Gry i zabawy ruchowe

Zabawa

• Działalność wykonywana dla przyjemności, obok pracy i

uczenia się główna forma aktywności dziecka

• Przygotowuje dziecko do dalszego życia
• Zaspokaja potrzebę aktywności i poznawania rzeczywistości i

dostosowania jej do własnych potrzeb

• Rozwija myślenie ,spostrzegawczość, pamięć, uwagę,

orientację, wyobraźnię i inteligencję twórczą

• Uczy wytrwałości
• Rozwija poczucie koleżeństwa i przyjaźni
• Uczy zarówno przegrywania jak i zwyciężania
• Rozwija sprawność fizyczną
• Zabawa musi być swobodna ( nie musi mieć reguł)
• Do zabawy dziecka nie wolno zmuszać

Rodzaje zabaw

• Zabawa manipulacyjna
• Zabawa konstrukcyjna
• Zabawa tematyczna
• Zabawa badawcza
• Zabawa ruchowa
• Zabawa dydaktyczna

Ze względu na formalne kryteria :

• Zabawa swobodna
• Zabawa kierowana
• Zabawa samotna – indywidualna
• Zabawa grupowa
• Zabawa równoległa
• Zabawy wspólne
• Zabawy zespołowe
Wszystkie rodzaje zabaw są ze sobą powiązane ,

istnieje wiele zabaw mieszanych

Gry

Odmiana zabawy polegająca na ścisłym

respektowaniu ustalonych przepisów. Wśród gier
wyróżniamy gry:

• Dydaktyczne
• Ruchowe
• Sportowe
• Terenowe

GRY
•stanowią jeden ze środków wychowania fizycznego

za pomocą którego dokonuje się bardzo przydatna

dla ogólnego rozwoju psychoruchowego - edukacja

ruchowa, przede wszystkim dzieci.
•są atrakcyjnym sposobem wpływania na psychikę

ćwiczących, jak również na ich narząd ruchu.
•pozwalają ćwiczącym niepełnosprawnym leczyć się

w sposób przyjemny.
•pozwalają dzieciom wyładować w sposób naturalny

i swobodny swój nadmiar energii.
•pozwalają ćwiczącym złagodzić napięcia związane

z chorobą, zmniejszyć apatię.

Dzieciom gry i zabawy ruchowe pozwalają na:

• zaspokojenie potrzeb ruchowo-emocjonalnych.

•często pozwalają zapomnieć o cierpieniu i o tym,

że życie tych chorych dzieci upływa w salach

szpitalnych, z dala od rodziców

•w życiu dziecka zabawa jest czynnikiem

rozwojowym, jego naturalną potrzebą.

•poprzez zabawę dziecko rozwija swoją fizyczną

sprawność, wzbogaca swoją psychikę, poznaje

otaczający świat.

•w programie leczniczego usprawniania gry i

zabawy mają dostarczyć podstawowych bodźców

ruchowych dla fizycznego i psychicznego rozwoju

dziecka.

Gry i zabawy w rehabilitacji ruchowej

dorosłych są ważnym czynnikiem
psychicznie ich odprężającym.

Muszą być jednak dobrze

przeprowadzone i bardzo umiejętnie
dobrane pod względem działania na
psychikę dorosłego chorego

Różnice

Zabawa ruchowa:

-dowolna liczba

ćwiczących,

-reguły jednakowe

dla wszystkich,

-masowość,

-współzawodnictwo

indywidualne,

-podział na role,

-naturalne formy

ruchu,

-oceniamy

poprawność

wykonania.

Gra ruchowa:

-podział na równe

zespoły,

-przepisy jednakowe

dla wszystkich,

-współzawodnictwo

zespołowe,

-wszyscy wykonują

te same ruchy,

-ruchy wyuczone,

złożone

koordynacyjnie,

-oceniamy

dokładność i

szybkość.

Gra drużynowa:

-podział na dwie

równe drużyny,

-przepisy z

możliwością

modyfikacji w

zależności od wieku,

umiejętności, itd.

-współzawodnictwo

zespołowe,

-funkcje zmienne na

boisku,

-elementy techniki i

taktyki,

-oceniamy wynik,

czyli skuteczność.

Gra sportowa:

-podział na równe

zespoły, przepisy

ustalone przez

międzynarodowe

federacje,

-współzawodnictwo

zespołowe,

-ściśle określone

funkcje i zadania na

boisku,

-ruchy wyuczone,

specjalizacja

techniczna i

taktyczna,

-oceniamy wynik –

skuteczność

Przykłady

Karuzela, berek,

powódź, trzeciak,

piłka w półkolu,

gorąca kula.

Wyścigi rzędów,

zbiórka według

kolorów, kulawe lisy,

piłka w kole,

koszenie trawy.

Kwadrant, palant,

piłka graniczna,

piłka bramkowa,

dwa ognie, cztery

ognie, podaj dalej.

Piłka koszykowa,

siatkowa, nożna,

ręczna, rugby, hokej

na trawie.

Wpływ gier i zabaw ruchowych na

chorych i niepełnosprawnych

• wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie,

• polepszają stan zdrowia,

• stwarzają lepsze warunki do czynnego wypoczynku,

• wzmagają ogólny rozwój,

• rozwijają sprawność fizyczną,

• wyrabiają dodatnie cechy charakteru, w szczególności świadomą

dyscyplinę i karność,

• wyrabiają umiejętność zespołowego współdziałania i

współzawodnictwa.

• pozwalają zapomnieć o swojej niepełnosprawności:

• dzieciom - bawić się radośnie, ze śmiechem i emocją,

• dorosłym - wyrównać przede wszystkim stan psychiczny, wygasić

choć

na krótko smutek czy zwątpienie, wzmocnić psychikę do dalszej,

świadomej „walki" ze swoją chorobą.

Dobór gier i zabaw:
- można dobierać rodzaje zabaw

według określonych tematów .

- można dobierać w sposób wybiórczy,

wkomponowany w tok lekcji

Podział gier i zabaw ruchowych ze

względu na treść ruchową

wg. Bondarowicza

• Zabawy ze śpiewem i przy muzyce.
• Zabawy i gry orientacyjno-porządkowe.
• Zabawy i gry na czworakach.
• Zabawy i gry z mocowaniem.
• Zabawy i gry bieżne.
• Zabawy i gry rzutne.
• Zabawy i gry kopne.
• Zabawy i gry skoczne.

Zabawy ze śpiewem

• Zabawy te korzystnie wpływają na umuzykalnienie

dzieci, kształcą poczucie rytmu, koordynację

ruchową, prawidłową postawę ciała, jeśli nauczyciel

koryguje poprawność postawy ciała dziecka

podczas śpiewania. Śpiew jest rodzajem ćwiczenia

oddechowego, gdyż odruchowo mobilizuje do

dobrego oddychania z efektywną fazą wydechową.

• Zabawy ze śpiewem są wyrazem stanu

emocjonalnego, wywołują przyjemny nastrój i

zadowolenie z udziału we wspólnym działaniu. W

usprawnianiu leczniczym są bardzo potrzebne,

chorym i niepełnosprawnym dzieciom dają

możliwość artystycznego wyżycia się.

Zabawy i gry bieżne

Zabawy i gry bieżne są najczęstszą metodą

zajęć ruchowych z dziećmi. Zawierają

naturalne elementy ruchu. Pobudzają do

pracy układ oddechowy i układ krążenia.

Podnoszą ogólną wydolność fizyczną.

Rozwijają szybkość, siłę, koordynację

ruchową, umiejętność koncentracji. Działają

wychowawczo.

• Zabawy i gry bieżne są stosowane w

usprawnianiu leczniczym w sposób

odpowiadający możliwościom fizycznym i

potrzebom osób niepełnosprawnych

Zabawy i gry rzutne

rozwijają koordynację ruchową (rzut, chwyt), precyzję

ruchu, wyrabiają szybką orientację i koncentrację uwagi.

Prawidłowy rzut zależy od kontroli, uwagi i dokładności

ruchu ćwiczącego. Rzuty mogą być wykonywane z miejsca i

w ruchu, np. z chodu czy biegu. Stanowią przygotowanie do

gry sportowej z piłką. Mogą odbywać się w różnych

pozycjach wyjściowych (nie tylko w pozycji stojącej), np.

można polecić przesuwanie ciała w czołganiu lub na

czworakach do miejsca rzutu i z siadu rzut do celu

woreczkiem z grochem czy piłeczką. Celem może być kosz,

tarcza na ścianie, koło na podłodze, a rywalizacja w

rzucaniu - indywidualna lub grupowa. Należy zawsze

korygować postawę całej grupy dzieci czekających na swój

rzut oraz dzieci, które powróciły na miejsce po wykonaniu

rzutu. Za dobrą postawę można nawet przydzielać

dodatkowe punkty.

Zabawy i gry kopne

• Zabawy i gry kopne są ulubionymi

ćwiczeniami, szczególnie chłopców. Mogą być

wykonane za pomocą piłki, woreczka czy lotki.

Gry i zabawy kopne umożliwiają wykazanie

się zręcznością, zwinnością i celnością.

• W usprawnianiu leczniczym stosowane są

zmodyfikowane rodzaje gier i zabaw kopnych.

Należy czuwać nad przebiegiem tych ćwiczeń,

gdyż wywołują wiele emocji wśród

ćwiczących.

Zabawy i gry skoczne

• Zabawy i gry skoczne wzmacniają nogi w stawach

biodrowych, kolanowych i skokowych, rozwijają

równowagę, koncentrację. Są bardzo przez dzieci

lubiane i dobrze wpływają na ogólny stan fizyczny

dziecka. Przy wadach postawy należy unikać tego

typu zabaw i gier.. Należy uczyć, że po skoku

trzeba wylądować na lekko ugięte nogi i na

przednią połowę stóp, nie na pięty. Skoki wadliwie

wykonane są szkodliwe, gdyż siły ciążenia ciała

przenoszą się na kręgosłup. Bardzo dobrymi

ćwiczeniami skoków dla dzieci starszych są skoki

z oparciem rąk na odwróconej do góry ławeczce.

Zabawy orientacyjno-

porządkowe

• Zabawy orientacyjno-porządkowe są

warunkiem utrzymania ładu i
porządku na lekcji ruchu fizycznego.
Kształcą dyscyplinę, szybką reakcję,
spostrzegawczość i orientację.

Zabawy i gry na czworakach

• Zabawy na czworakach odbywają się w pozycji

ciała bardzo korzystnej dla kształtowania

prawidłowej postawy dziecka i odciążającej jego

kręgosłup. Sprzyjają prawidłowemu

ukształtowaniu się fizjologicznych krzywizn

kręgosłupa, wzmacniają ogólnie układ kostno-

stawowy przez wzmocnienie dużych grup mięśni.

Pozycja na czworakach, podpierająca ciało w

czterech punktach, daje możliwość

przeprowadzenia wielu emocjonujących zabaw i

gier ruchowych - bezpiecznych i działających

leczniczo (ćwiczenia korekcyjne).

Zabawy i gry z

mocowaniem

• Gry i zabawy z mocowaniem rozwijają siłę

mięśni ramion, pasa barkowego pośrednio
tułowia oraz nóg. Są bardzo ciekawą metodą
nauczania. Powinny być przeprowadzane
raczej z dziećmi starszymi. Dają im możliwość
przeżycia wielu emocji. Wykonywane ruchy
muszą być dla dzieci bezpieczne. Nauczyciel
przez cały czas trwania gry i zabawy ruchowej
musi śledzić jej przebieg.

Wyścigi na wesoło

• Zawierają w sobie element rywalizacji, bez rygorystycznych

przepisów. Mają ogromny wydźwięk emocjonalny. W

zależności od sposobu zorganizowania zabawy, dobranej

pozycji wyjściowej, odpowiednich przyborów (szarfy, krążki,

woreczki, piłki, obręcze, laski - u dzieci starszych) pozwalają

realizować wielorakie zadania, kształcą odpowiednie grupy

mięśniowe (szczególnie duże grupy mięśniowe), układ

oddechowy, krwionośny, dostarczają ćwiczącym wiele

emocji i radości.

• Ten rodzaj ćwiczeń obmyślony we właściwy sposób -

zgodnie z zaleceniami lekarskimi i przeciwwskazaniami dla

poszczególnych ćwiczących niepełnosprawnych dzieci -jest

wielką atrakcją lekcji ruchu leczniczego.

DZIECI  GŁUCHE

W pracy rewalidacyjnej z dziećmi głuchymi dynamizowanie wysiłku

fizycznego ukierunkowane jest głównie na rozwój mowy artykułowanej.

W związku z tym podczas lekcji wychowania fizycznego zwraca się

głównie uwagę na ćwiczenia oddechowe, których celem jest wypracowanie
spokojnego, nie nasilonego oddechu.

Ćwiczenia oddechowe stanowią punkt wyjścia do prowadzenia
ćwiczeń głosowych.
Równie ważnymi ćwiczeniami są:
ćwiczenie  umiejętności rozluźniania mięśni klatki piersiowej

oraz narządów fonacyjno – artykulacyjnych.

Dąży się również do wzmocnienia mięśni ściany brzusznej, które

posiadają istotne znaczenie w toku prowadzonych ćwiczeń artykulacyjnych.

W pracy rewalidacyjnej z osobami głuchymi rola zajęć ruchowych jest

bardzo duża.

Zajęcia te pozwalają na:
rozwijanie zdolności spostrzegania i sensownego rozumienia

mowy, mimiki, gestów otoczenia mówiącego. Wpływają na
wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ciała i wyrównywanie
wszelkiego niedorozwoju klaki piersiowej. Rozwijają również
zamiłowania do sportu i wszelkich zajęć ruchowych

.

Lekcje wychowania fizycznego stwarzają także naturalne sytuacje do
rozwoju spontanicznej i inspirowanej ekspresji głosowej.

DZIECI  NIEWIDOME

Ruch ma duże znaczenie zdrowotne dla każdego człowieka, a tym bardziej dla

niewidomego, który ma ograniczone możliwości poruszania się w przestrzeni.

Dziecko niewidome pozbawione analizatora wzroku skazane jest na długie godziny

bezczynności.

Brak wzroku ogranicza swobodę ruchów, bywa bowiem powodem licznych urazów,

potęguje skłonność do sedenteryjnego trybu życia.

Opóźnienie rozwoju motoryki i lokomocji wynika nie tylko z braku stymulacji

wzrokowej ruchu, urazów fizycznych powodujących lęk przed pokonywaniem trudności
czy też ograniczonych kontaktów z rówieśnikami. Opóźnienie ruchowe pogłębia często
bierność rodziców i wychowawców w dostarczaniu dziecku okazji do ruchu. W wielu
przypadkach rodzice nie uświadamiają sobie, iż niewidome dziecko ma takie same
potrzeby w zakresie aktywności ruchowej jak dziecko widzące. Nadmierna opiekuńczość
lub „chowanie” dziecka przed otoczeniem ograniczają jego możliwości eksploracyjne
środowiska, zmniejszają tym samym liczbę bodźców stymulujących aktywność
ruchową. W związku z tym rola różnych form aktywności ruchowej w pracy
rewalidacyjnej z dziećmi niewidomymi ma duże znaczenie.

W zajęciach wychowania fizycznego z niewidomymi prowadzi się: gimnastykę,

lekkoatletykę, zabawy i gry (przystosowane), narciarstwo i saneczkowanie (zjazdy),
pływanie i kajakowanie.

Na szczególną uwagę zasługują zabawy i gry słuchowe, które
sprawiają, iż dzięki subtelnemu wychwytywaniu wrażeń słuchowych
dziecko niewidome nabiera większej samodzielności, pewniej
orientuje się w terenie i ma dokładniejsze wyobrażenie sytuacji, w
jakiej się znajduje.
Dzięki zajęciom ruchowym ruchy dziecka niewidomego stają się
bardziej skoordynowane.
Duży nacisk w ćwiczeniach i zabawach ruchowych kładzie się też na
doskonalenie pamięci mięśniowo – kinetycznej i ogólną sprawność
ruchową. Zajęcia ruchowe (odpowiednie) wpływają również na
rozwój motoryki małej, zwłaszcza na uczynnienie ręki.
W poznawaniu przez dziecko otoczenia dużą rolę odgrywa
sprawność rąk

DZIECI  UPOŚLEDZONE 

UMYSŁOWO

Rewalidacja

upośledzonych

umysłowo

polega

głównie

na

„przystosowaniu

społecznym”.
W tym działaniu, zwłaszcza przy głębokim upośledzeniu, największą rolę odgrywa
właśnie wychowanie fizyczne, które ułatwia fizjologicznie sprawniejsze posługiwanie się
nabytymi umiejętnościami w życiu codziennym i w pracy.
Wpływa na lepsze samopoczucie i ogólny stan zdrowia.
Rewalidacyjne postępowanie z dziećmi upośledzonymi umysłowo w dziedzinie
wychowania fizycznego ma charakter zintegrowanych oddziaływań korekcyjno –
wychowawczych obejmujących wychowanie społeczne, rozwój funkcji poznawczych i
sprawności psychomotorycznych.
Wychowanie fizyczne u dzieci upośledzonych umysłowo ma głownie za zadanie
kształtowanie koordynacji wzrokowo – ruchowej, rozwijanie pamięci ruchowej,
wyrabianie poczucia równowagi.
Do podstawowych funkcji wychowania fizycznego należy również kształtowanie
nawyków

• higieniczno – zdrowotnych

• czystości, porządku
wdraża dziecko upośledzone umysłowo do wykonywania podstawowych czynności
domowych, do współżycia z rówieśnikami, rodziną i społeczeństwem.
Nauka poruszania się w terenie, zabawy i gry na powietrzu uodporniają organizm
dziecka na zmieniające się warunki środowiskowe, wdrażają do czynnego wypoczynku.
Różnorodne gry i zabawy rekreacyjne, ze względu na duże wartości wychowawcze i
kształcące, spełniają doniosłą rolę w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo.
Odpowiednio zmodyfikowane (do poziomu psychoruchowego dziecka upośledzonego)
gry i zabawy rekreacyjne przyczyniają się do zmniejszenia obciążeń ruchem uczniów
odbiegających od normy poziomem sprawności fizycznej, a jednocześnie są dla nich
okazją do spontanicznej ekspresji ruchowej  i emocjonalnej.

Rola prowadzącego i wskazówki

metodyczne

• Zapoznać się z grupą ćwiczących, dla których

zamierza się przeprowadzić określone gry i

zabawy - wiek, płeć, możliwości ruchowe

ćwiczących, możliwości intelektualne (stopnie

rozwoju fizycznego i psychicznego). W przypadku

osób niepełnosprawnych należy określić etap

usprawniania i przeciwwskazania indywidualne.

Określić liczbę uczestników.

• Zapoznać się z miejscem prowadzenia zajęć,

wyposażeniem sali i przyborami, które można

użyć do gier i zabaw. Zastanowić się nad

możliwością prowadzenia ćwiczeń na sali i użycia

przyborów i przyrządów w sposób bezpieczny.

Właściwy podział na grupy lub

zespoły

• Zespoły przeciwne powinny mieć równą szansę wygrania.

• W zajęciach z osobami niepełnosprawnymi, a w szczegól

ności

z dziećmi, należy obmyślić taki podział, żeby mógł wygrywać

raz jeden, raz drugi zespół. jeśli nie można inaczej, mniej

sprawnemu skrócić drogę biegu czy wyróżniającemu się

wybitną sprawnością fizyczną (jeśli nie ma przeciwwskazań)

polecić 2 razy przebyć dystans wyścigu.

• Jeżeli podział na grupy nie uda się, szybko przeprowadzić

drugi podział, nie dopuszczając do tego, ażeby np. mniej

sprawne dziecko, przez które zespół przegrywa, zostało

przez kolegów napiętnowane złymi słowami czy gestami.

• Prowadzący zabawę sam dokładnie musi ją znać,

musi dopilnować przestrzegania jej przepisów

przez uczestników zabawy.

• Po zapoznaniu ćwiczących z treścią zabawy dać

wyraźny sygnał do jej

rozpoczęcia i śledzić prawidłowy jej przebieg.

• Obserwować przebieg zabawy, orientując się w

reakcjach uczestników, ich zmęczeniu,

agresywności czy nadmiernej radości. W razie

potrzeby zmienić tempo

zabawy albo przerwać w sposób odpowiedni.

• Prowadzący gry i zabawy nie może być bohaterem

zabaw i gier ruchowych.

• Właściwy dobór gier i zabaw musi uczynić zajęcia

odpowiednio urozmaiconą pod względem natężenia wysiłku

fizycznego i psychicznego. Zabawa może mieć cechy

uspokajające i pobudzające. 

• Prowadzący powinien być odpowiednio ubrany (najlepiej

dres).

• Sposób kierowania zabawą powinien być zdecydowany, ale

wesoły, a sam prowadzący nie powinien ośmieszać się.

• Przybory - szarfa kolorowa, numery, woreczki, piłeczki małe,

piłki lekkie, chorągiewki, linki, skakanki, kosz do piłek itd.

• Gry i zabawy powinny być przeprowadzone w odpowiednim

miejscu

- w terenie lub na sali.

Uwagi metodyczne dotyczące gier i zabaw

ruchowych w usprawnianiu leczniczym

• Każda zabawa i gra ruchowa zawiera w sobie różnorakie treści

merytoryczne i fizjologiczne,

• Do realizacji treści ruchowej i wychowawczej danej lekcji dobiera

się różne rodzaje gier i zabaw ruchowych. Każda z nich z kolei

spełnia określone zadania ruchowe i wychowawcze

• zajęcia z gier i zabaw ruchowych powinna bawić, cieszyć, a także

wzmacniać duże grupy mięśniowe warunkujące prawidłową

postawę. W całym przebiegu lekcji, także w momentach zbiórki

czy odpoczynku, postawa dziecka powinna być korygowana.

• W usprawnianiu leczniczym dobór odpowiednich gier i zabaw

ruchowych dla dzieci musi być oparty na zaleceniu lekarskim i

wymaga wnikliwej analizy wskazań i przeciwwskazań w doborze

ruchu dla każdego niepełnosprawnego dziecka.

• Najczęściej podział gier i zabaw ruchowych jest następujący:

• Zabawy ruchowe.

• Gry ruchowe.

• Gry drużynowe.

Przykładowy plan

metodyczny na zajęcia

Części lekcji

Opis ćwiczenia

Uwagi
Ilość
wykonywanyc
h powtórzeń

 

Część wstępna

1. Zbiórka

 

2. ćwiczenia
rozgrzewające

 

Część główna

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Część końcowa

2 min

Budowa osnowy na zajęcia z kształcenia umiejętności ruchowych
Temat:
Cele:
Potrzebne przybory :