Anna Lorens

PRZYWIĄZANIE

PRZYWIĄZANIE

to długotrwały
emocjonalny związek z
konkretną osobą.

Cechy charakterystyczne

przywiązania:



Selektywność

Selektywność

: skupianie się na konkretnej

osobie, która wywołuje zachowania

przywiązania w sposób i w zakresie nie

spotykanym w relacjach z inną osobą.



Poszukiwanie fizycznej bliskości

Poszukiwanie fizycznej bliskości

: staranie się

o utrzymanie fizycznej bliskości z obiektem

przywiązania.



Komfort i bezpieczeństwo

Komfort i bezpieczeństwo

wynikające z

osiągnięcia bliskości.



Lęk separacyjny

Lęk separacyjny

: pojawia się, gdy więź zostaje

zerwana i niemożliwe jest uzyskanie bliskości.

Fazy rozwoju

przywiązania

Faza

Przedział

wiekowy

(miesiące)

Główne cechy

Przed-przywiązanie

0-2

Niezróżnicowane reakcje

społeczne

Przywiązanie w

trakcie tworzenia

2-7

Nauka podstawowych

zasad wzajemnych

kontaktów

Wyraźnie

ukształtowane

przywiązanie

7-24

Sprzeciw w sytuacji

separacji; nieufność

względem obcych;

komunikacja zamierzona

Związek ustanowiony

ze względu na cel

od 24

Relacje bardziej

dwustronne; dzieci

rozumieją potrzeby

rodziców

Przed-przywiązanie

selektywność percepcyjna

– odnosi się do

tendencyjności reakcji wzrokowych i
słuchowych, które od urodzenia
przygotowują dzieci do zwracania uwagi na
innych ludzi.

zachowania sygnałowe

– takie środki jak

płacz i śmiech, z pomocą których dzieci
przyciągają i utrzymują uwagę innych ludzi

Przywiązanie w trakcie

tworzenia



dzieci zapoznają się z podstawowymi

zasadami kontaktów z innymi ludźmi,
przede wszystkim wzajemną regulację
uwagi i wrażliwości



by kontakt mógł przebiegać bez zakłóceń

zachowania partnerów muszą być
zsynchronizowane (zgranie własnych
zachowań z zachowaniami drugiego
człowieka, co małe dziecko musi opanować)

Wyraźnie ukształtowane

przywiązanie



kontakty dziecka przekształciły się w otwarty

i trwały związek



dziecko jest zdolne do okazania tęsknoty za

matką: rozstrój spowodowany rozstaniem z
matką oraz niechęć do kontaktów z obcymi
świadczy wyraźnie o powstałej więzi, która
nie opiera się już na fizycznej obecności
matki, ale ma bardziej trwały charakter



istnieje już przywiązanie skupiające się na

konkretnej osobie

Związek ustanowiony

ze względu na cel



zachowanie dziecka względem innych przyjmuje

bardziej celowy charakter (np. dwulatek płacze by

przyciągnąć uwagę matki, kiedy się przewrócił, by ona

pomogła mu poradzić sobie z bólem)



dziecko potrafi przewidzieć skutki swojego zachowania

więc będzie płakało by uzyskać pomoc; potrafi też

dostosować swój płacz do konkretnych sytuacji



dzieci są coraz bardziej zdolne do planowania własnych

działań pod kątem celów (mają swój udział w

związku

celowym

= ustanowionym ze względu na cel działania)



powstanie

wewnętrznych modeli operacyjnych

(są to

struktury poznawcze reprezentujące wzajemne relacje i

emocje doświadczane w kontaktach z głównymi

postaciami przywiązania)

Sytuacja obcości

to procedura pozwalająca ocenić jakość

przywiązania małego dziecka; składa się
ona z kilku epizodów wywołujących u
dziecka stres, umożliwiający uruchomienie
zachowań przywiązania i jest używana do
klasyfikowania dzieci pod względem jakości
bezpieczeństwa ich przywiązania.

Eksperyment Mary
Ainsworth (1978)

Szereg sytuacji mających miejsce w pokoju

laboratoryjnym, z którym dziecko nie jest

obeznane i przebywa tam po kolei:



z matką



z matką i z innym obcym dorosłym



z samym innym obcym dorosłym



zupełnie samo



ponownie z matką

Stres związany z kolejnymi sytuacjami wywołuje

u dziecka różne zachowania związane z

przywiązaniem i odzwierciedla traktowanie

matki jako źródła bezpieczeństwa.

Typy przywiązania

Typ

Zachowanie w „Sytuacji obcości”

Przywiązanie bezpieczne

Dziecko wykazuje umiarkowane

skłonności do szukania bliskości z

matką; niepokoi się jej zniknięciem; po

jej powrocie ciepło ją wita

Przywiązanie

pozabezpieczne;

unikanie

Dziecko unika kontaktu z matką,

zwłaszcza po jej powrocie;

pozostawione w towarzystwie obcego

nie wykazuje zbytniego zaniepokojenia

Przywiązanie

pozabezpieczne;

opór

Dziecko silnie zaniepokojone

nieobecnością matki; po jej powrocie

trudno odzyskuje spokój; jednocześnie

szuka bliskości i przeciwstawia się jej

Przywiązanie

zdezorganizowane

Dziecko przejawia brak spójnych

systemów radzenia sobie ze stresem;

prezentuje sprzeczne zachowania

względem matki, takie jak poszukiwanie

bliskości a następnie jej unikanie,

wskazujące na zagubienie i lęk

dotyczący związku z nią

Konsekwencje wytworzenia
danego typu przywiązania:

Przywiązanie bezpieczne

dzieci zarówno z

dorosłymi jak i z rówieśnikami będą tworzyły
związki bezpieczne; stworzą odpowiedni
wizerunek własnego JA.

Przywiązanie pozabezpieczne

późniejsze

związki tych dzieci są poważnie zagrożone, a
ich zdolności przystosowania w wielu sferach
życia nie mają stałych podstaw.

Przywiązanie zdezorganizowane

grupa

szczególnie narażona na pojawienie się
psychopatologii w późniejszym okresie.

Kwestionariusz przywiązania

dorosłych (AAI)

= częściowo ustrukturalizowany wywiad, mający na

celu ujawnienie doświadczeń związanych z

przywiązaniem względem osób znaczących;

umożliwia klasyfikację badanego do różnych

kategorii obejmujących stan jego umysłu w

odniesieniu do bliskich związków.



chodzi nie tyle o treść wspomnień z dzieciństwa,

ile o sposób, w jaki są one relacjonowane, ze

szczególnym uwzględnieniem spójności i

otwartości emocjonalnej;



dokonuje się klasyfikacji, która obejmuje stan

umysłu dorosłego w odniesieniu do przywiązania;

Kategorie stworzone na
podstawie Kwestionariusza
Przywiązania Dorosłych:

Autonomiczni:

opowiadają o swoich dziecięcych

doświadczeniach w sposób szczery i spójny, uwzględniając

zarówno pozytywne jak i negatywne emocje i wydarzenia

→

przywiązanie bezpieczne

Lekceważący:

zdają się odcinać od emocjonalnej natury

swojego dzieciństwa; zaprzeczają zwłaszcza negatywnym

doświadczeniom lub lekceważą ich znaczenie →

unikanie

Zaabsorbowani:

nadmiernie zaangażowani w to, co sobie

przypominają; tak pochłonięci, że ich wypowiedzi tracą

spójność i są pogmatwane →

opór

Bez rozwiązania:

przyznają, że nie udało im się

przeorganizować swego życia umysłowego po bolesnych

doświadczeniach dzieciństwa, które wiązały się ze stratą

lub urazem psychicznym →

dezorganizacja

PRZYWIĄZANIE

więź emocjonalna, taki związek, w którym
dzieci doświadczają najsilniejszych przeżyć
emocjonalnych we wczesnych etapach rozwoju.

Emocjonalność wynika z rodzaju relacji pomiędzy

dzieckiem a rodzicem. Różne typy przywiązania
wiążą się z odmiennymi sygnałami
przekazywanymi dzieciom odnośnie
stosowności zachowań emocjonalnych.

Przywiązanie

bezpieczne:

Dzieci nauczyły się, że okazywanie emocji,

zarówno pozytywnych jak i negatywnych,
jest przez rodziców akceptowane i dlatego
czuję się swobodnie okazując je w sposób
bezpośredni i otwarty;

Będą reagować na szeroki zakres emocji u

innych ludzi.

Przywiązanie

pozabezpieczne

- unikanie:

Dzieci niejednokrotnie spotkały się z odrzuceniem

swych emocji, szczególnie tych negatywnych,
na które ich matki były najmniej wrażliwe;

Wypracowują strategie ukrywania wszelkich

oznak zaniepokojenia, by uniknąć ignorowania
lub odtrącenia chociaż mogą go doświadczać
równie często jak inne dzieci;

Pozytywne emocje również zostają stłumione,

ponieważ oznaczają one chęć kontaktu z kimś,
kto może nie zechce ich odwzajemnić.

Przywiązanie

pozabezpieczne

-opór:

Dzieci nauczyły się, że na ich oznaki emocji

reagowano w sposób niespójny, przez co
ich efekty są nieprzewidywalne;

Opracowały strategię przesadnego

wyrażania emocji szczególnie
negatywnych, ponieważ to one
najprawdopodobniej zwrócą uwagę
rodziców.