Patologia żeńskich narządów

rozrodczych

Nowotwory sromu

• Kłykciny płaskie (condylomta lata) - kiła II-rzędowa
• Kłykciny kończyste (condylomata acuminata) HPV 6 i 11

• Wewnątrznabłonkowe nowotworzenie sromu

(VIN)

– VIN I
– VIN II i VIN III - wysokiego stopnia VIN

• Choroba Pageta sromu

• Rak płaskonabłonkowy sromu 90%

– zwizany z infekcją HPV - młodsze pacjentki,

wieloogniskowość, współistnienie VIN

– związany ze zmianami dystroficznymi (lichen sclerosus,

athrophicus, hyperplasia squamosa); starszy wiek, gorsze
rokowanie

• Czerniak złośliwy sromu 5%

Nowotwory pochwy

• Wewnątrznabłonkowe nowotworzenie pochwy (VAIN)

– zwykle po menopauzie
– 3 stopnie VAIN I-III

• Rak płaskonabłonkowy pochwy -

b.rzadki

• Jasnokomórkowy rak gruczołowy pochwy -

związek z

narażeniem płodu na dietylsilbestrol (DES), występuje u
u nastolatek i młodych kobiet

• Mięsak groniasty (sarcoma botryoides) -

u dzieci poniżej

5 rż, z grupy nowotworów „drobnookrągłokomórkowych”

Nowotwory szyjki macicy

• Wewnątrznabłonkowe nowotworzenie szyjkowe (CIN)

– w obrazie histopatologicznym:

• CIN I - dysplazja małego stopnia
• CIN II - dysplazja średniego stopnia
• CIN III - dysplazja średniego stopnia i rak

przedinwazyjny

– lub w obrazie cytologicznym:

• low-grade SIL
• high-grade SIL

• Rak płaskonabłonkowy inwazyjny
• Rak gruczołowy

Rak szyjki macicy

• Czynniki rokownicze:

 stopień zaawansowania klinicznego (FIGO) i stan węzłów

chłonnych

 wielkość guza
 głębokość nacieku
 naciek nowotworowy endometrium
 inwazja naczyń krwionośnych

– wysoki indeks proliferacyjny
– brak obecności DNA wirusa HPV
– ekspresja c-erbB-2 i onkogenu ras

+ naciek z eozynofilów wokół guza

Rak szyjki macicy

• CIN

- cervical intraepithelial neoplasia, wewnatrznabłonkowa

neoplazja szyjki macicy (pojęcie histologiczne)

– CIN I - proliferacja niedojrzałych komórek w 1/3 nabłonka
– CIN II - średnia grubość zajęta, niewielki polimorfizm
– CIN III - niedojrzałe komórki na całej grubości, zniszczona

architektonika, polimorfizm komórkowy

• SIL

- squamous epithelial lesion, zmiana

śródpłaskonabłonkowa

– pojęcie cytologiczne, odnosi się do wyniku badania

cytologicznego metodą Papanicolaou (Pap smear)

• LSIL

- low grade

• HSIL

- high grade

• ASC-US

- atypical squamous cels of undeterminated

significance (atypowe komórki o nieustalonym znaczeniu)

• ASC-H

- nie można wykluczyc HSIL

Rak szyjki macicy

• System Bethesda

(2001)

– dawniej oceniano rozmazy w 5-

stopniowej skali Papanicolau

– obecnie stosuje się system

Bethesda - bardziej wyczepujące
informacje:

• A - czy rozmaz zawiera

prawidłowy materiał do
oceny?

• B - czy obraz cytologiczny jest

prawidłowy?

• C - opis stwierdzonych zmian

FIGO

• = kryteria Międzynarodowej Federacji Ginekologów i

Położników

• ocena stadium zaawansowania kliniczno-patologicznego

– FIGO I° - rak naciekający tylko szyjkę macicy
– FIGO II° - nacieka poza szyjkę, ale nie
– FIGO III° - nacieka dolną 1/3 pochwy i ścianę miednicy

małej

– FIGO IV° - nacieka pęcherz, odbytnicę lub są przerzuty

odległe

• IA

-

rak z mikroinwazją

- inwazja stwierdzona tylko

mikroskopowo na obszarze nie dłuższym niż 7 mm i
głębokości do 3mm - 1A1, powyżej 3 mm - 1A2

FIGO

FIGO

Nowotwory trzonu macicy

• Rak błony śluzowej (Carcinoma endometrii)

– Rak endometrialny (Ca endometrioides)

• gruczolakorak
• gruczolakorak z róznicowaniem płaskonabłonkowym

– Rak brodawkowaty surowiczy (Ca papillare serosum)
– Rak jasnokomórkowy (Ca clarocellulare)
– Gruczolakorak sluzowy (Adenocarcinoma mucinosum)
– Rak płaskonabłonkowy (Ca planoepitheliale)
– Rak mieszany (Ca mixtum, ca adenosquamosum)
– Rak niezróżnicowany (Ca non differentiatum)

Nowotwory trzonu macicy

• Nowotwory mezenchymalne

– Nowotwory podścieliska błony śluzowej

• Guzek stromalny (Nodulus stromalis)

• Mięsak stromalny (Sarcoma stromale, myosis stromalis

endolymphatica)

• Mięsak stromalny o wysokim stopniu złośliwości

– Nowotwory z mięśni gładkich

• Mięśniak gładkokomórkowy (Leyiomyoma)

• Nowotwór z m. gładkich o granicznej złośliwości

• Mięśniakomięsak gładkokomórkowy (Leyiomyosarcoma)

• Inne nowotwory z m. gładkich

– Mieszane nowotwory mięśniowo - endometrialne

– Guz gruczolakowaty (Adenomatoid tumor)

Nowotwory trzonu macicy

• Nowotwory mieszane nabłonkowo-mezenchymalne

– Łagodne
– Złośliwe

• Inne

– chłoniaki złośliwe
– nowotwory neuroektodermalne
– nowotwory typu zarodkowego

• Nowotwory typu przerzutowego

Nowotwory jajnika

• 4 grupy wg. pochodzenia:

– Nowotwory nabłonkowo - podścieliskowe
– Nowotwory germinalne
– Nowotwory ze sznurów płciowych i

podścieliska

– Przerzuty do jajników

Nowotwory jajnika

• Nowotwory nabłonkowo - podścieliskowe 65-70%

– surowiczy

• torbielakogruczolak (cystadenoma)

• torbielakogruczolakorak (cystadenocarcinoma)

– śluzowy (podział j.w.)
– endometrioidalny - zwykle

złośliwe

/na podłożu endometriozy

w jajniku! lub z nabłonka pokrywającego jajnik/

– jasnokomórkowy
– guz Brennera (z nabłonka przejściowego) - zwykle

łagodne

– torbielakogruczolakowłókniak (cystadenofibroma)

Uwaga! Wymienione od pauz nazwy oznaczają typy nowotworów, w każdym

typie mogą występować postacie łagodne, złośliwe, czasem też o pośredniej
złośliwości)

Nowotwory jajnika

• Nowotwory ze sznurów płciowych i podścieliska 8%

– Ziarniszczak (Foliculloma)
– Grupa włókniako - otoczkowiaków

• Thecoma
• Fibrothecoma
• Fibroma

– Guzy z k. Sertolego i Leydiga (Androblastoma)
– Guz z komórek lipidowych

ogółem są to guzy łagodne lub o niskim potencjale złośliwości, mogą

być hormonalnie czynne (folliculoma - estrogeny, leydigioma -
androgeny)

Nowotwory jajnika

• Nowotwory germinalne 20-30%

– Rozrodczak (Dysgerminoma)

/w jądrze odpowiednikiem jest seminoma/

– Guz zatoki endodermalnej (Yolk sac tumor)
– Rak zarodkowy (Carcinoma embryonale)
– Nabłoniak kosmówkowy (Choriocarcinoma)

– Potworniak (Teratoma)

• niedojrzały / dojrzały (immaturum / maturum)
• lity (solidum)

• torbielowaty - torbiel skórzasta (cystis dermoidalis) 95% !!!

• jednolistkowy (monodermale) np. Struma ovarii, carcinoid

– Guzy germinalne mieszane

Zwykle u młodych kobiet i dzieci, im młodszy wiek tym większe

prawdopodobieństwo złośliwości guza. Najczęstszy - torbiel skórzasta.

Nowotwory jajnika

• Nowotwory mieszane (z pierwotnych komórek

płciowych, sznurów płciowych i podścieliska)

• Nowotwory niesklasyfikowane
• Nowotwory przerzutowe
• Nowotwory niewystępujące typowo w jajniku

– lymphoma

Nowotwory jajników

• Najczęstsze - z nabłonka powierzchniowego i podścieliska!

– Wśród nich najczęstszy

typ surowiczy

, na 2 miejscu

typ śluzowy

– W typie surowiczym częściej charakter złośliwy guza!

• 2. Miejsce ogółem - nowotwory germinalne 20-30 % (a w jądrach

zdecydowana przewaga germinalnych!)

• 3. Miejsce - nowotwory ze sznurów płciowych i podścieliska

• 2/3 nowotworów jajnika występuje w wieku rozrodczym
• u dziewczynek rzadko
• u młodszych kobiet 80% to guzy niezłośliwe
• po 40 rż - większa częstość nowotworów złosliwych i o granicznej

złośliwości

Nowotwory jajników

• Nowotwory przerzutowe do jajników

– obustronne 70%
– liczne drobne guzki na powierzchni i przekroju
– komórki raka w świetle n. chłonnych i krwionośnych
– reakcja desmoplastyczna podścieliska

• Najczęstsze przerzuty:

– wywodzące się z przewodów Müllera:

• raki macicy
• raki jajowodu
• raki drugiego jajnika

– Guz Krukenberga

- przerzuty raka z komórek sygnetowatych (w

70% z żołądka), najczęstszy nowotwór przerzutowy w jajniku
po 40 rż

KONIEC