Wykład 15

Modele wzrostu

endogenicznego

(„Nowe Teorie Wzrostu“)

Model Solowa:

egzogeniczne s, n, d, A, a

stałe efekty skali, m.p.k; konkurencja doskonała

↓

wzrost K/L, Y/L

nie uniwersalistyczna

nie wyjasnia np. kierunku przepływów BIZ

empirycznie dosc słaba:

reszta Solowa ważniejsza od pozostałych

czynników

zmienna w czasie i przestrzeni

Nowe Teorie Wzrostu

Szkielet Neoklasyczny Zachowany (?)

(m.p.k., efekty skali, konkurencja, Cobb-Douglas)

Parametry

s, n, d,

A

, a

„częściowo zmienne”:

endogeniczne

(s, n, d, A, a) → (K/L, PKB/L)

(K/L, PKB/L) → (s, n, d, A, a)

+1

(s, n, d, A, a)

+1

→ (K/L, PKB/L)

+1

stopa wzrostu PKB

endogeniczna

Pułapki ubóstwa

niski punkt startowy

Ludnościowa (Malthus)

(s, n) ↔ (K/L, PKB/L)

„Technologiczna”

niskie PKB/L ↔ niskie a, A

SYSTEMATYKA

(uproszczona)

Nowych Teorii Wzrostu

 

1.

A

funkcją „kapitału” ludzkiego

Arrow*(1962), Romer (1986), Lucas* (1988)

 

2. Postęp „techniczny” endogeniczny

Romer (1990)

 

3. Stopa wzrostu „wyjaśniona”

...ekonometrycznie

Barro (1989)...

Model ‘AK’

PKB = A• K

a

• L

(1-a)

a=1 A>0 stałe

Niemalejąca krańcowa produktywność K

PKB = A•K

Stopa wzrostu PKB = (s•A-d)

(Solow: 0)

PKB rośnie ...bez końca

K ‘ewoluuje’ ilościowo i jakościowo

Trudno oczekiwać konwergencji!

s=0,2, d=0,05, A=0,5

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

rok

K
Y

Arrow* (1962)

„learning-by-doing”:

akumulacja zwiększa zasób kapitału

ale i ogólną wydajność (

A

)

 

A

=

B

• K

(1-a)

stałe B > 0

Solow: PKB =

A

•K

a

•L

(1-a)

Arrow: PKB =

B

•K•L

(1-a)

PKB =

B

•K

Romer (1986)

firmy produkują PKB (Cobb-Douglas)

A

1

, A

2

, ...

I

1

, I

2

, I

3

,...

K=K

1

+ K

2

+ K

3

...

A

1

(K), A

2

(K),...

A=A(K)

makro efekty „zewnętrzne” inwestycji mikro

wiedzy (technologii) nie da się całkiem

opatentować

↓

Solow AK Eksplozywny

empirycznie wątpliwy

Lukas*(1988)

Akumulacja Kapitału Ludzkiego

 

PKB =

A

•K

a

• (h•L)

(1-a)

h: „kapitał ludzki na zatrudnioneg”

(h•L): „efektywna praca”

kapitał ludzki h powstaje przez uczenie się

h=h

-1

•c +e•u

u: czas przeznaczony na naukę

c<1, u ograniczone

A

Solowa

=

A

Lukasa

• (h

t

)

(1-a)

t=1,2,...

↓ ↓

h się ustabilizuje „optymalny”

wybór u°

h°

↓

↓ K/

(h°•L)=a/(1-a)

Model Solowa

↓

PKB = (

A

•h°)

(1-a)

K

a

•L

(1-a)

PKB=

A

•(a/

(1-a))

(1-a)

•K

(Model AK)

Mankiw, Romer, Weil (1992)

‘Solow Ulepszony’

Solow + 3 czynniki produkcji + dwa rodzaje

inwestycji

 

PKB = (K

a

) • (H

b

) • (A• L)

(1-a-b)

H: kapitał ludzki, K: kapitał rzeczowy

a, b, >0, a+b<1

Cobb-Douglas, m.p.k., stałe efekty skali

DYNAMIKA

A zmienne: stały trend egzogeniczny

Δ(A)/A = g (Solow =0)

K = (1-d

K

) K

-1

+s

K

PKB

-1

H=(1-d

H

) H

-1

+s

H

PKB

-1

I/PKB = s

K

+ s

H

Mankiw, Romer, Weil

„Steady State”

dynamiczna równowaga stacjonarna

(K/A•L)

t

→ (K/A•L)

☻

(H/A•L)

t

→ (H/A•L)

☻

(PKB/A• L)

t

→ (PKB/A•L)

☻

stopa wzrostu PKB

☻

= n+g

stopa wzrostu (PKB/L)

☻

= g

stopa wzrostu (PKB/A•L)

☻

= 0 !!!

Mankiw, Romer, Weil

właściwości „punktu docelowego”

(i trajektorii przejściowej)

Im większe s

K

, s

H

tym większe (PKB/A•L)

☻

Im większe d

K

, d

H

tym mniejsze (PKB/A•L)

☻

Im większe n, g tym mniejsze (PKB/A•L)

☻

Mankiw, Romer, Weil (1992)

H ?

% skolaryzacji, wydatki na ochronę zdrowia,

edukację?

B+R ?

a=b = 0,3 (USA)

a=0,5; 0,44; 0,38

b=0,23

konwergencja

warunkowa mocniej potwierdzona

premia za wykszałcenie wyższa

w krajach uboższych (?)

MODELE KONOMETRYCZNE

wielka ilość modeli teoretycznych wzrostu

katalog czynników i parametrów

K, H, s, n, d, A itd

Stopa wzrostu PKB/L = zależy od...

Reszta Solowa = zależy od...

Tempo konwergencji warunkowej = zależy od...

s= zależy od...

n= zależy od...

Ekonometria przekrojowa

Dane dla konkretnego kraju, Y lat, Z zmiennych

Ekonometria Panelowa

Dane dla X krajów, Y okresów czasu, Z

zmiennych

hokus-pokus

Wychodzą oszacowania ilościowe

(co zależy od czego i w jakim stopniu...)

Przykład (Barro i Sala-i-Martin

ECONOMIC GROWTH 1999...

Objaśniane: tempo

wzrostu PKB p.c.

87 krajów, 2 okresy czasu (1965-75, 75-85)

21 !

zmienne objaśniające

14 odnoszą się do edukacji

2 do demografii, 4 do „ekonomii”:

PKB

-1

S/PKB, terms-of-trade, „wskaźnik czarnego

rynku”

1 do instytucji: „indeks stabilności politycznej”

hokus-pokus Nr. 1

tempo wzrostu PKB =

-0,0254• log(PKB

-1

) + 0,0134•UM

-1

– 0.0551• UZ

-

1

+...itd

hokus-pokus Nr. 2, 3, 4

itd

...inne rezultaty

Inne zestawy zmiennych objaśniających

0-1, prawa obywatelskie, itd itp:

...inne rezultaty

INFLACJA REZULTATÓW

Konwergencja warunkowa (beta)

Szczególnie jeśli kapitał ludzki wysoki

Co obniża tempo wzrostu:

wydatki rządowe, „czarny rynek”, niestabilność

polit.,

przyrost naturalny, terms-of-trade

nie ma wpływu:

s

!!!

Sala-i-Martin (1997)

Cztery

MILIONY

regresji

62 zmienne

23 „wpływowe”

dziesiątki modeli empirycznych

profesor Witold Orłowski

setki rezultatów

kontrowersje nieustające

Tempo wzrostu PKB p.c

.

= 

Stała

0,0

8

Log(PKB

-1

)

-0,5

Log(1+c.
nauki)

0,9

5

Log(otwart
ość)

1,3

Log(1+inflac
ja)

0,1

8

Log(rząd)

-

1,4

4

Log(1+c.
rynek)

-

1,2

Log(kredyt)

1,4

4

Easterly i Levine, 2001

„KONSENSUS”

warunkowa konwegencja beta

konwergencja absolutna – nie!

akumulacja kapitalu – mniej istotna!

(Reszta Solowa !)

m.k.p. kapitału: fikcja?

wzrost „nieregularny“ - akumulacja „regularna“

aglomeracja czynnikow produkcji

ilość, a zwłaszcza jakość kapitału ludzkiego

ilość, a zwłaszcza jakość kapitału

ludzkiego

jakość, niekoniecznie ilość „rządu”

instytucje (rządy prawa, prawo

własności)

infrastruktura (także finansowa)

geografia, religia, historia

 

WIEM, ŻE NIC NIE WIEM?