Stan odżywienia osób starszych:



nadwaga i otyłość



niedożywienie białkowo-

energetyczne

Losowo dobrana grupa

mieszkańców Łodzi

w wieku 65-79 lat

U 42% respondentów stwierdzono

nadwagę (BMI: 25-30)

u 33,3% otyłość (BMI>30)

Losowo dobrana grupa

mieszkańców Łodzi

w wieku 65-79 lat



Kobiety Mężczyźni



(n=177)

(n=123)



Wiek

70.0 (4.1)

70.2 (4.2)



BMI

29.2 (4.9)

27.0 (3.9)



% tkanki tłuszczowej

39.3 (5.9)

30.8 (4.6)



WHR

0.84 (0.06)

0.94 (0.06)



Obwód łydki

37.1 (4.9)

37.4 (3.8)



MNA

24.8 (3.0)

24.4 (2.6)

Otyłość i mała aktywność ruchowa są

niezależnymi czynnikami

obniżającymi

jakość życia w badanej grupie.

GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ

(CHD)

wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-

1492)



Palenie papierosów



Nadciśnienie tętnicze



Zwiększone stężenie cholesterolu całk. (i

LDL)



Zmniejszone stężenie HDL-C



Cukrzyca



Zaawansowany wiek



Otyłość



Brak aktywności fizycznej

KLASYFIKACJA OTYŁOŚCI WEDŁUG WHO

W ZALEŻNOŚCI OD WSKAŹNIKA MASY CIAŁA I OBWODU

TALII

BMI

w kg/m

TALIA w cm

Kobiety

Mężczyźni

NORMA

18,5 – 24,9

<80

<94

NADWAGA

25 –29,9

80 – 88

94 – 102

OTYŁOŚĆ I stopnia



>88

>102

OTYŁOŚĆ II stopnia

30,0 – 39,9

OTYŁOŚĆ III stopnia



OTYŁOŚĆ BRZUSZNA (WISCERALNA)

WHR



1,0

WHR



0,8

* Badania reprezentatywnej próby mieszkańców

Łodzi (N=2488)
Program CINDI WHO, 1995

CZĘSTOŚĆ NADWAGI

I OTYŁOŚCI (BMI



25,0) W POPULACJI

MĘŻCZYZN*

Metody pomiaru tłuszczu w organizmie

 Pomiar grubości fałdów tłuszczowych w 4 wystandaryzowanych

miejscach

 Pomiar obwodów ciała

 Hydrodensytometria (ważenie podwodne) metoda pozwalająca na

dokładne określenie objętości, a zatem i gęstości ciała ludzkiego a

przez odpowiednie obliczenia także zawartości tłuszczu

 Pomiar oporności elektrycznej

 Pletyzmografia z pomiarem objętości wypartego powietrza badanie

zmian objętości krwi w kończynach, klatce piersiowej lub innych

obszarach ciała na podstawie zmian impedancji bioelektrycznej,

mająca zastosowanie m.in.w diagnostyce kardiologicznej

 DEXA densytometria dwuwiązkowa

 Tomografia komputerowa

 NMR rezonansu jądrowo-magnetycznego do oznaczania zawartości

wody i suchej substancji

 Izotopowy pomiar zawartości wody w organizmie

Powikłania otyłości



Udary



Bezdech senny



Hipowentylacja



Choroba niedokrwienna serca (IHD)



Cukrzyca



Dyslipidemia



Nadciśnienie



Stłuszczenie wątroby



Kamica pęcherzyka



Niepłodnośc



Zespół policystycznych jajników



Zmiany zwyrodnieniowe stawów



Nowotwory piersi, trzonu i szyjki macicy, jelita grubego,

przełyku, prostaty, nerek



Zapalenie żył, zastój żylny

Złe nawyki żywieniowe



zaniżanie w samoocenie ilości spożywanych
pokarmów



jedzenie nieregularne,



jedzenia podczas największego nasilenia głodu,



jedzenie zbyt szybkie,



nieświadome jedzenie w czasie oglądania telewizji
lub czytania,



dokładanie, zjadanie resztek,



uspokajanie się jedzeniem,



spożywanie zbyt małej ilości jarzyn i płynów.

Zespół metaboliczny definicja

WHO

W 2001 r. w USA uczestnicy III Panelu Narodowego Programu

Edukacji Cholesterolowej (NCEP ATP III) wprowadzili

nową definicję zespołu metabolicznego,

Według kryteriów NCEP ATP III zespół metaboliczny rozpoznaje

się wtedy, gdy stwierdzi się 3 z 5 następujących kryteriów:

obwód talii: ≥102 cm dla mężczyzn i ≥88 cm dla kobiet,

2) glukoza na czczo: ≥110 mg/dl (6,1 mmol/l) lub rozpoznana

cukrzyca,

3) trójglicerydy: ≥150 mg/dl (1,7 mmol/l),

4) cholesterol HDL: <50 mg/dl (1,3 mmol/l) – dla mężczyzn

i <40 mg/dl (1,04 mmol/l) – dla kobiet,

5) ciśnienie tętnicze ≥130/85 mmHg lub leczone nadciśnienie.

W tej definicji wystarcza identyfikacja

metabolicznych czynników ryzyka.

Pośrednio wskazuje ona, że otyłość

może powodować zespół

metaboliczny bez insulinooporności.

Rozpowszechnienie zespołu metabolicznego w

Polsce w 2002 badanie NATPOLIII

Składowe zespołu metabolicznego



Ograniczyć spożycie soli do 5

gramów na dobę,



Owoce i warzywa spożywać w ilości 5

porcji (400-500 g) na dobę



1 porcja odpowiada 1 jabłku,

bananowi lub 3 łyżkom gotowanych

warzyw



Ograniczyć spożycie tłustego mięsa, i

olejów do smażenia



Spożycie ryb co najmniej 3 razy

tygodniowo, najlepiej tłuste ryby



Unikać nadużywania alkoholu

Mężczyźni do 2 drinków
Kobiety do 1 drinka dziennie
(25g alkoholu)

Ostatnie uzupełnienie, nazwane

Piramidą Zdrowego Żywienia,

jest odzwierciedleniem najbardziej

aktualnych badań nad żywieniem

prowadzonych na Harvard School of

Public Health oraz Harvard Medical

School.

Używanie kształtu piramidy, by pokazać jakie

pokarmy powinno się spożywać zapoczątkowano,

kiedy USDA (Departament Rolnictwa U.S.) stworzył

Piramidę Żywienia w 1992 r. Od tamtego czasu kilka

piramid zostało dodanych, by pokazać nawyki

żywieniowe ludzi



w różnym wieku (dzieci i starsi),



różnych grup etnicznych (Latynosi, Azjaci) i



różne punkty widzenia na temat tego, co czyni dietę zdrową

(dieta śródziemnomorska).



Osoby mające więcej niż 70 lat także

posiadają własną piramidę.

Naukowcy z Tufts University's USDA

Human Nutrition Research Center on

Aging opublikowali zmodyfikowaną

piramidę, która jest skierowana

głownie do starszych Amerykanów.

Różnice pomiędzy Piramidą 70+ a

oryginalną



podstawą jest rekomendowane 8 lub więcej

szklanek wody dziennie



flaga na szczycie piramidy rekomenduje

suplementację wapniem, witaminą D i B12. Wielu

starszym osobom jest ciężko dostarczyć

odpowiednią ilość witamin tylko z pożywienia.



piramida dla seniorów jest również cieńsza niż

standardowa, sugerując, że starsze osoby powinny

jeść więcej produktów bogatych w składniki

odżywcze natomiast mniej wysokokalorycznych.



http://www.intelihealth.com

Niedożywienie

białkowo-energetyczne

osób starszych

EPIDEMIOLOGI

A NIEDOŻYWIENIA

W środowisku domowym

niewystarczająca podaż pokarmowa

: 20 %

niedożywienie

: 4 % (

uronut

eneca).

W szpitalu lub DPS

niewystarczająca podaż pokarmowa

40%

osób starszych

niedożywienie

: 20

60%

wg różnych

kryteriów

Zapobieganie i leczenie

niedożywienia osób starszych

Utrata masy ciała u pensjonariuszy DPS

jest niezależnym czynnikiem ryzyka

zgonu

Pensjonariusze DPS u których występuje

zwiększenie masy ciała mają mniejsze

ryzyko zgonu w porównaniu z

pensjonariuszami o stabilnej masie

ciała

U osób starszych

BMI < 23 zwiększa ryzyko zgonów

najwyższa przeżywalność wśród osób

o BMI około 26

Proces starzenia się związany jest z

szeregiem zmian strukturalnych i

czynnościowych:

a) spadek beztłuszczowej masy ciała (15%

między 3 i 8 dekadą życia)

b) spadek masy mięśni szkieletowych

(sarkopenia)

c) spadek podstawowej przemiany materii (BMR)

i całkowitego wydatku energetycznego

d) wzrost % zawartości tkanki tłuszczowej
e) spadek siły i mocy mięśni - główna przyczyna

niesprawności, w braku stabilności posturalnej

i uzależnienia od osób trzecich

f) elastyczności mięśni, ścięgien i więzadeł
g) wydolności tlenowej (aerobowej)

Niedożywienie białkowo-

energetyczne:

Marasmus

• Przewlekłe niedożywienie białkowo-kaloryczne
• Objawy:

postępująca utrata masy ciała,
osłabienie siły mięśniowej,
pogorszenie wydolności narządów,
spadek odporności
wyniszczenie



Rozpoznanie łatwe:

wywiad,
spadek: masy ciała, BMI,

Kwashiorkor

Ostre niedożywienie białkowo-kaloryczne z

obrzękami, zaburzeniami gospodarki wodno-

elektrolitowej i kwasowo-zasadowej

•Czynniki sprzyjające:

otyłość,
ostra choroba lub uraz,
zakażenie, reoperacja (otyły = dobrze odżywiony ??).

•Przyczyny:

nierozpoznane niedożywienie,
nadmierna podaż płynów i sodu



Objawy:

wzrost masy ciała,
zatrzymanie wody,
spadek białka w surowicy, ciśnienia, odporności,
tachykardia,
bilans sodowy i wodny dodatni,
obrzęk płuc,
zaburzenia świadomości,
zagrożenie życia !!!!



Rozpoznanie:

trudne brak cech niedożywienia!!

Niedożywienie mieszane

stan, w którym powyższe rodzaje

niedożywienia występują łącznie.



Następstwa, objawy i leczenie zależą
od przewagi jednego z rodzajów
niedożywienia.



Rozpoznanie trudne.

EPIDEMIOLOGI

NIEDOŻYWIENIA

albumi

nemia

n %

35 g/l 543 52,3

30 < < 35 g/l 277 26,7

25 < < 30 g/l 169 16,3

< 25 g/l 49 4,7

Facteurs prédictifs du devenir immédiat de patients âgés

hospitalisés à la suite d'un évènement aigü.

M. Bonnefoy, L. Ayzac, J. Bienvenu,

Revue de

ériatrie 20 : 265-272, 1995.

W środowisku domowym

niewystarczająca podaż pokarmowa

: 20 %

niedożywienie

: 4 % (

uronut

eneca).

W szpitalu lub DPS

niewystarczająca podaż pokarmowa

40%

osób starszych

niedożywienie

: 20

60%

wg różnych

kryteriów

Występuje u 30 -55% chorych

przyjmowanych do szpitali,

• U 20% ciężkie niedożywienie wymagające

pilnego leczenia żywieniowego.

• Ulega pogłębieniu u 70% chorych

niedożywionych przy przyjęciu,

• Rozwija się u 30% prawidłowo odżywionych

w ciągu ok.14 dni pobytu w szpitalu.

Zbyt niska podaż białka jako

przyczyna sarkopenii

Dzienne zapotrzebowanie wg WHO:

0.91



0.043 g



-1



-1

Zalecane dzienne spożycie (RDA) w USA:

0,8 g



-1



-1

U osób starszych dzienna dobowa podaż białka

powinna wynosić 1.25g



-1



-1

(1.0 - 1.5 g



kg-



-1

)

Ok. 50% osób



60 r. życia

spożywało mniej (USA)

Ok. 25 % mężczyzn i kobiet

spożywało

mniej niż 0.86 i 0.81 g



-1

- d

-1

Niska podaż kalorii:



1400 kcal w wieku



65 lat

Przyczyny niedożywienia

Zmiany patofizjologiczne związane z

wiekiem

zmiany składu ciała

zmniejszenie stężenia

GH-IGF1,

DHEAS,

testosteronu

zmniejszenie wydatku energetycznego

Przyczyny niedożywienia

Anoreksja osób starszych

aktywność ruchowa

szybko osiągane uczucie sytości

(CCK)

stany chorobowe

(cytoki

depresja

leki

nadmierna dieta

Przyczyny niedożywienia

Niedostateczna podaż

niepełnosprawność

braki w uzębieniu, suchość

jamy ustnej

utrudnienie połykania

Nadmierny katabolizm

przewlekłe choroby zapalne

nadczynność tarczycy

nowotwory

infekcje

Diagnostyka niedożywienia

osób starszych

aspekty kliniczne

kwestionariusze (MNA)

masa ciała i jej utrata

BMI

fałdy skórne (% zawartość tkanki

tłuszczowej)

obwody ramienia i łydki

Kwestionariusze dobowego spożycia



Three screening tests for protein
energy malnutrition have been
widely circulated:

 The Mini-Nutritional Assessment (MNA)
 The Nutrition Screening Initiative (NSI)
 SCALES

Any 2 = high nutritional risk

Kwestionariusz oceny stopnia odżywienia

I Ocena skrócona
A. Czy przyjmowanie pokarmów w okresie ostatnich trzech miesięcy zmniejszyło się z powodu utraty apetytu,

problemów z trawieniem, żuciem czy połykaniem ?

ڤ w dużym stopniu - 0 pkt
ڤ w umiarkowanym stopniu - l pkt
ڤ nie zaobserwowano - 2 pkt
B. Utrata masy ciała w ostatnich trzech miesiącach:
ڤ więcej niż 3 kg – 0 pkt
ڤ badana osoba nie wie, nie potrafi sprecyzować - 1 pkt
ڤ utrata masy ciała l -3 kg - 2 pkt
ڤ bez utraty masy ciała - 3 pkt
C. Mobilność / zdolność do samodzielnego przemieszczania się:
ڤ nie opuszcza sam ( sama) łóżka lub krzesła - 0 pkt
ڤ jest w stanie sam ( sama) podnieść się z łóżka lub krzesła, lecz nie wychodzi
na zewnątrz - l pkt
ڤ wychodzi samodzielnie z domu - 2 pkt
D. Czy w ciągu trzech ostatnich miesięcy wystąpiła u pani/pana choroba o przebiegu
ostrym lub stres o znacznym nasileniu ?
ڤ tak - 0 pkt
ڤ nie -2 pkt
E. Problemy neuropsychologiczne
ڤ znacznego stopnia demencja lub depresja- 0 pkt
ڤ umiarkowanego stopnia demencja lub depresja - l pkt
ڤ bez problemów psychologicznych - 2 pkt
F. BMI body mass index = masa ciała w kg np. 76 kg: ( 1,64)2 = 76: 2,69 = 28,25
( wzrost w metrach)2
ڤ BMI poniżej 19 - 0 pkt
ڤ BMI między  19 a 21 - l pkt

ڤ BMI  21 i < 23 - 2 pkt

ڤ BMI  23 - 3 pkt

II. Ocena pełna

G. Mieszka poza placówką opiekuńczo-leczniczą:
ڤ nie- 0 pkt
ڤ tak - l pkt
H. Przyjmuje więcej niż trzy leki dziennie:
ڤ tak - 0 pkt
ڤ nie - l pkt
I. Odleżyny lub owrzodzenia:
ڤ tak - 0 pkt
ڤ nie - l pkt
J. Ile posiłków dziennie pacjent spożywa:
ڤ jeden posiłek - 0 pkt
ڤ dwa posiłki -1 pkt
ڤ trzy posiłki - 2 pkt
K. Wybrane wskaźniki spożycia białka:

-co najmniej jeden posiłek z produktów mlecznych ( mleko, ser, jogurt) tak ڤ nie ڤ

-dwa lub więcej posiłków zawierających jajka lub rośliny strączkowe na tydzień tak ڤ nie ڤ
-mięso, ryby lub drób codziennie tak ڤ nie ڤ

0 - l razy tak - 0 pkt

2 razy tak- 0,5 pkt

3 razy tak -1 pkt
L. Spożywa, co najmniej dwa razy dziennie warzywa lub owoce:
ڤ nie- 0 pkt ڤ tak -1 pkt
M. Ile płynów ( woda, sok, kawa, herbata, mleko) dziennie spożywa?
ڤ poniżej 3 filiżanek - 0 pkt
ڤ od 3 do 5 filiżanek - 0,5 pkt
ڤ więcej niż 5 filiżanek ( szklanek) -1 pkt
N. Sposób odżywiania:
ڤ nie jest w stanie jeść samodzielnie - 0 pkt
ڤ je samodzielnie z trudnością -1 pkt
ڤ je samodzielnie -2 pkt

O. Samoocena stanu odżywiania:

ڤ ocenia się jako osoba niedożywiona - 0 pkt
ڤ nie potrafi ocenić stanu odżywiania - 1 pkt
ڤ ocenia się jako osoba nie mająca problemów z odżywianiem -

2 pkt
P. W porównaniu z innymi osobami w tym samym wieku jak pacjent
ocenia swój stan zdrowia?
ڤ jako gorszy - 0 pkt
ڤ nie wie - 0,5 pkt
ڤ tak samo dobry -1 pkt
ڤ lepszy - 2 pkt
Q. Obwód ramienia:

cm - 0 pkt

ڤ 21 cm < 22 cm - 0,5 pkt

ڤ 22 cm lub więcej - l pkt

R. Obwód łydki:

cm - 0 pkt

ڤ 31 cm - 1 pkt

Markery niedożywienia

białkowo-energetycznego

Utrata masy ciała

BMI < 20 kg/m

(< 21 kg/m

)

Albuminy < 3.5 g/dl

Transferyna < 250



/dl

Cholesterol < 160 mg/dl

Niedokrwistość

Limfocytopenia

Biologiczne markery niedożywienia

białkowo-energetycznego

Okres półtrwania

Czułość

woistość

Albumi

+ +++

Transfer

yna

++ +

-Albumin

+++ +++

RBP

1/2

+++ ++

Zapobieganie i leczenie

niedożywienia osób starszych

Utrata masy ciała u pensjonariuszy DPS

jest niezależnym czynnikiem ryzyka

zgonu

Pensjonariusze DPS u których występuje

zwiększenie masy ciała mają mniejsze

ryzyko zgonu w porównaniu z

pensjonariuszami o stabilnej masie

ciała

Zapobieganie i leczenie

niedożywienia osób starszych

zwalczanie przyczyn

wczesne wykrywanie

suplementacja żywieniowa (odżywki

białkowo-energetyczne, witaminy,

mikroelementy, hormony?)

sonda nosowo-żołądkowa

przezskórna przetoka żołądkowa

żywienie pozajelitowe

Powikłania utraty masy ciała

u osób starszych



Niedokrwistość



Zaburzenia immunologiczne



Infekcje



Złamania szyjki kości udowej



Odleżyny



Uczucie zmęczenia



 funkcji poznawczych



Obrzęki



Utrata masy ciała



Osteoporoza



Upadki

Polipragmazja

Jednoczesne pobieranie co najmniej

pięciu leków dostępnych na receptę, w tym

zbędnych lub

w niewłaściwych połączeniach, niż jest to klinicznie

wskazane.

Wielochorobowość starszego wieku stwarza szczególne ryzyko

polipragmazji. Przyczynami są nie tylko leki zapisywane
przez lekarzy, ale także przyjmowane przez chorego bez
uzgodnienia z lekarzem.

Dodanie każdego następnego leku zwiększa o 10% ryzyko

działań niepożądanych. Szacuje się, że co piąty chory w
starszym wieku, kierowany do szpitala, wymaga
hospitalizacji z powodu powikłań jatrogennych.

Zjawisko polipragmazji ma charakter narastający. Jego

ograniczenie wymaga zmian w szkoleniu lekarzy i
przestrzegania określonych zasad leczenia.

Istnieją trzy główne aspekty

nieprawidłowości w leczeniu w starszym

wieku:

1. Nadużywanie leków (polipragmazja)

Nadużywanie leków zwiększa:

zagrożenie występowania objawów ubocznych,

zagrożenie występowania zespołów geriatrycznych,

zagrożenie obniżenia sprawności ruchowej,

podnosi koszty leczenia,

ryzyko hospitalizacji,

ryzyko chorobowości i śmiertelności,

ryzyko przyjęcia do domu opieki.

2. Nieodpowiednie stosowanie leków

przepisywanie leków, których stosowanie

niesie większe ryzyko niż potencjalne

korzyści

leczenie niezgodne z obowiązującymi

standardami medycznymi.

3. Niedostateczne stosowanie leków

niewłączanie terapii, która jest zalecana do

leczenia lub prewencji określonej choroby

czy zespołu chorobowego.

Częstość nieprawidłowości w leczeniu

w ambulatoryjnej populacji chorych

w wieku podeszłym.

Doc-Edu - program edukacyjny Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce

Protein and energy supplementation

in elderly people at risk from

malnutrition



Suplementacja białkowo-energetyczna:

 wzrost masy ciała
 skrócenie hospitalizacji o 3.4 dnia
 zmniejszenie umieralności (RR 0.67, CI 0.52-0.87)



Sprawność funkcjonalna, jakość życia – brak

wystarczających danych

Cochrane Database Syst Rev 2002; 3: CD003288

Suplementacja białkowo-

energetyczna:

- umiarkowany korzystny wpływ
- bardziej intensywne leczenie?

Płynne odżywki białkowo-

energetyczne powinny być

podawane między posiłkami

The effect of micronutrient supplementation

on quality of life and left ventricular function

in elderly patients with chronic heart failure

Witaminy i mikroelementy?

- Poprawa funkcji lewej komory

serca (LV i LVEF) oraz jakości
życia u osób starszych z
przewlekłą niewydolnością
krążenia po 9 miesiącach
suplementacji

Witte et al., Eur Heart J 2005; 21; 2238-44

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Dietetyka - wykłady 2008, DIETETYKA Weterynaryjna
Dietetyka wykład 1
Dietetyka wykłady
Pytania dietetyka wykład 1, WNOŻ, Semestr 8, Dietetyka
Dietetyka wyklad 5 skrot
Dietetyka - wykłady, DIETETYKA Weterynaryjna
DIETETYKA-wykłady, żywienie
Dietetyka wykład 1 dokończenie
Dietetyka wyklad 1a
Podstawy dietetyki wykład1, podstawy żywienia
1 DIETETYKA – wykład wstępnyid 8488 ppt

więcej podobnych podstron

Dietetyka wykład 2

Document Outline