Cytogenetyka kliniczna

Częstość aberracji

chromosomowych



0,7% żywo urodzone dzieci



2% z ciąży matek w wieku>35 lat



50% spontanicznych aborcji



45,X



Trisomia 16



Triploidia

Aberacje liczby chromosomów

poliploidia



Euploidia



Poliploidia



Triploidia 69,XXX



Tetraploidia 92,XXXX

Aberracje liczby chromosomów

aneuploidia



Monosomia



Trisomia



Trisomia 21 Zespół Downa



Trisomia 18 Zespół Edwardsa



Trisomia 13 Zespół Pataua

Zespół Downa



Opisany przez Johna Langdon Downa w
1866



Częstość 1/800 żywo urodzonych dzieci



1/600-1/2000



15% pacjentów z upośledzeniem
umysłowym ma zespół Downa



65%-85% zygot podlega samoistnym
poronieniom

Fenotypowe cechy twarzy w

zespole Downa



Krótkogłowie 75



Płaska nasada nosa 68



Skośno górne szpary

powiekowe 82



Plamki Brushfilda 56



Zdeformowane lub

dysplastyczne uszy 50



Zmarszczka nakątna 59



Wystający język 47



Krótka szyja 61



Okrągłe policzki

10 cech zespołu Downa u

noworodka według Hall



Hipotonia

80%



Słaby odruch Moro

85%



Nadmierna ruchomość stawów 80%



Nadmiar skóry na karku 80%



Płaski profil twarzy

90%



Skośnogórne szpary powiekowe 80%



Nieprawidłowe małżowiny 60%



Dysplastyczna miednica 70%



Klinodaktylia piątego palca 60%



Pojedyncza linia zgięciowa dłoni 45%

Cytogenetyka zespołu Downa



95% 47 XX +21 or 47 XY +21



Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem matki



0.9/1000 gdy < niż 33 lata



2.8/1000 od 35 do 38 roku życia



38/1000 gdy >44 lat



Ryzyko nawrotu trisomii 21 w rodzinie z
jednym chorym dzieckiem wynosi 1%

Cytogenetyka zespołu Downa



4.8% przypadków spowodowane jest
niezrównoważonymi translokacjami



Powstającymi de novo



Lub przekazanymi przez rodziców

Częstość różnych typów

translokacji



t(Dq21q)

54



t(14q21q)

(58)



t(13q21q)

(22)



t(15q21q)

(20)



t(21qGq)

41



t(21q21q)

(83)



t(21q22q)

(17)



t(21q Inne)

5

Ryzyko urodzenia drugiego chorego

dziecka



D/G matczyna

10%



D/G ojcowska

2-5%



G/G (21/22)

4%



G/G (21/21)

100%

Pochodzenie nondysjunkcji i

odziedziczonych translokacji

Matczyna

Ojcowska



Całkowite pochodzenie nondysjunkcji 80

20



Pierwszy/drugi podział mejotyczny

80/20

60/40



Translokacje D/G

93

7



Translokacje G/G 50

50

Problemy zdrowotne w zespole

Downa



Rozwój



Hipotonia



Opóźnienie rozwoju



Średni IQ 45-48 z górnym limitem 70



Rodzina – zakłady opieki



Pogorszenie zdolności intelektualnych w
trzeciej i czwartej dekadzie ze względu na
chorobę Alzheimera

Problemy zdrowotne w zespole

Downa



Wzrost

końcowy wzrost

mężczyźni 151cm
kobiety

141cm



40-50 % wady serca



Częsta przyczyna śmierci 20%



Kanał przedsionkowo komorowy

1/3



Ubytek przegrody międzykomorowej

1/3



Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej

10%



Tetralogia Fallota 7%

Problemy zdrowotne w zespole

Downa



10-18% przewód pokarmowy



Niedrożność dwunastnicy



Pylorostenoza



Choroba Hirschsprunga



Hematologia



Przejściowa reakcja białaczkowa



Policytemia u noworodków



Białaczka 20 razy częściej niż w ogólnej

populacji

Problemy zdrowotne w zespole

Downa



20-40% niedoczynność tarczycy



Oczy



60-70% wady refrakcji często astygmatyzm



30-40% zez



Stożek rogówki 15%



Zaćma wrodzona 4%

Geny w zespole Downa



21q22



CRYA1 –zaćma



ETS2- onkogen, białaczka



APP prekursor  amyloidu- choroba

Alzheimera



Gen kinazy DYRK upośledzenie umysłowe

Zespół Edwardsa



47, XX +18 or 47,XY +18



Częstość 1/5000 – 1/7000



Przewaga dziewczynek (4K:1M)



Oczekiwana długość życia dla żywo

urodzonego noworodka 4 dni z przedziałem

od 1 godziny do 18 miesięcy



45% przeżywa 1 tydzień



3-9% przeżywa 6 miesięcy



0-5% żyje ponad 1 rok

Ważne cechy zespołu Edwardsa



Niedobór wzrostu 96%



Mikrocephalia

70%



Mała cofnięta żuchwa 96%



Nisko osadzone zniekształcone uszy

88%



Szeroko rozstawione brodawki sutkowe

90%



Wnętrostwo 100%



Nakładanie palców

89%



Hipoplazja paznokci

100%

Wady w zespole Edwardsa



OUN



Hipoplazja ciała modzelowatego



Serce



Wady wielozastawkowe



Ubytek przegrody międzykomorowej



Układ moczowy



Torbielowatość nerek



Nerka podkowiasta



Układ pokarmowy



Zarośnięcie przełyku



Zarośnięcie odbytu



Inne



Pojedyncza tętnica pępowiny

Zespół Edwardsa

Zespół Edwardsa głowa

Zespół Edwardsa

Zespół Pataua



47,XX +13 or 47,XY +13



Częstość 1/12000



75% klasyczna trisomia



25% translokacje najczęściej t(13q,14q)



Średnia oczekiwana długość życia 130 dni



45% umiera w pierwszym miesiącu



70% umiera w pierwszych sześciu miesiącach



86% umiera w pierwszym roku



Przeżycie ponad 3 lata jest wyjątkowe

Cechy częstsze w trisomii 13



Rozszczep podniebienia



Polidaktylia



Dextrocardia



Hipoteloryzm



Hipoplastyczne brodawki sutkowe



Krótka szyja

Zespół Pataua

Zespół Pataua

Aberacje liczby chromosomów

aneuploidia chromosomów

płciowych



Zespół Turnera 46, X



Zespół Klinefeltera



Trisomia X

Częstość różnych kariotypów

obserwowanych w zespole Turnera



45,X

50%



Izochromosom X

12-20%



Mozaicyzm

30-40%



45,X/46,XX

(10-15%)



45,X/46XY

(2-5%)

Cechy kliniczne zespołu

Turnera



Wzrost



Długość urodzeniowa 47cm, waga urodzeniowa

2933 +/- 467g



Końcowy wzrost 122-152 cm



Zachowanie



Inteligencja norma



Zdolności poznawcze upośledzone



Głowa i szyja



Epicantus 25%



Wysoko wysklepione podniebienie

36%



Zez 22%



Niedosłuch 50%



Płetwistość szyi

46%



Krótka szeroka szyja ,niska linia owłosienia 74%

Cechy kliniczne zespołu

Turnera



Serce



Koarktacja aorty, ubytek w przegrodzie międzykomorowej 10-

16%



Nerki 38%



Nerka podkowiasta



Skóra



Znamiona barwnikowe

63%



Obrzęk limfatyczny stóp i dłoni 38%



Paznokcie



Hipoplastyczne paznokcie 66%



Układ kostny



Koślawe łokcie 54%

Zespół Turnera

Zespół Klinefeltera

•Częstość wśród mężczyzn
2/1000

•Wiele X warianty aneuploidii

•47,XXY, 48,XXXY,
46,XY/47,XXY

•80% 47,XXY
•10% mozaicyzm
•2-5 cm wyżsi niż średnia
wśród mężczyzn

•Małe jądra

Zespoły mikrodelecji



Diagnoza przy użyciu HRT lub FISH



Zespół Williamsa



Zespół Prader-Willy



Zespół Angelmana



Zespół Smith-Magenis



WAGR



Zespół Wolf-Hirschorn

Zespół Williamsa



Częstość 1 na 10000 do 1 na 20000



90-95% del 7q11.23



Przodopochylenie nozdrzy , długa
rynienka, epikantus



Nadzastawkowe zwężenie aorty 64%



Opóźnienie rozwoju

97%



Hiperkalcemia 15%

Zespół Williamsa

Zespół Prader Willy



70% del 15q11 ojcowska



Upośledzenie umysłowe



Hipotonia



Hipogonadyzm



Otyłość

Zespół Prader Willy

Zespół Angelmana



del 15q11 matczyna in 65%



Ojcowska monorodzicielska disomia 3-5%



Lub mutacje w genie UBE3A



Częstość 1 na 10000 do 1 na 20000



Ciężkie upośledzenie umysłowe IQ poniżej
40



Padaczka 80%

Zespół Angelmana

Aberracje strukturalne



Translokacje



Wzajemne



Robertsonowskie



Delecje



Duplikacje



Chromosom pierścieniowy



Inversje



Izochromosom