Pielęgnacja w chorobach

przełyku i żołądka

mgr M. Kowalska

Przełyk

Przewód mięśniowo-błoniasty

o podłużnym przebiegu; łączy
gardło
z żołądkiem.

Posiada część -

szyjną, piersiową
i brzuszną

Posiada trzy warstwy- śluzówka,

mięśniówka
i błona surowicza przydanka

Trzy fizjologiczne zwężenia

• zwężenie górne - w przejściu gardła

w przełyk, mięśnie w tym miejscu tworzą
czynnościowy mięsień zwieracz górny przełyku

• zwężenie środkowe - na wysokości rozdwojenia

tchawicy w miejscu, gdzie aorta zstępująca od
strony lewej i do tyłu, a oskrzele lewe od
przodu obejmują przełyk.

Trzy fizjologiczne zwężenia

• zwężenie dolne - podobnie jak i górne, jest

zwężeniem czynnościowym, spowodowanym
napięciem mięśni okrężnych, leży około 3 cm
powyżej wpustu żołądka. To zwężenie jest
nazywane zwieraczem dolnym przełyku - jego
zbyt słaby skurcz leży u podstaw zarzucania
kwaśnej treści pokarmowej do przełyku (czyli
GERD)

Badania diagnostyczne przełyku

• Skrupulatnie przeprowadzony wywiad

z pacjentem

• Kwestionariusze dotyczące objawów GERD

Gastroesophageal Reflux Disease

Badania endoskopowe

• Endoskopia (tzw. gastroskopia, fiberoskopia).

Pozwala ona ocenić intensyfikację choroby,
podczas tego badania można pobrać materiał
do badania histopatologicznego. Za pomocą
tego badania można również zaobserwować
dolegliwości takie jak: nowotwór, zapalenie
przełyku oraz wrzód i przełyk Baretta,
zwężenie przełyku.

Badania endoskopowe

• Ezofagoskopia - endoskopia przełyku
• Gastroskopia - endoskopia żołądka, która

potocznie jednak oznacza badanie przełyku
żołądka
i przynajmniej opuszki dwunastnicy

• Duodenoskopia - endoskopia dwunastnicy
• Gastroduodenoskopia - endoskopia żołądka

i dwunastnicy

Badania diagnostyczne przełyku

• Gastrobulboskopia - endoskopia żołądka i

opuszki dwunastnicy

• Intestinoskopia -endoskopia jelita cienkiego
• Panendoskopia - badanie przełyku, żołądka

i dwunastnicy za pomocą jednego fiberoskopu

Badania diagnostyczne przełyku

• Badanie pH - metryczne Jest ono stosowane

u chorych u których dolegliwości są znacznie
nasilone ale nie ma u nich stwierdzonych
zmian endoskopowych, oraz u chorych z
nietypowym obrazem klinicznym bądź tych,
którzy źle reagują na leczenie. Wykonuje się je
w celu ilościowej oceny refluksu. Polega ono na
24 - godzinnym monitorowaniu pH wewnątrz
przełyku.

Badania diagnostyczne przełyku

• 5 cm powyżej dolnego zwieracza przełyku (LES

Lower Esophageal Sphinctr) umieszcza się
elektrodę pomiarową, która przekazuje
informacje do znajdującego się na zewnątrz
mikroprocesora. Badanie to jest również
zalecane przed operacją aby po jej przebiegu
móc ocenić jej skuteczność.

Badania diagnostyczne przełyku

• Badanie radiologiczne, do którego trzeba

niestety wypić baryt, jest przez niektórych
uważane za metodę historyczną gdyż dzięki
niemu można ocenić jedynie morfologię
zwężenia przełyku oraz dużych przepuklin
rozworu przełykowego przepony. Jednakże dzięki
niemu, można przeanalizować perystaltykę
przełyku oraz motoryki i opróżniania żołądka.

Badania diagnostyczne przełyku

• Manometria przełyku pozwala ocenić

podstawowe napięcie spoczynkowego dolnego
zwieracza przełykowego, jego odprężenie po
akcie połykania oraz przemijające epizody
zarzucania treści żołądkowej oraz dokładne
ciśnienie LES. Dzięki nowoczesnemu sprzętowi
do manometrii można nawet uzyskać
trójwymiarowy obraz LES. Wynik tego badania
jest źródłem wyboru techniki zabiegu
operacyjnego.

Badania diagnostyczne przełyku

• Badanie to jest pomocne przy badaniu pH

metrycznym, gdyż lokalizuje dolny zwieracz
przełyku do umiejscowienia czujnika do badania
pH metrycznego. Do tego badania kwalifikuje
się chorych bez zmian endoskopowych z
objawami dysfagii, przy nieswoistych bólach w
klatce piersiowej oraz oczywiście tych, którzy
przygotowywani są do operacji.

Badania diagnostyczne przełyku

• Badanie scyntygraficzne - polega na podaniu

choremu niewielkiej ilości substancji
promieniotwórczych, radioaktywnego technetu
(dawka promieniowania bywa niższa niż w
przypadku robienia zwykłego zdjęcia
rentgenowskiego) dzięki czemu można prześledzić
epizody zarzucania treści żołądkowej do przełyku
oraz ewentualne przedostawanie się do dróg
oddechowych oraz ocenić czy opróżnianie się
żołądka jest prawidłowe.

Badania diagnostyczne przełyku

• Przy refluksie dwunastniczo - żołądkowo -

przełykowym czyli tzw. refluksie mieszanym,
w którym zachodzi zarzucanie żołcią i kwaśną
treścią żołądka, istotne może być badanie
techniką "Bilitec 2000" - system
kolorymetrycznego pomiaru, 24-godzinny
pomiar stężenia bilirubiny w części
przedodźwiernikowej żołądka

Przygotowanie do badań

• Nie ma bezwzględnej konieczności

wykonywania wcześniej innych badań.

• Przed badaniem nie należy jeść i pić przez co

najmniej 6 godzin.

• Najważniejszym elementem warunkującym

prawidłowy przebieg badania jest pozytywne
nastawienie pacjenta.

Przygotowanie do badań

• Badanie może być przeprowadzone tylko

u pacjenta dobrze współpracującego z
lekarzem.

• Badanie wykonuje się w znieczuleniu

miejscowym.

• Wskazane jest również podanie środka

uspokajającego.

• Pacjenci mający protezy zębowe proszeni są o

ich usunięcie.

Przygotowanie do badań

• Należy zdjąć okulary.
• Po znieczuleniu gardła (zwykle roztworem

Lignokainy w aerozolu, której nieprzyjemny
smak jest ostatnio niwelowany innymi
przyjemnymi w smaku dodatkami) pacjent
układa się w pozycji leżącej na lewym boku.

Przygotowanie do badań

• Możliwe jest także przeprowadzenie badania

w innym ułożeniu pacjenta - nawet w pozycji
siedzącej.

• W przypadku gdy pacjent leży na boku ważne

jest, aby tuż przed wprowadzeniem przez
badającego fiberoskopu trzymał głowę na
poduszce całkiem luźno, nie unosił jej do góry i
nie wstrzymywał oddechu.

Przygotowanie do badań

• Następnie badający wprowadza fiberoskop

przez usta pacjenta umieszczając pomiędzy
jego zębami ustnik z tworzywa sztucznego,
który pacjent powinien trzymać zębami do
końca badania.

Przygotowanie do badań

• Podczas całego badania pacjent nie powinien

połykać śliny, która spływa swobodnie do
miseczki ustawionej poniżej ust, lub na ligninę.

• Po zakończeniu oglądania badający

(endoskopista) wyjmuje fiberoskop a następnie
ustnik.

Przygotowanie do badań

• Pielęgniarka podaje pacjentowi kubek wody do

przepłukania ust

• Wynik badania przekazywany jest w formie

opisu.

• Badanie trwa zwykle kilkanaście minut.

Przygotowanie do badań

• Po badaniu zalecane jest niespożywanie

napojów
i posiłków do czasu utrzymywania się
znieczulenia tylnej ściany gardła (zwykle do
kilkunastu minut po badaniu).

Powikłania

Występują bardzo rzadko, może nastąpić:
• przebicie przewodu pokarmowego,
• zapalenie śródpiersia,
• zaostrzenie choroby niedokrwiennej serca

Powikłania

• Zdarza się, że pacjenci obawiają się zakażenia

wirusem zapalenia wątroby lub HIV. Każdy
pacjent musi być traktowany jako potencjalne
źródło zakażenia. Dlatego Pracownia
endoskopii ma obowiązek wykonywania badań
sprzętem poddanym po każdym badaniu
dezynfekcji.

• Badanie może być powtarzane wielokrotnie

i wykonywane w każdym wieku, także u kobiet
w ciąży.

Choroby przełyku

Uchyłki przełyku

Często jest wadą rozwojową lub powstaje jako

wypuklenie osłabionej mięśniówki; bardzo
rzadko jako uchyłki z pociągania przez
bliznowaciejące zmiany w sąsiedztwie
przełyku. 

Na ogół nie mają znaczenia dopóki nie osiągną

bardzo dużych rozmiarów i wypełniając się
pokarmem uciskają na inne narządy.

Uchyłki przełyku objawy

• Dysfagia
• Duszność, ucisk w gardle
• Uczucie bulgotania podczas połykania
• Cofanie się pokarmu
• Odruchowy kaszel - możliwość aspiracji treści

pokarmowej do tchawicy

• Nieprzyjemny zapach z ust

Uchyłki przełyku powikłania

• aspiracyjne zapalenie płuc
• zapalenia miejscowe
• perforacje
• przetoki
• krwawienia

Leczenie

Metoda endoskopowa
Metoda operacyjna
• Uchyłki nadprzeponowe - resekcja
• Z dojścia nadobojczykowego
• Z cięcia przez klatkę piersiową

Przełyk Barretta

Stan chorobowy polegający na pojawianiu się

w błonie śluzowej dolnej części przełyku ognisk
metaplazji jelitowej.

Przełyk Barretta można uważać za zmianę

przedrakową, ponieważ zwiększa ryzyko
wystąpienia raka przełyku

Przełyk Barretta

Endoskopowy obraz

przełyku Barretta,
który jest obszarem
czerwonej śluzówki.

Oparzenie przełyku:

• przypadkowe
• omyłkowe
• samobójcze

Objawy

• silny ból od jamy ustnej i gardła rozchodzi się

na całą klatkę piersiową 

• zakażenie
• gorączka, dreszcze, poty
• przyśpieszenie akcji serca (tachycardia)
• odwodnienie
• duszność,
• wstrząs.

Objawy

Gdy pacjent przeżyje pierwszy okres (tzn. gdy

nie dojdzie do przedziurawienia przełyku), po
7-10 dniach rozpoczyna się proces
postępującego bliznowatego zwężenia
przełyku  

Rak przełyku

Rak płaskonabłonkowy lub gruczolakorak

występuje najczęściej po 50 roku życia głównie
u mężczyzn.

Stany przed rakowe:
• przełyk Barretta 
• zespół Plummera-Winsona
• leukoplakie
• achalazje
• czynnik sprzyjający: palenie tytoniu.

Rak przełyku

• Objawy wczesne nowotworu są dyskretne, im

większy guz tym większe dolegliwości w tym
dysfagia i ból przy jedzeniu, utrata masy ciała,
krwawienia.

• Rak ten daje wcześnie przerzuty do wątroby,

płuc, kości. 

Choroba refluksowa przełyku

GERD

Objawy typowe:
• zgaga
• ból umiejscowiony za mostkiem
• kwaśne i „puste” odbijania
• nudności
• zwracanie treści żołądkowej do przełyku
• kwaśny lub gorzki smak w ustach
• nieprzyjemny zapach z ust

Choroba refluksowa przełyku

GERD

  Objawy nietypowe - pozaprzełykowe:
• kaszel
• duszność
• bezdech w czasie snu
• chrypka
• chrząkanie
• dławienie w gardle

Choroba refluksowa przełyku

GERD

• częste odkrztuszanie wydzieliny
• ślinotok
• uczucie sytości po zjedzeniu niewielkiej ilości

pokarmu

• dyskomfort w górnej części brzucha
• nadżerki szkliwa zębów.

Choroba refluksowa przełyku

GERD

Objawy nietypowe - alarmowe (podejrzenie

nowotworu):

• utrudnione przełykanie pokarmów płynnych

lub stałych

• bolesne przełykanie
• niedokrwistość lub widoczne krwawienie

z górnego odcinka przewodu pokarmowego

• smoliste (czarne) stolce

Choroba refluksowa przełyku

GERD

• brak apetytu i utrata masy ciała
• pojawienie się objawów choroby po raz

pierwszy po 45 roku życia.

Choroba refluksowa przełyku

GERD

Powikłania przełykowe:
• zapalenie przełyku
• owrzodzenie przełyku pozapalne (trawienne)

zwężenie dolnej części przełyku

• krwawienie z przełyku
• metaplazja (przełyk) Barretta
• dysplazja
• rak przełyku

Choroba refluksowa przełyku

GERD

Powikłania pozaprzełykowe:
• niespecyficzne zapalenie krtani
• przewlekła astma oskrzelowa
• nawracające zapalenie oskrzeli
• zachłystowe zapalenie płuc
• zespół bezdechu sennego.

Choroba refluksowa przełyku

GERD

Przyczyny:
• zwiększenie czasu narażenia błony śluzowej

przełyku na zarzucaną zwrotnie treść
żołądkową

• przepuklina rozworu przełykowego 
• niewydolność dolnego zwieracza przełyku
• leki zmniejszające ciśnienie dolnego zwieracza

przełyku

• nieprawidłowa dieta

Choroba refluksowa przełyku

GERD

• opóźnione opróżnianie żołądka (zaburzenia

motoryki)

• ciąża
• nadmierne wydzielanie kwasu żołądkowego
• stany po operacjach żołądka i / lub przełyku.

Achalazja

• choroba polegająca na niemożności

rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku

w wyniku zaburzenia funkcjonowania
autonomicznego układu nerwowego

Achalazja

• przyjmowany pokarm gromadzi się

w przełyku i nie przechodzi do żołądka
(lub przechodzi z dużą trudnością)

• następuje poszerzenie przełyku,

dochodzi do zaburzeń połykania.

Achalazja

Zdjęcie rtg przełyku

po podaniu papki
barytowej;

widać słup środka

cieniującego i objaw
"dzioba ptaka"

Achalazja leczenie

• dieta rozdrobniona lub papkowata
• unikanie stresów
• spanie w pozycji półsiedzącej - zapobieganie

zachłyśnięciu

• leczenie endoskopowe

Achalazja leczenie

• mechaniczne poszerzanie przełyku
• wstrzyknięcie toksyny botulinowej
• leczenie operacyjne - operacja Hellera-

wycięcie podłużnego pasma warstwy
mięśniowej okrężnej
w okolicy wpustu, powodujące jego
poszerzenie

• akupunktura(działa rozkurczowo)

Żylaki przełyku

Powstają w wyniku długotrwałego zwiększenia

ciśnienia krwi w podśluzówkowym splocie
przełykowym, co prowadzi do ich znacznego
poszerzenia.

Występują najczęściej w
• przebiegu marskości wątroby
• zakrzepicy żyły wrotnej.

Żylaki przełyku

Nie sprawiają dolegliwości
Mogą być źródłem groźnych dla życia

krwotoków.

Żylaki przełyku

Ezofagoskopia

Żylaki przełyku

Sonda Sengstakena

Postępowanie

Tamowanie krwawienia z żylaków przełyku

podczas badania endoskopowego polegające
na wstrzyknięciu do nich środka powodującego
ich zamknięcie lub na założeniu na nie
specjalnej uciskającej gumki.
Podobne metody stosowane są
w endoskopowym tamowaniu krwawienia
z wrzodu trawiennego żołądka lub dwunastnicy

Postępowanie

Założenie sondy Sengstakena, która składa się

z wprowadzanej do przełyku i żołądka giętkiej
rurki zaopatrzonej w baloniki, które po
wypełnieniu powietrzem (napompowaniu)
mechanicznie uciskają krwawiące żylaki
przełyku, zwykle prowadząc do zatamowania
krwawienia

Postępowanie

Leczenie operacyjne w ostrym krwawieniu

z przewodu pokarmowego stosuje się
stosunkowo rzadko, zwykle w sytuacji gdy
krwawienie utrzymuje się mimo leczenia
zachowawczego i zagraża życiu chorego, lub
w przypadku, gdy chory nie wyraża zgody na
przetoczenie krwi.

Problemy pielęgnacyjne

• Dysfagia - wyjaśnienie nowego sposobu

przyjmowania pokarmów, bardzo małe kęsy
dokładne żuć do utworzenia papki, forma
płynna, buliony, soki, sproszkowane produkty,
pozostanie po jedzeniu
w pozycji siedzącej przez około 2 godz., sonda
do żołądka ...............

Problemy pielęgnacyjne

• Ślinotok - obserwacja, udokumentowanie

w karcie bilansu płynów, zachęcanie do prób
połykania śliny,umożliwienie odpluwania śliny,
higiena odpluwania , leki antycholinergiczne
(atropina, hioscyna -TTS plastry),
przeciwdepresyjne, przeciwhistaminowe

Problemy pielęgnacyjne

• Ryzyko aspiracyjnego zapalenia płuc - pozycja

wysoka, półwysoka, rehabilitacja oddechowa,
higiena odpluwania, higiena jamy ustnej,
odsysanie ssakiem.

Problemy pielęgnacyjne

• Zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej

a następnie niedożywienie - badania, pomiar
masy ciała codziennie rano, na czczo, po
opróżnieniu pęcherza, w pantoflach i w
piżamie, odnotowanie
w dokumentacji, bilans płynów, sonda,
gastrostomia, żywienie dożylne.

Problemy pielęgnacyjne

• Nieprzyjemny zapach z ust - toaleta jamy

ustnej miękką szczoteczką, płukanie jamy
ustnej płynami antyseptycznymi,
bezalkoholowymi, każdy posiłek winien być
zakończony wypicie wody, ssanie kostek lodu,
stosowanie gumy do żucia bez cukru, kontrola
pod kątem pojawienia się grzybicy.

Problemy pielęgnacyjne

• Niepokój związany z diagnostyką -

prowadzenie rozmów na tematy niepokojące,
przygotowanie do badań, okazanie
zrozumienia.

Problemy pielęgnacyjne

• Ryzyko powstania odleżyn - zmiana poz. co 2

godz., codzienna toaleta, obserwacja skóry wg.
Skali Norton, Waterloo, CBO, Braden,
zastosowanie udogodnień, zapobieganie
odleżynom, dieta wysokoenergetyczna i
wysokobiałkowa.

• Skala Norton

Stan
fizyczn
y

Stan
psychic
zny

Aktywnoś
ć fizyczna

Zdolność
poruszania
się

Nietrzymanie
stolca/moczu

dobry

(4)

czujny

(4)

chodzi sam

(4)

pełna (4)

nie (4)

dość

dobry

(3)

apatyczn

y (3)

z pomocą

(3)

lekko

ograniczona

(3)

sporadycznie

(3)

zły (2)

splątany

(2)

siedzi (2)

bardzo

ograniczona

(2)

nietrzymanie

moczu (2)

bardzo

zły (1)

zamrocz

ony (1)

brak (1)

brak (1)

nietrzymanie

stolca (1)

Problemy pielęgnacyjne

• Możliwość wystąpienia krwawienia po

endoskopowym założeniu protezy - monitoring
RR, AS, oddechy, temp, pozycja wysoka ,
półwysoka, dieta ścisła, obserwacja śliny,
koloru podbarwienia krwią, picie chłodnych
obojętnych płynów
w obecności lekarza

Problemy pielęgnacyjne

• Uczucie ciala obcego w klatce piersiowej,

duszność - wyjaśnienie powodu, ucisku
zakończeń nerwowych przez protezę, leki
uspokajające,

Problemy pielęgnacyjne

• Możliwość wystąpienia ponownych objawów

dysfagii w wyniku przerośnięcia protezy
samorozprężalnej lub siatkowej - obserwacja,
stosowanie innych metod karmienia,
przygotowanie do dewitalizacji tkanek
rakowych techniką koagulacji argonowej.

Przygotowanie do

gastroskopii

• Pacjent ma być na czczo.
• Przed planowanym zabiegiem należy wykonać

następujące badania: oznaczenie grupy krwi,
morfologii, układu krzepnięcia, jonogramu,
diastazy, mocznika/kreatyniny, ultrasonografii
jamy brzusznej oraz badania rentgenowskiego
klatki piersiowej.

• W uzasadnionych przypadkach konieczne jest

wykonanie bronchoskopii i spirometrii.

Przygotowanie do

gastroskopii

• Po wykonaniu zabiegu pacjent pozostaje w

oddziale szpitalnym na około 24 godzinnej
obserwacji.

• W większości przypadków pacjenci w pierwszej

dobie po zabiegu wypisywani są do domu lub
przekazywani do macierzystych oddziałów
szpitalnych celem dalszego leczenia.

Przygotowanie do

gastroskopii

• Osoby z chorobami wymagającymi stałego,

regularnego przyjmowania leków
(np. nadciśnienie tętnicze, choroby serca,
padaczka
i inne) w dniu badania powinny zażyć poranną
dawkę leku popijając niewielką ilością wody.

Przygotowanie do

gastroskopii

• Osoby chorujące na cukrzycę powinny

dodatkowo skonsultować z lekarzem sposób
przygotowania do badania oraz poinformować
o cukrzycy endoskopistę

• Osoby przyjmujące leki obniżające krzepliwość

krwi (np. acenocumarol, sintrom, ticlid lub
aspiryna, acard, acesan i inne) powinny
przerwać ich stosowanie na 7 dni przed
badaniem;

Przygotowanie do

gastroskopii

• Konieczna może być zamiana tych leków na

heparynę niskocząsteczkową (np. Fraxiparyna,
Clexane).

Przygotowanie do

gastroskopii

• Pacjent ma przy sobie własną dokumentację

medyczną - karty wypisowe z leczenia
szpitalnego, opisy poprzednio wykonanych
badań endoskopowych, EKG, echokardiografia.

• Pacjenci powinni dokładnie znać nazwy i dawki

przyjmowanych leków lub posiadać ich spis.
Wskazane jest zabranie ze sobą tych leków.

Choroby żołądka

Choroba wrzodowa żołądka

Objawy:
• ból i dyskomfort
• ból w nadbrzuszu (górnej części brzucha)
• ból występujący krótko (1 -3 godz. po posiłku)
• ból ustępujący po posiłkach
• ból nocny, okresowo nasilający się
• ból ustępujący po środkach neutralizujących

żołądkowy kwas solny

Choroba wrzodowa żołądka

• utrata apetytu
• nudności
• wymioty
• odbijanie
• zgaga
• niestrawność

Objawy alarmowe podejrzenie

nowotworu

• niedokrwistość
• krwawienie z górnego odcinka przewodu

pokarmowego

• smoliste (czarne) stolce
• utrata masy ciała
• wyczuwalny guz w jamie brzusznej
• pojawienie się objawów choroby po raz

pierwszy po 45 roku życia.

Przyczyny

• zakażenie bakterią Helicobacter pylori
• leki, przede wszystkim tzw. niesteroidowe leki

przeciwzapalne

• stres       

Przyczyny

• pokarmy, które zwiększają wydzielanie soku

żołądkowego (owoce cytrusowe, kwaśne soki,
pikantne potrawy)

• używki: palenie tytoniu, picie kawy (także

bezkofeinowej) i alkoholu

• guz lub uszkodzenie mózgu (wrzód Cushinga).

Choroba wrzodowa dwunastnicy

• ból i dyskomfort w nadbrzuszu (górnej części

brzucha)

• głodowy - występujące na czczo i ustępujące

po posiłkach

• występujący krótko (30 minut) po posiłkach

nocny

• okresowo nasilający się

Choroba wrzodowa dwunastnicy

• ustępujący po środkach neutralizujących

żołądkowy kwas solny

• zwiększony apetyt
• utrata apetytu

Choroba wrzodowa dwunastnicy

• nudności
• wymioty
• odbijanie
• zgaga
• nietolerancja tłustych posiłków
• zaparcia stolca.

Powikłania choroby wrzodowej

• krwawienie z owrzodzenia
• niedokrwistość
• przedziurawienie (perforacja) owrzodzenia.

Rak żołądka

Często przebiega z niejasnymi dolegliwościami

w nadbrzuszu. Nowotwory złośliwe żołądka są
bardziej podatne na leczenie chirurgiczne.
Odpowiednie badania przesiewowe i
wcześniejsze rozpoznanie poprawiają wyniki
zabiegu,
a chemioterapia może wydłużyć okres
przeżycia .

Objawy

• niejasne dolegliwości brzuszne
• brak apetytu, utrata masy ciała
• wymioty fusowate
• dysfagia
• bezkwaśność.
• do ustalenia rozpoznania niezbędne jest

wykonanie gastroskopii, licznych biopsji i
badania cytologicznego.

Przygotowanie do zabiegu

operacyjnego

• Procedura przygotowania - psychiczne,

fizyczne, dietetyczne, farmakologiczne

Problemy pielęgnacyjne

• Ryzyko powikłań ze strony układu krążenia -

monitoring RR, ASM, temp, oddech

• Bilans wodno-elektrolitowy
• Obserwacja diurezy
• Kontrola stanu opatrunku
• Kontrola drenażu z rany
• Drożność sondy żołądkowej lub dojelitowej

Problemy pielęgnacyjne

• Dolegliwości bólowe - leki przeciwbólowe

zgodnie
z kartą zleceń, obserwacja reakcji pacjenta na
środki przeciwbólowe, gimnastyka oddechowa
po podaniu leków przeciwbólowych,
zastosowanie działań niefarmakologicznych w
celu podwyższania progu bólowego np. zmiana
pozycji, napinanie powłok brzusznych, pozycja
półwysoka

Problemy pielęgnacyjne

• Nudności i wymioty - sonda obarczająca do

żołądka, monitoring treści żołądkowej, higiena
otoczenia, wietrzenie sali, zalecanie głębokich
oddechów, obecność pielęgniarki w czasie
wymiotów, pozycja półwysoka, kontrola
elektrolitów i poziomu cukru
u chorych z cukrzycą

Problemy pielęgnacyjne

• Możliwość wystąpienia powikłań

ogólnoustrojowych w okresie pooperacyjnym z
powodu niedożywienia
i obniżonej odporności

• Utrudniony proces gojenia rany
• Infekcja rany
• Infekcja górnych dróg oddechowych
• Infekcja dróg moczowych

Problemy pielęgnacyjne

• Możliwość niedożywienia - podawanie

preparatów odżywczych wg zleceń, obserwacja
objawów nietolerancji wchłanianych
preparatów np. wzdęcia biegunki, kontrola
poziomu ustawienia sondy
(niedopuszczenie do przesunięcia na wysokość
zespolenia)

Problemy pielęgnacyjne

• Możliwość wystąpienia powikłań związanych z

sondą żołądkową lub dojelitową - toaleta jamy
nosowej, zastosowanie środków
znieczulających lidokaina oraz środków
zabezpieczających błonę śluzową nosa maść
witaminowa, toaleta jamy ustnej, mikroklimat,
gimnastyka oddechowa

Problemy pielęgnacyjne

• Możliwość zakażenia dróg moczowych -

procedura cewnika Foleya, higiena krocza,
zastosowanie środków diuretycznych i
odkażających drogi moczowe, higiena odbytu
po oddaniu stolca

Problemy pielęgnacyjne

• Możliwość zakażenia rany operacyjnej -

obserwacja
i wykonanie zmiany opatrunku z zachowanie
zasad aseptyki zależne od przesiąkania
wydzieliną z rany, kontrola drożności drenów,
szczelności ze zbiornikiem redonem,
dokumentowanie jej ilości
i zabarwienia, zabezpieczenie skóry i drenów
jałowymi gazikami, opisanie drenów

Problemy pielęgnacyjne

• Możliwość rozejścia się rany - wykonanie próby

szczelności zespolenia przed wprowadzenie
diety doustnej, przygotowanie i podanie do
wypicia 20 ml 1% roztworu Methyleum
Coreuleum, obserwacja wydalania barwnika,
jeśli pojawi się w drenach bądź w wydzielinie
opatrunku świadczy o powikłaniu, podciąganie
drenów, obserwować objawy zapalenia
otrzewnej, zastosowanie pasa
przeciwprzepuklinowego

Problemy pielęgnacyjne

• Pionizacja w trzeciej dobie
• Chodzenie w czwartej dobie
• Profilaktyka przeciwzakrzepowa
• Edukacja w temacie biegunek i zaparć
• Stworzenie poczucia bezpieczeństwa
• Umożliwienie kontaktu z rodziną