Sebastian Wojsyk Działdowo 27 04 2005
Wychowanie-fizyczne
rok I gr. 4
Gry i zabawy ruchowe
Temat: W jaki sposób powinien przygotować się prowadzący do przeprowadzenia gry
ruchowej.
Zabawy ruchowe pełnią ważną rolę w procesie wychowania, a wychowania fizycznego w szczególności. Od różnego rodzaju zabaw dziecięcych różnią się głównie tym, iż ich podstawową treścią jest ruch w postaci: biegu, rzutu, skoku, podnoszenia, przeciągania, pełzania, kopania itp., jak taż tym, że odbywają się w zgodzie z określonymi prawidłami i zasadami, które regulują ich przebieg oraz określają ramy działania. Każda z nich trwa w zasadzie krótko, lecz jeżeli jest interesująca i jeżeli umożliwia uczestnictwo jak największej grupie bawiących się, wówczas - przy niesłabnącym zainteresowaniu- bywa przez nich przedłużana i powtarzana. W wielu zabawach, a przede wszystkim w grach ruchowych i drużynowych, występuje współzawodnictwo. Toczy się w nich walka o pierwszeństwo między jednostkami lub zespołami. Takiej walce zwykle towarzyszą wielkie emocje oraz wielkie napięcie nerwowe. Zabawy i gry wywołujące tego rodzaju przeżycia są podobne do sportu, w którym zawsze występują. Ma to dobre i złe strony. Dobre, ponieważ zaprawiają dzieci i młodzież do walki, która może i powinna ich uodparniać oraz hartować psychicznie, a przez to uczyć wygrywania i przegrywania, złe - gdyż nazbyt silna rywalizacja, szczególnie, gdy nie jest umiejętnie poprowadzona, może prowadzić do takich wielkich napięć, iż jednostki mało odporne i słabe nerwowo nie potrafią ich znieść i mogą załamać się psychicznie. W takich i wszelkich innych przypadkach jest nieodzowne, by współzawodnictwo było dawkowane ostrożnie i rozważnie
Widzimy, więc, że w czasie prowadzenia gier i zabaw nauczyciel, instruktor lub wychowawca odgrywa niezwykle ważną rolę. Nie tylko zapoznaje uczestników z treścią zabawy, lecz dba o przestrzeganie przepisów, co ze względów wychowawczych ma podstawowe znaczenie. Wybiera on właściwy moment rozpoczęcia zabawy, śledzi jej przebieg, notuje przewinienia i wszelkie uchybienia uczestników, ogłasza wyniki współzawodnictwa, podkreśla wzorowe lub niewłaściwe zachowanie się bawiących.
Rola prowadzącego najbardziej się uwydatnia w czasie przebiegu wyścigu, rozgrywek, zawodów, a więc tam, gdzie momenty współzawodnictwa i współdziałania występują najmocniej, gdzie istnieje najwięcej okazji do wykroczeń w stosunku do ustalonych zasad. Prowadzący czujnie, bacznie i szybko ocenia zmieniające się sytuacje, wyciąga z nich natychmiast wnioski i wciela je w życie. W swojej ocenie jest obiektywny i sprawiedliwy, spokojny i zrównoważony. Prowadzący używa gwizdka, klaśnięcia, zapowiedzi lub z góry określonego hasła jako znaku rozpoczęcia, przerwania lub zakończenia zabawy, ciągle zmieniając je, aby wywołały pożądane reakcje różnego rodzaju bodźców zmysłowych. Utrzymuje on zespół w karności, wprowadza ład, skupia uwagę, wzmacnia zainteresowanie zabawą.
Wnikliwy i rozważny wychowawca nieustannie pamięta, że nie on jest główną postacią w zabawie, lecz jej uczestnicy, i dlatego umiejętnie wysuwa do prowadzenia zajęć coraz to inną osobę spośród nich. Powierza im na zmianę różne funkcje i zadania, np. kapitana zespołu, sędziego, startera, sekretarza. Kształtuje w ten sposób ich samodzielność, sumienność, obowiązkowość, inicjatywę, przygotowuje zarazem przyszłych organizatorów i przewodników zabaw i gier. W ciągu zajęć szkolnych z wychowania fizycznego jest wiele takich okazji, kiedy uczestników dzielimy na samodzielne zorganizowane grupy. W takich przypadkach prowadzący staje się dyskretnym, lecz bacznym obserwatorem, który, świadomy tego, co się dzieje, zawsze jest gotów do skutecznej interwencji, podczas gdy bezpośrednie kierownictwo w grupach sprawują właśnie sami uczestnicy.
Niestety w praktyce szkolnej i wychowawczej możemy zaobserwować wiele takich zajęć, które są wyrazem improwizacji, i to w najgorszym tego słowa znaczeniu, a wiemy, że improwizować może tylko ten, kto jest doskonale i wszechstronnie przygotowany przez wieloletnią praktykę. Toteż, aby zabawy i gry ruchowe były pożyteczne i interesujące, muszą być dokładnie przemyślane i w najdrobniejszych szczegółach przygotowane. Nie można ich dobrze przeprowadzić, jeżeli nie wie się dokładnie, kto będzie w nich uczestniczył, kiedy i gdzie się odbędą, z jakimi przyborami i narzędziami.
Dobry nauczyciel i wychowawca musi dokładnie poznać treść zabaw, przemyśleć ich organizację oraz sposób prowadzenia. Tylko to może przynieść dobre wyniki. Oczywiście o pomyślnym przebiegu zajęć decydują również w dużym stopniu uzdolnienia prowadzącego, jego umiejętności nawiązywania kontaktów z uczestnikami. Te zalety nie wystarczają jednak na zbyt długo. Muszą być poparte nieustannym odnowieniom i wzbogaceniom zasobu zabaw, chęci poszukiwania najbardziej odpowiednich metod ich prowadzenia, stałą kontrolą swego postępowania oraz bystrą obserwację wpływów wychowawczych na zespół uczestników.
Nieodzownym etapem dobrego przygotowania się do prowadzenia gier ruchowych jest z pewnością właściwy ich dobór. W doborze zabaw i gier należy kierować się wytycznymi programu. Od tych wytycznych, w przypadku uzasadnionej potrzeby, można, a niekiedy nawet trzeba odstępować. Tak, więc dla dzieci, które znają wiele zabaw z przeznaczonego dla nich materiału, możemy dobierać zabawy spośród przewidzianych dla klas wyższych. Dla tych uczestników, którzy zabaw nie znają lub znają bardzo niewiele, możemy dobierać odpowiednie z zasobu przeznaczonego dla młodszych.
Zabawy i gry dobieramy ponadto w zależności od:
- rozwoju uczestników
- ich zainteresowań
- możliwości terenowych
- sprzętu i urządzeń, jakim dysponujemy
- warunków klimatycznych i atmosferycznych
- potrzeb wychowawczych
- bieżących tematów
Pierwszeństwo przed innymi dajemy zabawom, w których bierze jednocześnie udział większa liczba dzieci.
Mówiąc o doborze zabaw i gier warto dodać, że prowadzący może i powinien w zależności od potrzeb zmienić i uzupełnić podane w podręczniku opisy. Niewolnicze trzymanie się ich wtedy, gdy dostrzegamy możliwości i potrzebę wprowadzenia zmian, jest nieuzasadnione i byłoby błędne. Pomysłowość może wzbogacić tematykę zabaw i gier ruchowych, co jest ze wszech miar pożyteczne i celowe.
Literatura: -,,Metodyka wychowania fizycznego w reformowanej szkole” pod redakcją
Michała Bronikowskiego.
-,,Zabawy i gry ruchowe” Roman Trześniwski.