1.Cel, zakres i kompetencje poradnictwa
Poradnictwo to wspomaganie, podtrzymywanie i wspieranie rozwoju który może mieć charakter naprawczy.
Cel to optymalizacja stanu rzeczy, usuwanie zaburzeń i profilaktyka. Przygotowane jest na przygotowanie jednostki do aktywnego życia poprzez wykrywanie i korygowanie braków rozwojowych, rozwijanie zdolności i rozbudzanie zainteresowań. Celem jest też optymalizowanie procesu przygotowania do pracy zawodowej, ukazywanie perspektyw i stymulowanie aspiracji. Przygotowanie do spędzania czasu wolnego i aktywnego uczestnictwa w kulturze, rozwijanie własnej osobowości poprzez wskazywanie możliwości samokształcenia i wszechstronnego doskonalenia
Zakres:
-zmierza do udoskonalenia procesu wychowania poprzez poszukiwanie odpowiednich środków
-poprawia funkcjonowanie procesów społecznych
Koncepcje:
-komponent złożonego procesu wspierającego dynamiczny rozwój osoby jest to funkcja wychowania traktowana jako indywidualny i bezpośrednie źródło pomocy, który pomaga rozwijać jego problem
-systematyczna pomoc osobie w tworzeniu i określaniu planów dostosowanych do sytuacji i możliwości własnych. Porada jest techniką pomagania dzięki niej doradca darzy do przekonania odbiorcy do wykorzystania własnych możliwości i samooceny
-technika kierowania dzieckiem w normalnym środowisku wychowawczym ułatwiające pomoc w szybkim dostosowaniu się do oczekiwań społecznych
-metoda polegająca na takim prowadzeniu osoby że zaczyna sama szukać odpowiedzi na nurtujące ja pytania
2.Komunikowanie interpersonalne jako proces transakcyjny, zasady transakcyjne
-jako proces jest zjawiskiem stale rozwijającym się i dynamicznym. Składniki znajdują się w stanie nieustannej zmiany a ta ciągłość jest czymś nieuniknionym i normalnym, można to przedstawić jako układ kolisty i ciągły. Jest to transmisja inf. do mówiącego, słuchającego i odwrotnie. Składniki są w interakcji i to powoduje skutki
-jako wzajemna zależność składników komunikacji są zależne i wpływają na siebie i zostają w związku ze sobą np. nie może być źródła inf. bez odbiorcy. Zmiana w jednym z składników powoduje zmiany w innych . Związane jest to z niepowtarzalnością wszystkich międzyosobowych interakcji, które stanowią dla uczestników nowe doświadczenie bo nie istnieją relacje które można powtórzyć w taki sam sposób
-jest czynnością złożoną i określa dwie zasady. Komunikowanie jest procesem w niczym nie przypomina prostej i jednostronnej czynności oraz komunikowanie jest czynnością złożona ponieważ zawiera w sobie wiele składników i zmiennych pośredniczących (pojawia się czynnik emocjonalny)
-jako zachowania i reakcje uczestników które tworzą całość gdzie każda osoba zachowuje i reaguje jako całość. Chodzi o strefy naszego bytu gdzie reagujemy w zależności od tego jakie sfery poruszy w nas. Opierają się nie tylko na języku ciała ale na całym naszym wnętrzu (emocjach, przeżyciach)
Zasady:
*komunikacja jest nieuchronna czyli nikt nie może się nie komunikować. Nasze ciało i gesty mówią o naszym zachowaniu. Komunikaty przekazujemy zawsze, gdyż mówi też nasze ciało. Inną formą interakcji jest odzwierciedlenie podczas komunikacji często mimowolnie odwzorowujemy zachowanie drugiej osoby i dostosowujemy się do jej sposobu komunikacji. Odzwierciedlenie oznacza zainteresowanie i chęć kontynuowania interakcji
*komunikowanie jest nieodwracalne czyli gdy inf. została przekazana to nie możemy jej odwrócić. Może ona przebiegać w jednym kierunku i może ona być zmodyfikowana
*komunikacja ma dwa aspekty treści i reakcji, treści to gdy komunikujący opisuje realny świat i jednocześnie opisuje charakter istniejących miedzy nimi zależności. Relacja to status do których uczeń musi się dostosować
*komunikacja wymaga wzajemnego dostosowania się do stron czyli dostosowanie się do minimum dwóch podmiotów aby było skuteczne. Trudności mogą spowodować dystans generacyjny i spowodowane jest tym że każda strona ma inne doświadczenia, różnice w słownictwie. Częścią nauczenia się jest poznanie
*interakcje określone są przez interpunkcje czyli pojedyncze przypadki które składają się na ciąg transakcji a są dzielone na przypadki dla wygody. Nie jest łatwo określić co jest przyczyną, skutkiem i bodźcem bo każde wydarzenie coś wywołuje i kończy. Taka kom. Może być myląca bo jest ona określana jako wyznaczanie przy pomocy znaków interpunkcyjnych sekwencją zdań
*interakcje mogą być systematyczne lub/i komplementarne czyli oparta jest na zasadzie różności gdzie nikt nie jest na górze ani na dole. Jest na takim samym poziomie i nie ma poczucia niższości. Każda ze stron szanuje się jako istotę ludzką. Opiera się na przeciwnym założeniu gdzie jedna osoba przejmuje zasadę dominacji a druga podporządkowania i zależności. W takiej relacji różnice są maksymalizowane i te osoby są zaangażowane w sytuacje różnego typu
3.Cele w poznawczych sytuacjach komunikacyjnych, kompetencje komunikacji (zasady kom. Werbalnej, filtry kom. błędy w ocenie)
Cele:
*zrozumienie- dokładnie odebranie sygnałów zamierzonych, komunikowanie jest efektywne gdy odbiorca dokładnie zrozumie inf. Które nadawca przekazał. Do przeszkód w skutecznym kom. Należy niecałkowite , niepełne zrozumienie treści w przekazanym tekście
*tworzenie przyjemnego klimatu- nikt nie będzie chciał mówić o sobie jeśli nie będzie się dobrze czół w towarzystwie, chodzi o to by komunikat nie tylko był informacja ale też przyjemnością
*wpływanie na postawy- jest to chęć korygowania nastawienia drugiej osoby lub wywieranie wpływu na postawy innych
*poprawa związku relacji jakie nas wiążą- konflikty rozwiązywane są poprzez rozmowę, dążenie do poprawy relacji. Same treści nie decydują o efektywności poprawy kiedy stosunki ludzkie są zakłócone to precyzyjnie sformułowane porady nie przyniosą efektu
*działanie- komunikacja prowadzi do skłonienie drugiej osoby do działania pozytywnego. Jest to najtrudniejszy cel bo zakłada poznanie celu i ich osiągnięcie
Kompetencje komunikacji określa umiejętność skutecznego porozumiewania się za pomocą języka a wypowiedzi pełnią różnorodne funkcje: poznawczą, ekspresywna, faktyczną, metajęzykową
Zasady komunikacji werbalnej:
-poprawność dramatyczna
-zrozumiałość
-ekonomiczność
-ekspresyjność
-uprzejmości i aprobaty
-skromności
-atrakcyjność treści
Filtry w komunikacji
-para język to wysokość, ton, tępo głosu
-meta komunikaty to używanie słów oczywiście, naprawdę, naturalnie
-rozpraszające myśli to używanie odpowiedniej ilości słów na minutę
-przerost formy nad treścią to forma nie przerastająca treści
Błędy w ocenianiu
-efekt pierwszeństwa to najlepiej oceniane pierwsze osoby
-efekt świeżości to najlepiej oceniane ostatnie osoby
-efekt uporczywości to trudność zmiany pierwszego wrażenia
-efekt stereotypu estetycznego to wysoce oceniane osoby eleganckie
-projekcja to przenoszenie własnych cech na innych
-kontaktu to wspólnie spędzony czas wpływa na ocenę
4.Komunikaty niewerbalne i interakcyjne
Niewerbalne to mowa ciała które nadawane i odbierane są przez ludzi na wszystkich kanałach jednocześnie. Informują o podstawowych stanach emocjonalnych, interakcjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy
Rodzaje:
-mimika twarzy
-gestykulacja
-emblematy to gest zastępujący słowo
-regulatory reagują i towarzysza wypowiedzi
-ilustratory
-adaptatory gesty pomagające przystosować się do sytuacji
-zachowania przestrzenne to odległość miedzy rozmówcami
-czynniki para lingwistyczne to ton, tempo, intonacja głosu
-powierzchowność to ubrania, dodatki, makijaż
-stany fizjologiczne to łzy, rumieńce
-budowa ciała to szerokie plecy, kości które wskazują o stylu życia
-postawa ciała która wyraża relacje interpersonalne
-oczy to kontakt wzrokowy
Interakcyjne to dystans miedzy rozmówcami
-strefa intymna do 0,5 m po naruszeniu pojawia się psychiczne dystansowanie czyli odwrócenie twarzy, stawanie bokiem. Ludzie w dobrym kontakcie przyjmują spontaniczne tę samą postawę w sytuacjach innych odbieramy nie chętnie poklepanie po ramieniu
-strefa osobista od 0,5 do 1,20 m jeśli nie wiążą nas więzi rodzinne. Jest on zmienny i zależy od wzorców kulturowych. W sytuacjach społecznych jest komunikatorem i informatorem
-dystans społeczny od 1,20 do 3,50 m jest wtedy gdy mamy subiektywne poczucie wobec jednostki a do odbierania rozmowy używamy słuchu i wzroku, mowa jest gramatyczna i sformalizowana
-dystans publiczny od 3,50 do 7,50 m ludzie nie maja poczucia kontaktu z osobą i tak kontaktujemy się z osobami publicznymi. Wzrok obiera informacje a wypowiedzi są formalne, gramatyczne
5.Poradnictwo wychowawcze i zawodowe
Wychowawcze to ogół poczynań różnych osób, instytucji i organizacji które zainteresowane są sprawami prawidłowego rozwoju i wychowania dzieci i młodzieży a także prawidłowego wychowawczego funkcjonowania rodziny
Przedmiotem jest doskonalenie procesu wychowania jednostki, może być też jednostka, grupa społeczna, instytucja, określone środowisko społeczne
Zawodowe to proces dotarcia w której doradca pomaga osiągnąć leprze zrozumienie samego siebie w odniesieniu do środowiska pracy aby umożliwić realny wybór lub zmianę zatrudnienie oraz osiągnąć przystosowanie zawodowe. Może być udzielane osobom poszukujących pracy gdzie udziela się inf. o zawodach, rynku pracy lub ułatwia wybór i zmianę kwalifikacji. Udzielana jest też pracodawcom którym pomaga wybrać kandydatów do pracy lub rozpoznać jakie pracownik może spełnić zadania
Celem jest:
-doskonalenie procesu przygotowania jednostki do aktywności społecznej poprzez wykrywanie, korygowanie braków rozwojowych i rozwijanie zdolności
-przygotowanie do spędzania czasu wolnego i aktywnego uczestnictwa w kulturze, do rozwijania własnej osobowości kulturalnej poprzez wskazanie możliwości samokształcenia
-optymalizowanie procesu przygotowania życia społecznego, pełnienia ról społecznych, przyswajania norm i zasad regulujące współżycie międzyludzkie
Funkcje: motywacyjna, poznawcza, kreatywna, diagnostyczna, informacyjna, terapeutyczna
6.Poradnictwo małżeńskie i rodzinne
Zadaniem jest pomoc w zachowaniu i rozwoju więzi emocjonalnych, pomoc w podjęciu odpowiedzialnego rodzicielstwa, pomoc w sytuacjach konfliktowych i pomoc w zadaniach wychowawczych
Specyfiką doradztwa jest rozpatrywanie, przeglądanie, odkrywanie aspektów które małżeństwo nie dostrzega bez dyktowania obowiązków i powinności. Ocena moralna doradcy nie skierowana jest wprost do klienta
Przedmiot:
-wspomaganie małżonków i całej rodziny w ich funkcjonowaniu we właściwych rolach oraz ich zadaniach wobec społeczeństwa i w rozwiązywaniu trudności uniemożliwiających realizacje wskazanych ról i zadań
-porada ma za cel nie tylko wskazać jak postępowań ale także oddziaływać lub współdziałać w modyfikowaniu osób
-odnosić się do wielu dziedzin czyli nie tylko porad wychowania ale też psychologii, prawa, socjologii
Zagrożenia:
-niedojrzałość to błędne oczekiwania, brak odpowiedzialności
-reakcje w sytuacjach trudnych to brak mieszkania, niskie zarobki , bezrobocie
-nieumiejętności to nieprzygotowanie do nowej sytuacji, nieakceptacja wad partnera
-brak znajomości kontaktu to nieumiejętności radzenia sobie z konfliktami