Ospa wietrzna

(Varicella)

Etiologia

• Spowodowana jest herpeswirusem VZV (Herpes

virus varicellae), wywołującym ogólne zakażenie
organizmu, a jej przechorowanie daje odporność.
W warunkach obniżonej odporności organizmu
może dojść do reaktywacji wirusa i rozwoju
półpaśca.

Zakażenie:

• Źródłem jest chory człowiek. Wirus przenosi się

droga kropelkowo- powietrzna, jest bardzo lotny,
stad nazwa ospa wietrzna, wiatrówka. Najbardziej
zakaźne są wykwity pęcherzykowe.

Obraz kliniczny

• Okres wylegania: 14-21 dni.
• Wstępnie: 2-3 dni przed wysypka występują bóle

mięśniowe, gorączka od 37-40 °C , brak łaknienia

• Następnie pojawiają się wykwity na skórze i błonach

śluzowych, które charakteryzują się przekształcaniem
się w trakcie choroby; kolejno pojawia się:

1. mała, czerwona plamka, która zmienia się w
2. grudkę, a ta w
3. pęcherzyk wypełniony przejrzystym płynem, który

mętnieje, tworząc

4. krostę, która zasychając zmienia się w
5. strup, odpadający od powierzchni skóry po kilku

dniach.

• Charakterystyczna cecha wysypki w ospie wietrzej jest

pojawienie się jej rzutami. Jednoczenie na skórze i

błonach śluzowych mogą występować wykwity w rożnym

stadium tzw. "obraz gwiaździstego nieba" .

•

Najwięcej wykwitów występuje na tułowiu,brzuchu,

klatce piersiowej, a wiec na częściach ciała okrytych

ubraniem (charakter wysypki dośrodkowej, odwrotnie

niż w ospie naturalnej), a nieco mniej na twarzy i głowie

oraz kończynach. Bardzo rzadko zajęte są dłonie i stopy.

• Zdarzają się również nieliczne wykwity na błonie śluzowej

jamy ustnej, zwłaszcza podniebienia twardego i policzków,
a ponieważ łatwo pękają, tworzą się powierzchniowe
ubytki śluzówki, dając czasem nieznaczne dolegliwości
(bóle, kaszel, chrypka, trudności w połykaniu).

•Kolejnym wysiewom wysypki
towarzyszy zwykle wysoka
gorączka, świąd skóry,
uogólnione powiększenie
węzłów.

•Po około 7 dniach wszystkie
wykwity są przyschnięte w
strupki.

•Strupki odpadają bez
pozostawienia blizn, występują
jedynie przebarwienia,
znikające zazwyczaj po 3
tygodniach, tylko po
wykwitach nadkażonych
bakteryjnie mogą występować
blizny.

Powikłania

• W ospie wietrznej należą do rzadkosci.
• Najczęstsze są powikłania skórne ( zapalenie

ropne, martwica, różyca) powstałe wskutek

zakażenia wtórnego przez zadrapanie. Po takich

wtórnie zakażonych wykwitach mogą powstać

blizny.

• Z innych powikłań szczególnie zasługują na

wymienienie :

1.

zapalenie mózgu,

2.

zapalenie surowicze opon mózgowych,

3.

zapalenie nerek,

4.

zapalenie ucha środkowego

Leczenie

opiera się głównie na łagodzeniu objawów

choroby.

• W celu obniżenia gorączki można zażywać

leki przeciwgorączkowe np. paracetamol,
ibuprofen. (NIE stosuje się salicylanów - np.
aspiryny- ze względu na możliwość
wystąpienia zespołu Reye’a)

• U osób z osłabioną odpornością lub z innymi

poważnymi chorobami stosuje się leki
przeciwwirusowe Heviran, Zovirax, Virolex.

• W początkowym okresie choroby 1 raz

dziennie kąpiel odkażająca w roztworze
nadmanganianu potasu by przyśpieszyć
przysychanie strupków.

• Codzienna delikatna kąpiel żeby nie

uszkadzać powierzchni pęcherzyków.

• Pojedyncze wykwity pęcherzykowe można

zapędzlować 1 % roztworem gencjany.

• Dla zabezpieczenia śluzówek przed zakażeniami

wtórnym stosuje się płukanie 3 % roztworem
kwasu borowego, wywarem szałwi, kwiatu
rumianku, małym dzieciom przemywamy jamę
ustna boraksem z gliceryna. W ranie wystąpienia
owrzodzeń przyżegamy je 1 % roztworem
azotanu srebra.

• Posiłki powinny być rozdrobnione, by nie drażnić

błon śluzowych j. Ustnej. Dieta lekkostrawna z
wyłączeniem pokarmów ostrych, kwaśnych
smaków.

Gorączka

trzydniowa

(Rumień nagły, Trzydniówka,

exanthema subitum, roseola

infantum)

Etiologia

• Choroba zakaźna, występująca bardzo często u dzieci

między 6. a 36. miesiącem życia.

• Wirusy opryszczki typu 6 i 7 (HHV6, HHV7).

Zakażenie

• Źródłem zakażenia jest zdrowy człowiek, który w

przeszłości przeżył zakażenie tym wirusem. Do zakażeń

dochodzi droga kropelkowa.

• Dzieci z gorączką wymagają diagnostyki różnicowej

gorączki z nieznanego pochodzenia. Zawsze

niemowlę lub małe dziecko z gorączką powinno być

zbadane przez lekarza, aby wykluczyć inne

przyczyny gorączki, takie jak: zapalenie ucha

środkowego, infekcję dróg moczowych, zapalenie

opon mózgowo-rdzeniowych oraz zapalenie płuc.

• W przebiegu rumienia nagłego w morfologii krwi

obwodowej od drugiego dnia choroby występuje

leukopenia (mała ilość białych ciałek krwi) z

wysokim odsetkiem limfocytów we wzorze krwinek

białych (tzw. rozmazie).

Obraz kliniczny

• Okres wylegania: 5-15 dni.
• Przebieg typowy: kilka dni wysokiej

gorączki, spadek temperatury ciała
i pojawienie się wysypki.

• Nierzadko trzydniówka może

przebiegać subklinicznie (czyli
bezobjawowo, bez gorączki, bez
wysypki, bez śladu choroby).

I Gorączka

• Pojawia się nagle i jest wysoka, nawet do

40`C. Najczęściej utrzymuje się od 2 do 4
dni, w rzadkich przypadkach może trwać
tydzień.

• Czasami towarzysza jej bóle brzucha,

wymioty, powiększenie węzłów chłonnych,
zapalenie gardła, drgawki gorączkowe.

II Wysypka (rumień

nagły)

• Początkowo pojawia się na tułowiu (brzuch, klatka

piersiowa, plecy). Następnie może rozprzestrzeniać się
na kończyny oraz szyję i twarz (rzadko). Utrzymuje się
od kilku godzin do kilku dni (zwykle 1-2 dni). Nie
swędzi.

• Drobne różowe
lub bladoróżowe
plamki,
sporadycznie
grudki. Wokół
wykwitów mogą
występować białe
obwódki.

• Objawy towarzyszące: zmęczenie,

brak apetytu, złe samopoczucie
dziecka, gardło lekko
zaczerwienione (z
charakterystycznymi dla
trzydniówki grudkami Nagayamy),
umiarkowanie powiększone węzły
chłonne (szyjne i potyliczne)

Powikłania

• Drgawki gorączkowe
• Równocześnie może nastąpić

bezwolne oddanie moczu i/lub
stolca.  

• Zapalenie mózgu, zapalenie

opon mózgowych (występuje
bardzo rzadko).

Leczenie

• Leczenie gorączki trzydniowej jest tylko objawowe.
• Stosuje się leki przeciwgorączkowe, jeśli to

potrzebne także leki przeciwdrgawkowe.

• Można posilać się także lekami przeciwzapalnymi,

a także miejscowymi lekami przeciwbólowymi do

gardła.

• Jak w każdej chorobie przebiegającej z wysoka

gorączką, konieczne jest intensywne nawadnianie

chorych dzieci.

• Nigdy nie stosuje się kwasu acetylosalicylowego

i metamizolu (Pyralginy)!!! (może doprowadzić do

niewydolności wątroby przebiegającej z

uszkodzeniem mózgu i zgonem włącznie )

Płonica

(szkarlatyna, ang. scarlet

fever, scarlatina )

Etiologia

• ostra chorobą zakaźną wieku dziecięcego

wywołaną przez bakterię – paciorkowca grupy

A.

Zakażenie

• Źródłem zakażenia jest człowiek chory na zakażenie

paciorkowcowe, ozdrowieniec lub nosiciel paciorkowca.

Osoba dorosła, która choruje na anginę paciorkowcową,

może być źródłem zakażenia dla dziecka. Zakażenie jest

przekazywane na drodze kropelkowej. Wrota zakażenia:

błony śluzowe gardła, uszkodzona skóra (płonica

przyranna, jako nadkażenie).

Obraz kliniczny

•

Okres wylegania: 1-3 czasem 5 dni.

•

Choroba zaczyna się nagle. Do wstępnych

objawów klinicznych zalicza się gorączkę

(poprzedzona zwykle dreszczami, dochodzi do

40

°C)

, bóle brzucha, wymioty oraz ból gardła

(zywe zaczerwienienie gardla i podniebienia,

przechodzace na łuki oraz drobna wysypke u

podstawy jezyka, może mieć charak.

wybroczynowy lub grudkowy- wazny moment

rozpoznawczy).

•

Lekarz badający dziecko w tym okresie

stwierdza anginę (stan zapalny gardła lub

jamy nosowo-gardłowej) o różnym nasileniu

oraz powiększenie węzłów chłonnych, głównie

szyjnych.

• Wysypka pojawia się równocześnie z gorączką lub 24

godz. później.

• Występuje ona początkowo na szyi, potem kl

piersiowej, następnie szerzy się w kierunku pleców,
brzucha i kończyn chorego. Ten typ szerzenia się
wysypki- zstępujący- jest najczęstszy: może jednak być
i wstępujący, tzn. wysypka od kończyn rozprzestrzenia
się na tułów, barki, szyje, twarz.

• Jest ona drobnoplamista, czerwona, zlewająca

się na tułowiu, w zgięciach łokciowych i

podkolanowych. Najwyraźniejsza jest na

piersiach, brzuchu, pośladkach i w

pachwinach.

• Wysypka wygląda tak, jakby ktoś pokaleczył

skórę uderzając w nią szczotką.

Pod wpływem ucisku
skóra blednie, przy czym
tło ma odcień wyraźnie
żółty, po ustąpieniu
ucisku zaczerwienienie
skory powraca. Im
silniejsze jest zatrucie
ustroju, tym
intensywniejsze jest
żółtaczkowe zabarwienie
skory.

• Na policzkach jest rumień, jednak skóra

wokół ust i nosa pozostaje blada (tzw.
trójkąt Fiłatowa).

• Ponadto stwierdza się wzmożoną łamliwość
drobnych naczyń, co wyraża się liniami Pastii
w naturalnych fałdach (pachy, pachwiny,
podbrzusze).

• Intensywność i

czas trwania

wysypki jest różny

(od 24 godz. do

kilku dni).

• Język początkowo

obłożony (pokryty

białym nalotem),

potem przybiera

wygląd

"malinowy"

(żywoczerwone,

powiększone

brodawki

smakowe).

• Po kilku dniach od ustąpienia wysypki występuje grubopłatowe

łuszczenie się skóry, najwyraźniejsze na stopach i dłoniach
(gdy nie zauważono wysypki, to charakterystyczne łuszczenie się
skóry pozwala na wsteczne rozpoznanie płonicy). Łuszczenie
skóry jego nasilenie jest uzależnione od jego nasilenia wysypki,
tzn. jest ono tym silniejsze im obfitsza była wysypka.

• Gdy przebieg płonicy jest bardziej toksyczny, to poza wysypką

mogą wystąpić zaburzenia układu krążenia, zapalenie mięśnia
sercowego, utrata przytomności, nad sercem stwierdza się
szmer skurczowy; wątroba i śledziona powiększone. Zmiany
zapalne w gardle są słabo wyrażone.

• Płonica o przebiegu septycznym charakteryzuje się dużymi

zmianami w gardle, zapaleniem węzłów chłonnych szyjnych.
Może dojść do martwicy tkanek dna jamy ustnej (angina
Ludwiga), bakteriemii i posocznicy.

• Płonica przyranna – zakażenie przez uszkodzoną skórę.

Charakterystyczna cecha – brak anginy. Wysypka i przebieg jak
wyżej.

Rozpoznanie

• W badaniach dodatkowych, w ostrym

okresie choroby, w morfologii
stwierdza się podwyższoną ilość
leukocytów. Także podwyższone jest
ASO (powyżej miana 1:200) i OB. W
wymazie z gardła występuje
paciorkowiec grupy A
(Streptococcus).

Powikłania

• kłębkowe zapalenie nerek
• zapalenie stawów
• gorączka reumatyczna (zapalenie

mięśnia sercowego i stawów)

• zapalenie węzłów chłonnych
• zapalenie ucha środkowego

Leczenie

• Płonica wymaga bezwzględnie leczenia

antybiotykiem (penicylina krystaliczna,
cefalosporyny, jeśli jest podejrzenie uczulenia
dziecka na pochodne penicyliny to stosuje się
makrolidy) przez 10-14 dni.

• Poza antybiotykami należy uwzględnić

witaminy C, B, K, ewent. A i B).

• Powinno się dużo odpoczywać.
• Należy utrzymywac prawidlowa higiene ciala,

jamy ustnej i uszu.

• Po przebyciu choroby, należy w ciągu 2 lub 3

tygodniu wykonać badanie ogólne moczu w
celu wykluczenia powikłań.