Psychologia społeczno wychowawcza.

Temat: Grupa w szkole.

Konformizm

Konformizm: zmiana w zachowaniu na skutek rzeczywistego lub wyobrażonego wpływu innych ludzi.

Informacyjny wpływ społeczny

W wielu sytuacjach życiowych ludzie nie wiedzą jak reagować albo co myśleć; w zdefiniowaniu sytuacji pomaga pytanie innych i obserwacja ich zachowania - jest to informacyjny wpływ społeczny.

Informacyjny wpływ społeczny: wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu, ponieważ spostrzegamy te osoby jako źródło informacji, dające wskazówki dla naszego zachowania; dostosowujemy się, ponieważ wierzymy, że cudza interpretacja niejasnej sytuacji jest bardziej poprawna niż nasza.

Muzafer Sherif, przebieg eksperymentu

Osoba badana była umieszczona w bardzo ciemnym pomieszczeniu, w którym na ścianie wyświetlano pojedynczy, nieruchomy punkt światła. W takich warunkach człowiek ma złudzenie, że punkt ten jest w ruchu (efekt autokinetyczny). Sherif prosił badanych o oszacowanie odległości, o jaką przesuwa się ów punkt. Osoby badane nie wiedziały, że w rzeczywistości punkt ten jest nieruchomy. Indywidualne szacunki mieściły się w granicach od 2,5 cm (1 cal) do 25 cm (10 cali). Rozpiętość indywidualnych oszacowań była duża.

Właściwy eksperyment polegał na łączeniu badanych w trzyosobowe grupy, w których obserwowali punkt światła. Następnie proszono ich o oszacowanie odległości o jaką przesuwał się punkt. Okazało się, że gdy ludzie byli w grupie, oszacowania były uśrednione i przyjęte przez wszystkich członków grupy jako własne. Nie pojawiały się różnice między badanymi w ocenianiu przesunięcia punktu.

To zjawisko nazywane jest konformizmem informacyjnym – badani dostosowywali swoje oszacowania do normy wypracowanej przez grupę, rezygnując z indywidualnych ocen, milcząco zakładając, że zdanie wypracowane przez grupę jest bardziej adekwatne niż ich indywidualne oceny. W sytuacji niepewności i braku obiektywnych danych źródłem informacji o rzeczywistości staje się zachowanie innych ludzi.

prywatna akceptacja: dostosowanie się do zachowania innych ludzi bez prawdziwego przekonania o tym, że to co oni robią lub mówią jest słuszne (czyli ludzie zaczynają wierzyć w definicję sytuacji, której nauczyli się od innych).

publiczny konformizm: dostosowanie się publiczne do zachowania innych ludzi, bez konieczności wiary w to, co robimy lub mówimy

Wykorzystywanie innych osób do definiowania rzeczywistości społecznej może mieć również duży wpływ na emocje.

• przemiany i kryzysy

Zdarza się, że w oparciu o nową wiedzę otrzymaną od grupy człowiek doświadcza przemiany - nagłej zmiany w pojmowaniu swojego życia; często przed taką zmianą odczuwa on niezdecydowanie, zakłopotanie i niezadowolenie ze swojego życia; nowe przekonania są postrzegane jako lepsze i bardziej użyteczne.

Orson Welles

W 1938r. przedstawił w radiu słuchowisko „Wojna światów”; była ona tak realistyczna, że kilka tysięcy Amerykanów uległo panice.

Dlaczego? aktorzy wiarygodnie naśladowali wiadomości radiowe, a wiele osób opuściło początek audycji, ponieważ na innej stacji kończył się właśnie popularny program; drugim powodem było informacyjny wpływ społeczny: wiele osób słuchało programu razem ze znajomymi i rodziną, i widząc swoje reakcje, wzajemnie się „nakręcali”, ponadto interpretowali otaczającą rzeczywistość w kontekście tych wiadomości.

Indukowanie: szybkie rozprzestrzenianie się emocji lub zachowań w tłumie, kiedy człowiek znajdzie się w niejasnej sytuacji, będzie się odwoływał do interpretacji innych ludzi.

Konformizm informacyjny nie sprawdza się:

Wykorzystanie innych jako źródła informacji może być niebezpieczne - zależność od innych może prowadzić do sformułowania nieadekwatnej definicji sytuacji.

Psychoza tłumu: pojawienie się w grupie ludzi podobnych fizycznych symptomów bez znanej fizycznej przyczyny (forma indukowania):

jedna lub więcej osób informuje innych o pojawieniu się pewnych dolegliwości fizycznych otoczenie

formułuje wytłumaczenie (nowa definicja sytuacji) definicja rozprzestrzenia się coraz więcej osób sądzi, że odczuwa te same objawy symptomy i ich wyjaśnienie stają się bardziej wiarygodne rozprzestrzeniają się szerzej...

Duże znaczenie w podobnych zjawiskach mają media.

Kiedy ludzie podporządkowują się informacyjnemu wpływowi społecznemu:

• kiedy sytuacja jest niejasna: brak pewności, wiedzy

• kiedy sytuacja jest kryzysowa: brak czasu na zastanowienie, trzeba działać natychmiast

• kiedy inni ludzie są ekspertami

Opieranie się informacyjnemu wpływowi społecznemu

czyli pytania jakie powinniśmy sobie zadać zasięgając informacji od innych:

• czy rzeczywiście wiedzą więcej o tym co się dzieje?

• czy jest w pobliżu ekspert?

• czy działania tych ludzi i ekspertów wydają się sensowne?

• czy zachowanie to jest w zgodzie z moim rozsądkiem i wewnętrznemu rozeznaniu?

Normatywny wpływ społeczny

Normy społeczne: ukryte lub jasno sprecyzowane reguły grupy dotyczące akceptowanych zachowań, wartości i przekonań jej członków.

Grupa ma pewne oczekiwania co do zachowania się jej członków; osoby które się do nich nie stosują, są odbierane jako inne, niedostępne albo nawet dewiacyjne (może być ośmieszany, karany i odrzucany przez grupę). Ludzie jako istoty społeczne potrzebują wsparcia emocjonalnego od innych i dzielenia się z innymi doświadczeniem. Poczucie społecznej wspólnoty jest podstawową potrzebą człowieka.

Normatywny wpływ społeczny: wpływ innych ludzi który prowadzi nas do konformizmu, ponieważ chcemy być przez nich lubiani i akceptowani.

Eksperyment z trzema liniami Ascha:

Asch prosił ochotników, którzy zgłosili się do jego eksperymentu, aby jak najdokładniej przyjrzeli się trzem liniom (A, B, C) i zadecydowali, do której z nich najbardziej podobny jest odcinek X narysowany obok.

W rzeczywistości odcinki X i C były tej samej długości, a badani nie mieli co do tego żadnych wątpliwości, jeśli siedzieli sami przed ekranem. W takich warunkach 98% badanych udzielała odpowiedzi: "X jest najbardziej podobny do C".

Odpowiedzi badanych dramatycznie zmieniały się, gdy badanie przeprowadzane było grupowo. Asch podstawiał 7 osób, które w przekonaniu rzeczywistej osoby badanej były także ochotnikami, choć naprawdę byli to wynajęci przez Ascha aktorzy. W pierwszych dwóch próbach (z innymi kartami niż ta przedstawiona na rysunku) aktorzy mieli udzielać prawidłowej odpowiedzi. W trzeciej próbie mieli natomiast mówić: "X jest najbardziej podobne do A". W takich warunkach ok. 2/3 rzeczywistych osób badanych (a niekiedy nawet 3/4 w zależności od innych czynników) przynajmniej raz zmieniała zdanie i również twierdziła, że "X jest podobne do A" (badani przechodzili "próby spostrzegania" w grupie kilkakrotnie).

Psychologów (włącznie z samym Aschem) zaskoczyły tak duże procenty osób podporządkowujących się zdaniu grupy, przy nieobecności wyraźnego nacisku grupowego. Badani mieli bowiem wiele powodów, dla których nie powinni podporządkowywać się zdaniu grupy:

Odcinki nie były równe, co do czego nikt z badanych nie miał wątpliwości.

Badani zgłaszali się na ochotnika do eksperymentu, którego rzekomym celem było "sprawdzenie dokładności spostrzegania". Brali pieniądze za uczestniczenie w eksperymencie. W związku z tym powinno im zależeć na tym, aby eksperymentator dostał rzetelne dane ("czego nie robi się dla nauki!")

Badani nigdy wcześniej nie widzieli innych uczestników grupy.

Było bardzo mało prawdopodobne, aby w przyszłości ponownie spotkali się w tej "przypadkowo" stworzonej grupie.

Mimo to badani zmieniali swoje zdanie i kłamali, mówiąc to co inni członkowie grupy. Asch zinterpretował ten wynik jako objaw uległości wobec większości - konformizmu - motywowanego lękiem przed odrzuceniem przez grupę oraz pragnienia bycia akceptowanym przez członków grupy. Jest to główny motyw tak zwanego konformizmu normatywnego. Taki konformizm polega na skłonności do podporządkowywania się niepisanym normom obowiązującym w danej grupie w obawie przed byciem wykluczonym z niej.

W odróżnieniu od informacyjnego wpływu społecznego, presja normatywna zwykle prowadzi do publicznego konformizmu bez udziału prywatnej akceptacji.

Konformizm ze względów normatywnych pojawia się ze względu na niechęć do narażania się na dezaprobatę innych (nawet jeśli są duże szanse, że nigdy więcej ich nie spotkamy).

Konsekwencje opierania się normatywnemu wpływowi społecznemu:

Etapy reakcji grupy na dewianta:

1. monitorowanie: próba „zapędzenia z powrotem do grupy” głównie przez nasilenie komunikowania się

2. przekonywanie: komentarze, dyskusje, nakłanianie do podporządkowania się

3. odrzucenie: zmniejszenie natężenia komunikowania się

Stanley Schachter:

prosił grupy studentów by przeczytały artykuł o nieletnim przestępcy i przedyskutowały go; w każdej grupie umieścił współpracownika, który konsekwentnie upierał się przy cięższej karze dla nieletniego; wyniki: do dewianta kierowano najwięcej komentarzy i pytań, aż do momentu (przeważnie pod koniec dyskusji) w którym natężenie komunikacji z nim znacząco spadało; po dyskusji badani wypełniali ankietę, w której wybierali osobę, która miałaby być wyeliminowana z dyskusji na dalszych etapach – większość wybierała dewianta; mieli też wyznaczyć poszczególne osoby do różnych zadań – dewiant otrzymywał zadania mało ważne i nudne (notowanie).

Normatywny wpływ społeczny w codziennym życiu – przykłady:

• moda

• dziwactwa: pewne rodzaje aktywności czy obiekty, które nagle stają się popularne (np. w latach 30-tych studenci jedli złote rybki, w 70-tych popularny był streaking, czyli bieganie nago wśród tłumu)

• kulturowe definicje atrakcyjności ciała (odchudzanie)

• zmiany społeczne tworzące nowe reguły (np. prawa dla Murzynów w Stanach)

Bezrefleksyjny konformizm normatywny: działanie na zasadzie automatycznego pilota:

Często normy są tak zakorzenione i uznane za poprawne formy zachowania, że ludzie są im posłuszni nawet gdy nikt nie wywiera presji (np. nosimy skarpetki w tym samym kolorze, nie jemy robali – a Japończycy tak, bo zinternalizowali inne normy).

Bezrefleksyjny konformizm: posłuszne zinternalizowanie norm społecznych, bez zastanowienia się nad ich działaniem:

+ możemy reagować automatycznie i nie zastanawiać się nad każdą najmniejszą czynnością

- normy bywają restrykcyjne i niesprawiedliwe (np. uprzedzenia do mniejszości)

- czasami bez zastanowienia podporządkowujemy się niewłaściwym normom

Langer:

wysłano do 40 sekretarek z uniwersytetu notatkę, prosząc o natychmiastowe odesłanie jej z powrotem do pokoju 238; jeśli notatka miała charakter podobny do zwykłych notatek, 90% posłusznie ją odsyłało, jeśli miała niecodzienną formę, sekretarki zastanawiały się nad jej irracjonalnością i odsyłało 60%.

Norma wzajemności: norma społeczna, która stwierdza, że jeżeli otrzymujesz coś dobrego od innej osoby, to jesteś zobowiązany odpłacić jej tym samym (zachować się podobnie).

Aby to sprawdzić, jeden z badaczy wysłał kartki świąteczne osobom losowo wybranym z książki telefonicznej, większość z tych osób również wysłała mu kartki na adres podany na kopercie.

Procesy grupowe

Definicja grupy:

Grupa społeczna- to zbiór co najmniej trzech osób, którego członkowie współdziałają ze sobą na zasadzie odrębności od innych, w celu zaspokajania własnych potrzeb, charakteryzujący się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości.

grupa niespołeczna – grupa, w której dwie osoby lub więcej osób znajduje się w tym samym miejscu, w tym samym czasie, lecz nie współdziała ze sobą

grupa społeczna – grupa, w której dwie osoby lub więcej osób współdziała ze sobą oraz współzależy od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów musi na sobie polegać.

Facylitacja społeczna: kiedy obecność innych mobilizuje nas:

facylitacja społeczna: napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości naszego działania, czego rezultatem jest lepsze wykonanie łatwiejszych zadań, lecz gorsze wykonanie zadań trudniejszych.

Robert Zajonc:

badał karaluchy – mierzyli prędkość ich uciekania od światła w obecności innych, obserwujących karaluchów i bez widowni (w tym pierwszym wypadku były szybsze ). Wyjątkiem jest sytuacja, w której wykonane ma być zadanie trudne – wtedy obecność obserwatorów wpływa ujemnie na jakość wykonania.

Znowu karaluchy: sytuacja ta sama, tylko drogą ucieczki był labirynt z tylko jedną drogą pozwalającą na ucieczkę od światła – w obecności innych karaluszków karaluchy badane biegły dłużej.

Zajonc w następujący sposób wytłumaczył zjawisko facylitacji społecznej:

1. obecność innych podwyższa pobudzenie psychiczne ludzi

2. w trakcie takiego pobudzenia można łatwo wykonywać czynności proste, jednak trudno poradzić sobie z zadaniami nowymi lub skomplikowanymi

Teorie wyjaśniające rolę pobudzenia w facylitacji społecznej:

1. obecność innych może nas ożywiać; czasami zachowania ludzi są trudne do przewidzenia, dlatego w obecności innych osób znajdujemy się w stanie wyższej gotowości (musimy być przygotowani na to, że inna osoba uczyni coś, co będzie wymagało naszej reakcji); teoria ta odnosi się zarówno do wyników badań nad zwierzętami, jak i ludźmi

2. uwrażliwienie na fakt bycia ocenianym: co myślą o mnie inni? „lęk przed oceną” wywołuje u nas obawy i napięcie (pobudzenie), gdyż zdajemy sobie sprawę, że inni oceniają nasze postępowanie; (ten czynnik jest tylko jednym z wielu źródeł pobudzenia i nie tylko on tłumaczy efekty facylitacji społecznej)

3. wzrost pobudzenia w obecności innych łączy się z rozproszeniem naszej uwagi; w związku z zakłóceniami (obecność innych) w trakcie wykonywanego zadania powstaje w nas konflikt; podobny efekt wywołują także różne niespołeczne źródła rozproszenia uwagi, np. migoczące światło.

Próżniactwo społeczne: kiedy obecność innych uspokaja nas:

W przypadku facylitacji społecznej obecność innych ludzi sprawia, że czujemy się „wysunięci na pierwszy plan”, obawiamy się bycia ocenianym, a to wywołuje napięcie. Jednak bycie z innymi może także oznaczać wtopienie się w grupę, stanie się mniej zauważalnym. Gdy przebywamy w grupie trudniej rozpoznać rezultaty naszego indywidualnego działania, a to powoduje, że czujemy się spokojniejsi.

Próżniactwo społeczne: uspokojenie wywołane przekonaniem, że przebywanie w grupie utrudnia ocenę indywidualnego działania; uspokojenie osłabia wykonanie zadań prostych, lecz ułatwia wykonanie zadań trudnych.

Williams, Harkins, Latane:

prosili studentów, żeby głośno krzyczeli; w jednej grupie studenci myśleli, że robią to samodzielnie, w drugiej – ze razem z pięcioma innymi (mieli słuchawki I opaski na oczach); wyniki: kiedy myśleli, że są sami, starali się bardziej i krzyczeli głośniej.

Kiedy zadanie jest trudne, a indywidualnych efektów pracy nie można odróżnić, działanie będzie wykonywane lepiej, gdy ludzie nie będą zwracać uwagi na oceny innych (staną się wtedy spokojniejsi i zmniejszy się prawdopodobieństwo, że ulegną naporowi złożonego zadania).

Jackson, Williams;

dwóch badanych na komputerze przechodziło labirynty proste i złożone, 1 grupa została poinformowana, że oceniana będzie indywidualna praca, 2 – że komputer poda średnią wyników (redukcja lęku przed oceną); wyniki: przy zadaniach prostych występowało próżniactwo i gorsze wyniki miała grupa 2, a przy zadaniach trudnych uspokojenie dawało korzystne efekty i grupa 2 uzyskiwała wyniki lepsze.

Facylitacja społeczna czy próżniactwo społeczne: co jest kiedy:

• gdy wysiłki mogą zostać ocenione, obecność innych powoduje czujność i pobudzenie; prowadzi to do efektów społecznej facylitacji, a więc lepszego wykonywania prostych zadań, lecz pogorszenia wykonania zadań złożonych

• gdy wysiłki nie mogą zostać ocenione obecność innych powoduje odprężenie; prowadzi to do efektów próżniactwa społecznego, a więc lepszego wykonywania trudnych zadań, lecz pogorszenia wykonania zadań łatwych.

Struktura ról i władzy w grupie:

Struktura władzy występuje zarówno w grupach posiadających strukturę formalna jak i w tych o charakterze nieformalnym. Władza to charakterystyczny stosunek wiążący ze sobą dwie osoby, które wywierają na siebie wpływ. Władza jest ograniczona do pewnych zachowań, np. dotyczy sposobów wykonywania zadań, przestrzegania norm obowiązujących w danej instytucji, w tym przypadku w szkole. Rzadko natomiast kontroluje czy stara się kontrolować całość zachowań danego człowieka (ma to miejsce głównie we wczesnym dzieciństwie, niekiedy w czasie odbywania służby wojskowejj czy w więzieniu)

Jeżeli władza jest związana z zamierzoną kontrolą czyjegoś zachowania, to można brać po uwagę różne środki prowadzące do wykonania tej kontroli, istnieją różne podstawy, na których może się opierać władza jednej osoby nad drugą.

Pięć postaw charakterystycznych dla ludzi władczych, sprawujących kontrolę na innymi wg J. R. P. French’a oraz B. Raven’a:

-Władza prawomocna- wywołanie poczucia obowiązku i odpowiedzialności wobec wymagań uznanych za słuszne. Zalety: małe koszty, nie wymaga nadzoru. Wady: podwładni muszą być jednomyślni i chcieć przestrzegać norm posłuszeństwa wobec władzy. Uległość powodowana jest konicznością życia w zgodzie z normami społecznymi, już od najwcześniejszego dzieciństwa uczymy się tego, że należy słuchać rodziców, starszych. Normy te są łatwo przyswajane. W procesie socjalizacji uczymy się hierarchizacji struktury władzy, uczymy się akceptować kontrole naszego zachowania przez tych którzy w tej hierarchii są wyżej od nas. Z taką sytuacją mamy doczynienia np. w szkole gdzie wychowanek powinien słuchać swojego nauczyciela.

-Władza oparta na fachowości- polegamy na kimś, ponieważ ma wyższe kwalifikacje od nas w danej dziedzinie. Pozwalamy kontrolować swoje zachowanie nauczycielom (posiadają oni władzę eksperta) osobom kompetentnym, ponieważ przyjmujemy że rzeczywiście maja oni wiedzę i że ją poprawnie wykorzystują.

-Władza oparta na nagrodach- zalety: przyjemna dla obu stron, podnosi samoocenę podwładnych. Wady: kosztowna, wymaga nadzoru, przeciwdziała wykształceniu wewnętrznych mechanizmów kontroli. Nagroda dokładniej mówiąc możliwość nagradzania osoby zajmującej niższą pozycje w hierarchii np. uczeń poświęcający czas na naukę, ponieważ chce uzyskać dobre oceny. French wyraża pogląd, że kiedy kontroluje się zachowania innych osób używając nagród zwiększa się prawdopodobieństwo, że u osoby w ten sposób kontrolowanej wytworzy się pozytywny stosunek do osoby sprawującej władzę.

-Władza oparta na karze- osoba znajdująca się niżej w hierarchii poddaje się kontroli osobie stojącej wyżej, ponieważ poprzednio w procesie uczenia się stwierdziła że, jeśli tego nie uczyniła otrzymywała karę. Np. uczen który pilnie się uczy, by nie dostać złych ocen, bo to spowoduje karę od rodziców. Władza ta prowadzi do osłabienia pozytywnych stosunków wobec osoby będącej wyżej w hierarchii.

-Włada oparta na udzielaniu akceptacji- wyrażanie aprobaty, sympatii i szacunku. Zalety: małe koszty, nie wymaga nadzoru, zbliża ludzi. Wady: wymaga charyzmy, a przy nadmiernym skróceniu dystansu utrudnia egzekwowanie wymagań. Gdy osoba stająca niżej w hierarchii władzy bardzo lubi osobę zajmującą wyższa pozycję, wykonuje jej polecenia, poddaje się kontroli właśnie z tego powodu, można nawet powiedzieć, że sprawia im to przyjemność.

Najważniejszą podstawą władzy jest jej prawomocność, bo sprzyja czterem pozostałym. Najsilniej powiązane postawy władzy to fachowość i akceptacja.

Funkcje kierownicze to:

*Określenie zadań *planowanie * instruowanie *kontrola *ocenianie *motywowanie *organizowanie *dawanie dobrego przykładu.

Obserwacje zachowania młodzieży, przeprowadzone przez Lippil’a i współpracowników, pozwoliły na sformułowanie szeregu interesujących wniosków:

1. Członek grupy ma tendencje do naśladowania zachowań tych członków grupy, którzy maja wysoką pozycje w hierarchii władzy.

2. Osoba mająca wyższą pozycję w grupie inicjuje więcej zachowań, których celem jest kontrola innych członków grupy i które są bardziej skuteczne niż podobne zachowania inicjowane przez osoby zajmujące niższe pozycje w strukturze władzy.

3. Członkowie grupy częściej akceptują próby kontroli podejmowane przez osoby zajmujące wysokie pozycje w hierarchii.

4. Osoby zajmujące wysokie miejsce w hierarchii są bardziej aktywne społecznie.

5. Osoby będące wyżej w hierarchii w inny sposób wywierają wpływ na osoby mające niższą pozycje, niż osoby będące niżej na te które znajdują się wyżej w hierarchii.

Teoria powstawania struktur władzy; oparta na powyższych wnioskach, opracowana przez Lippill’a i jego współpracowników:

*wysoka pozycja w strukturze władzy ma dużą wartość pozytywną

*członkowie grupy dzięki posiadanym cechom, automatycznie w oczach innych znajdują się wyżej w hierarchii (u dzieci- siła fizyczna)

*osoby które widzą wyższość innych, zachowują swoja niższość wobec nich

*u osób do których skierowane są te zachowania, kształtuje się pod ich wpływem obraz hierarchii władzy i jego miejsca w niej

*osoby te zaczynają zachowywać się w sposób bardziej aktywny i podejmują próby wywierania bardziej bezpośredniego wpływu

*Osoby mające niższe pozycje w hierarchii akceptują te zachowania , a tym samym utrwalają ukształtowana strukturę władzy.

Rodzaje struktur władzy w grupie:

1. Poszczególne pozycje w grupie związane są z konkretnym zakresem obowiązków

2. Komunikowania się- zajmuje poszczególne pozycje w grupie ze względu na ilość informacji jakich posiada

3. Awansu- pozycja w grupie może się zmieniać ze względu na osiągnięcia

4. Socjometryczna- pozycja w grupie zależy od atrakcyjności emocjonalnej poszczególnych osób

Style kierowania grupą

Wymienia się trzy najważniejsze style kierowania:

 (1) Autokratyczny _ zakłada, że najważniejszy w strukturze grupy jest lider. Styl ten wiąże się często z określonymi cechami osobowości lidera grupy, czyli z tzw. osobowością autorytarną. Lider autokratyczny na ogół sam podejmuje decyzje za grupę jako całość i poszczególnych jej członków. Stosuje przy tym dużo kar, bez wyjaśniania motywów ich stosowania. Sam nie bierze udziału w pracach grupy, sprowadzając kontakt z nią tylko do formalnego dozorowania. Nie dopuszcza dyskutowania swoich poleceń, ani nie zasięga opinii na temat sposobów wykonania zadania. Z badań wynika, że ten styl w warunkach normalnych jest uciążliwy dla grupy i mało efektywny. Jednak w sytuacji zagrożenia zewnętrznego grupy (np. konkurencja) jest preferowany jako bardzo skuteczny.

Styl ten bywa też nazywany restrykcyjnym, dyrektywnym, ustrukturalizowanym. Liderów autokratycznych cechuje autorytarna osobowość i dyrektywność zachowania. Warto te związki przeanalizować bardziej szczegółowo.

(2) Liberalny _ zakłada, że najważniejsi są zwolennicy lidera. Charakteryzuje się zupełną biernością lidera w stosunku do poczynań grupy, a więc jest zaprzeczeniem kierowania. Poza komentowaniem zachowań swoich podwładnych, lider liberalny nie korzysta ani z nagród ani z kar. Styl ten jest uważany za mało efektywny i nie jest akceptowany przez grupę jako całość, choć niektórym członkom grupy (tzw. satelitom) bardzo odpowiada. Charakterystyczny jest brak spontanicznego zainteresowania efektywnością funkcjonowania podwładnych. Lider liberalny nastawiony jest mniej na kontekst personalny (jak w stylu autokratycznym), czy rzeczowy (jak w stylu demokratycznym) ale przede wszystkim kontekst sytuacyjny, koncentrujący się zwykle na poszukiwaniu ,,kozła ofiarnego", odpowiedzialnego za wszelkie niepowodzenia w grupie.

(3) Demokratyczny _ zakłada, że najważniejsza jest grupa jako całość. Lider demokratyczny liczy się z sugestiami członków grupy, zwłaszcza na etapie doboru najlepszych środków do realizacji celów grupowych. Lider wprawdzie przedstawia alternatywne cele i środki ich realizacji, ale decyzje pozostawia grupie. Bierze udział w wykonywaniu zadań wraz z członkami grupy. Wykorzystuje duży repertuar środków dyscyplinarnych, preferując przede wszystkim nagrody. Kary stosuje w ostateczności. Posiada zwykle w grupie także autorytet nieformalny. Jest to styl najbardziej preferowany przez grupę, gdyż jest najbardziej efektywny.

                Styl ten nazywany bywa też stylem przyzwalającym, partycypacyjnym, nagradzającym.

(4) Klubowy- (przyjazny, troskliwy). Nastawiony na utrzymanie/ podnoszenie morale pracowników. Orientacja na relacje społeczne wyraża się w aktywnym słuchaniu, okazywaniu przyjaznego zainteresowania i zrozumienia dla problemów i uczuć podwładnych, empatycznym odbiorze komunikatów niewerbalnych.

Bibliografia:

Aronson Elliot, Wilson Timothy D., Akert Robin M., Psychologia społeczna. Serce i umysł.

Stanisław Mika, Psychologia społeczna dla nauczyciel

Stanisław Mika, Wstęp do psychologii społecznej

H. Hamet, Psychologia społeczna. Teoria i praktyka

Jan F. Terelak, Psychologia organizacji i zarządzania

Resocjalizacja rok II gr I:

Karolina Jesień,

Karolina Erbel,

Katarzyna Zdziech,

Kamila Grabda,

Karolina Jałocha,

Iwona Grzybowska,

Patrycja Kacperska,

Magdalena Gryz,

Adam Kapusta,

Piotr Dudzic.

Dodatkowe materiały:

Test konformistyczny