Skład 

chemiczny

plazmy 

nasienia 

zwierząt

.

Chrobot Maciej gr. 8

Plemniki i plazma nasienia 

 

to dwa podstawowe 

komponenty NASIENIA  

pełnią one różne funkcje 

biologiczne:

 

Plemniki – przenoszą materiał 
genetyczny, uczestniczą w 
procesie zapłodnienia

Plazma nasienia – mieszanina 
wydzielin dodatkowych gruczołów 
płciowych, stanowi główne źródło 
substratów dla metabolizmu i 
ruchu tych komórek

Skład chemiczny 

nasienia 

charakteryzuje się dużym 
zróżnicowaniem międzygatunkowym  
oraz znacznymi wahaniami 
poszczególnych komponentów w 
ejakulatach osobników  tego samego 
gatunku.

Czynniki wpływające na 
skład nasienia:

- 

zmiany sezonowe poziomu 

androgenów 

- 

intensywność użytkowania 

rozpłodowego

Skład chemiczny  plemników podlega 
zmianom, podczas ich transportu w 
najądrzach oraz po ejakulacji, w trakcie 
wędrówki w żeńskich drogach 
płciowych 

W całkowitej objętości 

ejakulatu:

 jąder i najądrzy : 2-5 %

gruczołów pęcherzykowych : 55-

75%

gruczołu krokowego :15-20%

gruczołów opuszkowo-

cewkowych:10- 25%

Skład chemiczny  płynów jądra 
i najądrzy:
- 

wydzielina najądrzy knura

  ( pH 5,6- 6,6) 
- zawiera ok. 10 białek 
( jedno z nich pełni rolę czynnika 
przeciwdziałającego aglutynacji plemników 
typu główka główka )
- wiele białek wiąże się z receptorami 
plazmolemmy w czasie transportu 
plemników 
- syntetyzowana w najądrzach fosfataza 
alkaliczna jest dobrym markerem produkcji 
i dojrzewania 

plemników

- w porównaniu z osoczem 
jest to płyn izoosmotyczny,
 
- charakteryzuje się wysoką 
zawartością wolnych aminokwasów, 
zwłaszcza kwasu glutaminowego.

- nie stwierdzono w nim obecności glukozy lub 
fruktozy.

- wysokie stężenie inozytolu (utrzymującego 
odpowiednie ciśnienie osmotyczne)

- dominują ze składników mineralnych jony 
sodowe nad potasowymi

Charakterystyczną cechą płynu 
najądrzy jest wysoki poziom jonów 
potasowych, wskazujących na 
intensywne procesy biochemiczne 
odbywające się w tej tkance. (

jony 

potasowe w odróżnieniu od sodowych , wykazują 
hamujący wpływ na ruchliwość plemników) 

Do typowych dla wydzielin najądrzy 
skł. chemicznych należy  : 
glicerofosfocholina  i karnityna  
( zawartość tych składników 
kontrolowana  przez androgeny to 
dowód na intensywne przemiany 
lipidowe w najądrzach)

Występują białka złożone – 
sjalomukoproteiny oraz 
lipoproteiny

Do typowych systemów 
enzymatycznych należą 
glikozydazy, fosfataza kwaśna i 
alkaliczna, kwaśna DNA-aza oraz 
5’ nukleotydaza

Skład chemiczny 

wydzielin dodatkowych 

gruczołów płciowych

Wydzielina gruczołów 

pęcherzykowych:

- odznacza się wysoką zawartością białek, 

które wpływają na liczne funkcje plemników, 

między innymi na ruchliwość  i reakcję 

akrosomową. 

-wydzielina pęcherzykowa zawiera 137 ug 

Zn 2+ /ml i jest źródłem tego jonu w plazmie 

nasienia 

- źródło wybitnie zasadowych białek, które  
charakteryzują się aktywnością  
hemoaglutynującą i precypitującą fosfolipidy 
żółtka jaja kurzego

- oprócz białek dominuje sześciowęglowy 
cykliczny alkohol - inozytol

- 

Obecność ergotioneiny ( 

pochodna 

histydyny z grupą SH, zabezpiecza plemniki przed 
utlenieniem 

)

- w składzie jonowym dominują jony 
potasowe  (

co wskazuje na intensywny metabolizm 

tlenowy  tej tkanki )

Fruktoza i kwas cytrynowy – 

główne składniki  płynu pęcherzykowego  

buhaja i tryka.

FRUKTOZA
- 

podstawowy substrat przemian 

energetycznych plemników
- pojawia się w gruczołach 
pęcherzykowych wcześniej niż 
rozpoczyna się proces spermatogenezy 

- pochodzi z glukozy krwi lub glikogenu
- znajduję się pod kontrolą 
testosteronu

KWAS CYTRYNOWY

- spełnia istotną rolę w metabolizmie 
plemników
-pełni funkcję głównego buforu 
nasienia 
- przypisuje mu się udział w wiązaniu 
jonów cynkowych i wapniowych 
- podobnie jak fruktoza, syntetyzowany 
pod kontrolą testosteronu ( zawartość 
tych subst. W plazmie może byś 
wskaźnikiem aktywności androgennej 
jąder.)

Wydzielina gruczołów 
opuszkowo- cewkowych :
- 

pH około 7,5 

- bogata w termolabilne, nie dializujące 
glikoproteiny 
- pod wpływem kilku czynników 
białkowych z gruczołów 
pęcherzykowych przekształca się w 
bogatą w kwas sjalowy mucynę, 
formującą ziarnisty żel.

Wydzielina 
gruczołu krokowego 

:

- jest źródłem niektórych enzymów
 plazmy nasienia, 
głównie fosfatazy kwaśnej 

- niektóre substancje 
białkowe prostaty
pełnią funkcje 
immunosupresyjne.  

Właściwości biochemiczne 

nasienia podkreślają złożoność 

składu biochemicznego 

poszczególnych wydzielin 

dodatkowych gruczołów 

płciowych.

 

Tworzone po ejakulacji 

wielofunkcyjne białkowe systemy 

plazmy uczestniczą w transporcie 

plemników w żeńskich drogach 

płciowych oraz biorą udział w 

procesach zapłodnienia jaja