Gry i zabawy ruchowe
Gry i zabawy ruchowe
Zabawa
• Działalność wykonywana dla przyjemności, obok pracy i
uczenia się główna forma aktywności dziecka
• Przygotowuje dziecko do dalszego życia
• Zaspokaja potrzebę aktywności i poznawania rzeczywistości i
dostosowania jej do własnych potrzeb
• Rozwija myślenie ,spostrzegawczość, pamięć, uwagę,
orientację, wyobraźnię i inteligencję twórczą
• Uczy wytrwałości
• Rozwija poczucie koleżeństwa i przyjaźni
• Uczy zarówno przegrywania jak i zwyciężania
• Rozwija sprawność fizyczną
• Zabawa musi być swobodna ( nie musi mieć reguł)
• Do zabawy dziecka nie wolno zmuszać
Rodzaje zabaw
• Zabawa manipulacyjna
• Zabawa konstrukcyjna
• Zabawa tematyczna
• Zabawa badawcza
• Zabawa ruchowa
• Zabawa dydaktyczna
Ze względu na formalne kryteria :
• Zabawa swobodna
• Zabawa kierowana
• Zabawa samotna – indywidualna
• Zabawa grupowa
• Zabawa równoległa
• Zabawy wspólne
• Zabawy zespołowe
Wszystkie rodzaje zabaw są ze sobą powiązane ,
istnieje wiele zabaw mieszanych
Gry
Odmiana zabawy polegająca na ścisłym
respektowaniu ustalonych przepisów. Wśród gier
wyróżniamy gry:
• Dydaktyczne
• Ruchowe
• Sportowe
• Terenowe
GRY
•stanowią jeden ze środków wychowania fizycznego
za pomocą którego dokonuje się bardzo przydatna
dla ogólnego rozwoju psychoruchowego - edukacja
ruchowa, przede wszystkim dzieci.
•są atrakcyjnym sposobem wpływania na psychikę
ćwiczących, jak również na ich narząd ruchu.
•pozwalają ćwiczącym niepełnosprawnym leczyć się
w sposób przyjemny.
•pozwalają dzieciom wyładować w sposób naturalny
i swobodny swój nadmiar energii.
•pozwalają ćwiczącym złagodzić napięcia związane
z chorobą, zmniejszyć apatię.
Dzieciom gry i zabawy ruchowe pozwalają na:
• zaspokojenie potrzeb ruchowo-emocjonalnych.
•często pozwalają zapomnieć o cierpieniu i o tym,
że życie tych chorych dzieci upływa w salach
szpitalnych, z dala od rodziców
•w życiu dziecka zabawa jest czynnikiem
rozwojowym, jego naturalną potrzebą.
•poprzez zabawę dziecko rozwija swoją fizyczną
sprawność, wzbogaca swoją psychikę, poznaje
otaczający świat.
•w programie leczniczego usprawniania gry i
zabawy mają dostarczyć podstawowych bodźców
ruchowych dla fizycznego i psychicznego rozwoju
dziecka.
Gry i zabawy w rehabilitacji ruchowej
dorosłych są ważnym czynnikiem
psychicznie ich odprężającym.
Muszą być jednak dobrze
przeprowadzone i bardzo umiejętnie
dobrane pod względem działania na
psychikę dorosłego chorego
Różnice
Zabawa ruchowa:
-dowolna liczba
ćwiczących,
-reguły jednakowe
dla wszystkich,
-masowość,
-współzawodnictwo
indywidualne,
-podział na role,
-naturalne formy
ruchu,
-oceniamy
poprawność
wykonania.
Gra ruchowa:
-podział na równe
zespoły,
-przepisy jednakowe
dla wszystkich,
-współzawodnictwo
zespołowe,
-wszyscy wykonują
te same ruchy,
-ruchy wyuczone,
złożone
koordynacyjnie,
-oceniamy
dokładność i
szybkość.
Gra drużynowa:
-podział na dwie
równe drużyny,
-przepisy z
możliwością
modyfikacji w
zależności od wieku,
umiejętności, itd.
-współzawodnictwo
zespołowe,
-funkcje zmienne na
boisku,
-elementy techniki i
taktyki,
-oceniamy wynik,
czyli skuteczność.
Gra sportowa:
-podział na równe
zespoły, przepisy
ustalone przez
międzynarodowe
federacje,
-współzawodnictwo
zespołowe,
-ściśle określone
funkcje i zadania na
boisku,
-ruchy wyuczone,
specjalizacja
techniczna i
taktyczna,
-oceniamy wynik –
skuteczność
Przykłady
Karuzela, berek,
powódź, trzeciak,
piłka w półkolu,
gorąca kula.
Wyścigi rzędów,
zbiórka według
kolorów, kulawe lisy,
piłka w kole,
koszenie trawy.
Kwadrant, palant,
piłka graniczna,
piłka bramkowa,
dwa ognie, cztery
ognie, podaj dalej.
Piłka koszykowa,
siatkowa, nożna,
ręczna, rugby, hokej
na trawie.
Wpływ gier i zabaw ruchowych na
chorych i niepełnosprawnych
• wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie,
• polepszają stan zdrowia,
• stwarzają lepsze warunki do czynnego wypoczynku,
• wzmagają ogólny rozwój,
• rozwijają sprawność fizyczną,
• wyrabiają dodatnie cechy charakteru, w szczególności świadomą
dyscyplinę i karność,
• wyrabiają umiejętność zespołowego współdziałania i
współzawodnictwa.
• pozwalają zapomnieć o swojej niepełnosprawności:
• dzieciom - bawić się radośnie, ze śmiechem i emocją,
• dorosłym - wyrównać przede wszystkim stan psychiczny, wygasić
choć
na krótko smutek czy zwątpienie, wzmocnić psychikę do dalszej,
świadomej „walki" ze swoją chorobą.
Dobór gier i zabaw:
- można dobierać rodzaje zabaw
według określonych tematów .
- można dobierać w sposób wybiórczy,
wkomponowany w tok lekcji
Podział gier i zabaw ruchowych ze
względu na treść ruchową
wg. Bondarowicza
• Zabawy ze śpiewem i przy muzyce.
• Zabawy i gry orientacyjno-porządkowe.
• Zabawy i gry na czworakach.
• Zabawy i gry z mocowaniem.
• Zabawy i gry bieżne.
• Zabawy i gry rzutne.
• Zabawy i gry kopne.
• Zabawy i gry skoczne.
Zabawy ze śpiewem
• Zabawy te korzystnie wpływają na umuzykalnienie
dzieci, kształcą poczucie rytmu, koordynację
ruchową, prawidłową postawę ciała, jeśli nauczyciel
koryguje poprawność postawy ciała dziecka
podczas śpiewania. Śpiew jest rodzajem ćwiczenia
oddechowego, gdyż odruchowo mobilizuje do
dobrego oddychania z efektywną fazą wydechową.
• Zabawy ze śpiewem są wyrazem stanu
emocjonalnego, wywołują przyjemny nastrój i
zadowolenie z udziału we wspólnym działaniu. W
usprawnianiu leczniczym są bardzo potrzebne,
chorym i niepełnosprawnym dzieciom dają
możliwość artystycznego wyżycia się.
Zabawy i gry bieżne
Zabawy i gry bieżne są najczęstszą metodą
zajęć ruchowych z dziećmi. Zawierają
naturalne elementy ruchu. Pobudzają do
pracy układ oddechowy i układ krążenia.
Podnoszą ogólną wydolność fizyczną.
Rozwijają szybkość, siłę, koordynację
ruchową, umiejętność koncentracji. Działają
wychowawczo.
• Zabawy i gry bieżne są stosowane w
usprawnianiu leczniczym w sposób
odpowiadający możliwościom fizycznym i
potrzebom osób niepełnosprawnych
Zabawy i gry rzutne
rozwijają koordynację ruchową (rzut, chwyt), precyzję
ruchu, wyrabiają szybką orientację i koncentrację uwagi.
Prawidłowy rzut zależy od kontroli, uwagi i dokładności
ruchu ćwiczącego. Rzuty mogą być wykonywane z miejsca i
w ruchu, np. z chodu czy biegu. Stanowią przygotowanie do
gry sportowej z piłką. Mogą odbywać się w różnych
pozycjach wyjściowych (nie tylko w pozycji stojącej), np.
można polecić przesuwanie ciała w czołganiu lub na
czworakach do miejsca rzutu i z siadu rzut do celu
woreczkiem z grochem czy piłeczką. Celem może być kosz,
tarcza na ścianie, koło na podłodze, a rywalizacja w
rzucaniu - indywidualna lub grupowa. Należy zawsze
korygować postawę całej grupy dzieci czekających na swój
rzut oraz dzieci, które powróciły na miejsce po wykonaniu
rzutu. Za dobrą postawę można nawet przydzielać
dodatkowe punkty.
Zabawy i gry kopne
• Zabawy i gry kopne są ulubionymi
ćwiczeniami, szczególnie chłopców. Mogą być
wykonane za pomocą piłki, woreczka czy lotki.
Gry i zabawy kopne umożliwiają wykazanie
się zręcznością, zwinnością i celnością.
• W usprawnianiu leczniczym stosowane są
zmodyfikowane rodzaje gier i zabaw kopnych.
Należy czuwać nad przebiegiem tych ćwiczeń,
gdyż wywołują wiele emocji wśród
ćwiczących.
Zabawy i gry skoczne
• Zabawy i gry skoczne wzmacniają nogi w stawach
biodrowych, kolanowych i skokowych, rozwijają
równowagę, koncentrację. Są bardzo przez dzieci
lubiane i dobrze wpływają na ogólny stan fizyczny
dziecka. Przy wadach postawy należy unikać tego
typu zabaw i gier.. Należy uczyć, że po skoku
trzeba wylądować na lekko ugięte nogi i na
przednią połowę stóp, nie na pięty. Skoki wadliwie
wykonane są szkodliwe, gdyż siły ciążenia ciała
przenoszą się na kręgosłup. Bardzo dobrymi
ćwiczeniami skoków dla dzieci starszych są skoki
z oparciem rąk na odwróconej do góry ławeczce.
Zabawy orientacyjno-
porządkowe
• Zabawy orientacyjno-porządkowe są
warunkiem utrzymania ładu i
porządku na lekcji ruchu fizycznego.
Kształcą dyscyplinę, szybką reakcję,
spostrzegawczość i orientację.
Zabawy i gry na czworakach
• Zabawy na czworakach odbywają się w pozycji
ciała bardzo korzystnej dla kształtowania
prawidłowej postawy dziecka i odciążającej jego
kręgosłup. Sprzyjają prawidłowemu
ukształtowaniu się fizjologicznych krzywizn
kręgosłupa, wzmacniają ogólnie układ kostno-
stawowy przez wzmocnienie dużych grup mięśni.
Pozycja na czworakach, podpierająca ciało w
czterech punktach, daje możliwość
przeprowadzenia wielu emocjonujących zabaw i
gier ruchowych - bezpiecznych i działających
leczniczo (ćwiczenia korekcyjne).
Zabawy i gry z
mocowaniem
• Gry i zabawy z mocowaniem rozwijają siłę
mięśni ramion, pasa barkowego pośrednio
tułowia oraz nóg. Są bardzo ciekawą metodą
nauczania. Powinny być przeprowadzane
raczej z dziećmi starszymi. Dają im możliwość
przeżycia wielu emocji. Wykonywane ruchy
muszą być dla dzieci bezpieczne. Nauczyciel
przez cały czas trwania gry i zabawy ruchowej
musi śledzić jej przebieg.
Wyścigi na wesoło
• Zawierają w sobie element rywalizacji, bez rygorystycznych
przepisów. Mają ogromny wydźwięk emocjonalny. W
zależności od sposobu zorganizowania zabawy, dobranej
pozycji wyjściowej, odpowiednich przyborów (szarfy, krążki,
woreczki, piłki, obręcze, laski - u dzieci starszych) pozwalają
realizować wielorakie zadania, kształcą odpowiednie grupy
mięśniowe (szczególnie duże grupy mięśniowe), układ
oddechowy, krwionośny, dostarczają ćwiczącym wiele
emocji i radości.
• Ten rodzaj ćwiczeń obmyślony we właściwy sposób -
zgodnie z zaleceniami lekarskimi i przeciwwskazaniami dla
poszczególnych ćwiczących niepełnosprawnych dzieci -jest
wielką atrakcją lekcji ruchu leczniczego.
DZIECI GŁUCHE
W pracy rewalidacyjnej z dziećmi głuchymi dynamizowanie wysiłku
fizycznego ukierunkowane jest głównie na rozwój mowy artykułowanej.
W związku z tym podczas lekcji wychowania fizycznego zwraca się
głównie uwagę na ćwiczenia oddechowe, których celem jest wypracowanie
spokojnego, nie nasilonego oddechu.
Ćwiczenia oddechowe stanowią punkt wyjścia do prowadzenia
ćwiczeń głosowych.
Równie ważnymi ćwiczeniami są:
ćwiczenie umiejętności rozluźniania mięśni klatki piersiowej
oraz narządów fonacyjno – artykulacyjnych.
Dąży się również do wzmocnienia mięśni ściany brzusznej, które
posiadają istotne znaczenie w toku prowadzonych ćwiczeń artykulacyjnych.
W pracy rewalidacyjnej z osobami głuchymi rola zajęć ruchowych jest
bardzo duża.
Zajęcia te pozwalają na:
rozwijanie zdolności spostrzegania i sensownego rozumienia
mowy, mimiki, gestów otoczenia mówiącego. Wpływają na
wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ciała i wyrównywanie
wszelkiego niedorozwoju klaki piersiowej. Rozwijają również
zamiłowania do sportu i wszelkich zajęć ruchowych
.
Lekcje wychowania fizycznego stwarzają także naturalne sytuacje do
rozwoju spontanicznej i inspirowanej ekspresji głosowej.
DZIECI NIEWIDOME
Ruch ma duże znaczenie zdrowotne dla każdego człowieka, a tym bardziej dla
niewidomego, który ma ograniczone możliwości poruszania się w przestrzeni.
Dziecko niewidome pozbawione analizatora wzroku skazane jest na długie godziny
bezczynności.
Brak wzroku ogranicza swobodę ruchów, bywa bowiem powodem licznych urazów,
potęguje skłonność do sedenteryjnego trybu życia.
Opóźnienie rozwoju motoryki i lokomocji wynika nie tylko z braku stymulacji
wzrokowej ruchu, urazów fizycznych powodujących lęk przed pokonywaniem trudności
czy też ograniczonych kontaktów z rówieśnikami. Opóźnienie ruchowe pogłębia często
bierność rodziców i wychowawców w dostarczaniu dziecku okazji do ruchu. W wielu
przypadkach rodzice nie uświadamiają sobie, iż niewidome dziecko ma takie same
potrzeby w zakresie aktywności ruchowej jak dziecko widzące. Nadmierna opiekuńczość
lub „chowanie” dziecka przed otoczeniem ograniczają jego możliwości eksploracyjne
środowiska, zmniejszają tym samym liczbę bodźców stymulujących aktywność
ruchową. W związku z tym rola różnych form aktywności ruchowej w pracy
rewalidacyjnej z dziećmi niewidomymi ma duże znaczenie.
W zajęciach wychowania fizycznego z niewidomymi prowadzi się: gimnastykę,
lekkoatletykę, zabawy i gry (przystosowane), narciarstwo i saneczkowanie (zjazdy),
pływanie i kajakowanie.
Na szczególną uwagę zasługują zabawy i gry słuchowe, które
sprawiają, iż dzięki subtelnemu wychwytywaniu wrażeń słuchowych
dziecko niewidome nabiera większej samodzielności, pewniej
orientuje się w terenie i ma dokładniejsze wyobrażenie sytuacji, w
jakiej się znajduje.
Dzięki zajęciom ruchowym ruchy dziecka niewidomego stają się
bardziej skoordynowane.
Duży nacisk w ćwiczeniach i zabawach ruchowych kładzie się też na
doskonalenie pamięci mięśniowo – kinetycznej i ogólną sprawność
ruchową. Zajęcia ruchowe (odpowiednie) wpływają również na
rozwój motoryki małej, zwłaszcza na uczynnienie ręki.
W poznawaniu przez dziecko otoczenia dużą rolę odgrywa
sprawność rąk
DZIECI UPOŚLEDZONE
UMYSŁOWO
Rewalidacja
upośledzonych
umysłowo
polega
głównie
na
„przystosowaniu
społecznym”.
W tym działaniu, zwłaszcza przy głębokim upośledzeniu, największą rolę odgrywa
właśnie wychowanie fizyczne, które ułatwia fizjologicznie sprawniejsze posługiwanie się
nabytymi umiejętnościami w życiu codziennym i w pracy.
Wpływa na lepsze samopoczucie i ogólny stan zdrowia.
Rewalidacyjne postępowanie z dziećmi upośledzonymi umysłowo w dziedzinie
wychowania fizycznego ma charakter zintegrowanych oddziaływań korekcyjno –
wychowawczych obejmujących wychowanie społeczne, rozwój funkcji poznawczych i
sprawności psychomotorycznych.
Wychowanie fizyczne u dzieci upośledzonych umysłowo ma głownie za zadanie
kształtowanie koordynacji wzrokowo – ruchowej, rozwijanie pamięci ruchowej,
wyrabianie poczucia równowagi.
Do podstawowych funkcji wychowania fizycznego należy również kształtowanie
nawyków
• higieniczno – zdrowotnych
• czystości, porządku
wdraża dziecko upośledzone umysłowo do wykonywania podstawowych czynności
domowych, do współżycia z rówieśnikami, rodziną i społeczeństwem.
Nauka poruszania się w terenie, zabawy i gry na powietrzu uodporniają organizm
dziecka na zmieniające się warunki środowiskowe, wdrażają do czynnego wypoczynku.
Różnorodne gry i zabawy rekreacyjne, ze względu na duże wartości wychowawcze i
kształcące, spełniają doniosłą rolę w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo.
Odpowiednio zmodyfikowane (do poziomu psychoruchowego dziecka upośledzonego)
gry i zabawy rekreacyjne przyczyniają się do zmniejszenia obciążeń ruchem uczniów
odbiegających od normy poziomem sprawności fizycznej, a jednocześnie są dla nich
okazją do spontanicznej ekspresji ruchowej i emocjonalnej.
Rola prowadzącego i wskazówki
metodyczne
• Zapoznać się z grupą ćwiczących, dla których
zamierza się przeprowadzić określone gry i
zabawy - wiek, płeć, możliwości ruchowe
ćwiczących, możliwości intelektualne (stopnie
rozwoju fizycznego i psychicznego). W przypadku
osób niepełnosprawnych należy określić etap
usprawniania i przeciwwskazania indywidualne.
Określić liczbę uczestników.
• Zapoznać się z miejscem prowadzenia zajęć,
wyposażeniem sali i przyborami, które można
użyć do gier i zabaw. Zastanowić się nad
możliwością prowadzenia ćwiczeń na sali i użycia
przyborów i przyrządów w sposób bezpieczny.
Właściwy podział na grupy lub
zespoły
• Zespoły przeciwne powinny mieć równą szansę wygrania.
• W zajęciach z osobami niepełnosprawnymi, a w szczegól
ności
z dziećmi, należy obmyślić taki podział, żeby mógł wygrywać
raz jeden, raz drugi zespół. jeśli nie można inaczej, mniej
sprawnemu skrócić drogę biegu czy wyróżniającemu się
wybitną sprawnością fizyczną (jeśli nie ma przeciwwskazań)
polecić 2 razy przebyć dystans wyścigu.
• Jeżeli podział na grupy nie uda się, szybko przeprowadzić
drugi podział, nie dopuszczając do tego, ażeby np. mniej
sprawne dziecko, przez które zespół przegrywa, zostało
przez kolegów napiętnowane złymi słowami czy gestami.
• Prowadzący zabawę sam dokładnie musi ją znać,
musi dopilnować przestrzegania jej przepisów
przez uczestników zabawy.
• Po zapoznaniu ćwiczących z treścią zabawy dać
wyraźny sygnał do jej
rozpoczęcia i śledzić prawidłowy jej przebieg.
• Obserwować przebieg zabawy, orientując się w
reakcjach uczestników, ich zmęczeniu,
agresywności czy nadmiernej radości. W razie
potrzeby zmienić tempo
zabawy albo przerwać w sposób odpowiedni.
• Prowadzący gry i zabawy nie może być bohaterem
zabaw i gier ruchowych.
• Właściwy dobór gier i zabaw musi uczynić zajęcia
odpowiednio urozmaiconą pod względem natężenia wysiłku
fizycznego i psychicznego. Zabawa może mieć cechy
uspokajające i pobudzające.
• Prowadzący powinien być odpowiednio ubrany (najlepiej
dres).
• Sposób kierowania zabawą powinien być zdecydowany, ale
wesoły, a sam prowadzący nie powinien ośmieszać się.
• Przybory - szarfa kolorowa, numery, woreczki, piłeczki małe,
piłki lekkie, chorągiewki, linki, skakanki, kosz do piłek itd.
• Gry i zabawy powinny być przeprowadzone w odpowiednim
miejscu
- w terenie lub na sali.
Uwagi metodyczne dotyczące gier i zabaw
ruchowych w usprawnianiu leczniczym
• Każda zabawa i gra ruchowa zawiera w sobie różnorakie treści
merytoryczne i fizjologiczne,
• Do realizacji treści ruchowej i wychowawczej danej lekcji dobiera
się różne rodzaje gier i zabaw ruchowych. Każda z nich z kolei
spełnia określone zadania ruchowe i wychowawcze
• zajęcia z gier i zabaw ruchowych powinna bawić, cieszyć, a także
wzmacniać duże grupy mięśniowe warunkujące prawidłową
postawę. W całym przebiegu lekcji, także w momentach zbiórki
czy odpoczynku, postawa dziecka powinna być korygowana.
• W usprawnianiu leczniczym dobór odpowiednich gier i zabaw
ruchowych dla dzieci musi być oparty na zaleceniu lekarskim i
wymaga wnikliwej analizy wskazań i przeciwwskazań w doborze
ruchu dla każdego niepełnosprawnego dziecka.
• Najczęściej podział gier i zabaw ruchowych jest następujący:
• Zabawy ruchowe.
• Gry ruchowe.
• Gry drużynowe.
Przykładowy plan
metodyczny na zajęcia
Części lekcji
Opis ćwiczenia
Uwagi
Ilość
wykonywanyc
h powtórzeń
Część wstępna
1. Zbiórka
2. ćwiczenia
rozgrzewające
Część główna
Część końcowa
2 min
Budowa osnowy na zajęcia z kształcenia umiejętności ruchowych
Temat:
Cele:
Potrzebne przybory :
