ZESPÓŁ DZIECKA

MALTRETOWANE

GO

ZESPÓŁ DZIECKA

MALTRETOWANE

GO

Danuta Deboa

Danuta Deboa

Zespół Dziecka

Maltretowanego

Zespół Dziecka

Maltretowanego

Jest to stan kliniczny, występujący u
małego dziecka (wg Kempego do lat 3),
które doznało poważnego obrażenia,
będącego często przyczyną trwałych
uszkodzeń ciała czy śmierci.

Zespół ten winien być podejrzewany u każdego
dziecka, wykazującego obecność złamań kości,
krwiaka podtwardówkowego, złego rozwoju,
obrzęku tkanek miękkich, wylewów krwawych w
powłokach skórnych, a zwłaszcza u dziecka które
nagle umiera, oraz gdy istnieje rozbieżność
między jakością obrażenia a podanym
mechanizmem urazu.

Jest to stan kliniczny, występujący u
małego dziecka (wg Kempego do lat 3),
które doznało poważnego obrażenia,
będącego często przyczyną trwałych
uszkodzeń ciała czy śmierci.

Zespół ten winien być podejrzewany u każdego
dziecka, wykazującego obecność złamań kości,
krwiaka podtwardówkowego, złego rozwoju,
obrzęku tkanek miękkich, wylewów krwawych w
powłokach skórnych, a zwłaszcza u dziecka które
nagle umiera, oraz gdy istnieje rozbieżność
między jakością obrażenia a podanym
mechanizmem urazu.

RYS HISTORYCZNY

RYS HISTORYCZNY



Wspólnoty pierwotne, bliźnięta, Sparta



365 r. Walentynian I znosi prawo własności

rodzica do dziecka.



XIX w. Towarzystwo Zapobiegania Cierpieniu

Dzieci.



Prof. L. Wachholz „Dzieci jako ofiary znęcania się

rodziców”.



1929 r. dr Parrisot „O znęcaniu się nad

dzieckiem”.



1961 r. Henry Kempe „The Battered Child

Syndrome”.



1989 r. Konwencja o Prawach Dziecka ONZ.



ICD-10



Wspólnoty pierwotne, bliźnięta, Sparta



365 r. Walentynian I znosi prawo własności

rodzica do dziecka.



XIX w. Towarzystwo Zapobiegania Cierpieniu

Dzieci.



Prof. L. Wachholz „Dzieci jako ofiary znęcania się

rodziców”.



1929 r. dr Parrisot „O znęcaniu się nad

dzieckiem”.



1961 r. Henry Kempe „The Battered Child

Syndrome”.



1989 r. Konwencja o Prawach Dziecka ONZ.



ICD-10

Podstawowe akty prawne

regulujące prawa dziecka

Podstawowe akty prawne

regulujące prawa dziecka

• Konstytucja: Art. 72; Art. 47; Art. 48; Art. 63
• Kodeks pracy (zabrania zatrudniania dzieci

poniżej 15 roku życia. Pomiędzy 15 a 18 rokiem

zycia tylko w ściśle określonych warunkach)

• Kodeks karny Art.200, 207, 208, 210; KK
• Kodeks rodzinny i opiekuńczy
• Konwencja Praw Dziecka (1989 rok,

ratyfikowana przez Polskę w 1991 r.Konwencja

poświęcona jest problemom zdrowotnym i

prawom dziecka chorego i krzywdzonego

• Konstytucja: Art. 72; Art. 47; Art. 48; Art. 63
• Kodeks pracy (zabrania zatrudniania dzieci

poniżej 15 roku życia. Pomiędzy 15 a 18 rokiem

zycia tylko w ściśle określonych warunkach)

• Kodeks karny Art.200, 207, 208, 210; KK
• Kodeks rodzinny i opiekuńczy
• Konwencja Praw Dziecka (1989 rok,

ratyfikowana przez Polskę w 1991 r.Konwencja

poświęcona jest problemom zdrowotnym i

prawom dziecka chorego i krzywdzonego

FORMY MALTRETOWANIA DZIECKA

FORMY MALTRETOWANIA DZIECKA



Fizyczne: bicie, okaleczanie lub innego rodzaju

nadużywanie siły.



Seksualne: naruszanie intymnej przestrzeni ciała,

dotykanie o podtekście seksualnym,

gwałt.



Emocjonalne: odrzucenie, ignorowanie,

terroryzowanie, szantażowanie.



Zaniedbywanie: długotrwałe niezaspokajanie

podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych.



Fizyczne:

bicie, okaleczanie lub innego rodzaju

nadużywanie siły.



Seksualne:

naruszanie intymnej przestrzeni ciała,

dotykanie o podtekście seksualnym,

gwałt.



Emocjonalne:

odrzucenie, ignorowanie,

terroryzowanie, szantażowanie.



Zaniedbywanie:

długotrwałe niezaspokajanie

podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych.

ŚLADY NA SKÓRZE TYPOWE DLA
URAZU
NIEPRZYPADKOWEGO

ŚLADY NA SKÓRZE TYPOWE DLA
URAZU
NIEPRZYPADKOWEGO



Liczne ślady ze stosunkowo wyraźnym

brzegiem



Ślady dłoni i palców (policzki, ramiona, klatka

piersiowa)



Ślady dławienia i wiązania



Ślady szczypania



Ślady kąsania



„Odciski” przedmiotów



Liczne ślady ze stosunkowo wyraźnym

brzegiem



Ślady dłoni i palców (policzki, ramiona, klatka

piersiowa)



Ślady dławienia i wiązania



Ślady szczypania



Ślady kąsania



„Odciski” przedmiotów

Zmienianie przez opiekunów okoliczności i wersji
wydarzeń. 
Ewidentne objawy braku zaufania, lęk przed
opiekunami. 
Sprzeczności w wywiadzie, wywiad niespójny,
niewiarygodny. 
Poddawanie się bez protestu nawet bolesnym
badaniom i zabiegom. 
Ósemkowe, okrężne ślady krępowania kończyn,
ślady kneblowania. 
Łatwiejszy kontakt z personelem niż z opiekunami,
przylepność.
 
   
Dziecko małe (do lat 3) często zaniedbane
/higiena, żywienie, szczepienia/. 
Zespół

dziecka

potrząsanego

/objawy

neurologiczne, wylewy do siatkówki, krwiaki
podtwardówkowe/. 
Indukowanie objawów trudnych do diagnostyki
/Zespół Münchhausena by proxy/. 
Emocjonalne

zaburzenia

–

chwiejność

psychoafektywna - od zahamowania do agresji. 
Często dziecko spokojne, ciche, podporządkowane,
grzeczne. 
Kołysze się, obgryza paznokcie, wyrywa włosy,
zastraszone lub nadpobudliwe. 
Alkoholizm, narkomania, przemoc w rodzinie,
matka zastraszona, ukrywa prawdę.

Młodzi, niedojrzali emocjonalnie rodzice, często

środowisko kryminogenne.

Alkohol, leki, chemikalia, narkotyki - obj. zatruć,

zaburzenia wodno-elektrolitowe.

Liczne sińce ”różnoczasowe” o typowych

kształtach /odbicie narzędzi, zębów,
paznokci/.

Typowe oparzenia - „rękawiczki”, ”skarpety”, ślady

papierosów, gorących

przedmiotów/

Rtg - złamania żeber, łopatki, przynasad, trzonów

w różnych fazach gojenia.

Ewentualne objawy nadużyć seksualnych -zm. w

okolicy narządów, obj. chorób wenerycznych.

Topografia obrażeń - pośladki, uda, tułów,

przedramiona /obronne/, twarz, uszy, błony
śluzowe.

Obrażenia nieadekwatne do wieku i

podawanych przez opiekunów okoliczności.

Współistnienie różnych urazów, w „różnym wieku”,

zmian w CUN i zmian kostnych.

Agresja opiekunów w stosunku do personelu -

pogróżki, nieuzasadnione pretensje.

Nagła, niewyjaśniona śmierć małego dziecka może

być wynikiem zespołu maltretowania.

Efekt uderzenia w ucho - zm. neurologiczne,

wylewy do siatkówki, krwiak podoponowy.

Głowa-złamania kk. czaszki, ”oczy szopa”, krwiaki

podczepcowe, nos i ucho boksera.

Odwlekanie przez opiekunów terminu zgłoszenia

się do lekarza, lekceważenie stanu dziecka.



Wyniszczenie dziecka



Upływ ponad 2 godzin miedzy zdarzeniem, a
kontaktem
z lekarzem



Niewiarygodna relacja rodziców, niezgodna z
wiekiem dziecka



Brak świadków zdarzenia



Z dzieckiem zgłaszają się do lekarza krewni lub
znajomi, a nie rodzice



Zachowanie dziecka zbyt uległe (np. nie płacze
przy bolesnych opatrunkach)



Wyniszczenie dziecka



Upływ ponad 2 godzin miedzy zdarzeniem, a
kontaktem
z lekarzem



Niewiarygodna relacja rodziców, niezgodna z
wiekiem dziecka



Brak świadków zdarzenia



Z dzieckiem zgłaszają się do lekarza krewni lub
znajomi, a nie rodzice



Zachowanie dziecka zbyt uległe (np. nie płacze
przy bolesnych opatrunkach)

INNE OBJAWY MALTRETOWANIA

INNE OBJAWY MALTRETOWANIA

NIEPRZYPADKOWE ZŁAMANIA

NIEPRZYPADKOWE ZŁAMANIA



Wiek dziecka (złamania do 1 r. ż. 60 %, powyżej 5 r.

ż. tylko 15 %)



Niewiarygodny wywiad od rodziców, niezgodna z

wiekiem dziecka



Lokalizacja – złamania przynasadowe, obwodowe,

oderwania przynasady, oddzielenia okostnej,

zgrubienie warstwy korowej



Wiek dziecka (złamania do 1 r. ż. 60 %, powyżej 5 r.

ż. tylko 15 %)



Niewiarygodny wywiad od rodziców, niezgodna z

wiekiem dziecka



Lokalizacja – złamania przynasadowe, obwodowe,

oderwania przynasady, oddzielenia okostnej,

zgrubienie warstwy korowej

RTG 4 miesięcznego
niemowlęcia.
Widoczne odłamanie
przynasady dalszej prawej
kości udowej.

Ponadto stwierdzono
złamanie trzonu kości
ramiennej lewej oraz
różnoczasowe złamania
żeber.

RTG 4 miesięcznego
niemowlęcia.
Widoczne odłamanie
przynasady dalszej prawej
kości udowej.

Ponadto stwierdzono
złamanie trzonu kości
ramiennej lewej oraz
różnoczasowe złamania
żeber.

RTG

6

tygodniowego

niemowlęcia.

Widoczne

złamanie

przynasady dalszej prawej

kości promieniowej.

Widoczne

jakby

odszczepienie

fragmentu

kostnego,

położonego

obwodowo w stosunku do
przynasady (objaw „rączki
od wiaderka”).

Ponadto

stwierdzono

złamanie kości potylicznej,
VIII

żebra

lewego,

przynasad dalszych kości:
udowej

prawej

i

piszczelowej prawej.

RTG

6

tygodniowego

niemowlęcia.

Widoczne

złamanie

przynasady dalszej prawej

kości promieniowej.

Widoczne

jakby

odszczepienie

fragmentu

kostnego,

położonego

obwodowo w stosunku do
przynasady (objaw „rączki
od wiaderka”).

Ponadto

stwierdzono

złamanie kości potylicznej,
VIII

żebra

lewego,

przynasad dalszych kości:
udowej

prawej

i

piszczelowej prawej.

RTG

10

miesięcznego

niemowlęcia.
Widoczne złamanie trzonu
kości

udowej

lewej.

Widoczna

bardzo

silnie

wyksz-tałcona

kostnina

zespalająca odłamy.

Ponadto

stwierdzono

przebyte złamania tylnych
odcinków kilku żeber.

Obraz

sugeruje,

że

od

powstania obrażeń upłynęły
3 tygodnie.

RTG

10

miesięcznego

niemowlęcia.
Widoczne złamanie trzonu
kości

udowej

lewej.

Widoczna

bardzo

silnie

wyksz-tałcona

kostnina

zespalająca odłamy.

Ponadto

stwierdzono

przebyte złamania tylnych
odcinków kilku żeber.

Obraz

sugeruje,

że

od

powstania obrażeń upłynęły
3 tygodnie.

ZESPÓŁ DZIECKA POTRZĄSANEGO

ZESPÓŁ DZIECKA POTRZĄSANEGO



Dzieci do 1 roku życia



Uszkodzenia kręgosłupa szyjnego



Symetryczne krwawienia

śródczaszkowe



Brak podbiegnięć w powłokach głowy



Dzieci do 1 roku życia



Uszkodzenia kręgosłupa szyjnego



Symetryczne krwawienia

śródczaszkowe



Brak podbiegnięć w powłokach głowy

MRI niemowlęcia w 12 dobie od zdarzenia. Widoczne rozległe krwawienie

namózgowe i do kory mózgu z przewagą płatów potylicznych.

MRI niemowlęcia w 12 dobie od zdarzenia. Widoczne rozległe krwawienie

namózgowe i do kory mózgu z przewagą płatów potylicznych.

KT tego samego

niemowlęcia

w dwa miesiące od

zdarzenia.

Widoczne rozległe

zaniki korowe i

podkorowe

z przewagą

płatów potylicznych.

KT tego samego

niemowlęcia

w dwa miesiące od

zdarzenia.

Widoczne rozległe

zaniki korowe i

podkorowe

z przewagą

płatów potylicznych.

KT 2 miesięcznego

niemowlęcia w 1

dobie od

zdarzenia.

Widoczne

krwawienie do

komory bocznej

oraz obrzęk mózgu.

KT 2 miesięcznego

niemowlęcia w 1

dobie od

zdarzenia.

Widoczne

krwawienie do

komory bocznej

oraz obrzęk mózgu.

NIEPRZYPADKOWE OPARZENIA
PŁYNAMI

NIEPRZYPADKOWE OPARZENIA
PŁYNAMI



Symetryczne oparzenia rąk i nóg



Współistnienie innych, licznych

wylewów i blizn



Inne wypadki oparzeń w tej samej

rodzinie



Symetryczne oparzenia rąk i nóg



Współistnienie innych, licznych

wylewów i blizn



Inne wypadki oparzeń w tej samej

rodzinie

MOLESTOWANIE SEKSUALNE DZIECI

Child Sexual Abuse

[CSA]

MOLESTOWANIE SEKSUALNE DZIECI

Child Sexual Abuse

[CSA]



Przemoc seksualna dotyczy w populacji

ogólnej: od 10 do 40%dziewczynek, od 5

do 20% chłopców



80 % ujemnych badań.



Specyfika badania ofiar.



Przemoc seksualna dotyczy w populacji

ogólnej: od 10 do 40%dziewczynek, od 5

do 20% chłopców



80 % ujemnych badań.



Specyfika badania ofiar.

Stosowane definicje

wykorzystania seksualnego

Stosowane definicje

wykorzystania seksualnego

• Przemoc seksualna,
• Krzywdzenie seksualne,
• Nadużycie seksualne,
• Wykorzystanie seksualne,

• Przemoc seksualna,
• Krzywdzenie seksualne,
• Nadużycie seksualne,
• Wykorzystanie seksualne,

Definicja CSOSAC

(Standing Commitee on Sexually Abused Children)

Definicja CSOSAC

(Standing Commitee on Sexually Abused Children)

Dziecko seksualnie wykorzystywane
to każda jednostka w wieku
bezwzględnej ochrony którą osoba
dojrzała seksualnie naraża na
jakąkolwiek aktywność natury
seksualnej, której intencją jest
seksualne zaspokajanie osoby
dorosłej

Dziecko seksualnie wykorzystywane
to każda jednostka w wieku
bezwzględnej ochrony którą osoba
dojrzała seksualnie naraża na
jakąkolwiek aktywność natury
seksualnej, której intencją jest
seksualne zaspokajanie osoby
dorosłej

Art. 200 Kodeksu Karnego

Art. 200 Kodeksu Karnego

• Kto doprowadza małoletniego poniżej lat

15 do obcowania płciowego lub do
poddania się innej czynności seksualnej
albo do wykonania takiej czynności
podlega karze pozbawienia wolności od
roku do lat 10

• tej samej karze podlega, kto utrwala treści

pornograficzne z udziałem takiej osoby

• Kto doprowadza małoletniego poniżej lat

15 do obcowania płciowego lub do
poddania się innej czynności seksualnej
albo do wykonania takiej czynności
podlega karze pozbawienia wolności od
roku do lat 10

• tej samej karze podlega, kto utrwala treści

pornograficzne z udziałem takiej osoby

Opis Zjawiska

Opis Zjawiska

• dziewczęta w stosunku do chłopców są

trzykrotnie częściej wykorzystywane seksualnie,

• seksualne wykorzystywanie chłopców częściej

związane jest z przemocą fizyczną,

• dane dotyczące płci sprawców ujawniają

niewielką liczbę kobiet dokonujących tego czynu,

• dziewczęta są częściej wykorzystywane przez

rodziców, dziadków albo rodzeństwo, podczas
gdy chłopcy są częściej wykorzystywani przez
osoby spoza rodziny

• dziewczęta w stosunku do chłopców są

trzykrotnie częściej wykorzystywane seksualnie,

• seksualne wykorzystywanie chłopców częściej

związane jest z przemocą fizyczną,

• dane dotyczące płci sprawców ujawniają

niewielką liczbę kobiet dokonujących tego czynu,

• dziewczęta są częściej wykorzystywane przez

rodziców, dziadków albo rodzeństwo, podczas
gdy chłopcy są częściej wykorzystywani przez
osoby spoza rodziny

Lista zachowań które mogą być uznane

za czyny pedofilne

Lista zachowań które mogą być uznane

za czyny pedofilne

• odbywanie spółkowania z dzieckiem (pochwowe,

odbytnicze),

• wprowadzanie palca do pochwy lub odbytu,
• wprowadzenie dziecku członka do ust,
• nakłanianie dziecka do dotykania lub całowania narządów

płciowych osoby dorosłej,

• zaangażowanie dziecka w aktywność seksualną dorosłych,
• oglądanie, dotykanie, całowanie narządów płciowych

dziecka,

• głaskanie dziecka,
• robienie dziecku zdjęć fotograficznych, filmowanie,
• pokazywanie dziecku materiałów o treści erotycznej,

• odbywanie spółkowania z dzieckiem (pochwowe,

odbytnicze),

• wprowadzanie palca do pochwy lub odbytu,
• wprowadzenie dziecku członka do ust,
• nakłanianie dziecka do dotykania lub całowania narządów

płciowych osoby dorosłej,

• zaangażowanie dziecka w aktywność seksualną dorosłych,
• oglądanie, dotykanie, całowanie narządów płciowych

dziecka,

• głaskanie dziecka,
• robienie dziecku zdjęć fotograficznych, filmowanie,
• pokazywanie dziecku materiałów o treści erotycznej,

Badanie małego dziecka z

csa

• Zdjąć fartuch ,stworzyć intymność,zabawki
• W cichym pokoju –nie w izbie przyjęć
• Na kozetce-nie na fotelu
• W obecności jednego z rodziców lub opiekuna
• Spokojnie i skrupulatnie pytania otwarte
• Odpowiedzi dziecka zapisujemy w formie i ze

słownictwem dziecka

• Przedstawianie wydarzeń na lalkach,rysowanie

Badanie fizykalne dziecka z

csa

• Zacząć od oględzin całego ciała,zwrócić uwagę

na spojówki,gardło szyję,tułów i kończyny

• i płynnie przejść do badania ginekologicznego
• Opisać obrażenia ,szkic,fotografia
• Zwróć uwagę na język ciała dziecka
• Pobrać wymazy na sucho z jamy ustnej,z

pochwy,z odbytu do bawełnianych wymazówek

Klasyfikacja zmian w

badaniu ginekologicznym

przy csa

• prawidłowy wygląd narządów płciowych
• Zmiany niespecyficzne(mogą występować u ofiar

nadużyć seksualnych ale i dziewcząt bez takiego

obciążenia):zaczerwienienie,wzmożony rysunek

naczyniowy śluzówki,ropna wydzielina,zrosty

• Zmiany specyficzne sugerujące:świeże i wygojone

okaleczenia błony dziewiczej lub śluzówki

pochwy,poszerzony >1cm otwór błony,rozerwanie

śluzówki pochwy,laboratoryjnie potwierdzona choroba

weneryczna

• Zmiany pewne:obecność nasienia w

pochwie,ciąża,rozerwanie błony dziewiczej i pochwy

Badanie dziecka csa

• Uzyskanie nasienia jako materiału

dowodowego jest możliwe do 72h od

zdarzenia

• Test na zakażenie dwoinką rzeżączki

powtórzyć po 2 tygodniach

• W przypadku całkowitej penetracji

konieczna jest w ciągu 72 h konieczna

profilaktyka antykiłowa,antyrzeżeżączkowa

i profilaktyka niepożądanej ciąży

Kazirodztwo

Kazirodztwo

Z punktu widzenia prawa

poprzez kazirodztwo rozumie się

obcowanie płciowe pomiędzy krewnymi w

linii prostej jak również rodzeństwem

przyrodnim, pozamałżeńskim oraz w

przypadku osób przysposobionych.(art.

201 k.k.)

Z punktu widzenia prawa

poprzez kazirodztwo rozumie się

obcowanie płciowe pomiędzy krewnymi w

linii prostej jak również rodzeństwem

przyrodnim, pozamałżeńskim oraz w

przypadku osób przysposobionych.(art.

201 k.k.)

NASTĘPSTWA ODLEGŁE CSA

NASTĘPSTWA ODLEGŁE CSA



Bolesność i zakażenia narządów

płciowych.



Bóle głowy, brzucha, mięśni.



Lęki.



Myśli samobójcze.



Częstość CSA i absencje w szkole.



Związki emocjonalne oraz starszy wiek

ofiary.



Bolesność i zakażenia narządów

płciowych.



Bóle głowy, brzucha, mięśni.



Lęki.



Myśli samobójcze.



Częstość CSA i absencje w szkole.



Związki emocjonalne oraz starszy wiek

ofiary.