja ju spałam i kolejnego
dnia rano robiłam tak jak poprzedniego. Zeszło mi to wszystko w tydzie , a mo e i 8-10 dni.
Przez ponad dwa tygodnie znowu nie brałam. Tym razem dostawałam furii. Chciałam mie fete za
wszelk cen i to od razu. Par dni temu, bo 12 lutego, stało si to, do czego było mi blisko par
miechów temu. Tym razem Bóg nie pomógł... Mo e dał za wygran i skazał mnie na nie wiadom

mier ?

Ukradłam. Telefon komórkowy. Ładny model, jeden z dro szych. Pierwszy raz w yciu to

zrobiłam i nie czułam si z tego powodu le - wr cz przeciwnie - miałam za co kupi narko.
Opchn łam koma błyskawicznie. Dostałam za niego 400 zł!!! A na tyle nie liczyłam, ale to bardzo
dobrze. Hajs zamieniłam na moj ksi niczk , za któr przecie tak bardzo t skniłam. Miałam jej 10
gramów.
Zacz łam jazd 16 lutego, około godziny 17... Od tamtej pory nie pi , nie jem nic i pij tylko mocne
kawy. Ładuj si w narkotykowy ci g. Nie b d umiała ju przesta .

Teraz, pisz c to, czuj , e TO si ju zacz ło. Nałóg. Uzale nienie. Staj si narkomank ,

a przecie mam dopiero 16 lat i słab wol ... Mo e ja rzeczywi cie tego wła nie chc ? Do tego

przecie od pocz tku d yłam, chocia zaczynaj c, o tym nie wiedziałam. My lałam, e mam
wszystko pod kontrol . Chc si sama zniszczy , wypali od rodka... Jak długo to potrwa? Czuj
si wietnie. Jestem szcz liwa. Moje szcz cie, cho szczelnie zamkni te w przezroczystej folii,
próbuje si uwolni i zł czy ze mn . Tego wła nie chc ...”

1.6 MDMA

MDMA, głównie znany pod postaci pigułki ecstasy, to pochodna metaamfetaminy,

półsyntetyczna substancja psychoaktywna o działaniu psychodelicznym i empatogennym. Nazw
slangow s dropsy. Substancj aktywn tego narkotyku jest 3,4-metylenodioksymetamfetamina
(MDMA). „MDMA jest syntetycznym analogiem amfetaminy i meskaliny - z jednej strony
wykazuje działanie stymuluj ce układ nerwowy (podobnie jak amfetamina), z drugiej posiada
wła ciwo ci psychodeliczne (podobnie jak meskalina). Cz sto nazwa ecstazy u ywana jest tak e
w szerszym znaczeniu: w stosunku do innych analogów metamfetaminy o podobnym, jednocze nie
stymuluj cym i halucynogennym działaniu (MDA, BDB czy MBDB).

adam batman boomeran dino

eva fido gorbys love

ninjatur schwalbe”

ródło: http://narkotyki.esculap.pl/ecstasy.htm

10 Historia Agnieszki zaczerpni ta z http://www.nastolatek.pl/pokaz.php?a=art&ida=2705

Najcz ciej ecstazy wyst puje w postaci tabletek i kapsułek. Zawieraj one ró ne ilo ci
narkotyku, s ró nych kolorów, maj wytłoczone wizerunki i znaki. Dawki tabletek maj od 75
do 200 mg substancji czynnych. Przyjmowane s doustnie, okres działania od czterech do sze ciu
godzin.

Działanie narkotyków na organizm:

wzrost temperatury ciała,

brak łaknienia,

pobudzenie,

odwodnienie,

nudno ci i wymioty,

nagły wzrost ci nienia krwi,

szcz ko cisk,

rozszerzenie renic.

Działanie narkotyku w du ej mierze zale y od nastawienia i oczekiwa osoby przyjmuj cej,

fizycznej formy, samopoczucia, sytuacji przyjmowania. Po za yciu mo e pojawi si niepokój,
napi cie emocjonalne, depersonalizacja, depresja, halucynacje, panika, nadwra liwo na bod ce,
poczucie utraty kontroli. Najcz ciej jednak pojawia si „przypływ energii”, euforia, „wzmo ona
empatia”, pobudzenie seksualne, silna wi z otoczeniem.

Długotrwałe przyjmowanie tych

rodków mo e powodowa :

uzale nienie – przyjmowaniu MDMA towarzyszy silna euforia, doznanie to decyduje
w du ej mierze o „ch ci, potrzebie” dalszego przyjmowania tego rodka. Bardzo cz sto
pojawia si kac (mdło ci, zm czenie, zawroty głowy), trwaj cy nawet do dwóch dni;

syndrom wypalenia emocjonalnego;

migotanie komór serca, zwłaszcza u osób z problemami kardiologicznymi;

szcz ko cisk;

zgrzytanie z bami mog ce powodowa kruszenie z bów;

ci kie stany depresyjne;

psychozy.

Przedawkowanie mo e doprowadzi do "zło liwego zespołu neuroleptycznego" (drgawki,

spadek ci nienia krwi, wzrost temperatury ciała i pi czka) prowadz cego do migotania
komór serca, a nawet do mierci. W Polsce zdarzaj si przypadki mierci z powodu
przedawkowania.

1.7 Kokaina

ródło:

http://www.narkotyki.com.pl/galeria-kokaina.html

Kokaina to jedna z najsilniejszych substancji pobudzaj cych otrzymywanych z ro lin.

Jest ona alkaloidem uzyskiwanym z li ci ro liny o nazwie Erythroxylon – koka. Czysta kokaina jest
krystaliczn substancj , słabo rozpuszczaln w wodzie. Nazwy potoczne to nieg, koks, koka. Jako
pierwsi „niezwykłe” działanie li ci koki odkryli peruwia scy Indianie, którzy u ywali jej
w dalekich podró ach morskich (wytrzymało , wspomaganie przy pokonywaniu du ych
odległo ci) oraz w czasie obrz dów. Hiszpanie jako pierwsi wprowadzili zakaz uprawy i u ywania.
Kokaina jako u ywka szczególnie modna stała si w ród pisarzy, artystów i intelektualistów. Od
zako czenia I wojny wiatowej jest ona zakazana w wi kszo ci krajów na wiecie. Najwi ksz
popularno ci w USA cieszyła si w latach 70. XX wieku.

W okulistyce i otorynolaryngologii do dzi stosuje si roztwory koki jako rodek

znieczulaj cy. Narkotyk ma posta proszku ółtawego lub nie nobiałego, wyst puje w formie
zwi zanej w sole. W celu zwi kszenia obj to ci jest cz sto mieszana z innymi czynnikami

11. Opracowano na podstawie:Durka G. (2000). U ywki, droga do uzale nienia...”,

http://www.emedicine.com/med/topic3407.htm

http://narkotyki.esculap.pl/ecstasy.htm,http://www.msnbc.msn.com/id/17760130/

http://www.heffter.org/pages/subjrep.html

(wypełniacze).

Charakteryzuje si on silnym działaniem pobudzaj cym - wprowadzaj cym

układ nerwowy w stan nadaktywno ci. Nie ma dowodów na istnienie silnego uzale nienia
fizycznego, nie pojawia si zjawisko tolerancji (zwi kszanie dawek przez osoby uzale nione wi e
si głównie z ch ci zwi kszania euforii i przedłu ania czasu reakcji organizmu)

wyst puje

natomiast bardzo silne uzale nienie psychiczne. Zale no ta tworzy si bardzo szybko ze
wzgl du na atrakcyjne prze ycia towarzysz ce wywoływane przez narkotyk oraz na złe
samopoczucie powstałe po ust pieniu działania.

Kokaina przyjmowana jest poprzez:

wci ganie przez nos;

wcierana w rodek mał owiny usznej lub dzi sła;

palenie – crack to krystaliczna forma kokainy, w postaci białych płatków, jasnobr zowych
kulek. Dodawany jest do papierosów lub marihuany, palony w fajkach wodnych, na
podgrzewanych ły eczkach, na folii aluminiowej. Crack działa podobnie jak kokaina, lecz jest
od niej o wiele mocniejszy;

wziewnie ustami tzw. "po kolumbijsku" (bezpo rednie wdychanie kokainy przez cienk dług
rurk );

iniekcj – wstrzykiwanie do ylne;

ucie listków koki.

Odczucia pojawiaj ce si po za yciu to poczucie mocy, euforia, podniecenie seksualne,

przyspieszaj procesy my lowe, czas reakcji zmniejsza si , zanikaj przykre wra enia. Do
negatywnych objawów nale bezsenno , załamania nerwowe, urojenia o nieprzyjemnych
tre ciach, brak krytycyzmu, napi cie, niepokój.

Reakcje organizmu:

silnie rozszerzenie renic ,

opó nia objawy zm czenia,

pobudzenie psychoruchowe,

zmniejszenie łaknienia i potrzeby snu,

zaburzania pracy serca (w pierwszej fazie działania nast puje zwolnienie, a nast pnie
przyspieszenie akcji serca),

przyspieszenie oddechu,

wzrost ci nienia krwi,

du e dawki mog spowodowa wzrost temperatury ciała oraz dr enie mi ni.

Niebezpiecze stwa zwi zane z za ywaniem to: psychozy pokokainowe, silne

wyniszczenie organizmu (brak snu i łaknienia), silny l k, depresje z próbami samobójczymi,
zaburzenia osobowo ci, zniszczenie błony luzowej, krwawienia z nosa, przedziurawienie
przegrody nosowej.

mierteln dawk sproszkowanej kokainy jest 500 mg. Natomiast wstrzykni cie ju 20 mg

do ylnie ko czy si zazwyczaj mierci . Przy przedawkowaniu pojawiaj si drgawki, płytki
oddech, podwy szone ci nienie krwi, kołatanie serca.

1.8 Opiaty

ródło: http://narkotyki.esculap.pl/opiaty.htm

Opiaty to substancje otrzymywane z maku lekarskiego, jak i syntetyczne rodki
przeciwbólowe, oddziałuj ce na opiatowy receptor. S one uwa ane za najbardziej uzale niaj ce
narkotyki

12. Opracowano na podstawie: Durka G. (2000). U ywki, droga do uzale nienia...”,

http://www.emedicine.com

http://narkotyki.esculap.pl

http://www.heffter.org

Zalicza si do nich:

heroin ,

opium,

morfin ,

metadon.

Opium - substancja otrzymywana przez wysuszenie soku mlecznego z niedojrzałych

makówek maku lekarskiego (Papaver somniferum) lub maku ogrodowego (polnego). Było
w przeszło ci stosowane jako rodek nasenny, przeciwbólowy, uspokajaj cy i odurzaj cy. Ma
posta ciemnobr zowego proszku lub bryłki.

Morfina działa odurzaj co, przeciwkaszlowo, przeciwbólowo, działa depresyjnie na

o rodkowy układ nerwowy (zalicza si do depresantów). Zbyt du e dawki mog spowodowa

pi czk z depresj o rodka oddechowego. Morfina wyst puje pod postaci tabletek, roztworu

w ampułce lub prze roczystych kryształków.

Metadon jest stosowany w kuracji substytucyjnej, prowadzonej w ramach specjalnych

programów dla osób uzale nionych od morfiny i heroiny; równie jako lek drugiego rzutu
w zwalczaniu silnych bólów okołooperacyjnych i nowotworowych.
Metadon to opioidowy lek przeciwbólowy, działa przeciwbólowo, jest kilkana cie razy silniejszy od
morfiny. Wykorzystywany jest bardzo cz sto jako substytut w leczeniu uzale nienia od heroiny, ma
słabsze od niej działanie, jednak powoduje dłu sze objawy odstawienne. Wykorzystywany jest
tak e w zwalczaniu silnego bólu nowotworowego lub okołooperacyjnego.

Opiaty wywołuj uczucie odpr enia, eufori , spokój, wewn trzne zadowolenie, ale

tak e ograniczenie łaknienia, potrzeb seksualnych, apati i wypalenie emocjonalne,
spowolnienie lub niepokój ruchowy, zaburzenia motywacji, wycofanie.

Opiaty bardzo szybko powoduj uzale nienie fizyczne i psychiczne (ze wzgl du na

błogostan, który wywołuj ). Pojawia si zjawisko tolerancji na opiaty, przyjmuj cy musi zwi ksza
dawki w celu wywołania tych samych reakcji. Objawy abstynencyjne to przede wszystkim: bóle
stawowo-mi niowe, zmiany nastroju, bóle brzucha i biegunki, łzawienie oczu, zaburzenia snu,
wyciek z nosa, kichanie, niskie ci nienie krwi.

Oznaki u ywania opiatów to:

zw one renice,

szklane oczy,

zamroczenie.

brak apetytu,

katar,

niemiły zapach w pomieszczeniu,

lady wkłu ,

krople krwi na r kawach.

Osoby za ywaj ce te rodki s szczególnie nara one na:

sinic ,

kra cow senno ,

depresj oddechow ,

wiotczenie mi ni szkieletowych,

pi czk i zgon z powodu niewydolno ci oddechowej,

choroby zaka ne – ze wzgl du na iniekcyjn drog przyjmowania (WZW, HIV).

1.9 Heroina

ródło: www.narkotyki.com.pl

Heroina (diacetylomorfina, C21H23NO5) to narkotyk półsyntetyczny, otrzymywany

w procesach chemicznych z nieoczyszczonej morfiny, wykazuj cy siedmiokrotnie silniejsze
działanie przeciwbólowe ni morfina. Nazwy potoczne to towar, hera, kompot, brown. Powoduje
eufori i błog apati , bardzo szybko pokonuje barier krew – mózg. W zale no ci od jako ci
oczyszczenia ma posta be owego lub białego proszku. Brown sugar to najmniej oczyszczona
heroina zawiera 15-40% czystego narkotyku. Czysta heroina ma gorzki smak, topi si w temp
173°C, jest bezwonn biał substancj .

13.

Opracowano na podstawie: http://www.emedicine.com

http://narkotyki.esculap.pl, /http://www.msnbc.msn.com

http://www.heffter.org

Narkotyk wyst puje jako:

proszek o kolorze białym, do lekko be owego – czysta forma,

brown sugar,

„polska heroina”- kompot, ciemny płyn przypominaj cy herbat (zawiera 60-80% heroiny).

Heroina to narkotyk, który uzale nia psychicznie i fizycznie. Do uzale nienia mo e prowadzi
za ycie ju pierwszej dawki, długotrwałe za ywanie prowadzi do socjalnej i psychicznej
degeneracji.

Przy uzale nieniu fizycznym pojawia si zespół abstynencyjny po odstawieniu narkotyku:

poczucie łamania w ko ciach,

wymioty,

biegunka,

dr enie mi ni,

zapa , a nawet mier .

Heroina działa przeciwbólowo, odurzaj co - powoduje błogostan, ogólne poczucie, e

"zło znikn ło", odczucie harmonii ze sob i wiatem, poczucie, e problemy nie istniej , daje
rozlu nienie i senno . Pojawiaj ce si objawy uboczne to: uczucie ciepła, zw one renice
słabe reakcje na wiatło, problemy z oddawaniem moczu, spowolnienie psychoruchowe,
wymioty, wi d.

Objawy uboczne nie s uci liwe dla za ywaj cego. Zatrucie mo e doprowadzi do zmian

ci nienia krwi, zaburze pracy serca, zapa ci. Długo działania narkotyku - od sze ciu do 10
godzin. Palona heroina działa krócej. Przyjmowana jest w dawkach 20-50mg (doustnie), 4-12 mg
(palona), 4-12 mg (iniekcja), dawki te nie uwzgl dniaj zjawiska tolerancji, gdzie osoba
uzale niona jest w stanie przyjmowa dawki dziesi ciokrotnie wi ksze.

14. Opracowano na podstawie:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Heroina

www.narkotyki.org

1.10 Grzyby halucynogenne

ródło: http://www.narkotyki.com.pl/galeria-grzyby.html

Grzyby halucynogenne to grupa grzybów o działaniu psychodelicznym. Na wiecie istnieje
około 80 takich grzybów, miały one zastosowanie lokalne, otaczano je kultem zwłaszcza
w Ameryce Południowej i Północnej.
W Polsce grzybami o wła ciwo ciach psychodelicznych s Muchomor czerwony i Łysiczka
lancetowata. Nazwy potoczne to baluny, grzybki, psyfki, psylocyby. Muchomor czerwony (Amanita
muscaria) to grzyb powszechnie znany, niejadalny ze wzgl du na wła ciwo ci toksyczne.
Łysiczka lancetowata (Psylocyble semilanceata) - to mały zazwyczaj br zowy grzyb
o sto kowatym kapeluszu i cienkiej nodze. Wywołuje on bierno na sygnały zewn trzne, poczucie
opuszczania ciała, halucynacje

Substancj psychoaktywn tego grzyba jest Psylocybina, która

wywołuje efekty podobne jak LSD, ale jej aktywno jest znacznie ni sza nie przekracza 1%
działania LSD.

Zjedzenie suszonych grzybów lub wypicie wywaru powoduje:

pocz tkowe objawy przypominaj upojenie alkoholowe,

wszystkie zmysły s bardzo wra liwe (zwłaszcza słuch i wzrok),

nastrój mo e waha si od spokojnego, przygaszonego, poprzez rozdra nienie a do furii
i w ciekło ci,

pojawiaj si silne halucynacje,

gadatliwo ,

wesołkowato .

Nie stwierdzono uzale nienia fizycznego i rozwoju tolerancji, istnieje natomiast
niebezpiecze stwo uzale nienia psychicznego. Długotrwałe przyjmowanie grzybów mo e

15 Opracowano na podstawie:

www.narkotyki.org

http://narkotyki.esculap.pl/grzyby.htm#3,

powodowa powa ne zmiany psychiczne. Ze wzgl du na toksyczno grzyby bardzo niekorzystnie
wpływaj na w trob i nerki. Istnieje równie zagro enie pomyłki muchomora czerwonego z innym
gatunkiem tego grzyba, co mo e sko czy si zgonem.

1.11 LSD

ródło:http://narkotyki.esculap.pl/lsd.htm

LSD (dietyloamid kwasu lizergowego) to obecnie jeden z najbardziej dost pnych

i najta szych narkotyków o działaniu psychodelicznym. Potoczne nazwy to kryształek, acid i kwas,
kwach, kwasik, trip, papierek, kamyczek, tejbs, listek.

Najcz stsz form pojawiaj c si w nielegalnej sprzeda y s kolorowe papierowe

kartoniki, znaczki, cz sto posiadaj ce ró ne symbole graficzne, produkowane w arkuszach
z tektury o grubo ci 0,5 mm nas czone roztworem LSD. Forma ta jest przyj ta ze wzgl du na
trudno ci w precyzyjnym odmierzaniu bardzo niewielkich dawek, ka dy znaczek zawiera ok. 0,003
g LSD. Wcze niej stosowano kostki cukru nas czone roztworem LSD. Rzadk form
rozprowadzania s plasterki elatyny, małe tabletki. Wyj ciowa posta – krystaliczny proszek, jest
stosunkowo mało dost pna w Polsce. Jednorazowa dawka wynosi od 100 do 500 µg. Efekt
progowy pojawia si przy 20 µg. Maksymalna dawka przyjmowana przez ludzi to około 1 mg.
Przedawkowanie jest praktycznie niemo liwe. Pr dko działania narkotyku zale y od sposobu
przyjmowania i progu wra liwo ci przyjmuj cego. LSD przyjmowane jest doustnie wkładane pod
j zyk lub ssane (efekt pojawia si po ok. 40 minutach). Niebezpieczn form przyjmowania jest

aplikowanie pod powiek oka. Długo działania zale y od ilo ci u ytego narkotyku, objawy mog
utrzymywa si od o miu do 12 godzin. Szczyt swego działania osi gaj od jednej do trzech godzin
po za yciu.

Działanie i objawy fizjologiczne s ró ne, jednak najcz ciej pojawiaj si :

rozszerzone renice,

zawroty głowy,

sucho w ustach,

hipertermia, gor czka,

dr enie mi niowe,

podniesiony poziom cukru we krwi,

g sia skórka, przyspieszony puls, nadprodukcja liny,

szcz ko cisk, pocenie si ,

bezsenno , parestezje,

drgawki,

odr twienie, roztrz sienie,

osłabienie i mdło ci.

Osoba za ywaj ca jest bardzo podatna na sugestie,

objawy po za yciu s ró ne ze wzgl du

na stan psychiczny przyjmuj cego, warunki. Mo e pojawia si :

depersonalizacja,

zła ocena odległo ci,

problemy z mówieniem,

niezachowywanie równowagi,

złe podró e - poczucie utraty zmysłów, nieprzyjemne doznania, pojawiaj si my li
przera aj ce tre ci,

zmiany poczucia barw i kształtów,

poczucie obco ci własnego ciała,

niewyra ne widzenie cało ci obrazu,

ostrzejsze widzenie kontrastów, wyostrzenie słuchu,

złudzenia i wizje wzrokowe,

labilno nastroju,

poczucie wolniejszego upływu czasu,

czasami poczucie lekko ci lub zupełnie odwrotnie,

gonitwa my li,

zaburzony krytycyzm,

przedmioty po otwarciu oczu zwykle robi wra enie błyszcz cych,

przedmiot nabieraj symbolicznych znacze .

Uzale nienie psychiczne wyst puje bardzo rzadko, uzale nienie fizyczne nie wyst puje,

gdy organizm nie wł cza LSD do swego metabolizmu, cz ste za ywanie mo e powodowa
jedynie niewielki wzrost tolerancji. Jedynymi obserwowalnymi objawami zespołu
abstynencyjengo s ospało i przygn bienie. Po kliku dniach, miesi cach, a nawet latach mog
pojawia si flashbacki – krótkotrwałe objawy wytwórcze charakterystyczne dla stanu po za yciu
narkotyku.

Nale y zwróci uwag na opłatki, znaczki, małe tubki z płynem, bibułki nas czane roztworem,
silny zapach potu.

1.12 PCP

PCP, czyli fencyklidyna, to psychodeliczna substancja psychoaktywna, maj ca

wła ciwo ci halucynogenne, przeciwbólowe i znieczulaj ce. Nazwa potoczna to anielski pył.
W przeszło ci u ywana jako rodek znieczulaj cy przedoperacyjnie. Wycofana ze wzgl du na
skutki uboczne (działanie psychoaktywne). Ma form płynn , krystalicznego proszku, kapsułek lub
tabletek. Narkotyk ten jest najcz ciej palony z marihuan lub papierosami.

Niewielka ilo narkotyku mo e powodowa niewra liwo , poczucie siły lub oboj tno

wzgl dem otoczenia, uczucie ozi bło ci.

16. Opracowano na podstawie:

www.narkotyki.org

http://narkotyki.esculap.pl/grzyby.htm#3,

Narkotyk ten mo e powodowa :

zmiany w obrazie ciała, np. przekonanie o bardzo krótkich nogach,

upo ledzenie koordynacji wzrokowo – ruchowej,

zmiany w percepcji dotyku,

eufori ,

wi ksze dawki mog powodowa : katatoni , sztywno lub ruchliwo , depersonalizacj
i konfuzj , agresj , nadpobudliwo , przyspieszon akcj serca, pocenie si , szybkie ruchy
gałek ocznych,

zaburzenia toku my lenia, l k, panik , j kanie (przy długotrwałym za ywaniu).

Czas działania to od czterech do sze ciu godzin.

2. Uzale nienie

Narkomania to według definicji podanej w ustawie „stałe lub okresowe u ywanie w celach

innych ni medyczne rodków odurzaj cych lub substancji psychotropowych, albo rodków
zast pczych, w wyniku czego mo e powsta lub powstało uzale nienie od nich”.

Uzale nienie wi e si z „ci głym, nałogowym regulowaniem uczu poprzez za ywanie

ZASATANÓW SI !!!
Czy s mniej lub bardziej szkodliwe narkotyki ?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

ró nych rodków chemicznych lub stosowanie nałogowych zachowa . Do uzale nienia prowadzi
wiele dróg jednocze nie, bior w nim udział zarówno czynniki biologiczne, psychologiczne jak
i rodowiskowe. Uzale nienia nie da si całkowicie wyleczy i doprowadzi do mo liwo ci
ponownego kontrolowanego za ywania rodka odurzaj cego, a jedynie zatrzyma jego
destrukcyjny wpływ i da mo liwo osobie do konstruktywnego ycia”.

Przyczyny si gania po narkotyki:

poszukiwanie przyjemnych wra e ,

ciekawo nieznanego i zabronionego,

nuda, brak umiej tno ci atrakcyjnego organizowania czasu wolnego,

wpływ grupy rówie niczej,

ucieczka od problemów zewn trznych,

ucieczka od problemów wewn trznych- emocjonalnych,

na ladownictwo osób starszych, idoli ideałów.

Cechy i objawy zespołu uzale nienia:

silna potrzeba lub przymus u ywania substancji psychoaktywnej,

utrata samokontroli w u ywaniu substancji psychoaktywnej (niemo no przerwania
przyjmowania, utrata kontroli dawek),

przyjmowanie substancji w celu unikni cia objawów abstynencyjnych (patrz ni ej),

wyst pienie zespołu abstynencyjnego po przerwaniu przyjmowania substancji,

wzrost tolerancji,

charakterystyczny indywidualny sposób u ywania substancji,

post puj ce zaniedbywanie innych zainteresowa lub przyjemno ci na rzecz zdobywania
i przyjmowania substancji uzale niaj cej,

za ywanie rodka mimo wyra nych szkód fizycznych, psychicznych, społecznych, o których
wiadomo, e maj zwi zek z jego przyjmowaniem.

Je li zostanie stwierdzone, e wyst puj co najmniej trzy z powy szych objawów nieprzerwanie
przez miesi c w ci gu ostatniego roku, nale y rozpozna zespół uzale nienia.

W Polsce prawie wszystkie uzale nienia spowodowane s stosowaniem:
• kokainy
• kannabinoidów:

18 Za: ICD- 10, http://narkomania.wolmed.pl/

marihuana, haszysz,
• amfetaminy:
amfetamina, ecstasy,
• opiatów:
heroina, morfina, kodeina, opium,
Popularne w Polsce s równie rodki wziewne, barbiturany, benzodiazepiny i grzyby
halucynogenne.

Fazy u ywania narkotyków:

I faza - poznawanie stanu odurzenia

To czas pierwszych kontaktów z narkotykami, prób. Zachowanie jest normalne, si ganie po
narkotyki epizodyczne, na przyj ciach, imprezach, cz sto pod presj otoczenia. Niska tolerancja
powoduje łatwe wprowadzenie w stan odurzenia. Narkotyki otrzymywane s najcz ciej
„w prezencie”.

II faza - stan odurzenia dla przyjemno ci
Pojawiaj si zmiany w zachowaniu: „podwójne ycie”, zmiana rodowiska znajomych,
nast puj zmiany funkcjonowania w otoczeniu, pojawia si introwersja, zachowania agresywne,
pogorszony nastrój, zaczynaj si zaległo ci w szkole, pracy. Mog pojawia si kradzie e,
po yczanie pieni dzy. Powstaje zapotrzebowanie na silniejsze rodki, za które trzeba płaci .

III faza - stan odurzenia celem nadrz dnym
Stan odurzenia utrzymuje si ci gle. Wzrasta tolerancja na narkotyki. Zdarzaj si
przedawkowania. W tej fazie najcz ciej za ywane s : LSD, kokaina, grzyby halucynogenne
i opium. Zwi kszaj si wydatki na narkotyki. Pojawia si wstyd i poczucie winy. Pogarsza si stan
psycho-fizyczny. W sferze społecznej: wagarowanie, agresja, ci głe kłamstwa, kradzie e, handel
narkotykami, porzucenie szkoły, naruszenia prawa.

IV faza - stan odurzenia staje si norm
Narkotyk jest niezb dny, nast puje stałe branie, tolerancja wymusza zwi kszanie dawek.
Bior cy nie odró nia stanu normalnego od stanu odurzenia. Coraz cz ciej wyst puj
przedawkowania. Dochodzi do degradacji fizycznej, psychicznej i społecznej. Bez udzielenia

pomocy dochodzi najcz ciej do mierci.

3. Przeciwdziałanie narkomanii w polskim prawie

Prawo polskie reguluje kwestie zwi zane z narkotykami poprzez ustaw z 24 kwietnia

1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, znowelizowan 26 pa dziernika 2000 r. Poni ej
przedstawiono wybrane aspekty które zawieraj m.in. informacje dotycz ce przepisów ogólnych,
wprowadzania do obrotu, uprawy.
Art. 1.
1. Ustawa okre la zasady przeciwdziałania narkomanii.
2. Przeciwdziałanie narkomanii obejmuje:
1) działalno wychowawcz i zapobiegawcz ,
2) leczenie, rehabilitacj i readaptacj osób uzale nionych,
3) nadzór nad substancjami, których u ywanie mo e prowadzi do narkomanii,
4) zwalczanie niedozwolonego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania
substancji, których u ywanie mo e prowadzi do narkomanii,
5) nadzór nad uprawami ro lin zawieraj cych substancje, których u ywanie mo e prowadzi do
narkomanii.
Art. 2.
Przepisy ustawy stosuje si odpowiednio do:
1) rodków farmaceutycznych, które s rodkami odurzaj cymi lub substancjami psychotropowymi,
w zakresie nieuregulowanym w przepisach o rodkach farmaceutycznych, materiałach medycznych,
aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym,
2) trucizn i rodków szkodliwych, które s prekursorami, w zakresie nie uregulowanym
w przepisach o substancjach truj cych.
Art. 3.
1. Zadania w zakresie przeciwdziałania narkomanii s realizowane przez organy administracji
rz dowej i samorz du terytorialnego.
2.

Zadania dotycz ce przeciwdziałania narkomanii s realizowane, w zakresie okre lonym

w ustawie, równie przez:
1

) szkoły i placówki obj te systemem o wiaty oraz szkoły wy sze,

2) zakłady opieki zdrowotnej i inne jednostki organizacyjne działaj ce w dziedzinie ochrony
zdrowia,

19. Opracowano na podstawie: ICD-10,

www.narkotyki.org

http://narkotyki.esculap.pl/grzyby.htm#3,

3) jednostki wojskowe i policji,
4) kluby sportowe,
5) zakłady poprawcze, areszty ledcze i zakłady karne.
3. W realizacji zada z zakresu przeciwdziałania narkomanii mog uczestniczy w szczególno ci
stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, ko cioły i inne zwi zki wyznaniowe, medyczne
samorz dy zawodowe, rodziny osób uzale nionych oraz grupy samopomocy osób uzale nionych
i ich rodzin.
Art. 4.
1. Podstaw do działa w zakresie przeciwdziałania narkomanii stanowi Krajowy Program
Przeciwdziałania Narkomanii.
2. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii uchwala Rada Ministrów na wniosek Ministra
Zdrowia i Opieki Społecznej.
3. Rada Ministrów składa corocznie sejmowi w terminie do 30 czerwca, sprawozdanie z realizacji
Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii.
Art. 5.
1. Tworzy si Rad do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, zwan dalej "Rad ".
2. Rada działa przy Prezesie Rady Ministrów.
3. Rada jest organem opiniodawczo-doradczym w sprawach z zakresu przeciwdziałania
narkomanii.
4. W skład Rady wchodz przedstawiciele naczelnych i centralnych organów administracji rz dowej
zajmuj cych si problematyk przeciwdziałania narkomanii.
5. W skład Rady mog wchodzi równie przedstawiciele stowarzysze , fundacji, ko ciołów i innych
zwi zków wyznaniowych, samorz dów zawodowych i innych jednostek działaj cych w zakresie
przeciwdziałania narkomanii, skierowani przez te podmioty.
6. Prezes Rady Ministrów okre li, w drodze rozporz dzenia, skład i zadania Rady oraz szczegółowe
warunki i tryb jej działania.
Nowy przepis (wszedł w ycie 12 grudnia 2000 r.)
Uchylono dotychczasowy art. 48 ust. 4, według którego nie podlegał karze ten, kto posiadał na
własny u ytek rodki odurzaj ce lub substancje psychotropowe w ilo ci nieznacznej.
Artykuł 40
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, wytwarza, przetwarza albo przerabia rodki odurzaj ce lub
substancje psychotropowe, albo przetwarza mleczko makowe, lub smoł makow ,
podlega karze pozbawienia wolno ci do lat trzech.
2. Je eli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest znaczna ilo rodków odurzaj cych,
substancji psychotropowych, mleczka makowego albo słomy makowej, lub czyn ten został

popełniony w celu osi gni cia korzy ci maj tkowej lub osobistej,

sprawca podlega grzywnie i karze

pozbawienia wolno ci na czas nie krótszy ni trzy lata.
Artykuł 41
1. Kto wyrabia, posiada, przechowuje, zbywa lub nabywa przyrz dy, je eli z okoliczno ci wynika, e
słu one lub s przeznaczone do niedozwolonego wytwarzania, przetwarzania lub przerobu

rodków odurzaj cych lub substancji psychotropowych,

podlega grzywnie, karze ograniczenia

wolno ci albo pozbawienia wolno ci do lat dwoch.
Artykuł 42
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, przywozi z zagranicy, wywozi za granic lub przewozi w tranzycie

rodki odurzaj ce, substancje psychotropowe, mleczko makowe lub słom makow ,

podlega

grzywnie i karze pozbawienia wolno ci do lat pi ciu.
Artykuł 43
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, wprowadza do obrotu rodki odurzaj ce, substancje
psychotropowe, mleczko makowe lub słom makow , albo uczestniczy w takim obrocie,

podlega

grzywnie i karze pozbawienia wolno ci od sze ciu miesi cy do lat o miu.
3. Je eli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest znaczna ilo rodków odurzaj cych,
substancji psychotropowych, mleczka makowego lub słomy makowej,

sprawca podlega grzywnie

i karze pozbawienia wolno ci do lat 10.
Artykuł 44
1. Kto czyni przygotowania do przest pstwa okre lonego w art. 42 ust. 1 lub art.43. ust. 1,

podlega

grzywnie, karze ograniczenia wolno ci albo pozbawienia wolno ci do lat dwóch.
Artykuł 45
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, udziela innej osobie rodka odurzaj cego lub substancji
psychotropowej, ułatwia albo umo liwia ich u ycie albo nakłania do u ycia takiego rodka lub
substancji,

podlega karze pozbawienia wolno ci do lat trzech.

2. Je eli sprawca czynu, o którym mowa w ust. 1, udziela rodka odurzaj cego lub substancji
psychotropowej małoletniemu lub nakłania go do u ycia takiego rodka lub substancji, albo udziela
ich w znacznych ilo ciach innej osobie,

podlega karze pozbawienia wolno ci do lat pi ciu.

Artykuł 46a
1. Kto, b d c wła cicielem lub działaj cym w jego imieniu zarz dc , albo kierownikiem zakładu
gastronomicznego, lokalu rozrywkowego lub prowadz c inn działalno usługow , maj c
wiarygodn wiadomo o popełnieniu przest pstwa okre lonego w art. 43, 45 lub 46 na terenie tego
lokalu, nie powiadamia o tym niezwłocznie organów cigania,

podlega grzywnie, karze

ograniczenia wolno ci albo pozbawienia wolno ci do lat dwóch.

Artykuł 48
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, posiada rodki odurzaj ce lub substancje psychotropowe,

podlega

karze pozbawienia wolno ci do lat trzech.
Artykuł 49
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, uprawia mak, z wyj tkiem maku niskomorfinowego, lub konopie,
z wyj tkiem konopi włóknistych,

podlega karze ograniczenia wolno ci albo pozbawienia wolno ci

do lat dwóch.
Artykuł 55
1. W razie skazania za przest pstwo okre lone w art. 40-49 s d mo e orzec na cele zapobiegania
i zwalczania narkomanii

nawi zk w wysoko ci do 50 000 zł.

4. Wykrywanie

Przy za ywaniu narkotyków symptomatyczne staj si specyficzne zmiany dotycz ce osoby

za ywaj cej, po których mo na podejrzewa , i dzieje si z ni co złego.
Sygnałami tymi mog by :

okresy o ywienia wyst puj ce naprzemiennie z ospało ci ;

nowe przedmioty w otoczeniu (folia aluminiowa, fifki, zapalniczki, ły eczki, bibułki, igły
i strzykawki, waciki, paczuszki, tabletki, bryłki, proszek, sproszkowane zioła);

izolowanie si od członków rodziny, grupy;

impulsowe zmiany aktywno ci i nastroju;

nagłe pogorszenie aktywno ci szkolnej, złe oceny, konflikty, nieobecno ci;

ograniczenie dotychczasowych zainteresowa ;

w domu cz ste wietrzenie pomieszcze ;

krótkie, tajemnicze rozmowy telefoniczne;

20. Opracowano na podstawie: narkotyki.esculap.pl/prawo.htm

Czy twoim zdaniem PRAWO POLSKIE jest zbyt liberalne dla osób posiadaj cych,

za ywaj cych, handluj cych narkotykami?
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

znikanie z domu warto ciowych przedmiotów;

kłamanie;

nowe sposoby ubierania si ;

bełkotliwa mowa, słodkawa wo oddechu, ubra , włosów, zapach chemikaliów;

brak apetytu lub nadmierny apetyt;

lady krwi na ubraniach, ukłucia;

nagłe sp dzanie nocy poza domem, dziwne spó nienia, zmiana przyjaciół, rodowiska;

problemy zdrowotne: bóle, zaburzenia pami ci, zmiany toku my lenia, cz ste przezi bienia
i katar, krwawienie z nosa;

brak zainteresowania wygl dem;

przekrwione oczy, zw one lub rozszerzone renice.

Przykładowe słownictwo slangu młodzie owego zwi zane z narkotykami przedstawia tabela

poni ej. Pami ta nale y, e jest to j zyk ywy i szybko przechodzi metamorfozy.

do palenia, wdychania – lufka, fifka, fifa, bongo

(fajka wodna), srebro, folia

Akcesoria do u ywania narkotyków

do ylnie – igła, sprz t, strzykawka, pompka,

gary, garnki, ły ka

Miejsce handlu narkotykami

bajzel

Porcja narkotyku

działka, gram, giet, bit, setka (np. 100 mg

amfetaminy), cent (1 cm heroiny), gruda, linia,

cie ka, kreska (porcja kokainy, amfetaminy)

Handlarz narkotykami

diler, dil

ogólnie – pa , bra , grza , przygrza , nagrza

si , zapoda , nawali si , przyhajcowa , r bn

sobie

pali – jara , najara si , spali , przypali , upali

si , kopci , pali fif

wci ga do nosa (amfetamin , kokain ) –

snifowa , zasnifowa

wziewnie – kira , klei si , dmucha ,

przydmucha , bucha

Za y narkotyk

do ylnie – dawa w kanał, wjecha , puka ,

hukn , cykn

Ko cowa faza działania narkotyku

zej cie, zjazd, dół

Stan po za yciu

kop, jazda, trzepanie, odlot, odjazd, podró ,

kr cenie, miechawa, trip

Narkotyki ogólnie

towar, dragi, czady, materiał

Narkoman

pun, grzejnik

Okre lenie osoby ze wzgl du na rodzaj

za ywanej substancji

trawiarz, zielarz (palacz marihuany), brałniarz

(palacz heroiny), klejarz (za ywaj cy rodki

wziewne)

Stan zwi zany z odstawieniem narkotyku

głód, by na głodzie, skr t, absta

Za ywa nałogowo

by w ci gu, grza

Zaburzenia psychiczne po za yciu narkotyków

łapa paranoj , łapa flesze, łapa haluny

Materiałem biologicznym do oznaczania obecno ci narkotyków w organizmie jest

mocz. Diagnostyka laboratoryjna umo liwia wykazanie, czy i jakie substancje były przyjmowane
i w jakim st eniu.

W badaniach diagnostycznych coraz cz ciej u ywa si równie testów

wykorzystuj cych włosy i lin . Badanie krwi jest stosowane tylko w uzasadnionych
sytuacjach (przez słu by medyczne) i jest stosunkowo rzadkie. Aby unikn podmieniania
próbki moczu, w procedurze pobierania moczu powinien uczestniczy pracownik medyczny lub
członek rodziny. Osoba „kontroluj ca” powinna by tej samej płci co badany. Badany powinien by
powiadomiony o wyniku testu i konsekwencjach.

Przykładowe testy narkotykowe

•

Test na narkotyki w linie:

Drugdetect Saliva6 to test do symultanicznego, jako ciowego badania liny na obecno
narkotyków. Drugdetect Saliva6 jest testem immunologicznym do jako ciowej detekcji
amfetaminy, kokainy, marihuany, opiatów oraz fencyklidyny w próbce liny.

Limity Detekcji (Cut-Offs)
Amfetamina (AMP) D-Amphetamine 50 10 minut - 72 godziny
Kokaina (COC) Benzoylecgonine 20 10 minut - 24 godziny
Metamfetamina (MET) D-Methamphetamine 50 10 minut - 72 godziny
Opiaty (OPI) Morfina 40 10 minut - 72 godziny
Fencyklidyna (PCP) Phencyclidine 10 minut - 72 godziny

Za: http://www.narkomania.org.pl/czytelnia/51

Marihuana Tetrahydrocannabinol 10 minut - 72 godziny

Drugdetect Saliva6 dostarcza jedynie wst pnych wyników analitycznych. W celu

potwierdzenia wyniku, nale y przeprowadzi dodatkowe badania laboratoryjne, sugerowane;
chromatografia gazowa i/lub spektrometria masowa (GC/MS).

•

Test na narkotyki w moczu

Drugdetect10 jest immunologicznym testem do symultanicznej identyfikacji narkotyków.

Substancje narkotyczne znajduj ce si w próbce moczu konkuruj z koniugatem narkotyku,
znajduj cym si na te cie o specyficzne przeciwciała. Drugdetect10 to 100% skuteczno ci i łatwa
obsługa.

Amfetamina Test to jednostopniowy test jako ciowy, o czuło ci 1000 ng/ml, wykrywaj cy

amfetaminy w moczu.

THC TEST to tak e jednostopniowy test jako ciowy. Ma on czuło 50 ng/ml, słu y do

wykrywania kanabinoidów i ich metabolitów (THC) obecnych w moczu po u yciu marihuany lub
haszyszu.

Morfina Test to jednostopniowy, jako ciowy test, o czuło ci równej 300 ng/ml, wykrywa

w moczu morfiny.

•

Test kontrolny

Urine Adulteration słu y do sprawdzania, czy próbka moczu została zafałszowana; który ma na
celu wykrywanie nieprawidłowo ci zwi zanych z celowym zafałszowaniem wyniku testu przez
osob poddan badaniu.

22. Za:

http://www.narkotyki-testy.pl/Opisy-testow

, www.narkotyki.pl

5. Epidemiologia

Narkotykiem najcz ciej stosowanym w ród polskiej młodzie y od lat

dziewi dziesi tych jest marihuana. Jednak w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie
„syntetykami”, głównie LSD, amfetamin i sterydami. Dzieci w wieku 13-15 lat coraz cz ciej
si gaj po narkotyki:

w 1995 r. co dziesi ty ucze deklarował jakikolwiek kontakt z marihuan ,

w 1999 r. co siódmy ucze deklarował jakikolwiek kontakt z marihuan ,

w 2003 r. co pi ty ucze deklarował jakikolwiek kontakt z marihuan .

Odsetek młodzie y starszej, która ma ju za sob inicjacj narkotykow , zwi kszył si
dwukrotnie w 2003 r. (36,7%) w porównaniu z rokiem 1995 (17,0%). Coraz cz ciej młodzie
przyjmuje leki bez wskaza lekarza. Narkotyki obecne s najcz ciej w du ych miastach. Wysoki

'$(

)$*

+$,

(

współczynnik wyst powania odnotowa mo na tak e w mniejszych miastach, jednak tylko
w niektórych regionach kraju. Młodzie przewa nie ma do czynienia z narkotykami na
dyskotekach, w barach, w szkole i w parkach. Jedna czwarta uczniów spotkała si osobi cie
z propozycj nabycia narkotyków.

W 2005 roku po raz pierwszy Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii

stworzyło „Raporty wojewódzkie - stan zagro enia narkomani 2005”. Poni ej przedstawiono
wnioski z kilku wybranych województw.

„W 2003 roku na zlecenie Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej zrealizowano

badania ESPAD - audytoryjne

badanie ankietowe na próbie reprezentatywnej młodzie y

szkolnej na Mazowszu.

Badanie przeprowadzone zostało według metodologii mi dzynarodowego projektu

podj tego z inicjatywy Grupy Pompidou, działaj cej przy Radzie Europy, i miało na celu przede
wszystkim pomiar nat enia zjawiska u ywania przez młodzie substancji psychoaktywnych.
Kwestie eksperymentowania ze rodkami psychoaktywnymi innymi ni alkohol i tyto badano
w podobny sposób jak znajomo ich nazw. Respondentom przedstawiono w ankiecie list rodków
z pro b o zaznaczenie tych, które kiedykolwiek u ywali.

Na pierwszym miejscu pod wzgl dem

rozpowszechnienia eksperymentowania znajduj si marihuana i haszysz oraz leki
uspokajaj ce i nasenne przyjmowane bez zalecenia lekarza - zarówno w klasach młodszych
jak i w starszych. W ród tych pierwszych odsetki badanych, którzy u ywali chocia raz w yciu
konopi, s niemal identyczne z odsetkami tych, którzy u ywali leków. W ród uczniów ze szkół
ponadgimnazjalnych rozpowszechnienie eksperymentowania z konopiami jest znacznie wy sze ni
z lekami.

W gimnazjach na kolejnym miejscu pod wzgl dem rozpowszechnienia s substancje

wziewne, a nast pnie amfetamina. W ród uczniów ze starszej grupy na trzecim miejscu jest
tak e amfetamina. Kolejne miejsca zajmuj ecstasy i substancje wziewne. Warto te zauwa y , e
nie wyst puj tu ró nice mi dzy pierwszymi i trzecimi klasami. Przy substancjach bardziej
rozpowszechnionych nasilenie do wiadcze z nimi było wy sze w klasach trzecich, z wyj tkiem
substancji wziewnych cz ciej spotykanych w ród pierwszoklasistów.”

W województwie l skim po 1989 r. przemiany społeczne i ekonomiczne przyczyniły

si do wzrostu za ywania narkotyków. Głównym „punktem handlowym” s Katowice.

Na l sku

jest prawdopodobnie najwi ksze centrum produkcji „kompotu”. Do szczególnej grupy ryzyka
nale dzieci i młodzie szkolna, gdy w ród licealistów i starszych gimnazjalistów panuje
swoista moda na za ywanie amfetaminy, marihuany, haszyszu oraz rodków halucynogennych. Jak

23. Raporty wojewódzkie - stan zagro enia narkomani 2005: Raport skrócony - województwo mazowieckie 2005

zawarty na http://www.narkomania.gov.pl/

okre la l ski Ekspert Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii, istnieje potrzeba
organizowania wi kszej ilo ci szkole dla rodziców oraz pedagogów i psychologów szkolnych, aby
potrafili oni w sposób profesjonalny przeprowadzi profilaktyk skierowan do uczniów.

W Małopolsce jedna czwarta uczniów - badanych ankietowo przez BBS

OBSERWATOR na zlecenie Pełnomocnika Zarz du Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki
i Przeciwdziałania Uzale nieniom -

przyznaje si do kontaktów z narkotykami. Dwa razy

cz ciej si gali po nie uczniowie szkół ponadgimnazjalnych ni uczniowie III klas gimnazjów.
Uczniowie ze wsi dwa razy rzadziej si gali po substancje psychoaktywne ni uczniowie miast.
„W latach 1999-2003 nast pił prawie czterokrotny wzrost liczby leczonych osób w poradniach
profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzale nionych. Równie wzrasta liczba leczonych
w szpitalach psychiatrycznych. Od 2000 r. wzrasta równie liczba osób obj tych leczeniem
substytucyjnym w Małopolsce. W 2000 r. było to 50 osób, a w 2004 r. 94 osoby”.

Jak wynika z raportu z województwa wielkopolskiego, blisko granicy

z Niemcami ma zwi zek z du łatwo ci nabywania narkotyków i szybkim
rozpowszechnianiem si nowych trendów. Najpopularniejsze s : amfetamina, marihuana,
ecstasy, LSD (cz sto ł czone z alkoholem).
„W 2004 r. w Wielkopolsce zatrzymano ogółem 1969 podejrzanych o popełnienie przest pstw
przeciwko ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, co jest 4. wynikiem w kraju. Najwi cej
podejrzewano przest pstw z tytułu narusze art. 48 (posiadanie rodków odurzaj cych lub
substancji psychotropowych), sytuacja taka utrzymuje si od roku 2001.

W 2004 roku, pod wzgl dem stwierdzonych przest pstw z ustawy o przeciwdziałaniu

narkomanii, Wielkopolska znajdowała si na 3. miejscu w skali kraju, odnotowuj c 6269 czynów
karalnych. Najwi cej było przest pstw z tytułu naruszenia art. 48 (posiadanie rodków
odurzaj cych lub substancji psychotropowych), prawie dwa razy wi cej ni z art. 46 (osi ganie
korzy ci maj tkowej lub osobistej, poprzez udzielanie innej osobie rodka odurzaj cego)”.

„Ostatnie badania przeprowadzone w szkołach w województwie pomorskim w roku

2003 oraz w latach poprzednich daj wzgl dnie bezpo rednie wyniki dla ogółu populacji.
Marihuana i amfetamina s narkotykami, w przypadku których dane dotycz ce cz stotliwo ci
u ywania s znacz ce. W Trójmie cie, gdzie powtarza si badania, cz stotliwo u ywania
narkotyków wskazuje tendencj wzrostow .

W roku 2004 liczba narkomanów w Trójmie cie była szacowana na 35 908 osób (397 na

100 000 mieszka ców).

Liczba narkomanów opiatowych odnotowanych w programie TD (treatment demand)

24. Raporty wojewódzkie - stan zagro enia narkomani 2005,: Raport skrócony - województwo małopolskie 2005

25. Raporty wojewódzkie - stan zagro enia narkomani 2005: Raport skrócony - województwo wielkopolskie 2005

zacz ła gwałtownie wzrasta po roku 2002 (793 przypadki w 2002 r. oraz 1012 w roku 2004).
Ostatnie dane ze ródła PZH wskazuj na gwałtowny wzrost zaka e HIV w okresie pierwszych
o miu miesi cy roku 2005 - 51 nowych przypadków!

Rosn ca gwałtownie na terenie woj. pomorskiego po 1999 r. liczba stwierdzonych

przest pstw narkotykowych z ustawy z 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, obecnie
rocznie wzrasta o ok. 40 - 50 proc. W 2000 roku stwierdzono 665 przest pstw, w 2003 r. – 2285
i w roku 2004 – 4683. Liczba przest pstw pomi dzy latami 2003 i 2004 podwoiła si ”.

6. Interwencje na terenie szkoły zwi zane z narkotykami

W naszym kraju karane jest:

wytwarzanie narkotyków,

posiadanie jakiejkolwiek ilo ci narkotyków,

sprzeda , ułatwianie dost pu, umo liwianie za ywania narkotyków.

„Ka de z wymienionych zachowa jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów ustawy
o post powaniu w sprawach nieletnich, je li sprawc jest ucze , który uko czył 13 lat, a nie
uko czył 17 lat. Z przest pstwem mamy do czynienia, je eli który z wymienionych czynów
popełni ucze po uko czeniu 17 lat. W takiej sytuacji maj zastosowanie przepisy ustawy z dnia
6 czerwca 1997 r. - Kodeks post powania karnego. Je eli przest pstwo ma miejsce na terenie
szkoły, nale y wezwa policj . W ka dym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia,
który nie uko czył 17 lat, nale y zawiadomi policj lub s d rodzinny, a w przypadku popełnienia
przest pstwa przez ucznia, który uko czył 17. rok ycia - prokuratora lub policj (art. 4 Upn i art.
304 Kpk).”

I. W przypadku uzyskania informacji, e ucze u ywa narkotyków, nauczyciel powinien:
1. Skontaktowa si z wychowawc klasy.
2. Zadaniem wychowawcy jest:

poinformowanie dyrekcji, psychologa, pedagoga,

wezwanie rodziców i przekazanie informacji o zaistniałych faktach, podejrzeniach.
Przeprowadzenie rozmowy interwencyjnej z rodzin , która mo e odbywa si w obecno ci
(i ze wsparciem) dyrekcji, psychologa, pedagoga. W razie potrzeby skierowanie do poradni
specjalistycznej. Zobowi zanie rodziny do konkretnych działa .

3. Gdy rodzice nie stawiaj si na rozmow , odmawiaj współpracy, bagatelizuj problem, dyrektor

26. Raporty wojewódzkie - stan zagro enia narkomani 2005: Raport skrócony - województwo wielkopolskie 2005

27. http://www.kuratorium.lodz.pl/docs/profilakt/Procedury.htm

szkoły powinien pisemnie powiadomi s d rodzinny lub policj (specjalist ds. nieletnich)
o zaistniałych problemach.
4. W przypadku nieskuteczno ci oddziaływa placówki, dalsze post powanie wzgl dem ucznia
przejmuje (po wcze niejszym zawiadomieniu) policja lub s d rodzinny.

II. Post powanie przy podejrzeniu, i na terenie placówki o wiatowej znajduje si ucze pod
wpływem narkotyków:
1. Powiadamia si wychowawc klasy.
2. Izoluje ucznia od reszty klasy. Organizuje opiek , zapewniaj c bezpiecze stwo zarówno klasie,
jak i „podejrzanemu” uczniowi.
3. Nale y wezwa słu by medyczne w celu stwierdzenia stanu odurzenia, udzielenia pomocy
medycznej.
4. Nast pnie zawiadamia si dyrekcj placówki oraz prawnych opiekunów. Opiekunowie maj
zabra ucznia niezwłocznie ze szkoły. W przypadku niestawienia si rodzica nale y po konsultacji
medycznej przekaza ucznia pod opiek funkcjonariuszy policji.
5. W dalszym okresie nale y przeprowadzi procedury zwi zane z interwencj po informacji, e
ucze u ywa narkotyków.

III. Gdy nauczyciel znajdzie na terenie placówki podejrzan substancj , ma przesłanki do
tego, by uwa a j za narkotyki i w zwi zku z tym powinien:
1. Zabezpieczy substancj przed dost pem osób trzecich oraz przed zniszczeniem.
2. Zawiadomi dyrektora szkoły, wezwa policj .
3. W miar mo liwo ci stara si ustali wła ciciela substancji, wiadków (do czasu przybycia
policji).
3. Przekaza substancj i wszelkie informacje policji. Stosowa si do wskazówek i zalece policji.

IV. Gdy jest podejrzenie, e ucze posiada przy sobie narkotyki, nauczyciel:
1. Mo e za da , w obecno ci osób trzecich, aby ucze pokazał lub przekazał mu podejrzan
substancj . Czynno rewizji osobistej zarezerwowana jest dla policji i nauczyciel nie mo e tego
wykonywa .
2. Powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów ucznia.
3. Je li ucze odmawia przekazania substancji i pokazania zawarto ci torby, dyrektor szkoły wzywa
policj , która wszczyna procedury z urz du.
4. Gdy ucze przekazuje substancj dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim zabezpieczeniu,
zobowi zany jest bezzwłocznie przekaza j do jednostki policji.

5. Całe zdarzenie musi skrupulatnie udokumentowa
6. Gdy substancja oka e si narkotykiem policja wszczyna odpowiednie procedury.

7. Profilaktyka uzale nie w szkole

Profilaktyka to „działanie i rodki stosowane w celu zapobiegania chorobom. Ogólnie:

stosowanie ró nych rodków zapobiegawczych w celu niedopuszczenia do wypadków, uszkodze ,
katastrof itp.”

Profilaktyka narkotykowa w szkole obejmuje obni enie ryzyka u ywania

narkotyków przez uczniów, przeciwdziałanie kontaktom dzieci z narkotykami, ale tak e
zmniejszanie strat zwi zanych z u ywaniem tych rodków.

Poziomy profilaktyki
Profilaktyka powinna by prowadzona na trzech poziomach w zale no ci od stopnia zagro enia.
Profilaktyka pierwszorz dowa
skierowana jest do uczniów stosunkowo w niewielkim stopniu zagro onych zjawiskiem narkomanii
oraz ogólnie do społeczno ci szkolnej. Programy te realizuj nauczyciele na terenie szkoły,
wspomagani przez pedagogów, psychologów. Na tym poziomie program kierowany jest do
zdrowych dzieci i młodzie y, o wzgl dnie dobrej kondycji psychofizycznej. Program na celu
promocj zdrowia, zmniejszanie zasi gu zachowa patologicznych, wspomaganie budowania
zdrowego wiatopogl du i stosunku do narkotyków.
Profilaktyka drugorz dowa
adresowana jest do uczniów podwy szonego ryzyka, czyli do takich, którzy maj objawy
dysfunkcji, np. maj kontakt z narkotykami, obracaj si w „podejrzanym” rodowisku,
eksperymentuj z ró nymi rodkami. Profilaktyk t realizuj głównie psycholodzy szkolni,
trenerzy grupowi, socjoterapeuci. Skupiaj si oni na stwarzaniu mo liwo ci bezpiecznego
wycofania si z zachowa ryzykownych, ograniczaniu dysfunkcji i zapobieganiu jej pogł biania.
Profilaktyka trzeciorz dowa
przeznaczona jest dla uczniów wysokiego ryzyka, u których stwierdzono uzale nienie. Realizuj j
psychoterapeuci, psychiatrzy, psychologowie, rehabilitanci. Działania obejmuj zablokowanie
pogł biania si procesu chorobowego, przeciwdziałanie nawrotowi zaburze , umo liwienie osobom
uzale nionym prowadzenie ycia akceptowanego społecznie.

28. Opracowano na podstawie: materiałów z kuratorium łódzkiego i opolskiego.

29. Za: Mały Słownik J zyka Polskiego, 1997, http://www.narkomania.org.pl/czytelnia/51

Mo na wyró ni tak e profilaktyk uniwersaln , profilaktyk selektywn , profilaktyk wskazuj c .

Profilaktyka realizowana jest poprzez stosowanie okre lonych strategii profilaktycznych.
„...

Celem strategii informacyjnej jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków

zachowa ryzykownych i umo liwienie dokonywania racjonalnych wyborów...”

„...

Strategia edukacyjna ma pomóc w rozwijaniu wa nych umiej tno ci psychologicznych

i społecznych (umiej tno ci nawi zywania kontaktów z lud mi, radzenia sobie ze stresem,
rozwi zywania konfliktów, opierania si naciskom ze strony otoczenia itp.)...”

„...

Celem strategii działa alternatywnych jest pomoc w zaspokojeniu wa nych potrzeb

psychologicznych (np. sukcesu, przynale no ci) oraz osi ganie satysfakcji yciowej przez
ułatwianie anga owania si w działalno akceptowan społecznie (artystyczn , społeczn ,
sportow )...”

„...

Celem strategii interwencyjnej jest wspieranie w sytuacjach kryzysowych osób maj cych

trudno ci w identyfikowaniu i rozwi zywaniu problemów osobistych. Elementem interwencji jest
towarzyszenie ludziom w krytycznych momentach ich ycia. Jej podstawowe techniki to
poradnictwo, telefon zaufania, sesje interwencyjne, doradztwo...”

RAMKA
„...Strategi informacyjn , edukacyjn i alternatywn stosuje si na wszystkich trzech poziomach
profilaktyki. Strategia interwencyjna – jako działanie gł bsze i bardziej zindywidualizowane –
zastrze ona jest w zasadzie dla poziomu drugiego i trzeciego...”

Profilaktyka w szkole jest realizowana przy pomocy Szkolnego Programu Profilaktyki.

Struktura programu powinna by identyczna dla ka dej placówki o wiatowej, natomiast
szczegółowe ustalenia i zadania powinny by wypracowane przez grono pedagogiczne danej
szkoły. Pozwoli to na uwzgl dnienie specyficznych zasobów i potrzeb danej społeczno ci szkolnej.
Stworzenie programu wymaga odpowiedniej diagnostyki objawów, zagro e , sytuacji
wychowawczej placówki (uwzgl dniaj c dzieci, rodziców, pedagogów, personel inny).

30. Za:

http://www.narkomania.org.pl/czytelnia/51

31. Za: j.w.

32. Za: j.w

33. Za: j.w.

Najcz ciej stosowanymi narz dziami diagnostycznymi s :

narz dzia socjometryczne,

obserwacja,

wywiad,

analiza dokumentacji szkolnej,

rozmowa,

analiza prac uczniów.

Program profilaktyczny musi by dostosowany do poziomu ich odbiorców i trwa okre lony czas.

„...

Schemat czytelnego programu profilaktyki szkolnej (SPP) powinien zawiera :

Zało enia teoretyczne (uzasadnienie) i wynik diagnozy zachowa problemowych w danej

placówce o wiatowej.

2.

Cel. Okre lenie mierzalnego celu ogólnego SPP uwzgl dniaj cego przyj te wcze niej

teoretyczne zało enia i wyniki diagnozy. Pomoc do u ci lenia celu ogólnego s cele szczegółowe.

3.

Zadania – jednoznacznie sformułowane stwierdzenia, które wyja niaj , w jaki sposób b d

osi gane cele.
Zadania (działania) powinny by konkretne i zrozumiałe dla realizatorów szkolnej profilaktyki.

Cz sto w ród propozycji zada jest realizacja profesjonalnego programu profilaktycznego

czy działa alternatywnych. Dyrektorzy szkół, chc c uatrakcyjni ofert we własnym rodowisku,
wł czaj w ni profesjonalne programy (zapraszaj c realizatorów z zewn trz lub szkol c własnych
nauczycieli). Baz programów i ich realizatorów prowadzi Centrum Metodyczne Pomocy
Psychologiczno–Pedagogicznej w Warszawie w postaci

Banku Rekomendowanych Programów

Profilaktycznych.

4. Struktura i sposób realizacji programu

Zestawienie planowanych strategii profilaktycznych oraz informacji o konkretnych

działaniach (dla kogo, kiedy, gdzie, kto realizuje, w jakiej formie, jak długo).

5. Strategi ewaluacji...”.

34. Za: j.w. Opracowano na podstawie: Ga Z. B.

Szkolny program profilaktyki: istota, konstruowanie, ewaluacja.

MENiS, Warszawa 2003.

8. Szkolny program profilaktyki - przykłady

"Sprawno organizmu ludzkiego

jest uzale niona od stale na niego wpływaj cych

bod ców rodowiska zewn trznego.

Zdrowie to nic stałego, niezmiennego."

J. Roik

Przedstawiamy przykładowe programy profilaktyki, które mog stanowi wzór do opracowania
takich programów we własnej szkole.

Szkolny Program Profilaktyki w S.P w Choszcznie autorstwa

• mgr Danuta Grej - pedagog szkolny
• mgr Alicja Hermanowska
• mgr Katarzyna Wodnicka- Sałaci ska

Program ten jest przykładem oddziaływa profilaktycznych przeciwdziałania m.in. narkomanii oraz
skierowanych na wzmacnianie zdrowego stylu ycia.

I. Zało enia ogólne programu (wybrane aspekty programu)

„...Działania profilaktyczne maj zapobiega niepo danym zjawiskom w rozwoju jednostki

i skupia si na przeciwdziałaniu złu. Musz by planowe i uwzgl dnia wczesn profilaktyk , tzw.
pierwszorz dow (maj c na celu promocj zdrowego stylu ycia oraz opó nienie wieku inicjacji,
np. nikotynowej, alkoholowej czy narkotykowej). Stanowi one rodzaj ,,szczepionki” dla osób
zdrowych, zwi kszaj cej ich odporno na oddziaływanie niekorzystnych czynników. Terenem
realizacji wczesnych działa profilaktycznych jest głownie szkoła. Realizatorami profilaktyki s
wszyscy nauczyciele szkoły, stanowi cy pozytywne wzorce (niepij cy, niepal cy, nietoleruj cy
podobnych zachowa u uczniów) wspierani przez specjalistów.

Najwa niejsze działania szkoły w zakresie profilaktyki pierwszorz dowej to:

• stwarzanie przyjaznego klimatu (dobra komunikacja, osobowe relacje mi dzy nauczycielami
i uczniami, udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom i młodzie y, szczególnie w trudnych dla
nich sytuacjach);
• wypracowanie wspólnej polityki szkoły wobec palenia, picia alkoholu i odurzania si narkotykami
oraz konsekwentne jej wdra anie;
• budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działa
wychowawczych i profilaktycznych, prowadzonych przez nauczycieli;
• pomoc uczniom maj cym trudno ci w nauce;
• wczesne rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do pedagoga lub psychologa

w celu przeprowadzenia wst pnej diagnozy;
• kierowanie uczniów zagro onych (w porozumieniu z rodzicami) do poradni psychologiczno-
pedagogicznej lub innej instytucji udzielaj cej specjalistycznej pomocy;
• udzielanie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkoł ;
• szkolenie si kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagro e oraz umiej tno ci
wychowawczych.

II. Cele programu profilaktyki
Celem programu profilaktyki jest wyposa enie dziecka w wiedz i umiej tno ci nowych zachowa
wobec współczesnych zagro e .
Cele, które chcemy osi gn , to:
• podniesienie poziomu bezpiecze stwa uczniów,
• przekazanie informacji o konsekwencjach palenia tytoniu, picia alkoholu i

u ywania rodków

psychoaktywnych,
• rozwijanie psychospołecznych umiej tno ci yciowych uczniów umo liwiaj cych radzenie sobie
z problemami ycia codziennego i samorealizacj ,
• kształtowanie w uczniach poczucia własnej warto ci oraz motywowania do podejmowania
w rodowisku szkolnym ró nych form aktywno ci zaspokajaj cych potrzeby psychiczne,
emocjonalne, społeczne i duchowe,
• wzrost kompetencji nauczycieli i rodziców w zakresie radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
• rozszerzanie form pomocy dzieciom znajduj cym si w trudnej sytuacji materialnej.

Cele s realizowane przez: programy informacyjno – edukacyjne, programy profilaktyczne, zaj cia
alternatywne, współprac mi dzy ró nymi instytucjami (szkoły, poradnie, policja, samorz d).

III. Diagnoza

IV. Obszary działa
Działania z zakresu programu profilaktycznego b d obejmowały cztery obszary:

1. ogólnowychowawczy;
2. uzale nienia: nikotynizm, narkomania, alkoholizm;
3. zdrowie;
4. bezpiecze stwo.

Program jest realizowany w ramach: godzin wychowawczych, nauczania ró nych

przedmiotów i bloków przedmiotowych, cie ek edukacyjnych, zaj wietlicowych, spotka
z rodzicami, rad pedagogicznych.

W realizacji programu uczestniczy b d : uczniowie, nauczyciele i inni pracownicy szkoły,

rodzice i zaproszeni specjali ci.

1. Działania skierowane do uczniów

1. Zapoznanie uczniów z obowi zuj cymi regulaminami
• zapoznanie uczniów na godzinach wychowawczych ze Statutem, Wewn trzszkolnym Systemem
Oceniania (WSO), Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki;
2. Tworzenie bezpiecznego, wolnego od uzale nie rodowiska wychowawczego szkoły
• zapoznanie uczniów z punktami statutu dotycz cymi zakazu u ywania rodków uzale niaj cych
i opuszczania szkoły podczas zaj lekcyjnych,
• systematyczna kontrola boiska, toalet i pomieszcze szkoły w ramach dy urów nauczycieli,
• stały monitoring terenu szkoły.
3. Propagowanie zdrowego stylu ycia.
• zach canie młodzie y do udziału w akcjach profilaktycznych (Dzie bez Papierosa, wiatowy
Dzie Walki z AIDS itp.),
• plakaty,
• gazetki tematyczne,
• konkursy,
• spotkania ze specjalistami z zakresu profilaktyki uzale nie ,
• zaj cia propaguj ce zdrowe od ywianie, ruch na wie ym powietrzu,
• spektakle profilaktyczne.

2. Działania skierowane do rodziców

1. Informowanie rodziców o pracach szkoły:
• zapoznanie ze Statutem Szkoły (w tym z WSO), Programem Wychowawczym, Programem
Profilaktyki, regulaminami organizacyjnymi;
• organizowanie Dni Otwartych Szkoły.
2. Informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole:
• informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicami,
• indywidualne spotkania z wychowawc i pedagogiem,
• pisma informuj ce o wynikach w nauce,
• spotkania z pedagogiem dla rodziców uczniów klas I na temat adaptacji i pracy pedagoga.

3. Współpraca z rodzicami

• wł czenie rodziców do organizacji imprez szkolnych,
• systematyczna współpraca z Rad Rodziców,
• działania Klubu Rodziców.

4. Działania skierowane do nauczycieli

1. Propagowanie kursów i szkole
• informowanie o kursach i szkoleniach w pokoju nauczycielskim,
• promowanie nauczycieli doskonal cych si w profilaktyce i wychowaniu.
2. Organizacja szkole i warsztatów
• spotkania z pracownikami poradni z zakresu wychowania.
3. Propagowanie literatury dotycz cej profilaktyki uzale nie
• pozyskiwanie i udost pnianie materiałów dotycz cych profilaktyki uzale nie .
4. Promocja zdrowego stylu ycia
• konkursy i akcje dotycz ce zdrowego stylu ycia,
• spotkania z piel gniark szkoln dotycz ce chorób i higieny,
• filmy i prezentacje dotycz ce zagro e cywilizacyjnych,
• gazetki tematyczne.
5. Zaj cia pozalekcyjne i sportowe
6. Organizacja imprez masowych
• wyj cia na spektakle filmowe, koncerty muzyczne, wystawy,
• wycieczki klasowe,
• imprezy organizowane przez samorz d uczniowski,
• organizacja imprez zgodnie z kalendarium imprez szkolnych.
7. Organizacja, propagowanie olimpiad, konkursów i zawodów
• udział w zawodach sportowych,
• udział w konkursach.

VII. Efekty działa
VIII. Ewaluacja...

”

Szkoła Podstawowa Nr 1

z Oddziałami Integracyjnymi

w Choszcznie

ul. Obr. Westerplatte 1a

73-200 Choszczno

tel/fax:(095)765 2218

e-mail:

sp1@choszczno.edu.pl

b) Przyjaciele ZIPPIEGO

To mi dzynarodowy program, który rozwija i kształtuje umiej tno ci psychospołeczne

u małych dzieci. Program ten mo na zaliczy do działa profilaktycznych, rozwijaj cych
inteligencj emocjonaln , poczucie własnej warto ci, asertywno . Pomaga wyposa y młodego
człowieka w skuteczne narz dzia zabezpieczaj ce go przed zjawiskiem narkomanii, którego
potencjalnie mo e do wiadczy za kilka, kilkana cie lat. Program „uczy ró nych sposobów
radzenia sobie z trudno ciami i wykorzystywania nabytych umiej tno ci w codziennym yciu oraz
doskonali relacje dzieci z innymi lud mi. Nie koncentruje si on na dzieciach z konkretnymi
problemami czy trudno ciami, ale promuje zdrowie emocjonalne wszystkich małych dzieci.
Program składa si z sze ciu cz ci:
Uczucia

Dzieci omawiaj uczucia - smutku, szcz cia, zło ci, zazdro ci i zdenerwowania. wicz

mówienie tego, jak czuj si w ró nych sytuacjach i poznaj sposoby poprawiania własnego
samopoczucia.
Komunikacja

W ramach tej cz ci dzieci ucz si skutecznej komunikacji. Program uczy dzieci

wysłuchiwa innych. Uczy ich, jak prosi o pomoc i mówi to, co chce si powiedzie , nawet
w niesprzyjaj cych okoliczno ciach. Cz sto nawet „ciche” dzieci otwieraj si w czasie spotka
i ucz si wyra a siebie swobodniej.
Nawi zywanie i zrywanie wi zi

Dzieci ucz si o przyja ni - jak nawi zywa i utrzymywa przyja nie, jak radzi sobie

z samotno ci i odrzuceniem. wicz , jak mówi przepraszam i jak godzi si z przyjacielem po
sprzeczce.
Rozwi zywanie konfliktów

35. Opracowano i cytowano na podstawie: http://www.sp1.choszczno.edu.pl/readarticle.php?article_id=33

Ta cz

dotyczy umiej tno ci rozwi zywania konfliktów. Zdaniem nauczycieli szybko

sprawia, e dzieci łatwiej akceptuj swoje odmienno ci. Dotyczy tak e problemu prze ladowania
i reakcji dzieci na prze ladowanie własnej osoby lub kogo innego.
Prze ywanie zmiany i straty

Ten element programu stanowi refleksj nad radzeniem sobie ze zmianami, zarówno

wielkimi jak i małymi. Najwi ksz ze wszystkich mo liwych zmian jest czyja mier . Doro li
cz sto uwa aj , e mier jest bardzo trudnym tematem do rozmowy, natomiast małe dzieci nie
podzielaj tego pogl du. Ch tnie wykorzystuj okazj do otwartego mówienia na temat, który stał
si tabu dla wielu dorosłych. Jedno spotkanie po wi cone jest odwiedzeniu miejsca pami ci lub
cmentarza i mo e wyda si to zaskakuj ce, ale jest ono cz sto okre lane jako najowocniejsze
spotkanie z całego programu.
Dajemy sobie rad

Ostatnia cz

stanowi podsumowanie wszystkiego, czego dzieci nauczyły si : znajdowania

ró nych sposobów radzenia sobie, pomagania innym oraz adaptowania si do nowych sytuacji.
Ko cowe spotkanie jest swego rodzaju wi towaniem, poł czonym z wr czaniem koron
i dyplomów.

Ka da cz

zawiera odr bne opowiadanie. Opowiadania prezentuj bohaterów

w okoliczno ciach dobrze znanych małym dzieciom takich jak: przyja nienie si , zdobywanie
i tracenie przyjaciół, prze ladowanie, radzenie sobie ze zmian i strat . Ka de opowiadanie jest
zilustrowane przy pomocy zestawu barwnych obrazków i uzupełnione zadaniami takimi, jak
rysowanie, odgrywanie ról i zabawy.

Program uczy dzieci:

jak okre la własne uczucia i jak o nich rozmawia ,
jak mówi to, co chce si powiedzie ,
jak słucha uwa nie,
jak prosi o pomoc,
jak nawi zywa i utrzymywa przyja nie,
jak radzi sobie z samotno ci i odrzuceniem,
jak mówi przepraszam,
jak radzi sobie z prze ladowaniem,
jak rozwi zywa konflikty,
jak radzi sobie ze zmian i strat , mi dzy innymi ze mierci ,
jak adaptowa si do nowych sytuacji,
jak pomaga innym.

Program posiada pakiet materiałów dost pny odpłatnie wył cznie wraz ze szkoleniem dla
nauczycieli”.

Szczegółowe informacje: kstepniak@cmppp.edu.pl tel. (0-22) 825-44-51 (do 53) w. 130.

c) Scenariusz lekcji wychowawczej dotycz cej profilaktyki narkotykowej

opracowany przez Joann Kiersnowsk .

Temat:

Jak sprzeciwia si narkotykom. Sztuka odmawiania

Lekcja została opracowana na dwie godziny.

Cele:

praca nad konformizmem i presj rówie nicz ,

poznanie skutków uzale nienia od narkotyków,

poznanie funkcjonowania rodowiska narkotykowego z jego cechami - podst pno ci ,
bezwzgl dno ci i naciskiem.

Metody:

prelekcja,
metody twórczego my lenia – burza mózgów,
drama (scenki),
wiczenia interpersonalne.

rodki dydaktyczne:

plansza o rynku narkotykowym-mała dla ka dej grupy i jedna du a dla całej klasy,
tablica,
plansza -trzy typy zachowa ,
plansza- dziesi sposobów odmawiania,
plansza- pi praw Fensterheima.

Przebieg lekcji:

I. Powitanie klasy. Przedstawienie tematu zaj i celów lekcji
Prelekcja

Dzisiaj poznacie ró ne sposoby odmawiania. Zdarzaj si bowiem sytuacje, w których

młodzi ludzie s namawiani do czego , na co nie maj ochoty, np. po yczanie pieni dzy, palenie

. Opracowanie: Katarzyna St pniak – koordynator programu „Przyjaciele Zippiego” Pracownia Promocji Zdrowia

CMPPP

papierosów, picie alkoholu czy branie narkotyków. Sztuk jest wtedy tak powiedzie NIE, by
skutecznie obroni swoje stanowisko, nie obra aj c i nie robi c przykro ci osobie, która namawia.
II. Rynek narkotykowy
1. Podział klasy na grupy. Ka da grupa otrzymuje plansz „Rynek narkotykowy" i w dyskusji
odpowiada na pytania zapisane wcze niej na tablicy".

jak rozumiej ten rynek?

jak działa rynek narkotykowy?

co oznaczaj poszczególne poziomy piramidy?

jaka jest ró nica pomi dzy osobami z kolejnych pi ter tej struktury?

kto u ywa rodków uzale niaj cych, a kto je sprzedaje?

Ch tni przedstawiciele grup podchodz do planszy i omawiaj wybrany przez grup element

„piramidy". Je li uczniowie nie odwiedzieli na zadane pytania, nale y powiedzie o zasadach
funkcjonowania rynku narkotykowego: o dawaniu narkotyków za darmo, by w ten sposób od nich
uzale ni i zmusi do ich kupowania, a nast pnie czerpa zyski, kosztem rujnowania ycia innym
ludziom (nawet dzieciom). Narkotyki sprzedaj cz sto osoby od tych rodków uzale nione, by
w ten sposób zarabia pieni dze na dawki dla siebie.
Metoda: praca w grupach, praca na forum klasy.
2. Torba

Proponujemy, eby ka dy z uczniów wyobraził sobie, e idzie przez park. Na trawniku

znajduje torb . Zagl da do niej i znajduje tam rodki uzale niaj ce.

Zadaniem uczniów jest narysowanie w grupach znalezionej torby i tego, co si w niej

znajduje, a tak e napisanie nazw narysowanych rodków uzale niaj cych.

Nast pnie na forum klasy omawiaj cechy wła cicieli torby (wiek, wygl d zewn trzny,

sytuacja yciowa, cechy psychiczne), np. narkomana, zagubionej dziewczyny, bogatego handlarza.
Nast pnie prowadzimy dyskusje i zadajemy pytania:

Czy widzieli cie osoby uzale nione od narkotyków? Jak wygl dały?

Co robiły? Co prawdopodobnie czuły?

Jak wyobra acie sobie ich sytuacj yciow ?

Czy widzieli cie osoby handluj ce narkotykami? Jak wygl dały?

Sk d słyszeli cie o handlarzach narkotykami?

Czy wiecie, jakie oni stosuj sposoby, eby pozyska „klientów"?

III. Umiej tno ci odmawiania, trening zachowa asertywnych.

Najwa niejszym indywidualnym prawem człowieka jest jego prawo do bycia sob . Oznacza

to, e mo e dysponowa swoim czasem, energi i dobrami materialnymi oraz układa sprawy
osobiste według własnej woli i zgodnie z własnym interesem - tak, jak go pojmuj . Mam prawo

wyra a siebie - swoje uczucia, opinie, postawy i potrzeby, o ile czyni to w sposób nienaruszaj cy
praw innych osób.

1. Trzy postawy: uległa, agresywna, asertywna.
Zapoznanie uczniów z trzema typami zachowa :
uległy /poddaj cy si /
agresywny /walka/
współpracuj cy/asertywny/
Podział wcze niej utworzonych grup na pary, na osob A i B.

Zabawa utrwalaj ca trzy typy zachowa „JA YCIE". Osoba B jest „ yciem", jej zadaniem

jest kierowa osob A, ta za ma za zadanie reagowa w wybrany przez siebie sposób: uległy,
agresywny, asertywny. Klasa odgaduje i nazywa typ zachowania. Zamiana ról.

Omówienie wra e na forum klasy.

Tworzenie listy cech zachowa ASERTYWNYCH - nauczyciel zapisuje podawane przez uczniów
cechy na tablicy.
2. Gra asertywna
Wywieszenie planszy „Dziesi sposobów odmawiania". Omówienie. Zwrócenie uczniom uwagi,

e wybór sposobu odmawiania zale y od ich wewn trznej decyzji.

DZIESI

SPOSOBÓW ODMAWIANIA:

PO PROSTU POWIEDZ " NIE", ODEJD , ZIGNORUJ, PODAJ POWÓD, ZMIE TEMAT,
ZA ARTUJ, OBURZ SI , POWIEDZ KOMPLEMENT, ZAPROPONUJ COS LEPSZEGO, RZU
WYZWANIE.

Wcze niej dobrane pary uczniów - A i B wicz ró ne sposoby odmawiania. Po

prze wiczeniu uczniowie dziel si wra eniami i odczuciami na forum klasy. Mówi , który sposób
najbardziej im pasował, a w którym czuli si najgorzej.

IV. Zako czenie lekcji- rozdajemy uczniom wcze niej przygotowane plansze z prawami
Fensterheima

.”

d) Zanim nie jest za pó no

Program belgijski autorstwa Ernsta Servaisa. Program zajmuje si wszelkimi uzale nieniami,
proponuje cało ciowe podej cie do tego zjawiska. Profilaktyka adresowana jest do: dzieci,

37. Opracowano na podstawie J. Kiersnowska w:

http://www.gim1.elk.edu.pl/strony/publikacje/j_m_kiersnowska/scena2.htm

rodziców, nauczycieli, ale tak e do duchownych, działaczy społecznych i pracodawców.

Program wydano w formie ksi ki, zło ony jest z dwóch cz ci:
A. Zapobieganie uzale nieniom w społeczno ciach lokalnych:

podstawowe zasady i strategie profilaktyki,

psychologiczne i społeczne przyczyny powstawania uzale nie ,

tworzenie struktur inicjatyw ogólnospołecznych,

zasady koordynacji działa ,

proces kształcenia uczestników akcji profilaktycznych.

B. Praktyczny podr cznik dla nauczycieli, wychowawców i rodziców
Zawiera dział teoretyczny dotycz cy organizowania pracy profilaktycznej z młodzie oraz
szczegółowy program do realizacji w szkołach. Ma on na celu:

dostarczenie wiedzy na temat rodków uzale niaj cych, przyczyn i mechanizmów
powstawania uzale nie ,

wyuczenie umiej tno ci odmawiania,

kształtowanie wzorców zdrowego ycia.”

Program jest przeprowadzany w czterech etapach przez przeszkolonych nauczycieli. Ka dy etap
zawiera zestawy materiałów, wicze , zabaw, ankiet i gier dydaktycznych.

9. Z ycia wzi te- historia Tomasza

Gdy pierwszy raz spotkałem Tomka, byłem zaskoczony. Młody, niespełna 24- letni, chłopak

z twarz czterdziestolatka, bł kaj cy si bez celu i ch ci do ycia, po korytarzu oddziału
ogólnopsychiatrycznego. Pewnego listopadowego przedpołudnia Tomek sam zapukał do mojego
gabinetu, w lizgn ł si do gabinetu, chciał porozmawia , zrzuci z siebie ci ar ostatnich dziesi ciu
lat. W pi tek o 11 usiadł w fotelu, w gabinecie i zacz ł histori swojego ycia.

Ci nie mnie, eby to z siebie wydusi , wyspowiada si , mo e to pomo e. Od czego zacz ...

hmm... Miałem chyba 12 lat, jak moi starzy rozwiedli si , wcze niej strasznie si kłócili, okazało si ,

e ojciec znalazł sobie kogo . Kasa zawsze była, i to du o, mieszkałem w wielkim domu, basen,

ciuchy, wyprawy, no miałem to...co chciałem. Ech to było ycie...Po ich rozwodzie te niby było ok.
Chyba mnie kochali... Nikt si mnie nie czepiał, chcieli mi oboje wszystko wynagrodzi , kasa lała
si strumieniami. No to szalałem, wydawałem w miesi cu sporo, szybko jednak znudziłem si tym.

38. Za: J. Szyma ska Przykłady programów profilaktycznych 2002, Warszawa

39. Opracowano na podstawie: J. Szyma ska 2002

Zacz łem czego szuka . Czego takiego, no wiesz...co mnie porwie z tego wiata i zakr ci 30 cm
ponad chodnikami... Piwo było ok, ale to nie to, wóda. Skakałem na bungi, latałem paralotni , ale
ci gle czego brakowało. W szkole szło dobrze. A przyszedł ten pierwszy raz... Pierwsze palenie
miałem na 14 urodziny. Chłopaki z paczki zrobili mi taki prezent, palili my cał noc, potem jak si
okazało, towar był troch trefny, ale jazda była no w miar ....tego si nie zapomina. Na pocz tku to
był taki lajcik, palili my sobie tak raz na dwa trzy tygodnie, zupełny luz.
Raz si bałem, w szkole powiedzieli co o dragach, e to bajzel, e to jest jakie złe. Nawet przez
chwil podziałało, ale na krótko. Troch te zacz łem pi , ale tylko piwo. Raz czy dwa pobiłem
kolesia z klasy - była policja, wielkie halo. Kazali mi chodzi do pani psycholog, to były chyba
naj mieszniejsze godziny, jakie sp dziłem w szkole. Po tym co mi chciała wmówi , to mnie tym
bardziej zach ciła do robienia zakazanych rzeczy. Z chłopakami coraz to ciekawsze rzeczy
wymy lali my, na rozmowy terapeutyczne. Raz to nawet udało mi si j wytr ci z równowagi, tak

e mnie wyrzuciła za drzwi. Stwierdziła, e to trauma po rozwodzie starych, e mam zaburzenia

zachowania, i e swoim zachowaniem wołam o pomoc. mieszyło mnie to, tym bardziej e nie
wiedziała nic o „Marysi”.
A wracaj c do dragów, to troch si rozkr ciłem, na pocz tku fajnie to działało, znieczulaj co.
Nagle poznałem wielu wietnych ludzi, zacz li my chodzi na imprezy, było po prostu wspaniale.
Miałem wtedy jeszcze wi cej kasy, bo starzy si martwili, e to przez nich tak si zachowuj . Nawet
na wakacje mnie samego pu cili. To było lato. Mazury. Łódki. Tam poznałem Karolin (moja
pierwsza i jedyna Miło ). No i „trawa”. Zadziwiaj ce było to, z jak łatwo ci w dzikiej głuszy
udało si nam załatwi towar. Nie b d opowiadał, jak było na haju, bo doktorka powiedziała, e
niby mam tego unika , bo to panie na sucho, ale w palarni na oddziale czasami opowiadam
chłopakom, jak to było. Ale wtedy stało si co dziwnego, bo p kłem. Karola przywiozła ze sob
tablety. Nie wiedziałem, z czym to si je, tyle tylko e daje lepszego kopa, e „Mery” jest dla dzieci,
a To, to jest co wartego uwagi. Dostałem takiego kopa, wiesz, totalny przypływ energii. Ogarn ła
mnie totalna rado i blisko do ludzi. Było jak nigdy dot d. To były „Smerfy”- ecstasy. Pocz tek
mojego ko ca.

Ostatnio usłyszałem, e mam kisiel zamiast mózgu i dlatego wyl dowałem w psychiatryku.

Doktorka powiedziała, e mam organik , jak stary pijak, e dziury w mózgu. St d u mnie psychoza.
Tylko czemu nie wszystko pami tam. To, co było wcze niej, to tak, ale ostatnie dwa lata...Wiem, e
była jazda, bo zacz łem słysze głosy, no i dlatego podci łem sobie yły dwa razy. Chirurg
powiedział, e miałem szcz cie, e nie przeci łem ci gien. Ale po kolei.
Po powrocie z Mazur ju zacz ło si panie na dobre, co prawda przestałem pali , ale za to
wzi łem si na ostro za tablety. Nie były drogie, 20 zł za dobry towar to uczciwa cena.
W szkole zacz ły si problemy (cho wtedy tak na to nie patrzyłem, my lałem bardziej, czego wy

wszyscy ode mnie chcecie, dajcie mi wi ty spokój). Par razy wydarłem si na kogo , ale tak to nie
byłem agresywny. Wł czyła mi si z kolei totalna olewka na nauk . Po prostu przestało mnie to
interesowa , do niczego nie było potrzebne. Sporo siedziałem na necie, bawiłem z towarzystwem.
Miałem 16 lat, to ju do wielu rzeczy mnie uprawniało.
Pały (policja) dwa razy zwin li mnie za posiadanie, ale si jako rozeszło po ko ciach. Wtedy
ojciec si tym zainteresował. Szczerze go nienawidziłem, ale skoro mógł załagodzi spraw ...
Wyprułem mu, jak si sprawa w s dzie sko czyła. Potem nie widziałem go ju nigdy. Chyba
wyjechał do Stanów.
A matki to nawet al było. Dwa razy dostała ode mnie, bo nie chciała mnie wypu ci z domu, nie
pami tam tego dokładnie, ale tak mi opowiadali. Zacz ły si problemy z kas . Złota yła si urwała
i starzy zakr cili kurek. Zacz łem powoli wynosi ró ne rzeczy z domu, na pocz tku matka tego nie
zauwa ała, bo mieli my tego bardzo du o. Jak pierwszy raz nakryła mnie na wynoszeniu, zagroziła,

e mnie wyrzuci. Przeprosiłem, obiecałem e nie b d , e zaczynam chodzi do poradni, wszystko

si uło y. Przez chwil nawet si pilnowałem, długo jednak nie wytrzymałem.
A potem to ju było gorzej. Najwi ksze g... zacz ło si , jak wzi łem heroin . Dosłownie to był
kanał. Po pół roku z her mój organizm zastrajkował. Coraz cz ciej si trz słem, gnaty łamały
mnie niemo liwie. Pocz tkowy błogostan jaki był, szybko znikn ł. Zacz ł si koszmar. Cały wiat
przestał istnie . Byłem w stanie zabi dla działki. Sporo wtedy ju kradłem na mie cie, do szkoły
dawno przestałem chodzi . Dziwne było tylko to, e ziomale gdzie prysn li. Sko czyła si bra . Ja
te przestałem łazi po imprezach, na domówki. Nawet seksu mi si nie chciało...
Wł czyła mi si olewka na siebie, matk , ojca, wiat. pałem wszystko, co si dało. Nie wiem,
jak si znalazłem po raz pierwszy w psychiatryku, chyba przez głos,y które mnie nawiedzały coraz
cz ciej. Nie wiem, jak mnie zwin li. Obudziłem si w pasach, na białej sali, jacy faceci ci gle si
na mnie gapili. Lekarz powiedział, e le ałem tak dwa dni, bo chciałem pobi piel gniarki (nie
pami tałem albo nie chciałem pami ta tego). Potem stwierdzili, co tam u mnie, jakie
halucynacje, po paru dniach dali recepty, adresy do o rodków i wypu cili. A ja wróciłem do tego, co
przedtem. Nast pny ci g trwał trzy miesi ce. Ledwo po nim mnie uratowali, powiedzieli, e serce
przestało mi bi . Głosy ju ze mn zostały, i s teraz, ale teraz troch jakby u pione, ciche, takie nie,
gro ne. Nast pne dwa miesi ce sp dziłem za kratkami szpitala. Odtruli mnie, do ywili... Ale ta
rzeczywisto przera ała mnie, byłem wdzi czny, ale pełen l ku. Nie chciałem tak y . Uciekłem.
Znalazłem sobie melin , wróciłem do dawnego ycia. Głosy wtedy strasznie si nasiliły, kazały mi
wyzwoli si z ciała, które jest złe. Nie my l c wiele chwyciłem butelk po jabolu, rozbiłem j ,
a szkłem zacz łem kroi r k , potem nog . Jaka dziwna opatrzno przysłała gliniarzy, którzy
powstrzymali mnie, wezwali pogotowie. I tak znalazłem si w tym gabinecie...

Moim marzeniem zawsze było by informatykiem. Cz sto sobie wyobra ałem, jak pisz

jakie programy, albo jestem wła cicielem wietnego www. Cz sto wyobra ałem sobie, jak siedz
w lecie nad morzem, prosz Karolin o r k . Mamy dwie córki:, Natasz i Al . Rodzice cz sto
odwiedzaj wnuczki...

Tomek po wyj ciu chciał si leczy dalej w o rodku. Nigdy tam jednak nie dotarł. Jego ciało
zostało znalezione miesi c po opuszczeniu szpitala.

Zako czenie

Parafrazuj c ksi dza Twardowskiego „ pieszmy si kocha ludzi, tak szybko odchodz ...”

mo na powiedzie „ pieszmy pomaga innym, dopóki nie jest za pó no...”.
Dzieci od samego pocz tku swojego ycia ucz si od nas tego, co dobre i tego, co złe. Mamy
ogromny wpływ na to, co si z nimi dzieje. Nieprawd jest, e młode pokolenie „winne” jest temu,
co robi, jak si zachowuje...”.
...Ach ta dzisiejsza młodzie ...” Ta dzisiejsza młodzie jest dokładnie taka, jak j wychowamy.
Je li skutecznie wyposa ymy j w mechanizmy obronne, damy poczucie bezpiecze stwa, troski
i opieki, mo emy by pewni, e skala zagro e stopniowo b dzie si zmniejsza . Tyczy to si
zarówno narkotyków, jak i alkoholu, przest pstw czy agresji. Pami tajmy, e dziecko tyle miło ci
ile dostanie, tyle z nawi zk pu ci w wiat.

Bibliografia:

Centrum Badania Opinii Społecznej (1996) Młodzie a u ywki. Komunikat z bada .

Cekiera Cz. (2001) Psychoprofilaktyka uzale nie oraz terapia i resocjalizacja osób

uzale nionych. Towarzystwo Nauk Katolickich

Durka G. (2000). U ywki, droga do uzale nienia...” Roz. w: Margasi ski A. Zj cka B. (red.)

Psychopatologia i psychoprofilaktyka. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Fatyga B., Sierosławski J. (1999). Uczniowie i nauczyciele o stylach ycia młodzie y

i narkotykach. Raport z bada jako ciowych w: „Serwis Informacyjny. Narkomania” Nr 2

(11) 1999.

Ga Z. B. Profilaktyka uzale nie , WSiP, Warszawa 1993.

Ga Z. B. Szkolny program profilaktyki: istota, konstruowanie, ewaluacja. MENiS,

Warszawa 2003.

Iłendo A. (2002) Profilaktyka w szkole jako forma minimalizowania zagro e uzale nienia.

Opieka, wychowanie, terapia nr 1 str. 14-17

Kałdon B. Profilaktyka alkoholowa w szkole, Wydział Nauk Społecznych filia KUL,

Stalowa Wola 2003.

Mały Słownik J zyka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

Margasi ski A., Zaj cka B. (2000) Psychopatologia i Psychoprofilaktyka. Przejawy

narkomanii, alkoholizmu, przemocy, zaburze psychicznych w rodzinie i szkole oraz

mo liwo ci im przeciwdziałania. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej

zorganizowanej przez Instytut Pedagogiki Społecznej Wy szej Szkoły Pedagogicznej

w Cz stochowie 19-21.10. 1999.

Markowska A., Woynarowska B. Wsparcie uczniów w szkole w badaniach HBSC.

[w:] Remedium nr 7–8 2005.

Ostaszewski K. Skuteczno profilaktyki u ywania substancji psychoaktywnych.

Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.

Ostaszewski K. Nowe definicje poziomów profilaktyki, [W:] Remedium, nr 7–8 2005.

Szyma ska J. Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki,

CMPPP, Warszawa 2002.

Szyma ska J., Zamecka J. Przegl d koncepcji i pogl dów na temat profilaktyki,

[w:] wi tkiewicz G. (red.) Profilaktyka w rodowisku lokalnym. Praca zbiorowa. Krajowe

Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2002.

Ralph I. Lopez, Twój nastolatek – zdrowie i dobre samopoczucie

Ruth Maxwell, Dzieci, Alkohol, Narkotyki

Rudkowskia G. (2000). Opinie młodzie y licealnej o przyczynach brania substancji

psychoaktywnych oraz jej wiedza o ich działaniu i mechanizmach uzale nienia. Roz.

w: Margasi ski A., Zj cka B. (red.) Psychopatologia i psychoprofilaktyka, Kraków: Oficyna

Wydawnicza „Impuls”

Rogala–Obł kowska J (1999). Młodzie i narkotyki. Rodzinne czynniki ryzyka nałogu. UW,

ISNS

St pie E.. (2001) Rówie niczy kontekst u ywania rodków odurzaj cych od dorastania do

wczesnej dorosło ci. Alkoholizm i Narkomania 14/ 4, 553-564.

St pie E. (2001) Czynniki ryzyka kontaktów z narkotykami w okresie od dorastania do

wczesnej dorosło ci (Badania katamnestyczne)” Alkoholizm i Narkomania” Tom 14, Nr 3;

407-419.

Szyma ska J. (1999) Rozpoznawanie i diagnozowanie problemów uczniów zagro onych

uzale nieniem, w: Psychologia praktyczna w systemie o wiaty. Praca zbiorowa pod redakcj

Krystyny Ostrowskiej. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Srony www:

www.narkotyki.org

www.escupal.pl

www.narkotyki.pl

www.kbpn.gov.pl

www.e-grajewo.pl

www.nastolatek.pl

www.emedicine.com

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zagrożenie narkomanią w szkole
narkotyki w szkole - konferencja, Narkomania
projekt o narkomanii(1)
szkolenia bhp
Mobbing w szkole
Szkolenie BHP Nowa studenci
Technologia informacji i komunikacji w nowoczesnej szkole
9 1 18 Szkolenie dla KiDów
Narkomania w nutri i farmakogenomice
organizacja ucząca się szkolenia pracowników
Ochrona prawa własności intelektualnej szkoleni e (1) 0
9 Narkomanie
Szkol Metodyka szkolenia Bhp

więcej podobnych podstron