Problemy humanizacyjne

społeczno- wychowawcze

zakładu pracy; poradnictwo,

orientacja zawodowa

Andragogika

Uniwersytet Mikołaja

Kopernika w Toruniu

Collegim Medicum im.

Ludwika Rydygiera w

Bydgoszczy

Wydział Nauk o Zdrowiu

Pielęgniarstwo II st.

…Humanizacja pracy to całokształt

przemian dotyczących stosunków do

pracy uwarunkowanych pracą i

postępem naukowo- technicznym

prowadzącym do nadania warunkom

pracy człowieka charakteru

humanistycznego…

Celowe przekształcanie pracy w pierwszy

obowiązek i wartość samą w sobie to

humanizacja pracy i jaj skutków.

Elementami humanizacji pracy

i jej warunków są:

1.

Widzenie człowieka jako podmiotu pracy

2.

Przezwyciężenie istniejącego podziału pracy na fizyczną i

umysłową przez nieustanne podwyższanie wykształcenia

ogólnego i zawodowego

3.

Zapewnienie bezpieczeństwa podczas wykonywania pracy,

które powinno odpowiadać podstawowym wymogom

zdrowotnym

4.

Skracanie dnia roboczego przez udoskonalanie techniczne, a

także kultury pracy

5.

Ciągła wymiana stanowisk pracy, gwarantująca prawidłową

relacje: człowiek- maszyna

6.

Czynny udział pracowników w kontrolowaniu procesów

społecznych, technologicznych

7.

Zwiększenie czasu wolnego, z przeznaczeniem na

wypoczynek, relaksację i doskonalenie własnej osobowości

8.

Czynienie z pracy podstawowego miernika wartości człowieka

Problemy humanizacyjne

zakładu pracy

- Trudności związane ze specyfiką

zakładu pracy

- Trudności związane ze strukturą

załogi

- Trudności związane z cechami

osobowości pracowników powołanych
do prowadzenia działalności
humanizacyjnej

Pracownik, który realizuje działania o dużym

stopniu złożoności wymagających dobrego

przygotowania, poziomu wiedzy i

umiejętności zawodowych będzie widział

potrzebę podnoszenia kwalifikacji przez

doskonalenie zawodowe.

Natomiast pracownik wykonujący proste

czynności na taśmie, funkcjonujący

nawykowo nie będzie odczuwał potrzeby

pracy nad sobą, jego postawa może być

bierna i niechętna do organizowanych form

pracy szkoleniowej i wychowawczej w

zakładzie.

Praca zorganizowana dostosowana do

rzeczywistych możliwości człowieka,

mająca właściwości

osobowościowotwórcze i społecznotwórcze

zawiera największe walory wychowawcze.

Natomiast trudności wychowawcze mogą

nastręczać warunki lokalowe zakładu pracy

w tym warunki klimatyczne- oświetlenie,

akustyka, natężenie promieniowania

elektromagnetycznego, oraz barw ścian w

pomieszczeniach pracowniczych.

- Niewłaściwe ukształtowanie pomieszczeń jest

przyczyną zmniejszonej wydajności pracy, zwiększa

wyczerpanie rezerw biologicznych organizmu, zwiększa

obciążenie fizyczne i psychiczne co powoduje

utrudnienie oddziaływania wychowawczego i

humanizacyjnego.

- Trudności związane ze specyfiką zakładu pracy

stanowią trudności wynikające z bazy technicznej i

materiałowej. System społeczny zakładu pracy jest

złożony na skutek występowania różnych grup

pracowniczych. O złożoności decyduje duża liczebność

załogi. W skład grupy wchodzą różne jednostki pod

względem wieku, stażu pracy, wykształcenia ogólnego i

zawodowego, stosunku do pracy, pełnionych ról

zawodowych i społecznych, stosunku do własności

społecznej itd.

Dużej liczebności załogi w pracy

wychowawczej i humanizacyjnej mogą

przeszkadzać następujące zjawiska:

• Utrudniony kontakt pracowników ze sobą, a także w

relacji pracownik- kierownictwo zakładu, bark

trwałych więzi, przejawy osamotnienia

• Osłabienie więzi z zakładem w wyniku nie ogarnięcia

przez pracownika całości problemów w zakładzie, co

powoduje osłabienie poczucia odpowiedzialności za

prawidłowe funkcjonowanie i rozwój

• Tworzenie się grup nieformalnych, często

działających na szkodę zakładu pracy

• Utrudnione integrowanie załogi
• Zmniejszona podatność na oddziaływania

wychowawcze i humanizacyjne

Trudności w pracy spowodowane

zróżnicowaniem wieku pracowników:

Pracowników starszych może charakteryzować:
- Brak zainteresowania działalnością oświatową i

wychowawczą zakładu pracy

- Przedkładanie interesu osobistego nad interes

społeczny

- Wchodzenie w związki nieformalne
U pracowników młodych może wystąpić:
- Bezkompromisowość (tzn. porywy młodości)
- Brak silnego powiązania z zakładem pracy
- Dążenie do zmian
- Chęć zdobywania dyplomów coraz wyższego

stopnia a nie wyższych kwalifikacji

Trudności wychowawcze związane z

zróżnicowanym wykształceniem i

poziomem kwalifikacji dotyczą:

• Braku wiary we własne siły i możliwości

oraz niedocenianie własnych wartości u
ludzi z najniższym wykształceniem

• Zbyt duże aspiracje, oczekiwania oraz

wyobrażenia o swoich możliwościach u
ludzi z najwyższym wykształceniem

• Obojętność, a nawet niechęć do

podwyższania kwalifikacji u ludzi ze
średnim wykształceniem i o przeciętnym
poziomie kwalifikacji

Trudności spowodowane działaniem

określonych stereotypów

dynamicznych, konserwatyzm myślenia
i działania lub nieodpowiednie postawy

ludzkie.

Może to w sposób nieodpowiedni

wpłynąć na modernizację zakładu,
czy przeszkodzić w podejmowaniu
nowych zadań.

Trudności związane z właściwościami

osobowymi ogółu pracowników, oraz

też pracowników prowadzących

działalność społeczno wychowawczą.

Trudności mogą być spowodowane:
- Cechami charakterologicznymi takimi jak: nieśmiałość,

nadmierna pewność siebie, impulsywność, brak

systematyczności, brak uczciwości co utrudnia

nawiązanie kontaktu z pracownikami

- Zbyt małą wiedzą zawodową w odniesieniu do

własnych obowiązków , jak i działalności zakładu

- Niewystarczającymi umiejętnościami zawodowymi

potrzebnymi do organizowania i prowadzenia działań

zawodowych

- Zbyt małymi zasobami wiedzy ogólnej i doświadczenia

społecznego, co jest niezbędne do określenia

stosunku do świata wartości, społeczeństwa, drugiego

człowieka, samego siebie, do świata przyrody i kultury

Zadaniem właściciela i kierownika

zakładu pracy jest zatroszczenie się
aby pracownicy zatrudnieni w
określonych zawodach i
specjalnościach gwarantowali swoją
wiedzą, osobowością i postawą
pozytywne i złożone działania
społeczno wychowawcze.

Decyzja zawodowa jest jedną z pierwszych

poważnych decyzji, której skutki rzutują na całe

życie człowieka. W obecnych czasach człowiek

staje przed koniecznością zmiany zawodu czasem

kilkakrotnie, co nie zmniejsza ważności

początkowej decyzji. Każda decyzja pozostawia

ślad w psychice człowieka, co pociąga określone

konsekwencje.

Decyzja zawodowa powinna być samodzielna,

świadoma i dobrowolna. Wybór zawodu nie jest i

nie powinien być decyzją wyizolowaną. Praca

zawodowa ma wielki wpływ na kształtowanie

osobowości człowieka.

Młodzież podejmująca decyzję

zawodową powinna zaznajomić się z

informacjami które dotyczą:

1.

Przedmiotu decyzji przyszły zawód- wybieranie koncepcji życia i

„dopasowanie” do niej zawodu

2.

Znajomość własnych rozwiązań zależy od stopnia realizacji

zadania, gdzie jest ważne ukształtowanie umiejętności samopoznania

i samooceny

3.

Realność różnych rozwiązań wiąże się z wiedzą o tym jak na

podstawie znajomości zawodów i samego siebie dokonywać wyboru,

najwłaściwszych rozwiązań

4.

Ewentualne konsekwencje prawidłowej i nieprawidłowej

decyzji ważne jest myślenie perspektywiczne, przemyślane

dokonanie wyboru, podjęcie decyzji oraz umiejętność przewidywania

skutków, konsekwencji jakie za sobą decyzja może pociągnąć

5.

Dobór metod realizowania podjętej decyzji i weryfikacji jej

nieprawidłowości poprawność i prawidłowość decyzji może być

tylko wtedy sprawdzona gdy decyzja jest realizowana- przekazanie

informacji o kryteriach pozwalających na sprawdzenie ich

prawidłowości

Źle wybrany zwód i szkoła przygotowująca do niego nie tylko nie

satysfakcjonuje, oraz stwarza sytuację stresową i stany frustracyjne.

Poradnictwo i doradztwo zawodowe to procesy

celowego oddziaływania na jednostkę zbliżającą

się do podjęcia decyzji o wyborze zawodu lub

pracującą zawodowo, lecz nastawioną na

uzyskiwanie coraz lepszych wyników własnej pracy.

W zakładzie pracy pewną rolę w dziedzinie

poradnictwa zawodowego mogą spełniać: doradca

zawodowy, mistrz do spraw adaptacji społeczno-

zawodowej, psycholog, socjolog, pedagog pracy

oraz inni pracownicy służby pracowniczej.

Poradnictwo zawodowe dla osób czynnie pracujących

ma zastosowanie jako dążenie do mistrzostwa w

zawodzie.

Na orientację zawodową składają się

czynniki przyporządkowujące sprawy

terminologiczne:

• Okres oddziaływań zapoznawczych
• Zakres oddziaływań

zawodoznawczych

• Formy i metody oddziaływań

zawodoznawczych oraz

• Wyniki oddziaływań

zawodoznawczych

Wyróżnia się etapy charakteryzujące całość

działań w w/w zakresie:

1.

preorientacja zawodowa- traktowana jako układ

przyporządkowanych i celowych oddziaływań co umożliwia

zdobycie wiedzy o zawodach (dotyczy głownie dzieci)

2.

Orientacja szkolna i zawodowa- to celowy i zorganizowany

sposób skierowany do uczniów szkół podstawowych i średnich

mających zastosowanie przed podjęciem decyzji o wyborze

zawodu

3.

Orientacja zawodowa- prowadzona w sposób celowy i

zorganizowany wśród uczniów szkół podstawowych i

ogólnokształcących, którzy stoją przed decyzją wyboru

zawodu i decyzji zawodowej

4.

Orientacja i poradnictwo zawodowe- prowadzone w

szkole zawodowej w celu poszerzenia wiedzy o danym

zawodzie

5.

Poradnictwo zawodowe- dotyczy osób czynnych zawodowo

w celu osiągnięcia mistrzostwa w zawodzie, o charakterze

doradczym, lub gdzie osoba staje przed koniecznością zmiany

i wyboru zawodu

cd.

6. Reorientacja zawodowa-

stosowana u osób u których
występuje przekwalifikowanie
zawodu.

7. Selekcja zawodowa- stosowana

przy wyborze zawodu i weryfikacji
przydatności do zawodu osób
pracujących zawodowo.

Współczesne poradnictwo zawodowe jest to system

działań ujętych w ramach instytucji publicznych

mających na celu pomoc w trafnym wyborze

zawodu.

• Krótkotrwałe, czasem jednorazowe badanie

przydatności zawodowej i na jej podstawie

udzielanie porad

• To pomoc osobom bezrobotnym i poszukującym

pracy w planowaniu i organizowaniu ich życia

zawodowego

• Pomoc jednostce w planowaniu i realizowaniu drogi

zawodowej takiej, która zapewni człowiekowi

satysfakcję

W procesie orientacji zawodowej i poradnictwa

zawodowego podstawową rolę odgrywają rodzice,

koleżeństwo, nauczyciele

Poradnictwo zawodowe

Wyróżniamy dwa nurty w doradztwie

zawodowym:

- Preorientacja zawodowa np.

Ochotnicze Hufce Pracy, młodzież
poradni wychowawczo- zawodowej,
szkolny doradca zawodowy

- Doradztwo zawodowe dla dorosłych-

Urząd Pracy, biuro pośrednictwa pracy

Doradztwo zawodowe dla

dorosłych

• Otwarte (niezależne od pracodawcy)
• W miejscu pracy (finansowane przez pracodawcę,

stanowi część kultury organizacyjnej

Otwarte:
Cele- optymalizacja alokacji ludzi w strukturze

zawodów; wsparcie w osiągnięciu identyfikacji

zawodowej, promocja zdrowego stylu życia

W miejscu pracy (dwie główne formy):
- Interwencja kryzysowa i radzenie sobie ze

stresem

- Doradztwo prewencyjne zmiany organizacyjne

natury wewnętrznej lub zewnętrznej

Ogólne cele psychologiczne w

doradztwie zawodowym.

• Identyfikacja faktycznego położenia

zawodowego i życiowego

• Ewaluacja doświadczenia zawodowego i

kwalifikacji

• Inwentaryzacja i ocena zainteresowań

zawodowy

• Analiza potencjału osobowości i uzdolnień

intelektualnych

• Ewaluacja indywidualnych wartości,

potrzeb i motywacji

Główne różnice między preorientacją

zawodową a doradztwem dla dorosłych.

Preorientacja

zawodowa

Doradztwo zawodowe

Wybór kariery, a nie

konkretnej pracy

Konsekwentny wybór i

zmiana zawodu

Wybór otwarty, praktycznie

wszystkie możliwości

kariery

Wybór wymuszony

wiekiem, doświadczeniem,

rynkiem pracy,

dysfunkcjami

Brak osobistego

doświadczenia

zawodowego

Doświadczenie zawodowe i

historia pracy

Brak symptomów

nieprzystosowania

Problemy przystosowawcze,

wypalenie,

niepełnosprawność,

dwuzawodowość rodziny,

kryzys

Orientacja zawodowa

Orientacja zawodowa to proces pomagania

jednostce w poznaniu i wykorzystaniu

własnego potencjału edukacyjnego,

zawodowego i psychologicznego, tak by

osiągnęła ona optymalny poziom zadowolenia

z siebie i była jednocześnie społecznie

użyteczna.

Założenia

- Każda jednostka ma prawo do kształtowania

własnej przyszłości

- Społeczeństwo powinno zadbać o zapewnienie

jednostce wyboru zawodowego zgodnego z jej

oczekiwaniem

Poradnictwo zawodowe wg.

Pattersona

• Wynika z potrzeb klienta, który sam aktywnie poszukuje

pomocy

• Celem jest zapewnienie klientowi prawa do wolnego

wyboru i autonomii działań

• Podstawową formą pracy jest rozmowa

• Ważną umiejętnością jest słuchanie

• Ważną cechą doradcy jest postawa rozumiejąca wobec

problemów klienta

• Poradnictwo odbywa się w atmosferze prywatności i

zaufania

Czynniki wewnętrzne:

- Wiedza o prawach rządzących rynkiem pracy

- Znajomość specjalistycznych metod i standardów

rekrutacji pracowników

- Umiejętność utrzymania pracy

Działalność humanistyczna i wychowawcza

wyklucza żywiołowość i przypadkowość.
Powinna przede wszystkim doprowadzić do
ukształtowania więzi z zakładem pracy,
świadomej aktywności załogi w działalności
społecznej, identyfikacji z zawodem i
zakładem pracy, wzrostu wydajności,
integracji pracowników oraz kształtowanie
postaw współodpowiedzialności za
prawidłowe i skuteczne funkcjonowanie
zakładu.

Bibliografia

- Wiatrowski Z. podstawy pedagogiki

pracy. Wydawnictwo uczelniane WSP w
Bydgoszczy, 1994

- Wiatrowski Z. Gerlach R. podstawowe

idee i twierdzenia pedagogiki pracy
oraz ich percepcja i realizacja
społeczna. Wyższa Szkoła Pedagogiczna
w Bydgoszczy, 1900

Dziękujemy za

uwagę! 