CEWNIKOWANIE

CEWNIKOWANIE

PĘCHERZA MOCZOWEGO U

PĘCHERZA MOCZOWEGO U

KOBIET

KOBIET

NAZEWNICTWO

NAZEWNICTWO

UROLOGICZNE

UROLOGICZNE

PRAWIDŁOWE ODDAWANIE MOCZU

PRAWIDŁOWE ODDAWANIE MOCZU

•

Człowiek dorosły oddaje 1,5-2 l moczu na dobę w 4-6 porcjach,

Człowiek dorosły oddaje 1,5-2 l moczu na dobę w 4-6 porcjach,

wyjątkowo w nocy.

wyjątkowo w nocy.

•

Parcie odczuwane jest po wypełnieniu pęcherza powyżej 250 ml

Parcie odczuwane jest po wypełnieniu pęcherza powyżej 250 ml

WIELOMOCZ /POLYURIA/

WIELOMOCZ /POLYURIA/

Nadmierne wydalanie moczu, po przewodnieniu lub w

Nadmierne wydalanie moczu, po przewodnieniu lub w

niektórych chorobach (np. przewlekła niewydolność nerek )

niektórych chorobach (np. przewlekła niewydolność nerek )

SKĄPOMOCZ /OLIGURIA/

SKĄPOMOCZ /OLIGURIA/

Może być fizjologiczną reakcją organizmu lub stanem

Może być fizjologiczną reakcją organizmu lub stanem

patologicznym związanym z niedostateczną podażą płynów lub

patologicznym związanym z niedostateczną podażą płynów lub

nadmierną ich utratą

nadmierną ich utratą

BEZMOCZ /ANURIA/

BEZMOCZ /ANURIA/

Stan, w którym chory nie wydala moczu w ogóle lub nie więcej

Stan, w którym chory nie wydala moczu w ogóle lub nie więcej

niż 20 ml na godzinę

niż 20 ml na godzinę

NAZEWNICTWO

NAZEWNICTWO

UROLOGICZNE

UROLOGICZNE

CZĘSTOMOCZ /POLLAKISURIA/

CZĘSTOMOCZ /POLLAKISURIA/

Częste oddawanie moczu, bez trudności,

Częste oddawanie moczu, bez trudności,

np. w stanach zapalnych pęcherza

np. w stanach zapalnych pęcherza

ROPOMOCZ /PYURIA/

ROPOMOCZ /PYURIA/

Obecność leukocytów w moczu, związana

Obecność leukocytów w moczu, związana

najczęściej ze stanem zapalnym dróg

najczęściej ze stanem zapalnym dróg

moczowych

moczowych

KRWIOMOCZ /HAEMATURIA/

KRWIOMOCZ /HAEMATURIA/

Obecność krwi w moczu.

Obecność krwi w moczu.

CEWNIKOWANIE

CEWNIKOWANIE

PĘCHERZA MOCZOWEGO

PĘCHERZA MOCZOWEGO

To sztuczne odprowadzenie moczu z

To sztuczne odprowadzenie moczu z

pęcherza za pomocą cewnika.

pęcherza za pomocą cewnika.

Cewnikowanie pęcherza moczowego

Cewnikowanie pęcherza moczowego

wykonujemy w celach

wykonujemy w celach

diagnostycznych

diagnostycznych

(rozpoznanie

(rozpoznanie

zwężenia cewki, kamienia, wykonanie

zwężenia cewki, kamienia, wykonanie

cystografii itd.) lub

cystografii itd.) lub

leczniczych

leczniczych

,

,

najczęściej z powodu całkowitego

najczęściej z powodu całkowitego

zatrzymania moczu.

zatrzymania moczu.

CEWNIKOWANIE

CEWNIKOWANIE

PĘCHERZA MOCZOWEGO

PĘCHERZA MOCZOWEGO

Zabieg uważany jest za

Zabieg uważany jest za

niebezpieczny, ponieważ pociąga

niebezpieczny, ponieważ pociąga

za sobą przy nie zachowaniu

za sobą przy nie zachowaniu

aseptyki zakażenie górnych dróg

aseptyki zakażenie górnych dróg

moczowych (głównie opornymi na

moczowych (głównie opornymi na

leczenie szczepami szpitalnymi)

leczenie szczepami szpitalnymi)

oraz uszkodzenie ściany cewki.

oraz uszkodzenie ściany cewki.

RODZAJE CEWNIKÓW

RODZAJE CEWNIKÓW

Przekrój narzędzi urologicznych podaje

Przekrój narzędzi urologicznych podaje

się w skali Charriera, w której jeden

się w skali Charriera, w której jeden

stopień równa się

stopień równa się

1

1

/

/

3

3

milimerta. Określa

milimerta. Określa

się to skrótem

się to skrótem

Charr.

Charr.

15 Charr = średnicy 5 mm

15 Charr = średnicy 5 mm

Podany w tej skali przekrój określa

Podany w tej skali przekrój określa

średnicę zewnętrzną.

średnicę zewnętrzną.

Zamiast określenia

Zamiast określenia

Charr

Charr

można

można

spotkać skrót

spotkać skrót

Fr.

Fr.

(French).

(French).

RODZAJE CEWNIKÓW

RODZAJE CEWNIKÓW

Istnieje kilkadziesiąt rodzajów

Istnieje kilkadziesiąt rodzajów

cewników określanych nazwiskami

cewników określanych nazwiskami

ich twórcow.

ich twórcow.

W praktyce codziennej używa się

W praktyce codziennej używa się

zaledwie kilku:

zaledwie kilku:

Nelatona, Tiemana, Couvelaire`a,

Nelatona, Tiemana, Couvelaire`a,

Foleya, Pezzera, Malecota.

Foleya, Pezzera, Malecota.

RODZAJE CEWNIKÓW

RODZAJE CEWNIKÓW

Najczęściej
stosowane rodzaje
cewników:

a)Nelatona;
b)Couvelaire'a;
c)Tiemanna;
d)Malecota;
e)Pezzera;
f)Foley'a

RODZAJE CEWNIKÓW

RODZAJE CEWNIKÓW

•

CEWNIK NELATONA

CEWNIK NELATONA

jest jednym z najczęściej

jest jednym z najczęściej

stosowanych prosto zakończonych cewników, posiada

stosowanych prosto zakończonych cewników, posiada

jeden boczny otwór na końcu. Wykonany jest z gumy

jeden boczny otwór na końcu. Wykonany jest z gumy

lub miękkich mas plastycznych. Używany jest do

lub miękkich mas plastycznych. Używany jest do

jednorazowego cewnikowania, może być utrzymywany

jednorazowego cewnikowania, może być utrzymywany

przez kilka dni w pęcherzu, ale należy go wtedy

przez kilka dni w pęcherzu, ale należy go wtedy

przymocować do skóry prącia lub sromu (u kobiet).

przymocować do skóry prącia lub sromu (u kobiet).

RODZAJE CEWNIKÓW

RODZAJE CEWNIKÓW

•

CEWNIK COUVELAIRE'A

CEWNIK COUVELAIRE'A

jest prosty z otworem na

jest prosty z otworem na

końcu i na boku. Często

końcu i na boku. Często

stosowany jest u chorych z

stosowany jest u chorych z

krwiomoczem, ponieważ jego

krwiomoczem, ponieważ jego

budowa pozwala na swobodny

budowa pozwala na swobodny

odpływ moczu nawet ze

odpływ moczu nawet ze

skrzepami krwi. Z powodu

skrzepami krwi. Z powodu

jego budowy pozwalającej na

jego budowy pozwalającej na

lepszy niż inne cewniki odpływ

lepszy niż inne cewniki odpływ

moczu, jest bardzo przydatny

moczu, jest bardzo przydatny

do płukania pęcherza.

do płukania pęcherza.

RODZAJE CEWNIKÓW

RODZAJE CEWNIKÓW

•

CEWNIK TIEMANNA

CEWNIK TIEMANNA

posiada zagiętą końcówkę i

posiada zagiętą końcówkę i

stożkowate zakończenie,

stożkowate zakończenie,

używa się go

używa się go

u mężczyzn

u mężczyzn

z

z

powiększonym gruczołem

powiększonym gruczołem

sterczowym (prostatą) lub u

sterczowym (prostatą) lub u

osób ze zwężoną cewką

osób ze zwężoną cewką

moczową. Polecany jest w

moczową. Polecany jest w

przypadkach kiedy

przypadkach kiedy

wprowadzenie prostego

wprowadzenie prostego

cewnika do pęcherza jest

cewnika do pęcherza jest

utrudnione.

utrudnione.

RODZAJE CEWNIKÓW

RODZAJE CEWNIKÓW

•

CEWNIKI MALECOTA I PEZZERA

CEWNIKI MALECOTA I PEZZERA

używane są w celu

używane są w celu

zabezpieczenia prawidłowego

zabezpieczenia prawidłowego

odprowadzenia moczu u osób po

odprowadzenia moczu u osób po

zabiegach chirurgicznych.

zabiegach chirurgicznych.

Wprowadzone przez ranę

Wprowadzone przez ranę

operacyjną służą do stałego

operacyjną służą do stałego

drenażu moczu, który ułatwia

drenażu moczu, który ułatwia

właściwe gojenie.

właściwe gojenie.

U kobiet można te cewniki

U kobiet można te cewniki

wprowadzić przez cewkę

wprowadzić przez cewkę

RODZAJE CEWNIKÓW

RODZAJE CEWNIKÓW

•

CEWNIK FOLEY'A

CEWNIK FOLEY'A

jest najwygodniejszym

jest najwygodniejszym

samoutrzymującym się cewnikiem

samoutrzymującym się cewnikiem

służącym do długotrwałego drenowania

służącym do długotrwałego drenowania

pęcherza moczowego. Jest to cewnik prosty

pęcherza moczowego. Jest to cewnik prosty

z dwoma bocznymi otworami oraz

z dwoma bocznymi otworami oraz

balonikiem, który zabezpiecza cewnik

balonikiem, który zabezpiecza cewnik

przez wysunięciem się z pęcherza. Balonik

przez wysunięciem się z pęcherza. Balonik

umieszczony jest powyżej otworu bocznego

umieszczony jest powyżej otworu bocznego

cewnika, do środka wstrzykuje się jałowy

cewnika, do środka wstrzykuje się jałowy

płyn, najlepiej wodę do wstrzyknięć

płyn, najlepiej wodę do wstrzyknięć

(roztwór NaCl nie nadaje się do tego - sól

(roztwór NaCl nie nadaje się do tego - sól

może się krystalizować uniemożliwiając

może się krystalizować uniemożliwiając

tym samym usunięcie roztworu, a przez to

tym samym usunięcie roztworu, a przez to

wyciągnięcie cewnika z pęcherza). Zawór

wyciągnięcie cewnika z pęcherza). Zawór

do napełniania balonika znajduje się obok

do napełniania balonika znajduje się obok

wylotu cewnika.

wylotu cewnika.

Cewnik Foley'a najczęściej wykonany jest z

Cewnik Foley'a najczęściej wykonany jest z

lateksu lub silikonu, może być też pokryty

lateksu lub silikonu, może być też pokryty

warstwą silikonową. Często stosuje się go u

warstwą silikonową. Często stosuje się go u

chorych po niektórych zabiegach

chorych po niektórych zabiegach

chirurgicznych lub u osób w ciężkim stanie

chirurgicznych lub u osób w ciężkim stanie

na oddziale intensywnej terapii w celu

na oddziale intensywnej terapii w celu

monitorowania pracy nerek.

monitorowania pracy nerek.

Cewniki wykonane są z gumy, kauczuku i

Cewniki wykonane są z gumy, kauczuku i

mas plastycznych należy zmieniać co

mas plastycznych należy zmieniać co

10-

10-

14 dni,

14 dni,

ponieważ ich powierzchnia

ponieważ ich powierzchnia

inkrustuje się solami wapnia.

inkrustuje się solami wapnia.

Pozostawione dłużej mogą powodować

Pozostawione dłużej mogą powodować

uraz ściany cewki podczas zmiany lub

uraz ściany cewki podczas zmiany lub

powstanie kamieni.

powstanie kamieni.

Cewniki silikonowe lub powlekane

Cewniki silikonowe lub powlekane

silikonem mają idealnie gładką

silikonem mają idealnie gładką

powierzchnię i nie inkrustują się nawet

powierzchnię i nie inkrustują się nawet

przez

przez

kilka miesięcy.

kilka miesięcy.

ZESTAW DO

ZESTAW DO

CEWNIKOWANIA

CEWNIKOWANIA

•

Jałowe narzędzie chwytne w słoju lub opakowaniu

Jałowe narzędzie chwytne w słoju lub opakowaniu

jednorazowego użytku,

jednorazowego użytku,

•

2 jałowe cewniki jednorazowego użytku,

2 jałowe cewniki jednorazowego użytku,

•

W jałowym pakiecie: 2 jałowe narzędzia chwytne, gaziki lub

W jałowym pakiecie: 2 jałowe narzędzia chwytne, gaziki lub

waciki

waciki

•

Jałowy środek poślizgowy lub preparat znieczulający np.

Jałowy środek poślizgowy lub preparat znieczulający np.

Lidokaina 2%

Lidokaina 2%

•

Jałowe rękawice

Jałowe rękawice

•

Jałowy płyn aseptyczny do odkażania błon śluzowych

Jałowy płyn aseptyczny do odkażania błon śluzowych

•

2 miski nerkowate,

2 miski nerkowate,

•

Podkłady (gumowy i płócienny) do ochrony łóżka

Podkłady (gumowy i płócienny) do ochrony łóżka

•

Basen,

Basen,

•

Pojemnik na mocz, jeśli zachodzi konieczność pobrania moczu

Pojemnik na mocz, jeśli zachodzi konieczność pobrania moczu

do badania,

do badania,

•

Przy zakładaniu cewnika na stałe dołączyć zestaw do

Przy zakładaniu cewnika na stałe dołączyć zestaw do

odprowadzenia moczu z urządzeniem do zawieszania oraz

odprowadzenia moczu z urządzeniem do zawieszania oraz

jałowy płyn antyseptyczny w strzykawce do uszczelniania

jałowy płyn antyseptyczny w strzykawce do uszczelniania

cewnika Foleya

cewnika Foleya

PRZYGOTOWANIE

PRZYGOTOWANIE

PACJENTA

PACJENTA

•

Poinformowanie pacjenta o celu istocie i

Poinformowanie pacjenta o celu istocie i

przebiegu zabiegu

przebiegu zabiegu

•

Przed zabiegiem wymagane jest umycie okolic

Przed zabiegiem wymagane jest umycie okolic

krocza

krocza

•

Zapewnienie intymności

Zapewnienie intymności

•

W czasie trwania zabiegu ułożenie pacjenta w

W czasie trwania zabiegu ułożenie pacjenta w

pozycji grzbietowej płaskiej, z nogami

pozycji grzbietowej płaskiej, z nogami

ugiętymi w kolanach i odwiedzionymi udami

ugiętymi w kolanach i odwiedzionymi udami

•

Uniesienie pośladków przez podłożenie małej,

Uniesienie pośladków przez podłożenie małej,

twardej poduszki lub złożonego w kostkę

twardej poduszki lub złożonego w kostkę

prześcieradła

prześcieradła

WYKONANIE ZABIEGU

WYKONANIE ZABIEGU

•

Sprawdź zlecenie

Sprawdź zlecenie

•

Umyj ręce

Umyj ręce

•

Nałóż rękawiczki

Nałóż rękawiczki

•

Przygotuj pacjentkę

Przygotuj pacjentkę

•

Zapewnij intymność

Zapewnij intymność

•

Przygotuj zestaw

Przygotuj zestaw

•

Pod pośladki pacjentki włóż płaską, twardą poduszkę

Pod pośladki pacjentki włóż płaską, twardą poduszkę

•

Ułóż pacjentkę w pozycji płaskiej grzbietowej

Ułóż pacjentkę w pozycji płaskiej grzbietowej

•

Ustaw sprzęt w okolicy stóp pacjentki

Ustaw sprzęt w okolicy stóp pacjentki

•

Podłóż podkłady zabezpieczające łóżko

Podłóż podkłady zabezpieczające łóżko

•

W pobliżu krocza postaw miski nerkowate (jedną na

W pobliżu krocza postaw miski nerkowate (jedną na

odprowadzany mocz, drugą na zużyte materiały i narzędzia)

odprowadzany mocz, drugą na zużyte materiały i narzędzia)

•

Otwórz basen

Otwórz basen

•

Otwórz jałowy pakiet

Otwórz jałowy pakiet

•

Nasącz waciki lub gaziki jałowym środkiem antyseptycznym

Nasącz waciki lub gaziki jałowym środkiem antyseptycznym

•

Jałowym narzędziem wyjmij cewnik z opakowania i ułóż na

Jałowym narzędziem wyjmij cewnik z opakowania i ułóż na

jałowym pakiecie

jałowym pakiecie

•

Pokryj końcówki cewników 2% Lidokainą

Pokryj końcówki cewników 2% Lidokainą

•

Nałóż jałowe rękawice

Nałóż jałowe rękawice

CEWNIKOWANIE KOBIET

CEWNIKOWANIE KOBIET

•

Rozchyl wargi sromowe kciukiem i palcem wskazującym lewej ręki

Rozchyl wargi sromowe kciukiem i palcem wskazującym lewej ręki

•

Weź w prawą rękę jałowe narzędzie chwytne z pakietu i zmywaj

Weź w prawą rękę jałowe narzędzie chwytne z pakietu i zmywaj

wacikami w kierunku do odbytu:

wacikami w kierunku do odbytu:



Pierwszym i drugim wacikiem wargi sromowe większe

Pierwszym i drugim wacikiem wargi sromowe większe



Trzecim i czwartym wacikiem wargi sromowe mniejsze

Trzecim i czwartym wacikiem wargi sromowe mniejsze



Piątym ujście zewnętrzne cewki moczowej

Piątym ujście zewnętrzne cewki moczowej



Odłóż narzędzie do miski nerkowatej

Odłóż narzędzie do miski nerkowatej



Chwyć i wprowadź cewnik ruchem półobrotowym na głębokość 5-

Chwyć i wprowadź cewnik ruchem półobrotowym na głębokość 5-

6 cm

6 cm



Zaprzestań dalszego wprowadzania, jeśli pojawi się mocz

Zaprzestań dalszego wprowadzania, jeśli pojawi się mocz



Trzymaj cewnik lewą ręką między palcem wskazującym a kciukiem

Trzymaj cewnik lewą ręką między palcem wskazującym a kciukiem



Odprowadź mocz do miski nerkowatej

Odprowadź mocz do miski nerkowatej



Z chwilą ustania wypływania moczu usuń cewnik delikatnie

Z chwilą ustania wypływania moczu usuń cewnik delikatnie

ruchem półobrotowym

ruchem półobrotowym



Zdezynfekuj ponownie ujście zewnętrzne cewki moczowej jałowym

Zdezynfekuj ponownie ujście zewnętrzne cewki moczowej jałowym

wacikiem, posługując się drugim narzędziem chwytnym

wacikiem, posługując się drugim narzędziem chwytnym



Ułóż wygodnie pacjentkę uporządkuj i zabezpiecz zużyty sprzęt

Ułóż wygodnie pacjentkę uporządkuj i zabezpiecz zużyty sprzęt



Zdezynfekuj i umyj ręce

Zdezynfekuj i umyj ręce



Udokumentuj wykonanie zabiegu

Udokumentuj wykonanie zabiegu

CEWNIKOWANIE KOBIET „NA

CEWNIKOWANIE KOBIET „NA

STAŁE”

STAŁE”

•

Rozchyl wargi sromowe kciukiem i palcem wskazującym lewej ręki

Rozchyl wargi sromowe kciukiem i palcem wskazującym lewej ręki

•

Weź w prawą rękę jałowe narzędzie chwytne z pakietu i zmywaj wacikami w kierunku

Weź w prawą rękę jałowe narzędzie chwytne z pakietu i zmywaj wacikami w kierunku

do odbytu:

do odbytu:



Pierwszym i drugim wacikiem wargi sromowe większe

Pierwszym i drugim wacikiem wargi sromowe większe



Trzecim i czwartym wacikiem wargi sromowe mniejsze

Trzecim i czwartym wacikiem wargi sromowe mniejsze



Piątym ujście zewnętrzne cewki moczowej

Piątym ujście zewnętrzne cewki moczowej



Odłóż narzędzie do miski nerkowatej

Odłóż narzędzie do miski nerkowatej



Chwyć i wprowadź cewnik ruchem półobrotowym na głębokość 5-6 cm

Chwyć i wprowadź cewnik ruchem półobrotowym na głębokość 5-6 cm



Zaprzestań dalszego wprowadzania, jeśli pojawi się mocz

Zaprzestań dalszego wprowadzania, jeśli pojawi się mocz



Trzymaj cewnik lewą ręką między palcem wskazującym a kciukiem

Trzymaj cewnik lewą ręką między palcem wskazującym a kciukiem



Prawą ręką wprowadź do drugiego wejścia określą ilość jałowego płynu dla danego

Prawą ręką wprowadź do drugiego wejścia określą ilość jałowego płynu dla danego

cewnika, aby ustabilizować cewnik z pęcherzu moczowym

cewnika, aby ustabilizować cewnik z pęcherzu moczowym



Odłóż strzykawkę do miski nerkowatej

Odłóż strzykawkę do miski nerkowatej



Pociągnij delikatnie za cewnik aż wyczujesz opór, który będzie świadczył o

Pociągnij delikatnie za cewnik aż wyczujesz opór, który będzie świadczył o

ustabilizowaniu cewnika

ustabilizowaniu cewnika



Do cewnika dołącz worek na mocz

Do cewnika dołącz worek na mocz



Cewnik można ustabilizować przylepcem do uda kobiety

Cewnik można ustabilizować przylepcem do uda kobiety



Worek zawieś przy łóżku pacjentki za odpowiednie uchwyty (worek nie może leżeć na

Worek zawieś przy łóżku pacjentki za odpowiednie uchwyty (worek nie może leżeć na

podłodze!)

podłodze!)



Ułóż wygodnie pacjentkę uporządkuj i zabezpiecz zużyty sprzęt

Ułóż wygodnie pacjentkę uporządkuj i zabezpiecz zużyty sprzęt



Zdezynfekuj i umyj ręce

Zdezynfekuj i umyj ręce



Udokumentuj wykonanie zabiegu

Udokumentuj wykonanie zabiegu

POWIKŁANIA CEWNIKA

POZOSTAWIONEGO „NA

STAŁE”

•

infekcja bakteryjna

infekcja bakteryjna

•

ostra infekcja górnych dróg moczowych

ostra infekcja górnych dróg moczowych

•

ropień okołocewkowy

ropień okołocewkowy

•

zwężenie cewki moczowej

zwężenie cewki moczowej

•

erozja cewki

erozja cewki

•

odmiedniczkowe zapalenie nerek

odmiedniczkowe zapalenie nerek

•

kamica pęcherza

kamica pęcherza

•

oraz krwiomocz

oraz krwiomocz