XXVI. Histamina, serotonina i alkaloidy

sporyszu

Autakoidy

Autakoidy

●

●

histamina

histamina

●

●

serotonina

serotonina

●

●

endogenne peptydy

endogenne peptydy

●

●

prostaglandyny

prostaglandyny

●

●

leukotrieny

leukotrieny

Zastosowanie histaminy i serotoniny

Zastosowanie histaminy i serotoniny

●

●

szeroki zakres działania

szeroki zakres działania

●

●

wiele działań niepożądanych

wiele działań niepożądanych

●

●

jako leki agoniści i antagoniści receptorów

jako leki agoniści i antagoniści receptorów

Histamina

Histamina

●

●

występuje w tkankach zwierzęcych

występuje w tkankach zwierzęcych

●

●

występuje w roślinach

występuje w roślinach

●

●

powstaje w wyniku dekarboksylacji

powstaje w wyniku dekarboksylacji

histydyny

histydyny

4-(2-

4-(2-

A

A

minoetylo)-imidazol

minoetylo)-imidazol

Rola histaminy

Rola histaminy

●

●

w skórze

w skórze

●

●

w płucach

w płucach

●

●

w błonie śluzowej przewodu pokarmowego

w błonie śluzowej przewodu pokarmowego

●

●

neuroprzekaźnik w mózgu

neuroprzekaźnik w mózgu

Histamina jest zgromadzona

Histamina jest zgromadzona

●

●

w komórkach tucznych (mastocytach)

w komórkach tucznych (mastocytach)

●

●

w granulocytach zasadochłonnych

w granulocytach zasadochłonnych

(bazofilach)

(bazofilach)

Histamina jest uwalniana

Histamina jest uwalniana

●

●

w wyniku reakcji antygen-przeciwciało

w wyniku reakcji antygen-przeciwciało

●

●

w stanach stresu

w stanach stresu

●

●

w stanach zapalnych

w stanach zapalnych

●

●

przy uszkodzeniu tkanek

przy uszkodzeniu tkanek

●

●

po ukąszeniach owadów i węży

po ukąszeniach owadów i węży

Działanie farmakologiczne histaminy

Działanie farmakologiczne histaminy

●

●

kurczy mięśnie gładkie

kurczy mięśnie gładkie

●●

●●

oskrzeli

oskrzeli

●●

●●

jelit

jelit

●●

●●

macicy

macicy

●●

●●

naczyń krwionośnych

naczyń krwionośnych

●

●

rozszerza naczynia krwionośne włosowate

rozszerza naczynia krwionośne włosowate

●●

●●

wysięk płynu do tkanek

wysięk płynu do tkanek

●●

●●

ataki astmy oskrzelowej

ataki astmy oskrzelowej

●●

●●

zapaść

zapaść

Receptory histaminowe

Receptory histaminowe

●

●

receptory postsynaptyczne

receptory postsynaptyczne

●

●

receptory błonowe sprzężone z białkami G

receptory błonowe sprzężone z białkami G

●

●

pobudzenie białka G

pobudzenie białka G

0,

0,

G

G

s

s

●●

●●

zwiększenie poziomu IP

zwiększenie poziomu IP

3

3

(inozytolotrifosforanu)

(inozytolotrifosforanu)

●●

●●

zwiększenie poziomu DAG (DG)

zwiększenie poziomu DAG (DG)

(diacyloglicerolu)

(diacyloglicerolu)

●

●

H

H

1

1

- pobudzenie

- pobudzenie

●●

●●

skurcz mięśni gładkich oskrzeli

skurcz mięśni gładkich oskrzeli

●●

●●

skurcz mięśni gładkich żołądka

skurcz mięśni gładkich żołądka

●●

●●

skurcz mięśni gładkich jelit

skurcz mięśni gładkich jelit

●●

●●

skurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych

skurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych

●●

●●

zwiększenie przepuszczalności naczyń

zwiększenie przepuszczalności naczyń

włosowatych (obrzęki)

włosowatych (obrzęki)

●●

●●

wzmożenie wydzielania śluzu w drogach

wzmożenie wydzielania śluzu w drogach

oddechowych

oddechowych

●●

●●

spadek ciśnienia krwi

spadek ciśnienia krwi

●●

●●

nasilenie procesów zapalnych

nasilenie procesów zapalnych

●

●

H

H

2

2

- pobudzenie

- pobudzenie

●●

●●

działanie porzez białka G

działanie porzez białka G

s

s

●●

●●

zwiększenie poziomu cAMP

zwiększenie poziomu cAMP

●●

●●

zwiększenie wydzielania soku żołądkowego

zwiększenie wydzielania soku żołądkowego

●●

●●

zwiększenie wydzielania śluzu w oskrzelach

zwiększenie wydzielania śluzu w oskrzelach

●

●

H

H

3

3

- hamujące presynaptyczne receptory w

- hamujące presynaptyczne receptory w

OUN,

OUN,

w płucach, skórze, przewodzie

w płucach, skórze, przewodzie

pokarmowym

pokarmowym

●●

●●

pobudzenie powoduje zmniejszanie

pobudzenie powoduje zmniejszanie

wydzielania

wydzielania

histaminy z zakończeń histaminergicznych

histaminy z zakończeń histaminergicznych

●

●

H

H

4

4

– w komórkach krwi, w szpiku

– w komórkach krwi, w szpiku

Antagoniści receptorów H

Antagoniści receptorów H

1

1

-histaminowych

-histaminowych

●

●

dwa pierścienie aromatyczne lub

dwa pierścienie aromatyczne lub

heteroaromatyczne

heteroaromatyczne

●●

●●

połączone z mostkiem łączącym atomem

połączone z mostkiem łączącym atomem

azotu,

azotu,

tlenu lub węgla

tlenu lub węgla

●

●

układ trójpierścieniowy

układ trójpierścieniowy

●

●

łącznik

łącznik

●●

●●

łańcuch węglowy nasycony,

łańcuch węglowy nasycony,

nienasycony,

nienasycony,

rozgałęziony

rozgałęziony

●●

●●

może stanowić część pierścienia

może stanowić część pierścienia

●

●

część aminowa

część aminowa

●●

●●

podstawniki alkilowe

podstawniki alkilowe

●●

●●

podstawniki aryloalkilowe zawierające

podstawniki aryloalkilowe zawierające

podstawnik w pierścieniu lub nie

podstawnik w pierścieniu lub nie

●●

●●

atom azotu może być wbudowany w

atom azotu może być wbudowany w

pierścień

pierścień

heterocykliczny

heterocykliczny

Leki I generacji

Leki I generacji

●

●

znoszenie miejscowych objawów

znoszenie miejscowych objawów

alergicznych

alergicznych

Efekt uboczny

Efekt uboczny

●

●

działanie przeciwwymiotne

działanie przeciwwymiotne

●

●

działanie miejscowo znieczulające

działanie miejscowo znieczulające

●

●

działanie uspakajające

działanie uspakajające

●

●

działanie nasenne

działanie nasenne

●

●

obniżenie ciśnienia krwi

obniżenie ciśnienia krwi

Leki II generacji

Leki II generacji

●

●

obecność grup polarnych

obecność grup polarnych

1. Pochodne aminoetanolu

1. Pochodne aminoetanolu

2. Pochodne etylenodiaminy

2. Pochodne etylenodiaminy

3. Pochodne alkiloamin (propyloaminy)

3. Pochodne alkiloamin (propyloaminy)

4. Pochodne piperazyny

4. Pochodne piperazyny

5. Pochodne trójcyklicznych alkiloamin

5. Pochodne trójcyklicznych alkiloamin

6. Pochodne piperydyny

6. Pochodne piperydyny

7. Pochodne o różnej budowie

7. Pochodne o różnej budowie

1. Pochodne aminoetanolu

1. Pochodne aminoetanolu

302. DIFENHYDRAMINA

302. DIFENHYDRAMINA

ATC R06 LD

ATC R06 LD

50

50

=500

=500

mg/kg

mg/kg

(

(

Difenhydraminum

Difenhydraminum

, Benadryl)

, Benadryl)

(sz)

(sz)

2-(Difenylometoksy)-N,N-dimetyloetanamina

2-(Difenylometoksy)-N,N-dimetyloetanamina

303. DIMENHYDRYNAT

303. DIMENHYDRYNAT

(

(

Dimenhydrinatum

Dimenhydrinatum

, Aviomarin)

, Aviomarin)

Połączenie difenhydraminy z 8-chloroteofiliną

Połączenie difenhydraminy z 8-chloroteofiliną

304. KLEMASTYNA

304. KLEMASTYNA

(

(

Clemastinum

Clemastinum

, Tavegyl)

, Tavegyl)

2-[2-[(4-Chloro-1-metylo-1-fenylobenzylo)-

2-[2-[(4-Chloro-1-metylo-1-fenylobenzylo)-

oksy]-etylo]-1-metylopirolidyna

oksy]-etylo]-1-metylopirolidyna

2. Pochodne etylenodiaminy

2. Pochodne etylenodiaminy

305. TRIPELENNAMINA

305. TRIPELENNAMINA

(

(

Tripelennaminum

Tripelennaminum

, Surmontil)

, Surmontil)

N-Benzylo-N’,N’-dimetylo-N-2-

N-Benzylo-N’,N’-dimetylo-N-2-

pirydyloetyloamina

pirydyloetyloamina

3. Pochodne alkiloamin (propyloaminy)

3. Pochodne alkiloamin (propyloaminy)

306. CHLORFENIRAMINA

306. CHLORFENIRAMINA

(

(

Chlorpheniraminum

Chlorpheniraminum

, Chlorfenamine)

, Chlorfenamine)

2-[4-Chloro-

2-[4-Chloro-

α

α

-(2-dimetyloaminoetylo)-

-(2-dimetyloaminoetylo)-

benzylo]-pirydyna

benzylo]-pirydyna

307. DEKSCHLORFENIRAMINA

307. DEKSCHLORFENIRAMINA

(

(

Dexchlorpheniraminum

Dexchlorpheniraminum

, Polaramine)

, Polaramine)

2-[4-Chloro-

2-[4-Chloro-

α

α

-(2-dimetyloaminoetylo)-

-(2-dimetyloaminoetylo)-

benzylo]- pirydyna

benzylo]- pirydyna

308. DEKSBROMFENIRAMINA

308. DEKSBROMFENIRAMINA

(

(

Dexbrompheniraminum

Dexbrompheniraminum

, Disophrol,

, Disophrol,

pseudoefedryna)

pseudoefedryna)

1-(4-Bromofenylo)-1-pirydynylo-N,N-

1-(4-Bromofenylo)-1-pirydynylo-N,N-

dimetylopropyloamina

dimetylopropyloamina

4. Pochodne piperazyny

4. Pochodne piperazyny

309. CYKLIZYNA

309. CYKLIZYNA

(

(

Cyclizinum

Cyclizinum

, Valoid)

, Valoid)

1-Difenylometylo-4-metylopiperazyna

1-Difenylometylo-4-metylopiperazyna

310. BUKLIZYNA

310. BUKLIZYNA

(

(

Buclizinum

Buclizinum

, Buclazin S)

, Buclazin S)

1-[(4-Chlorofenylo)-fenylometylo]-4-[(4-tert-

1-[(4-Chlorofenylo)-fenylometylo]-4-[(4-tert-

butylofenylo)-metylo]piperazyna

butylofenylo)-metylo]piperazyna

311. MEKLIZYNA

311. MEKLIZYNA

(

(

Meclizinum

Meclizinum

, Bonamine)

, Bonamine)

1-[(4-Chlorofenylo)-fenylometylo]-4-[(3-

1-[(4-Chlorofenylo)-fenylometylo]-4-[(3-

metylofenylo)-metylo]-piperazyna

metylofenylo)-metylo]-piperazyna

312. CETYRYZYNA

312. CETYRYZYNA

(

(

Cetirizinum

Cetirizinum

, Cirrus)

, Cirrus)

Kwas 2-[4-[(4-chlorofenylo)-fenylometylo]-1-

Kwas 2-[4-[(4-chlorofenylo)-fenylometylo]-1-

piperazynylo]-etoksyoctowy

piperazynylo]-etoksyoctowy

5. Pochodne trójcyklicznych alkiloamin

5. Pochodne trójcyklicznych alkiloamin

313. PROMETAZYNA

313. PROMETAZYNA

(

(

Promethazinum

Promethazinum

, Diphergan)

, Diphergan)

N,N-1-Trimetylo-2-(10H-fenotiazyn-10-ylo)-

N,N-1-Trimetylo-2-(10H-fenotiazyn-10-ylo)-

etanamina

etanamina

314. CYPROHEPTADYNA

314. CYPROHEPTADYNA

(

(

Cyproheptadinum

Cyproheptadinum

, Protadyna)

, Protadyna)

4-[(5H-Dibenzo[a,d]]cyklohepten-5-ylideno)-

4-[(5H-Dibenzo[a,d]]cyklohepten-5-ylideno)-

1-metylopiperydyna

1-metylopiperydyna

315. KETOTIFEN

315. KETOTIFEN

(

(

Ketotifenum

Ketotifenum

, Zaditen)

, Zaditen)

4,9-Dihydro-4-(1-metylo-4-piperdynylideno)-

4,9-Dihydro-4-(1-metylo-4-piperdynylideno)-

10H-benzo[4,5]cyklohepta[1,2-b]tiofen-10-on

10H-benzo[4,5]cyklohepta[1,2-b]tiofen-10-on

316. AZATYDYNA

316. AZATYDYNA

(

(

Azatidinum

Azatidinum

, Optimine)

, Optimine)

6,11-Dihydro-11-(1-metylo-4-

6,11-Dihydro-11-(1-metylo-4-

piperydynylideno)-5H-benzo-[5,6]-

piperydynylideno)-5H-benzo-[5,6]-

cyklohepta[1,2-b]pirydyna

cyklohepta[1,2-b]pirydyna

317. OLAPATYDYNA

317. OLAPATYDYNA

(

(

Olapatidinum

Olapatidinum

, Patanol)

, Patanol)

Kwas 11-[3-(dimetyloamino)propylideno]-

Kwas 11-[3-(dimetyloamino)propylideno]-

6,11-dihydrodibenz[b,e]oksepino-2-octowy

6,11-dihydrodibenz[b,e]oksepino-2-octowy

318. LORATADYNA

318. LORATADYNA

(

(

Loratadinum

Loratadinum

, Claritin)

, Claritin)

Ester etylowy kwasu 4-(8-chloro-5,6-dihydro-

Ester etylowy kwasu 4-(8-chloro-5,6-dihydro-

11H-benzo[5,6]cyklohepta[1,2-b]pirydyn-11-

11H-benzo[5,6]cyklohepta[1,2-b]pirydyn-11-

ylideno)-1-piperydynokarboksylowego

ylideno)-1-piperydynokarboksylowego

6. Pochodne piperydyny

6. Pochodne piperydyny

319. TERFENADYNA

319. TERFENADYNA

(

(

Terfenadinum

Terfenadinum

, Triludan)

, Triludan)

1-(4-tert-Butylofenylo)-4-[4-(

1-(4-tert-Butylofenylo)-4-[4-(

α

α

-hydroksy-

-hydroksy-

benzhydrylo)-piperydyno]-butan-1-ol

benzhydrylo)-piperydyno]-butan-1-ol

320. EBASTYNA

320. EBASTYNA

(

(

Ebastinum

Ebastinum

, Kestine)

, Kestine)

4’-tert-Butylo-4-[-4(difenylometoksy)-

4’-tert-Butylo-4-[-4(difenylometoksy)-

piperydyno]-butanon

piperydyno]-butanon

321. ASTEMIZOL

321. ASTEMIZOL

(

(

Astemizolum

Astemizolum

, Hismanal)

, Hismanal)

1-[(4-Fluorofenylo)metylo]-N-[1-[2-(4-

1-[(4-Fluorofenylo)metylo]-N-[1-[2-(4-

metoksyfenylo)-etylo]-piperydn-4-ylo]-

metoksyfenylo)-etylo]-piperydn-4-ylo]-

benzoimidazolo-2-amina

benzoimidazolo-2-amina

322. FEKSOFENADYNA

322. FEKSOFENADYNA

(

(

Fexofenadinum

Fexofenadinum

, Telfast)

, Telfast)

Kwas 2-[4-[1-hydroksy-4-[4-(hydroksy-

Kwas 2-[4-[1-hydroksy-4-[4-(hydroksy-

difenylo-metylo)-1-piperydylo]-butylo]-

difenylo-metylo)-1-piperydylo]-butylo]-

fenylo]-2-metylo-propionowy

fenylo]-2-metylo-propionowy

323. FENIDAMINA

323. FENIDAMINA

(

(

Phenidaminum

Phenidaminum

, Nolahist)

, Nolahist)

2-Metylo-9-fenylo-2,3,4,9-tetrahydro-1H-

2-Metylo-9-fenylo-2,3,4,9-tetrahydro-1H-

indeno[2,1-c]pirydyna

indeno[2,1-c]pirydyna

324. HYDROKSYZYNA

324. HYDROKSYZYNA

(

(

Hydroxyzinum

Hydroxyzinum

, Atarax)

, Atarax)

2-[2-[4-[(4-Chloro-α-fenylo)-fenylometylo]-1-

2-[2-[4-[(4-Chloro-α-fenylo)-fenylometylo]-1-

piperazynylo]-etoksy]-etanol

piperazynylo]-etoksy]-etanol

7. Pochodne o różnej budowie

7. Pochodne o różnej budowie

325. AZELASTYNA

325. AZELASTYNA

(

(

Azelastinum

Azelastinum

, Alergodil)

, Alergodil)

4-[(4-Chlorofenylo)-2-(heksahydro-1-metylo-

4-[(4-Chlorofenylo)-2-(heksahydro-1-metylo-

1H-azepin-4-ylo)-(2H)-ftalazynon

1H-azepin-4-ylo)-(2H)-ftalazynon

326. EMEDASTYNA

326. EMEDASTYNA

(

(

Emedastinum

Emedastinum

, Emadinel)

, Emadinel)

1-(2-Etoksyetylo)-2-(4-metylo-1,4-diazepan-1-

1-(2-Etoksyetylo)-2-(4-metylo-1,4-diazepan-1-

ylo)-benzoimidazol

ylo)-benzoimidazol

PL:Antazolina,Deksbromfenyramina,Cetyryzna,

PL:Antazolina,Deksbromfenyramina,Cetyryzna,

Chlrorfenyramina, Klemastyna,

Chlrorfenyramina, Klemastyna,

Cyproheptadyna, Dimenhydrat,

Cyproheptadyna, Dimenhydrat,

Difenhydramina, Hydroksyzyna, Ketotifen,

Difenhydramina, Hydroksyzyna, Ketotifen,

Loratadyna, Prometazyna, Trypelenamina

Loratadyna, Prometazyna, Trypelenamina

USA:Azelastine (Aselastin), Azatadine (Optimine),

USA:Azelastine (Aselastin), Azatadine (Optimine),

Brompheniramine (generic, Dimetapp Allergy),

Brompheniramine (generic, Dimetapp Allergy),

Buclizine (Bucladin-S Softtabs), Cetirizine

Buclizine (Bucladin-S Softtabs), Cetirizine

(Zyrtec), Chlorpheniramine (generic, Color-

(Zyrtec), Chlorpheniramine (generic, Color-

Trimeton, Teldrin, others), Clemastine (generic,

Trimeton, Teldrin, others), Clemastine (generic,

Tavist), Cyclizyne (Marezine), Cyproheptadine

Tavist), Cyclizyne (Marezine), Cyproheptadine

(generic, Periactin), Dexchlorpheniramine

(generic, Periactin), Dexchlorpheniramine

(generic, Polaramine), Dimenhydrinate

(generic, Polaramine), Dimenhydrinate

(Dramamine, others), Dipphenhydramine

(Dramamine, others), Dipphenhydramine

(generic, Benadryl), Emedastine (Emadine),

(generic, Benadryl), Emedastine (Emadine),

Fexofenadine (Allegra), Hydroxizine (Atarax,

Fexofenadine (Allegra), Hydroxizine (Atarax,

Vistaril), Loratadine (Claritin), Meclizine (generic,

Vistaril), Loratadine (Claritin), Meclizine (generic,

Antivert, others), Olopatadine (Patanol),

Antivert, others), Olopatadine (Patanol),

Phenindamine (Nolahist), Promethazine (generic,

Phenindamine (Nolahist), Promethazine (generic,

Phenegran, oters), Tripelennamine (PBZ, PBZ-SR)

Phenegran, oters), Tripelennamine (PBZ, PBZ-SR)

WHO: Chlorphenamine

WHO: Chlorphenamine

RECEPTORY

RECEPTORY

●

●

agoniści

agoniści

●

●

częściowi agoniści

częściowi agoniści

●

●

antagoniści

antagoniści

NADRODZINY RECEPTORÓW

NADRODZINY RECEPTORÓW

●

●

receptory kanałów jonowych (receptory 2-

receptory kanałów jonowych (receptory 2-

TM, 3-TM,

TM, 3-TM,

4-TM)

4-TM)

●●

●●

milisekundy

milisekundy

●

●

receptory sprzężone z białkami G (receptory

receptory sprzężone z białkami G (receptory

7-TM)

7-TM)

●●

●●

sekundy

sekundy

●

●

receptory związane z kinazą (receptory 1-

receptory związane z kinazą (receptory 1-

TM)

TM)

●●

●●

minuty

minuty

PODZIAŁ RECEPTORÓW

PODZIAŁ RECEPTORÓW

●

●

receptory kanałów jonowych (receptory 2-

receptory kanałów jonowych (receptory 2-

TM, 3-TM,

TM, 3-TM,

4-TM)

4-TM)

●●

●●

4-TM nikotynowy receptor

4-TM nikotynowy receptor

acetylocholinowy

acetylocholinowy

(nACh), serotoninowy (5HT

(nACh), serotoninowy (5HT

3

3

),

),

glicynowy,

glicynowy,

GABA

GABA

A

A

●●

●●

3-TM L- glutaminian

3-TM L- glutaminian

●●

●●

2-TM ATP

2-TM ATP

●

●

receptory sprzężone z białkami G (receptory

receptory sprzężone z białkami G (receptory

7-TM)

7-TM)

●

●

monoaminy (np. dopamina, histamina,

monoaminy (np. dopamina, histamina,

serotonina,

serotonina,

acetylocholina, noradrenalina)

acetylocholina, noradrenalina)

●

●

nukleotydy

nukleotydy

●

●

lipidy

lipidy

●

●

neuropeptydy, peptydy, hormony i hormony

neuropeptydy, peptydy, hormony i hormony

białkowe

białkowe

●

●

hormony glikoproteinowe

hormony glikoproteinowe

●

●

glutaminiany

glutaminiany

●

●

jony wapniowe

jony wapniowe

Aktywacja przy udziale fosfolipazy C

Aktywacja przy udziale fosfolipazy C

Sir James W. Black

(Weinstein et al., 1976)

(Weinstein et al., 1976)

327. CYMETYDYNA

327. CYMETYDYNA

ATC A02 LD

ATC A02 LD

50

50

= 5000 mg/kg

= 5000 mg/kg

(

(

Cimetidinum

Cimetidinum

, Tagamet)

, Tagamet)

(msz)

(msz)

2-Cyjano-1-metylo-3[[2- [[(5-metylo-

2-Cyjano-1-metylo-3[[2- [[(5-metylo-

imidazolilo)-metylo]-tio]-etylo]]-guanidyna

imidazolilo)-metylo]-tio]-etylo]]-guanidyna

328. FAMOTYDYNA

328. FAMOTYDYNA

(

(

Famotidinum

Famotidinum

, Pepcid)

, Pepcid)

3-[2-Diaminometylenoamino)-tiazol-4-

3-[2-Diaminometylenoamino)-tiazol-4-

ilometylotio]-N-sulfamoilopropionamidyna

ilometylotio]-N-sulfamoilopropionamidyna

329. NIZATADYNA

329. NIZATADYNA

(

(

Nizatadinum

Nizatadinum

, Gastrax)

, Gastrax)

4-[2-(1-Metyloamino-2-nitrowinyloamino)-

4-[2-(1-Metyloamino-2-nitrowinyloamino)-

etylotiometylo]-tiazol-2-ilometylo-(dimetylo)-

etylotiometylo]-tiazol-2-ilometylo-(dimetylo)-

amina

amina

330. RANITYDYNA

330. RANITYDYNA

(

(

Ranitidinum

Ranitidinum

, ZANTAC)

, ZANTAC)

N-[2-[[[5-[(Dimetyloamino)-metylo]]-

N-[2-[[[5-[(Dimetyloamino)-metylo]]-

furanylo]-metylo]-tio]-etylo]-N’-metylo-2-

furanylo]-metylo]-tio]-etylo]-N’-metylo-2-

nitro-1,1-etenylodiamina

nitro-1,1-etenylodiamina

331. EBROTYDYNA

331. EBROTYDYNA

(

(

Ebrotidinum

Ebrotidinum

, Ebrocid)

, Ebrocid)

2-[4-[2-

2-[4-[2-

[(4bromofenylo)sulfonylaminometylideno-

[(4bromofenylo)sulfonylaminometylideno-

-amino]etylosulfanylometylo]-1,3-tiazol-2-ilo]-

-amino]etylosulfanylometylo]-1,3-tiazol-2-ilo]-

guanidina

guanidina

332. ROKSATYDYNA

332. ROKSATYDYNA

(

(

Roxatidinym

Roxatidinym

, Roxid)

, Roxid)

2-Hydroksy-N-[3-[3-(1-piperydylometylo)-

2-Hydroksy-N-[3-[3-(1-piperydylometylo)-

fenoksy]-

fenoksy]-

propylo]-etanamid

propylo]-etanamid

USA:

USA:

PL:Cymetydyna, Famotydyna, Nizatadyna,

PL:Cymetydyna, Famotydyna, Nizatadyna,

Ranitydyna

Ranitydyna

Cimetidine (generic, Tgamet),

Cimetidine (generic, Tgamet),

Famotidine(Pepcid),

Famotidine(Pepcid),

Nizatadine (Axid), Ranitidine (Zantac)

Nizatadine (Axid), Ranitidine (Zantac)

WHO: Cimetidine

WHO: Cimetidine

SEROTONINA

SEROTONINA

●

●

wydzielana podczas krzepnięcia krwi

wydzielana podczas krzepnięcia krwi

●

●

substancja stymulująca mięśnie gładkie

substancja stymulująca mięśnie gładkie

w przewodzie pokarmowym

w przewodzie pokarmowym

- enteramina

- enteramina

●

●

synteza 5-hydroksytryptaminy w 1951

synteza 5-hydroksytryptaminy w 1951

Serotonina –enteramina-1951

Serotonina –enteramina-1951

Czy ten tak miły z wyglądu związek chemiczny

Czy ten tak miły z wyglądu związek chemiczny

jest przyczyną Naszych nieszczęść ??

jest przyczyną Naszych nieszczęść ??

Naszego podłego samopoczucia ?

Naszego podłego samopoczucia ?

Naszych prób samobójczych ?

Naszych prób samobójczych ?

Większość naukowców odpowiada : tak i coś

Większość naukowców odpowiada : tak i coś

w tym pewnie jest

w tym pewnie jest

1. 5-HT agoniści

1. 5-HT agoniści

2. 5-HT antagoniści

2. 5-HT antagoniści

hydroksylazę TP blokują :

hydroksylazę TP blokują :

PCPA (p-chlorofenyloalanina)

PCPA (p-chlorofenyloalanina)

i p-chloroamfetamina

i p-chloroamfetamina

●

●

szybko metabolizowana

szybko metabolizowana

●

●

duże stężenie

duże stężenie

●●

●●

w przewodzie pokarmowym

w przewodzie pokarmowym

●●

●●

w płytkach krwi

w płytkach krwi

●●

●●

w mózgu

w mózgu

●

●

neurony mózgowe

neurony mózgowe

●●

●●

nastrój

nastrój

●●

●●

sen

sen

●●

●●

apetyt

apetyt

●●

●●

odczuwanie bólu

odczuwanie bólu

●●

●●

regulacja temperatury ciała

regulacja temperatury ciała

●●

●●

ciśnienie krwi

ciśnienie krwi

●●

●●

wymioty

wymioty

●●

●●

migrena, depresja, lęk

migrena, depresja, lęk

1. 5-HT agoniści

1. 5-HT agoniści

333. BUSPIRON

333. BUSPIRON

(

(

Buspironum

Buspironum

, Spamilan)

, Spamilan)

8-[-4-[4-(Pirymidynylo)-1-piperazynylo]-

8-[-4-[4-(Pirymidynylo)-1-piperazynylo]-

butylo]-8-azaspiro[4

butylo]-8-azaspiro[4

.

.

5]dekano-7,9-dion

5]dekano-7,9-dion

5-HT

5-HT

1A

1A

– agonista - przeciwlękowy

– agonista - przeciwlękowy

334. DEKSFENFLURAMINA

334. DEKSFENFLURAMINA

(

(

Dexfenfluraminum

Dexfenfluraminum

, Isolipan)

, Isolipan)

N-Etylo-1-[3-(trifluorometylo)-fenylo]-propan-

N-Etylo-1-[3-(trifluorometylo)-fenylo]-propan-

2-amina

2-amina

5-HT – tłumi apetyt

5-HT – tłumi apetyt

335. NARATRYPTAN

335. NARATRYPTAN

(

(

Naratriptanum

Naratriptanum

, Amerge)

, Amerge)

N-Metylo-2-[3-(1-metylo-4-piperydylo)-1H-

N-Metylo-2-[3-(1-metylo-4-piperydylo)-1H-

indol-5-ilo]-etanosulfonamid

indol-5-ilo]-etanosulfonamid

5-HT

5-HT

1D

1D

(5-T

(5-T

1B

1B

) agonista - migrena

) agonista - migrena

336. RYZATRYPTAN

336. RYZATRYPTAN

(

(

Rizatriptanum

Rizatriptanum

, Maxalt)

, Maxalt)

N,N-dimetylo-2-[5-(1,2,4-triazol-1-ilometylo)-

N,N-dimetylo-2-[5-(1,2,4-triazol-1-ilometylo)-

1H-indol-3-ilo]-etanamina

1H-indol-3-ilo]-etanamina

5-HT

5-HT

1D

1D

(5-

(5-

H

H

T

T

1B

1B

) agonista - migrena

) agonista - migrena

337. SUMATRYPTAN

337. SUMATRYPTAN

(

(

Sumatriptanum

Sumatriptanum

, Imitrex)

, Imitrex)

1-[3-(2-Dimetyloaminoetylo)-1H-indol-5-ilo]-

1-[3-(2-Dimetyloaminoetylo)-1H-indol-5-ilo]-

N-metylo-metanosulfonamid

N-metylo-metanosulfonamid

5-HT

5-HT

1D

1D

(5-

(5-

H

H

T

T

1B

1B

) agonista - migrena

) agonista - migrena

338. ZOLMITRYPTAN

338. ZOLMITRYPTAN

(

(

Zolmitriptanum

Zolmitriptanum

, Zomig)

, Zomig)

4-[[3-(2-Dimetyloaminoetylo)-1H-indol-5-

4-[[3-(2-Dimetyloaminoetylo)-1H-indol-5-

ilo]metylo]oksazolidyn-2-on

ilo]metylo]oksazolidyn-2-on

5-HT

5-HT

1D

1D

(5-

(5-

H

H

T

T

1B

1B

) agonista - migrena

) agonista - migrena

Kontrolowanie apetytu

Kontrolowanie apetytu

●

●

=> serotoniny

=> serotoniny

●

●

stymulowanie receptorów 5-HT

stymulowanie receptorów 5-HT

●

●

hamowanie wychwytu zwrotnego

hamowanie wychwytu zwrotnego

●

●

metergolina i alkaloidy sporyszu hamują

metergolina i alkaloidy sporyszu hamują

działanie

działanie

deksfenfluraminy

deksfenfluraminy

●

●

zwiększenie ciśnienie płucnego

zwiększenie ciśnienie płucnego

●

●

uszkodzenie zastawek

uszkodzenie zastawek

●

●

Fentermina + Deksfenfluramina = Fen-Phen

Fentermina + Deksfenfluramina = Fen-Phen

●

●

obecnie Phen-Pro

obecnie Phen-Pro

339. CIZAPRYD

339. CIZAPRYD

(

(

Cisapridum

Cisapridum

, Coordinax)

, Coordinax)

4-Amino-5-chloro-N-

4-Amino-5-chloro-N-

[

[

1-[3-(4-fluorofenoksy)-

1-[3-(4-fluorofenoksy)-

propylo]

propylo]

-

-

3-metoksy-4-piperydynylo

3-metoksy-4-piperydynylo

]

]

-2-

-2-

metoksybenzamid

metoksybenzamid

5-HT

5-HT

4

4

agonista

agonista

●

●

refluks żołądkowo przełykowy

refluks żołądkowo przełykowy

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego

serotoniny

serotoniny

340. CITALOPRAM

340. CITALOPRAM

(

(

Citalopramum

Citalopramum

, Cipramil)

, Cipramil)

1-[3-(Dimetyloamino)-propylo]-1-(p-

1-[3-(Dimetyloamino)-propylo]-1-(p-

fluorofenylo)-5-ftalanokarbonitryl

fluorofenylo)-5-ftalanokarbonitryl

5-HT - w depresji (inhibitor wychwytu

5-HT - w depresji (inhibitor wychwytu

zwrotnego)

zwrotnego)

341. SERTRALINA

341. SERTRALINA

(

(

Sertralinum

Sertralinum

, Zoloft)

, Zoloft)

4-(3,4-Dichlorofenylo)-1,2,3,4-tetrahydro-N-

4-(3,4-Dichlorofenylo)-1,2,3,4-tetrahydro-N-

metylo-1-naftalenoamina

metylo-1-naftalenoamina

5-HT – w depresji

5-HT – w depresji

342. PAROKSETYNA

342. PAROKSETYNA

(

(

Paroxetinum

Paroxetinum

, Seroxat)

, Seroxat)

4-(p-Fluorofenylo)-3-[[3,4-metylenodioksy)-

4-(p-Fluorofenylo)-3-[[3,4-metylenodioksy)-

fenoksy]-metylo]-piperydyna

fenoksy]-metylo]-piperydyna

5-HT – w depresji

5-HT – w depresji

343. FLUOKSETYNA

343. FLUOKSETYNA

(

(

Fluoxetinum

Fluoxetinum

, Prozac)

, Prozac)

N-Metylo-gamma-[4-(trifluorometylo)-

N-Metylo-gamma-[4-(trifluorometylo)-

fenoksy]-fenylopropyloamina

fenoksy]-fenylopropyloamina

5-HT - w depresji

5-HT - w depresji

344. FLUWOKSAMINA

344. FLUWOKSAMINA

(

(

Fluvoxaminum

Fluvoxaminum

, Zavoxin)

, Zavoxin)

O-(2-Aminoetylo)-oksym(E) 5-metoksy1-[4-

O-(2-Aminoetylo)-oksym(E) 5-metoksy1-[4-

(trifluorometylo)-fenylo-]-1-pentanonu

(trifluorometylo)-fenylo-]-1-pentanonu

5-HT – w depresji

5-HT – w depresji

2. 5-HT antagoniści

2. 5-HT antagoniści

345. CYPROHEPTADYNA

345. CYPROHEPTADYNA

(

(

Cyproheptadinum

Cyproheptadinum

, Protadyna)

, Protadyna)

4-(5H-Dibenzo[a,d]cyklohepten-5-ylideno)-1-

4-(5H-Dibenzo[a,d]cyklohepten-5-ylideno)-1-

metylopiperydyna

metylopiperydyna

5-HT

5-HT

2

2

,

,

H

H

1

1

-

-

antagonista

antagonista

●

●

uczulenia, uspokajająco, brak łaknienia

uczulenia, uspokajająco, brak łaknienia

346.

346.

KETANSERYNA

KETANSERYNA

(

(

Ketanserinum

Ketanserinum

,

,

Ketanserine

Ketanserine

)

)

3-[2-[4-(4-Fluorobenzo

3-[2-[4-(4-Fluorobenzo

i

i

l

l

o

o

)-1-piper

)-1-piper

y

y

dyl

dyl

o

o

]-

]-

etyl

etyl

o

o

]-1H-

]-1H-

chinazolino

chinazolino

-2,4-dion

-2,4-dion

5-HT

5-HT

1C

1C

,

,

5-HT

5-HT

2

2

●

●

w nadciśnienieu

w nadciśnienieu

347.

347.

RITANSERYNA

RITANSERYNA

(

(

Ritanserinum

Ritanserinum

,

,

Tiserton

Tiserton

)

)

4-[2-[4-[bis(4-Fluoro

4-[2-[4-[bis(4-Fluoro

f

f

enyl

enyl

o

o

)-metyliden

)-metyliden

o

o

]-1-

]-1-

piper

piper

y

y

dyl

dyl

o

o

]-etyl

]-etyl

o

o

]-3-metyl

]-3-metyl

o

o

-9-ti

-9-ti

a

a

-2,6-

-2,6-

diazabicy

diazabicy

k

k

lo[4.3.0]nona-1,3,7-trien-5-on

lo[4.3.0]nona-1,3,7-trien-5-on

5-HT

5-HT

2

2

– zaburzenia neurologiczne

– zaburzenia neurologiczne

348. ONDANSETRON

348. ONDANSETRON

(

(

Ondansetronum

Ondansetronum

, Zofran)

, Zofran)

9-Metylo-3-[(2-metyloimidazol-1-ilo)-metylo]-

9-Metylo-3-[(2-metyloimidazol-1-ilo)-metylo]-

2,3-dihydro-1H-karbazol-4-on

2,3-dihydro-1H-karbazol-4-on

5-HT

5-HT

3

3

-

-

przeciwwymiotny

przeciwwymiotny

349. GRANISETRON

349. GRANISETRON

(

(

Garnisetronum

Garnisetronum

, KYTRIL)

, KYTRIL)

1-Metylo-N-(9-metylo-9-azabicyclo[3.3.1]non-

1-Metylo-N-(9-metylo-9-azabicyclo[3.3.1]non-

3-ylo)-indazolo-3-karboksamid

3-ylo)-indazolo-3-karboksamid

5-HT

5-HT

3

3

350.

350.

ALOSETRON

ALOSETRON

(

(

Alosetron

Alosetron

um

um

,

,

Lotronex

Lotronex

)

)

9-Metylo-3-[(2-metyloimidazol-1-ilo)-metylo]-

9-Metylo-3-[(2-metyloimidazol-1-ilo)-metylo]-

2,3-

2,3-

dihydro-1H-karbazol-4-on

dihydro-1H-karbazol-4-on

5-HT

5-HT

3

3

N-[2-(5-Metoksy-1H-indol-3-iloetylo]

N-[2-(5-Metoksy-1H-indol-3-iloetylo]

-

-

acetamid

acetamid

MELATONINA

MELATONINA

●

●

występuje w szyszynce

występuje w szyszynce

●

●

reguluje cykl okołodobowy

reguluje cykl okołodobowy

●

●

receptor MEL

receptor MEL

1

1

TM-7, G

TM-7, G

i

i

●

●

podtypy receptorów

podtypy receptorów

●●

●●

1a, 1b, 1c

1a, 1b, 1c

●●

●●

1a i 1b u ludzi

1a i 1b u ludzi

●

●

melatonina oddziałuje z receptorem

melatonina oddziałuje z receptorem

pokrewnym

pokrewnym

do receptora retinoidowego RZRβ

do receptora retinoidowego RZRβ

●

●

melatonina działa jako Ca

melatonina działa jako Ca

+2

+2

- kalmodulina

- kalmodulina

antagonista

antagonista

PL: Sumatryptan

PL: Sumatryptan

USA:

USA:

5-HT antagoniści

5-HT antagoniści

Naratriptan (Amerge), Rizatriptan

Naratriptan (Amerge), Rizatriptan

(Maxalt),

(Maxalt),

Sumatriptan (Imitrex),

Sumatriptan (Imitrex),

Zolmitriptan (Zolmig)

Zolmitriptan (Zolmig)

5-HT antagoniści

5-HT antagoniści

Granisteron (Kytril), Ondansetron (Zofran)

Granisteron (Kytril), Ondansetron (Zofran)

WHO:

WHO:

Alkaloidy sporyszu

Alkaloidy sporyszu

LD

LD

50

50

=62.8 mg/kg

=62.8 mg/kg

sz/iv

sz/iv

●

●

działają na α-adrenoreceptory

działają na α-adrenoreceptory

●

●

5-HT

5-HT

1A

1A

5-HT

5-HT

1D

1D

5-HT

5-HT

1C

1C

5-HT

5-HT

2

2

5-HT

5-HT

3

3

●

●

receptory dopaminowe

receptory dopaminowe

●

●

stymulująco na mięśnie gładkie macicy - 5-

stymulująco na mięśnie gładkie macicy - 5-

HT

HT

2

2

DIETYLOAMID KWASU LIZERGOWEGO

DIETYLOAMID KWASU LIZERGOWEGO

LSD

LSD

●

●

5-HT

5-HT

2

2

William Leonard Pickard

William Leonard Pickard

i

i

Clyde Apperson

Clyde Apperson

351. DIHYDROERGOTAMINA

351. DIHYDROERGOTAMINA

(

(

Dihydroergotaminum

Dihydroergotaminum

, Migranal)

, Migranal)

●

●

migrena

migrena

352. ERGONOWINA

352. ERGONOWINA

(

(

Ergonovinum maleate

Ergonovinum maleate

, Ergotrate maleate)

, Ergotrate maleate)

●

●

skurcz naczyń

skurcz naczyń

●

●

w ginekologii

w ginekologii

w nadmiernym krwawieniu

w nadmiernym krwawieniu

353. ERGOTAMINY WINIAN

353. ERGOTAMINY WINIAN

(

(

Ergotaminum tartrate

Ergotaminum tartrate

, Ergomar)

, Ergomar)

●

●

migrena

migrena

●

●

wydalanie łożyska

wydalanie łożyska

354. METYLOERGONOWINA

354. METYLOERGONOWINA

(

(

Methylergonovinum

Methylergonovinum

, Methergine)

, Methergine)

●

●

w ginekologii w nadmiern

w ginekologii w nadmiern

y

y

m

m

krwawieniu

krwawieniu

355. METYSERGID

355. METYSERGID

(

(

Methysergidum

Methysergidum

, Sansert)

, Sansert)

●

●

migrena

migrena

ZATRUCIA ALKALOIDAMI SPORYSZU

ZATRUCIA ALKALOIDAMI SPORYSZU

●

●

czasy starożytne

czasy starożytne

●

●

wieki średnie

wieki średnie

●

●

objawy

objawy

●●

●●

ból

ból

●●

●●

gangrena

gangrena

●●

●●

halucynacje

halucynacje

●●

●●

konwulsje

konwulsje

●●

●●

obniżenie temperatury ciała

obniżenie temperatury ciała

●

●

w 1951 we wsi Pont-Saint-Esperit zbiorowe

w 1951 we wsi Pont-Saint-Esperit zbiorowe

zatrucie

zatrucie

mąką

mąką

MIGREANA

MIGREANA

●

●

etiologia mało poznana

etiologia mało poznana

●

●

lokalne stany zapalne naczyń

lokalne stany zapalne naczyń

●

●

leki zwężające i rozszerzające naczynia

leki zwężające i rozszerzające naczynia

●

●

uwalnianie serotoniny z płytek

uwalnianie serotoniny z płytek

●

●

zbyt niski poziom serotoniny we krwi

zbyt niski poziom serotoniny we krwi

●

●

uwalnianie CGRP, substancji P, neurokininy

uwalnianie CGRP, substancji P, neurokininy

A

A

356. PROPRANOLOL

356. PROPRANOLOL

(

(

Propranololum

Propranololum

, Inderal)

, Inderal)

3-Izopropyloamino-1-(1-naftoksy)-2-propanol

3-Izopropyloamino-1-(1-naftoksy)-2-propanol

357. DIHYDROERGOTAMINA

357. DIHYDROERGOTAMINA

(

(

Diydroergotaminum

Diydroergotaminum

, Migranal)

, Migranal)

358. SUMATRYPTAN

358. SUMATRYPTAN

(

(

Sumatriptanum

Sumatriptanum

, Imitrex)

, Imitrex)

1-[3-(2-Dimetyloaminoetylo)-1H-indol-5-ilo]-

1-[3-(2-Dimetyloaminoetylo)-1H-indol-5-ilo]-

N-metylo-metanosulfonamid

N-metylo-metanosulfonamid

5-HT

5-HT

1D

1D

(5-

(5-

H

H

T

T

1B

1B

) agonista

) agonista

359. METYSERGID

359. METYSERGID

(

(

Methysergidum

Methysergidum

, Sansert)

, Sansert)

360. AMITRYPTYLINA

360. AMITRYPTYLINA

(

(

Amitriptylinum

Amitriptylinum

, Tryptizol)

, Tryptizol)

3-(10,11-Dihydro-5H-dibenzo-[a,d]-5-

3-(10,11-Dihydro-5H-dibenzo-[a,d]-5-

cykloheptenylideno)-N,N-

cykloheptenylideno)-N,N-

dimetylopropyloamina

dimetylopropyloamina

361. WERAPAMIL

361. WERAPAMIL

(

(

Verapamilum

Verapamilum

, Isoptin)

, Isoptin)

5-[(3,4-Dimetoksyfenyloetylo)-metyloamino]-

5-[(3,4-Dimetoksyfenyloetylo)-metyloamino]-

2-(3,4-dimetoksyfenylo)-2-

2-(3,4-dimetoksyfenylo)-2-

izopropylowaleronitryl

izopropylowaleronitryl

●

●

aspiryna

aspiryna

●

●

ibuprofen

ibuprofen

●

●

opioidy

opioidy

●

●

metoklopramid

metoklopramid

PL:

PL:

Alkaloidy sporyszu: Dihydroergotamina,

Alkaloidy sporyszu: Dihydroergotamina,

Ergonowina, Ergotamina, Methylergonowina,

Ergonowina, Ergotamina, Methylergonowina,

Metyzergid

Metyzergid

USA:

USA:

Alkaloidy sporyszu: Dihydroergotamine

Alkaloidy sporyszu: Dihydroergotamine

(Migranal),

(Migranal),

Ergonovine (generic, Ergotrate

Ergonovine (generic, Ergotrate

maleate),

maleate),

Ergotamine (mixtures),

Ergotamine (mixtures),

Ergotamine tartrate

Ergotamine tartrate

(Ergomar),

(Ergomar),

Methylergonovine (Metergine),

Methylergonovine (Metergine),

Methysergide (Sansert)

Methysergide (Sansert)

WHO: Ergotamine tartrate

WHO: Ergotamine tartrate

Migrena:

Migrena:

Propranolol, Amitryptylina, Werapamil,

Propranolol, Amitryptylina, Werapamil,

Atenolol

Atenolol

HYPERPROLAKTYNEMIA

HYPERPROLAKTYNEMIA

362. BROMOKRYPTYNA

362. BROMOKRYPTYNA

(

(

Bromocriptinum

Bromocriptinum

, Parlodel)

, Parlodel)

(5’ α)-2-Bromo-12’-hydroksy-2’-(1-

(5’ α)-2-Bromo-12’-hydroksy-2’-(1-

metyloetylo)-5’-(2-metylopropylo)-

metyloetylo)-5’-(2-metylopropylo)-

ergotamino-3’,6’,18’-trion

ergotamino-3’,6’,18’-trion

2-Bromo-α-ergokryptyna

2-Bromo-α-ergokryptyna

3

3

63.

63.

KABERGOLINA

KABERGOLINA

(

(

Cabergolinum

Cabergolinum

, Dostinex)

, Dostinex)