Organizacja ucząca się

Nauki o organizacji

Organizacja ucząca się

• Teza wykładu – organizacja ucząca się to

warunek w zarządzaniu
przedsiębiorstwem przyszłości

• Pojęcie podstawowe – uczenie to proces

prowadzący do modyfikacji zachowań
jednostek w wyniku jej uprzednich
doświadczeń. Uczenie się zakłada więc
istnienie pamięci zdolnej do tworzenia i
przechowywania śladów uprzednich
doznań i reakcji

Pojęcie organizacji uczącej się

• Uczenie się organizacji oznacza proces doskonalenia

jej działań dzięki większej wiedzy pracowników i ich

głębszemu zrozumieniu zasad i celów

funkcjonowania organizacji

• Organizacje są postrzegane jako organizacja ucząca

się, kiedy potrafią wpisać historyczne

doświadczenia we wzorce, które nakreślają kierunki

ich działania i rozwoju

• Uczenie się organizacji to proces identyfikowania i

eliminowania błędów

• Ucząca się organizacja to taka, która wspomaga

uczenie się wszystkich jej członków (indywidualne,

zespołowe, organizacyjne) i sama ciągle się

przekształca

Cechy organizacji uczącej się

„piąta dyscyplina”

• P. Senge – Przejście od postrzegania

siebie jako bytu odseparowanego od
świata do jedności ze światem; od
postrzegania problemów jako
powodowanych przez kogoś lub coś
innego do spostrzeżenia, że nasze
własne działania tworzą problemy,
których doświadczamy

Cechy organizacji uczącej się –

koncepcja P. Senge

• Podejście systemowe, jako podstawowe (piąta dyscyplina

wspierająca i integrująca cztery poniższe) i zawierające w
sobie

– Mistrzostwo osobiste, czyli chęć i umiejętność kształtowania

własnej wizji, doskonalenia umiejętności fizycznych, ale przede

wszystkim doskonalenia duchowego poprzez osiąganie dojrzałości

emocjonalnej

– Modele myślowe, czyli głęboko zakorzenione sposoby postrzegania

świata przez ludzi w organizacjach, ale też przez całe organizacje,

jako świata otwartego na ludzi i procesy uczenia się

– Budowanie wspólnej przyszłości, czyli kreowanie wspólnej

tożsamości i poczucia sensu działalności; kolektywny obraz

przyszłości

– Zespołowe uczenie się, czyli rozwijanie zdolności grupy (nie

jednostek) do zdobywania i akumulowania wiedzy

Cechy organizacji uczącej się

• Koncepcja D. Ulricha

– Ustanowienie wspólnego zestawu przekonań czyli ustalenie

tożsamości firmy

– Nowe podejście do zatrudniania pracowników cechujące się

zaufaniem, oddaniem i odpowiedzialnością

– Wychodzenie poza ograniczenia wynikające z tradycyjnych

klasyfikacji ludzi w organizacjach i zacieranie granic między
pracownikami i klientami – tradycyjnie ustawianymi w
organizacji

– Stwarzanie warunków do zmian poprzez czynne,

antycypujące przystosowywanie się

– Doskonalenie umiejętności szybkiego uczenia się organizacji,

czyli zdolności do tworzenia i formułowania uogólnień na
podstawie skutecznych działań

Pojęcie organizacji uczącej się

• Cechy (P . Nestorowicz)

– Otwarty system informacyjny (stymulowanie bezpośredniej

komunikacji, wykorzystywanie informatyki, szybkie

pozyskiwanie i przetwarzanie informacji)

– Konstruktywna konfrontacja (podważanie założeń, wartości

i działań, kreowanie chaosu organizacyjnego, sprzyjanie

podejmowaniu ryzyka, prawo do eksperymentowania i

popełniana błędów)

– Zespołowe uczenie się (ułatwianie i skłanianie do

zdobywania wiedzy, korzystanie z wielu źródeł wiedzy,

gromadzenie i rozpowszechnianie wiedzy)

– Specyficzna kultura organizacyjna (traktowanie informacji

jako dobra wspólnego, gotowość do dzielenia się

informacją, nacisk na wyniki, otwartość na ludzi i nowe

koncepcje, gotowość do współpracy)

Synteza cech organizacji

uczącej się

• Specyficzna kultura organizacyjna (założenia, wartości,

artefakty)

• Wspólna wizja przyszłości (jednoczy wobec wspólnego

myślenia, wykorzystuje umiejętności i doświadczenia

członków organizacji do tworzenia podstawowych

przekonań, nieustannie określa wyznaczniki działania

organizacji, promuje poczucie jedności z wewnętrznymi

celami i promuje efektywność i swobodę zarówno

indywidualnych, jak i zbiorowych działań)

• Dominacja zespołowych procesów uczenia się

(współuczestnictwo, decentralizacja autonomicznych

zespołów, szeroki zakres bodźców, ograniczenie

systemu kontroli na rzecz samokontroli,

podmiotowość pracowników)

Diagnoza zdolności organizacji do

uczenia się

• Organizacyjne uwarunkowania kreatywności

• Poziom integracji pracowników (interes

partykularny – interes organizacji)

• Sposób formułowania zadań (ocena za

nakłady – ocena za efekty)

• Rozmieszczenie uprawnień

(centralizacja-decentralizacja)

• Cechy przepisów formalnych (służą

sprawowaniu władzy – służą
racjonalizacji procesów)

Diagnoza zdolności organizacji do

uczenia się

• Komunikacyjne uwarunkowania kreatywności

– Uporządkowanie przepływu informacji (chaos,

niepewność – uporządkowanie, niezawodność)

– Uprawnienia decyzyjne ( rozmieszczenie przypadkowe-

rozmieszczenie racjonalne)

– Informacja jako narzędzie koordynacji (informacja

niepełna i niejasna – informacja kompletna i

jednoznaczna)

– Style komunikowania się (konkurenci w procesie

komunikowania się – partnerzy w procesie

komunikowania się)

– Zespołowe rozwiązywanie problemów (przypadkowe,

doraźne-planowe, przemyślane)

Diagnoza zdolności organizacji do

uczenia się

• Motywacja do zmian

– Motywacja zespołów problemowych (indywidualna –

zespołowa)

– Szkolenie pracowników (formalny dobór metod i

zakresu szkolenia – merytoryczny dobór i zakresu
szkolenia)

– Nagradzanie – (formalne, standardowe –

merytoryczne , zindywidualizowane)

– Kształtowanie postaw ( nagradzanie posłuszeństwa –

nagradzanie twórczej niepokory)

Diagnoza zdolności organizacji do

uczenia się

• Psychospołeczne przygotowanie zmiany (brak partycypacji

– partycypacja)

• Aktywność pracowników (preferowanie pasywności i

posłuszeństwa – preferowanie aktywności i niepokory)

• Postawa wobec uczenia się (ceni się zachowawczość – ceni

się odwagę i odkrywczość)

• Wsparcie społeczne ( preferowanie unikania strat –

preferowanie okazji na sukces)

• Mobilizacja psychiczna ( zmiana to zagrożenie – zmiana to

szansa)

• Komunikacja interpersonalna ( przełożony jest

przekazującym – przełożony ułatwia osiąganie celów
zbiorowych)