OSPA OWIEC I KÓZ
Variola ovina
Sheep pox and goat pox
Ospa owiec i kóz jest to ostra, bardzo
zaraźliwa choroba wirusowa małych
przeżuwaczy, objawiająca się gorączką,
występowaniem charakterystycznych
wykwitów na skórze, głownie w okolicy
warg, oczu, na wymieniu, mosznie i
wewnętrznej stronie ud. Przy uogólnianiu
się choroby może wystąpić krwotoczne
zapalenie błony śluzowej dróg
oddechowych i przewodu pokarmowego
Występowanie
Choroba znana na wszystkich
kontynentach. W Polsce ostanie
przypadki stwierdzili w latach 1950-
1951. Najbardziej wrażliwe są owce
rasy merynos oraz młode osobniki.
Etiologia
Ospę zarówno u owiec jak i u kóz
wywołują wirusy z rodzaju
Capripoxvirus. Wśród wirusów
rozróżnia się szczepy, które
zjadliwość ogranicza się tylko do
owiec, jak też szczepy które są
chorobotwórcze dla owiec i kóz.
Wirus ospy jest średnio oporny na
czynniki środowiska
Źródła i drogi zakażenia
Źródłem zakażenie są chore zwierzęta i
zapowietrzone pomieszczenia, w których
wirus zachowuje zjadliwość do 6
miesięcy. Zakażenie następuje przez
kontakt z chorymi zwierzętami drogą
aerogenną, przez ślinę, wydzieliny z nosa
lub wyniku uszkodzonej skóry,
szczególnie podczas strzyży. Wirus
poprzez krew dostaje się do skóry oraz
narządów i w ten sposób dochodzi do
uogólnienia procesu.
Patogeneza
Obecność wirusa można stwierdzić w
chłonce, mleku i pęcherzykach
nabłonka. Do zakażenie może dojść
także przez zakażoną paszę lub
personel.
Objawy
• Okres inkubacji 2-14 dni najczęściej 6-8 dni
• Choroba zaczyna się ogólnymi objawami w postaci
osłabienia, utraty apetytu, podwyższeniu
temperatury do 40-41,5 C
• Wypływem z nosa i oczu początkowo surowiczym, a
później śluzowo-ropnym
• Kilka dni później pojawiają się charakterystyczne
zmiany skórne najpierw w miejscach nie pokrytych
wełną
• Są to czerwone plamy, a następnie guzki i trwa to
przez kilka dni
• Z grudek tworzą się pęcherzyki ze skąpą ilością
płynu, które pękają ujawniając białe nadżerki o
zaczerwienionych brzegach
• Następnie przysychają tworząc strupy które
samoistnie odpadają tworząc białe wklęsłe blizny
• W czasie wysypki pojawiają się wybroczyny w
skórze i pod błonami śluzowymi
• Występuje krwiomocz i krwawa biegunka mówi
się o tzw. czarnej ospie
• U ciężarnych samic wirus przechodzi przez
łożysko do płodu i może powodować poronienia
albo jagnięta rodzą się z objawami chorobowymi
• Przy łagodnej postaci może wystąpić tylko
zapalenie nieżytowe dróg oddechowych oraz
przewodu pokarmowego
Śmiertelność u owiec wynosi od 5 do
10 %, ale w przypadkach o przebiegu
ciężkich nawet do 80%
Zmiany
anatomopatologiczne
• Charakterystyczne zmiany na skórze
i błonach śluzowych jamy gębowej,
przełyku gardła i pochwy
• Widoczne guzki i owrzodzenia w
dalszych odcinkach układu
oddechowego i przewodu
pokarmowego
Rozpoznanie
•
Po zmianach klinicznych w postaci wysypki,
grudek, pęcherzyków i strupów
•
Zmiany w postaci grudek i wybroczyn
obserwować można błonie śluzowej jamy
gębowej, a podczas sekcji w gardle, krtani i
tchawicy
•
Badania laboratoryjne
•
Pobieramy krew, ściany i zawartość
pęcherzyków, wycinki łożyska, chorobo
zmienione wycinki płuc i inne narządy oraz
okoliczne węzły chłonne
Przeprowadzane badania to:
• odczyny immunofluorescencji i
immunodyfuzji
• Odczyn immunodyfuzji w żelu
agarowym
• Test ELISA
W diagnozie różnicowej należy
wykluczyć niesztowicę pomór małych
przeżuwaczy, egzemę i świerzb
Postępowanie
• Leczenie nie jest stosowane
• Choroba zwalczana z urzędu im
podlega obowiązkowi zgłaszania
• W przypadku pojawieniu się ogniska
choroby całe stado ubija się