Pojęcie administracji gospodarczej należy
postrzegać w znaczeniu przedmiotowym
– jako skutek klasyfikacji działań
administracji publicznej w obszarze
gospodarki.
Administracja państwowa jest
administracją gospodarczą wówczas i w
takim zakresie, w jakim realizuje zadania
państwowej ingerencji w sferę gospodarki
Art. 164 ust. 2 Konstytucji tworzy
domniemanie kompetencji na rzecz Rady
Ministrów do prowadzenia generalnej
polityki gospodarczej państwa.
Zgodnie z Konstytucją do kompetencji RM
należy:
Uchwalanie projektu budżetu
Ochrona interesów Skarbu Państwa
Art. 149 Ministrom przysługuje
kompetencja do kierowania określonymi
działami administracji rządowej
Działania ministra gospodarki nie wykraczają
poza zakres działań o charakterze ingerencji w
działalność gospodarczą
Właściwość ministra jest niewyłączna
Zadania o charakterze kierowania ogólnym
rozwojem gospodarczym – przedstawianie
inicjatyw i przedkładanie projektów aktów
prawnych
Udzielanie pomocy publicznej
Ochrona rynku krajowego
Nadzór gospodarczy
Reglamentacja i regulacja działalności
gospodarczej prowadzonej w sektorach
infrastrukturalnych
Nadzoruje majątek państwowy
zaangażowany w gospodarkę w ramach
nadzoru właścicielskiego
Prywatyzacja i komercjalizacja przedsiębiorstw
państwowych
Działanie spółek z udziałem skarbu państwa
Działań w ramach zarządu zasobem
nieruchomości skarbu państwa
Restrukturyzacja przedsiębiorstw
państwowych i spółek z udziałem skarbu
państwa
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów
Prezes Urzędu Komunikacji
Elektronicznej
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
Inspekcja Handlowa
Inspekcja Transportu Drogowego
Urząd Dozoru Technicznego
Inspekcja Farmaceutyczna
Inspekcja Sanitarna
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów
Rolno-Spożywczych
Zwierzchnik administracji zespolonej
Organ nadzoru nad samorządem
terytorialnym
Organ wyższego stopnia w rozumieniu
Kodeksu postępowania
administracyjnego
Wykonuje zadania kontrolne w odniesieniu
do terenowej administracji rządowej
Wykonuje zadania nadzorcze wobec
administracji samorządowej
Koordynuje działalność podmiotów
administrujących w województwie
Organ założycielski w stosunku do
przedsiębiorstw państwowych
Wykonuje zadania policji administracyjnej
Organy administracji zespolonej
Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny
Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej
Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych
Organy administracji niezespolonej
Realizują zadania administracji gospodarczej w
odniesieniu do funkcji policji gospodarczej
Państwowy, wojewódzki, powiatowy i
graniczny inspektor sanitarny
Wojewódzki inspektor transportu drogowego
Realizowana przez organy samorządu terytorialnego na
podstawie przepisów wyznaczających ich
kompetencje
Działania o charakterze policyjnym, reglamentacji
gospodarczej, nadzoru i kontroli.
Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci są uprawnieni do
wydawania zezwoleń i licencji na działalność
gospodarczą
Organy gmin wydają akty prawa miejscowego
określające warunki prowadzenia działalności
gospodarczej w gminie. Prowadzą działalność
regulacyjną (ustalanie taryf i opłat) w sferze usług
użyteczności publicznej
Są to państwowe jednostki organizacyjne
posiadające osobowość prawną, nie
będące państwowymi funduszami
celowymi
Działalność agencji rządowych obejmuje:
Zarządzanie mieniem Skarbu Państwa
Wykonywanie zadań w jego imieniu
Wspieranie wybranych rodzajów działalności
gospodarczej
Pierwsza Agencja powstała w 1990 r.
(Agencja Rynku Rolnego), najmłodsza to
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczo-
ści założona w 2001 r.
Obecnie w Polsce funkcjonuje 12 agencji
rządowych
Każda z agencji jest jedyna i
niepowtarzalna, rządząca się swoimi
prawami, mająca swoje organy kontrolne
i nadzorcze
Agencje podlegają jednolitym
przepisom ustawy o rachunkowości
Wiążą je ogólne przepisy ustawy o
finansach publicznych, ustawy o
zamówieniach publicznych i pomocy
publicznej
Działalność i sposób gospodarowania
środkami publicznymi nie podlega
kontroli parlamentarnej
Ustawa budżetowa zawiera jedynie
informację o wysokości dotacji
budżetowej
Sprawozdania zawierają zamiennie
używane sformułowania koszty,
wydatki, rozchody
Niejednolity jest trym zatwierdzania
planów finansowych i sprawozdań
Agencje powierzone mienie traktują w
bilansach jak swoje własne, a przychody
ze sprzedaży - jako dochody własne
Z założenia agencje powołano do
realizacji konkretnych zadań, po
zrealizowaniu których miały by być
rozwiązane
Wygodny system prawny agencji
sprzyja ich pozostawieniu poprzez
dokładanie nowych zadań
Powołując agencje nie zważa się na fakt
ich niskiej efektywności
Celem działania jest stabilizacja rynku
produktów rolnych i żywnościowych oraz
ochrona dochodów z rolnictwa
Działa od 1990 r. – statut nadano w 1996 r.
Organem zarządzającym jest Prezes ARR
Celem działania jest:
Interwencyjny zakup i skup produktów rolnych
Gospodarowanie państwowymi rezerwami rolnymi
Udzielanie poręczeń kredytowych przesiębiorcom
Przeciwdziałanie nadmiernemu
spadkowi cen poprzez skupowanie
nadwyżek produktów
W przypadku dużego popytu, Agencja
wyprzedaje zapasy lub dokonuje
interwencyjnego zakupu z zagranicy
Udzielanie dopłat do cen skupu i
dopłat do przechowywania produktów
oraz subwencji eksportowych
Służy utrzymaniu wymagalnego
poziomu zapasów poszczególnych
produktów
Informacja o stanie, wymiany rezerw
oraz systemie ich gromadzenia są
objęte przepisami o ochronie informacji
niejawnych
Poręczenia otrzymują podmioty,
których działalność wpływa na
stabilizację rynków objętych
interwencją
Dzięki poręczeniom podmioty mają
ułatwiony dostęp do kredytów na
działania interwencyjne
Jest to pośrednia forma interwencji na
rynku
ARR prowadzi samodzielną gospodarkę
finansową i ewidencję księgową; odrębną
dla interwencji i dla gospodarki rezerwami
Podstawą działania jest plan finansowy
Głównym źródłem przychodów są wpływy
z działalności gospodarczej oraz dotacje
Sprawozdania finansowe ARR są corocznie
składane Prezesowi Rady Ministrów oraz
odpowiednim ministrom
AWRSP wykonuje prawa własności i inne
prawa rzeczowe w stosunku do mienia
SP
AWRSP powstało w 1991 r.
Organami ARSWP są Prezes oraz Rada
Nadzorcza
Celem działalności ARSWP jest restruktu-
ryzacja i prywatyzacja majątki SP
Agencja zajmuje się również obrotem i
administrowaniem zasobami SP
ARSWP prowadzi samodzielną
gospodarkę finansową na podstawie
rocznego planu finansowego
ustalonego przez Prezesa
Głównym źródłem dochodów Agencji
są wpływy ze sprzedaży oraz opłat z
tytułu dzierżawy, najmu i użytkowania
mienia SP
Jest następczynią działającego od 1992
r. do 1993 r. Funduszu Restrukturyzacji
i Oddłużenia Rolnictwa
Statut Agencji nadał Prezes Rady
Ministrów w 2000 r.
Organem Agencji jest Prezes, którego
organem opiniotwórczo-doradczym jest
Rada Agencji
Wspieranie inwestycji w rolnictwie, w
przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach
dla rolnictwa
Wybrane ustawowe zadania to wspieranie:
Poprawy struktury agrarnej
Przedsięwzięć zwiększającą ilość miejsc pracy na terenach
wiejskich
Rozwoju infrastruktury techniczno-produkcyjnej rolnictwa
Inwestycji związanych z tworzeniem giełd i rynków hurtowych
Rozwój infrastruktury informatycznej banków spółdzielczych
Kształcenie mieszkańców wsi w szkołach wyższych
ARiMR gospodaruje Funduszami
Europejskimi i innymi z pomocy
zagranicznej
Podstawowym instrumentem są dopłaty
do oprocentowania kredytów bankowych
ARiMR nie zajmuje się udzielaniem
kredytów
Agencja zajmuje się udzielaniem
gwarancji i poręczeń kredytowych
Od 1995 r. Agencja realizuje dopłaty do
eksportu cukru
Agencja prowadzi samodzielną gospodarkę
finansową na podstawie rocznego planu
finansowego ustalonego przez Prezesa
Źródłem przychodów są środki budżetowe,
w mniejszym stopniu odsetki od lokat
Sprawozdanie z działalności jest składane
Prezesowi Rady Ministrów i odpowiednim
Ministrom, a zatwierdzane przez MF
Agencja istnieje od 1994 r.
ABiEA przygotowuje i koordynuje budowę i
eksploatację autostrad
Agencja prowadzi prace studialne
dotyczące autostrad, nabywa grunty, a
także opracowuje projekty kryteriów
koncesji i oceny ofert przetargowych,
prowadzi przetargi i negocjuje umowy
koncesyjne
ABiEA działa na podstawie rocznego planu
finansowego ustalanego przez Prezesa
Przychody Agencji stanowią środki
otrzymywane ze sprzedaży dokumentacji
przetargowej oraz opłat za udzielenie
koncesji na budowę i eksploatację
autostrad
Dotacja z budżetu nie stanowi przychodu
Agencji
Wykonuje zadania związane z
realizacją prawa do kwater dla
żołnierzy zawodowych
Agencja działa od 1995 r.
Agencja realizuje zadania własne oraz
zadania zlecone przez Ministra Obrony
Narodowej
Do zadań Agencji należy
gospodarowanie powierzonym
mieniem (sprzedaż, dzierżawa, najem)
Zadaniem Agencji jest promowanie i
wspomaganie wdrażania innowacyjnych
technik i technologii w celu podwyższenia
nowoczesności i konkurencyjności
polskich produktów
Agencja działa od 1996 r.
Agencja może udzielać pożyczek,
poręczeń spłaty kredytów, oraz stosować
dopłaty do oprocentowania pożyczek i
kredytów
Celem działania jest zagospodarowanie
zbędnego mienia Sił Zbrojnych RP
Agencja działa od 1996 r.
Do zadań Agencji należy gospodarowanie,
utrzymywanie i porządkowanie stanu
prawnego oraz prowadzenie ewidencji
powierzonego jej mienia
Do zadań Agencji należy dokonywanie
prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych
Agencja działa od 1996 r.
Organami Agencji jest Prezes i Rada
Nadzorcza składająca się z
przedstawicielami Ministra Skarbu
Państwa, Ministra Finansów oraz Ministra
Gospodarki
Przychodami AP są wynagrodzenia
prowizyjne za wykonane czynności
prywatyzacyjne (4 % przychodów z
prywatyzacji)
System rozliczania się ze Skarbem Państwa
jest niezgodny z finansami publicznymi
Agencja pobiera prowizję „z góry” – zaniża
tym samym przychody z prywatyzacji oraz
wydatki – o kwotę kosztów prywatyzacji
Zadaniem ARM jest tworzenie i
gospodarowania rezerwami surowców,
materiałów i paliw
Agencja działa od 1996 r.
Agencja otrzymuje dotację z budżetu
na przyrost, zmianę struktury i
wymianę rezerw, a także na ich
utrzymanie
Celem utworzenia POT jest wzmocnienie
promocji Polski w dziedzinie turystyki w
kraju i zagranicą
POT działa od 1999 r.
Przychodami POT są dotacje budżetowe,
bezzwrotna pomoc zagraniczna,
dochody z działalności gospodarczej
(informacyjnej, wydawniczej,
reklamowej i konsultingowej)
Najnowsza Agencja działająca od 2001 r.
Agencja ma uczestniczyć w programach
rozwoju gospodarczego, wspierać rozwój
małych i średnich przedsiębiorstw oraz
na wspieraniu spójności społeczno-
ekonomicznej kraju
Do zadań PARP należy świadczenie usług
doradczych i eksperckich, organizowanie
szkoleń oraz udostępnianie informacji
Jest formą decentralizacji administracji
publicznej i polega na powierzeniu zarządu
sprawami gospodarczymi obywatelom
Polega na wykonywaniu części
administracji publicznej przez organizacje
obdarzone osobowością prawną,
działające we własnym imieniu z mocy
przyznanego im prawa, pod nadzorem
państwa
Reprezentacja interesów podmiotów
gospodarczych
Zadania państwa przekazane
samorządowi do wykonania przez
państwo
Ustawa o rzemiośle (z 22 marca 1989)
O izbach gospodarczych (z 30 maja
1989)
O izbach rolniczych (14 grudzień 1995)