Leki układu współczulnego



Sympatykomimetyki



Sympatykolityki

RECEPTORY
ADRENERGICZNE
-efekt stymulacji

1



Obkurczenie naczyń

Wzrost oporu obwodowego
Wzrost ciśnienia



Rozszerzenie źrenicy



Skurcz zwieraczy w p.p., pęcherza



Skurcz macicy

RECEPTORY ADRENERGICZNE
efekt stymulacji 

2



Receptor 

2

presynaptyczny

-hamuje uwalnianie
neuroprzekaźnika



Receptor 

2

postsynaptyczny

-hamuje uwalnianie insuliny
-stymuluje agregację płytek krwi

RECEPTORY
ADRENERGICZNE
efekt stymulacji



1

(stymulacja receptora 1 zachodzi w

układzie bodźco-przewodzącym i w
miokardium )



Tachykardia



Wzrost przewodnictwa
przedsionkowo-komorowego



Zwiększenie siły skurczu serca



Zwiększenie pobudliwości serca

RECEPTORY
ADRENERGICZNE
efekt stymulacji



2



Rozszerzenie naczyń

Obniżenie oporu obwodowego



Rozkurcz oskrzeli



Nasilenie mięśniowej i wątrobowej
glikogenolizy →

RECEPTORY ADRENERGICZNE
efekt stymulacji 

2



Wzrost uwalniania glukagonu



Relaksacja macicy



Rozkurcz mięśni gładkich przewodu
pokarmowego i pęcherza
moczowego

RECEPTORY
ADRENERGICZNE
efekt stymulacji



3



Aktywacja lipazy lipoproteinowej

Sympatykomimetyki



aminy katecholowe: adrenalina,
noradrenalina, dopamina



syntetyczne sympatykomimetyki,
agoniści receptora 1,2, 1,2

ADRENALINA
(EPINEFRYNA)



Stymuluje receptory 1 2 1 2 3



Intensywnie podnosi ciśnienie krwi
w wyniku

-zwiększonej stymulacji serca 1
-obkurczenia naczyń 1

ADRENALINA
(EPINEFRYNA)

Działanie na serce prowadzi do:

-zwiększenia częstości uderzeń
-zwiększenia siły skurczu serca
-zwiększenie pracy serca i zużycia

tlenu

ADRENALINA
(EPINEFRYNA)

Działanie na naczynia krwionośne to efekt

działania na rec. 1-w naczyniach małych, 2 –w

dużych

- przepływ mózgowy zwiększa się

- rośnie opór w naczyniach nerkowych (spadek

przepływu o 40 % oraz wydalania Na, K, Cl)

- zwiększa się przepływ wieńcowy

(przedłużenie fazy rozkurczu, efekt
metaboliczny-uwolnienie

adenozyny

ADRENALINA
(EPINEFRYNA)

mięśnie gładkie, pęcherza, macicy ulegają

rozluźnieniu, wzrasta napięcie zwieraczy

układ oddechowy
- rozszerzenie oskrzeli
-hamowanie degranulacji mastocytów (rec.2

)

-hamowanie wydzielania gruczołów (rec.)

ADRENALINA
(EPINEFRYNA)

efekt metaboliczny:
- hamowania sekrecji insuliny (rec. 2 )
- zwiększenie wydzielania glukagonu
przez komórki  (rec. .2)
-nasilenia mięśniowej i wątrobowej

glikogenolizy

wzrost stężenia WKT w wyniku: stymulacji

lipazy w adypocytach (rec .3 )

W efekcie wzrost stężenia glukozy, kwasu

mlekowego :

ADRENALINA
(EPINEFRYNA)



hamuje sekrecję gruczołów
ślinowych



obniża ciśnienie śródgałkowe

ADRENALINA
(EPINEFRYNA)

Wskazania:



reakcje
nadwrażliwości



ze środkami
miejscowo
znieczulającymi



powierzchniowo
przeciwkrwotocznie



skurcz oskrzeli (gdy
inne leki
nieskuteczne)



w reanimacji

ADRENALINA
(EPINEFRYNA)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



objawy lękowe, pobudzenie,
drżenie rąk



nadciśnienie



zaburzenia rytmu serca



nasilenie objawów choroby
niedokrwiennej

NORADRENALINA
silny agonista receptorów 1,2 słabe

działanie na receptor 1

działanie na układ sercowo-naczyniowy

-

intensywny wzrost oporu obwodowego,

ciśnienia

- zwolnienie czynności serca (odruch z n.

błędnego)

- zmniejszenie przepływu nerkowego,

wątrobowego, w mięśniach szkieletowych,

śledzionie

-przepływ wieńcowy nieznacznie wzrasta

(mechanizm jak przy adrenalinie)

NORADRENALINA



mały wpływ na mięśnie gładkie
(przewodu pokarmowego, oskrzeli,
uk. moczowego)



skurcz macicy



hyperglikemia i inne efekty
metaboliczne jak przy adrenalinie

NORADRENALINA

ZASTOSOWANIE



Wstrząs anafilaktyczny



Znieczulenie miejscowe

NORADRENALINA



DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



nadciśnienie



martwica w miejscu wstrzyknięcia



nie należy stosować u kobiet w
ciąży (skurcz macicy rec.)



pacjenci z chorobą wieńcową
szczególnie podatni na działanie
naczynio-zwężające (rec. )

Dopamina

Wpływ na układ krążenia:



1-2μg/kg/min-pobudzenie receptora D

rozszerzenie naczyń nerkowych i wieńcowych



2-5 μg/kg/min-pobudzenie receptora D, 

1

ino+, tono+, chromo+ na serce



>10 μg/kg/min-pobudzenie receptora D, 

1

,

1

Skurcz naczyń, ↑oporu obwodowego,RR

Wskazania: wstrząs kardiogenny, ostra

niewydolność krążenia

Syntetyczne
sympatykomimetyki, agoniści
receptora 1,2, 1,2



agoniści receptora 1,2 (ksylometazolina)



agoniści receptora 2 (klonidyna)



agoniści receptora 1,2 (izoprenalina)



agoniści receptora 1 (dobutamina)



agoniści receptora 2 (salbutamol,

fenoterol)

Leki alfa1 i alfa2
adrenomimetyczne



Ksylometazolina, nafazolina



Działanie miejscowe:

Zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa,

zmnieszenie wydzielania śluzu



Zastosowanie:

-nieżyt błony śluzowej nosa
Przewlekłe stosowanie prowadzi do zmian

zanikowych błony śluzowej

Leki alfa 2
adrenomimetyczne
Klonidyna

Działanie ośrodkowe:

-

↓uwalniania noradrenaliny

-

↓ RR, sedacja

Działanie obwodowe:

-

↓uwalniania noradrenaliny

-

↓oporu obwodowego

Zastosowanie:
- nadciśnienie tętnicze, leczenie uzależnień

Agonista receptora 1,2

Izoprenalina, orcyprenalina



Agonista receptora 1,2



Obniża opór obwodowy



Działa ino+, tono+, chrono+



Rozluźnia mięśnie gładkie oskrzeli,
przewodu pokarmowego,macicy



Hamuje uwalnianie histaminy



Podwyższa poziom glukozy i WKT



Podnosi ciśnienie skurczowe obniża
rozkurczowe

IZOPRENALINA ,
ORCYPRENALINA

ZASTOSOWANIE



Bradykardia



Bloki serca



Skurcz oskrzeli

IZOPRENALINA,
ORCYPRENALINA

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



Tachykardia



Zaburzenia rytmu



Bóle głowy



Objawy niewydolności wieńcowej



Zaczerwienienie skóry

Leki beta1
adrenomimetyczne

Dobutamina

Działanie:
-ino-, tono-,chronotropowo dodatnio
Zastosowanie:
-niewydolność mięśnia sercowego

SELEKTYWNI AGONIŚCI
RECEPTORA 2



SALBUTAMOL



FENOTEROL



TERBUTALINA



FORMETEROL



SALMETEROL

SELEKTYWNI AGONIŚCI
RECEPTORA 2

ZASTOSOWANIE



stany skurczowe oskrzeli



przedwczesne skurcze macicy



zaburzenia krążenia w kończynach

SELEKTYWNI AGONIŚCI
RECEPTORA 2

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



Tachykardia



Drżenie mięśni



Pobudzenie



Obniżenie poziomu K



Podwyższenie poziomu glukozy i
WKT

Leki hamujące układ
współczulny:

Sympatykolityki

Sympatolityki

Sympatykolityki



1 2 1 2 3

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

działanie na serce

1, 1, 2



zwalniają czynność serca



zmniejszają siłę skurczu serca



zmniejszają objętość wyrzutową



zwalniają przewodnictwo
przedsionkowo-komorowe

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

działanie na serce



wyższe stężenia mają działanie
chinidyno-podobne (stabilizacja błony
komórkowej)



zmniejszają zużycie tlenu przez
mięsień sercowy



blokują uwalnianie reniny



zwiększają opór obwodowy

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

układ oddechowy

1, 2



skurcz oskrzeli

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

efekt metaboliczny

1, 2



działanie hypoglikemiczne (maskują
objawy hypoglikemii)



hamują uwalnianie WKT z tkanki
tłuszczowej

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

inne

1, 2



hamują drżenie mięśniowe



nasilają degranulację komórek
tucznych

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

ZASTOSOWANIE (układ krążenia)
Choroby układu krążenia:



nadciśnienie



niewydolność wieńcowa



zawał serca



arytmie

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

ZASTOSOWANIE (układ krążenia)



przewlekła niewydolność krążenia



zespół serca hiperkinetycznego



kardiomiopatia przerostowa



wady serca

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

ZASTOSOWANIE

1, 2



nadczynność tarczycy



nadciśnienie wrotne



profilaktyka migreny



objawy paniki



tremor



jaskra



leczenie objawów abstynencji

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



bradykardia



blok SA i AV



może wystąpić niewydolność
krążenia



nagłe odstawienie może
spowodować zgon pacjenta

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



napad duszności



objawy z OUN: zmęczenie, zaburzenia snu,
bezsenność, depresja



maskują objawy hipoglikemii np.
(tachykardia)



skurcze macicy



zaburzenia ukrwienia obwodowego



obniżają tolerancję wysiłku

ANTAGONIŚCI RECEPTORA 

(-blokery)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
biochemiczne



wzrost stężenia K w surowicy



poinsulinowa hipoglikemia



oporność na insulinę



rośnie stężenie TG, LDL



spada stężenie HDL

Tolazolina
Zastosowanie:
Leczenie zaburzeń krążenia obwodowego

Fentolamina
Zastosowanie:
Leczenie i diagnostyka guza

chromochłonnego nadnerczy

Leki alfa1 i alfa2 lityczne

Pochone imidazoliny

Prazosyna terazosyna
Mechanizm działania:
Rozszerzenie naczyń
ciśnienia
oporu obwoowego
obciążenia wstępnego
Zastosowanie:
Naciśnienie tętnicze
Przerost prostaty

Leki alfa1 lityczne

Leki sympatolityczne



Leki te działają bezpośrednio na

ośrodki regulacji ciśnienia

znajdujące się w mózgu

Guanetydyna

Mechanizm działania



Zaburzenia magazynowania NA w

ziarnistościach presynaptycznych



uwalniania NA z zakończeń nerwowych

Zastosowanie:



Naciśnienie tętnicze

Działania uboczne:



Bradykardia, hipotonia ortostatyczna,

retencja jonów sodowych i wody

Nie ostawiać nagle, niebezpieczeństwo

silnego

ciśnienia !

Rezerpina

Mechanizm działania



Hamowanie wychwytu NA przez
ziarnistości maganyzujące

Zastosowanie:



Naciśnienie tętnicze

Działanie niepożądane:



Depresja, senność, biegunka, choroba
wrzodowa

Metyldopa



jako lek bezpieczny dla płodu - jest
niezastąpiona u chorujących na
nadciśnienie kobiet w ciąży.



blokuje powstawanie

dopaminy

,

prekursora

noradrenaliny



zaburzenia żoładkowo-jelitowe,
suchość w ustach, bóle i

zawroty głowy

, obrzęki,

hipotonia ortostatyczna