Porządki

architektoniczne

Porządek

dorycki

• ciężkie, ‘męskie’

proporcje

• surowość i

monumentalność

• ścisła zależność

wszystkich
elementów
architektonicznyc
h

Kolumna dorycka

• trzon i głowica – brak bazy
• początkowo niska i krępa, z

czasem stawała się wyższa i

smuklejsza

• trzon przeważnie składał się z kilku

bębnów, łączonych bez zaprawy

• entasis
• głowica: echinus (poduszka) i

abakus (nakrywka)

• brak ornamentyki rzeźbiarskiej

głowicy

• kolumny były lekko nachylone ku

środkowi budowli

Architraw (epistyl)

• wsparty

bezpośrednio na
kolumnach

• gładki, nie

dekorowany

Fryz tryglifowo-metopowy

• tryglify –

rozmieszczone na osi
kolumn i na osi
międzykolumnowej

• skrajne tryglify

mieściły się dokładnie
na końcach fryzu

• metopa – kwadratowa,

tło barwione na
czerwona, zdobiona
rzeźbą figuralną

Geison (gzyms wieńczący)

składa się z wąskich

płyt

o prostokątnym
przekroju, częściowo
wychodzących poza

lico

fryzu – ochrona przed
deszczem

Strop podcieniowy

• strop kasetonowy
• bogato barwiony

z przewagą
czerwieni i złota

Szczyt (fronton,

przyczółek)

•

zwieńczenie obydwu frontów

•

tympanon – wewnętrzne pole trójkątne, zdobione

rzeźbą figuralną

•

akroterion – zdobienia boków i wierzchołka frontonu w

formie ornamentów palmetowych lub postaci

figuralnych (gryfów)

Partenon (Akropol, Ateny)

Tezejon (agora ateńska)

Świątynia Zeusa w Olimpii

Porządek joński

• lekkie, smukłe, ‘kobiece’

proporcje

• duża ozdobność
• samodzielność, swobodne

traktowanie szczegółów

Kolumna jońska

• baza, trzon i głowica
• idealnie pionowa
• trzon smukły, nieznaczna

entasis, zbudowany z
bębnów

• kanelowanie
• baza: wałek, żłobek i

plinta

Głowica

jońska

• echinus z jońskim

klimationem
(jajownikiem),
poniżej astragal

• dekoracyjne woluty

(ślimacznice)

• abakus wygięty,

zdobiony
klimationem

Belkowanie

• architraw podzielony

na trzy pionowe pasy

• fryz gładki, zwykle

zdobiony rzeźbą
figuralną

• bogatsza forma

gzymsu w Azji
Mniejszej

Erechtejon (Akropol,

Ateny)

Świątynia Nike Apteros

(Akropol, Ateny)

Świątynia Ateny w Priene

Porządek

koryncki

• wzbogacenia

porządku
jońskiego

• rozpowszechnion

y w czasach
Aleksandra
Wielkiego

Głowica koryncka

• koszykowy kształt
• kompozycja

symetryczna

• dwie kondygnacje

stylizowanych liści
akantu, nad nimi
ślimacznice i palmeta

• abakus zwieńczony

klimationem

• z czasem większa

dekoracyjność

Olimpiejon w Atenach