ZABURZENIA NASTROJU

ZABURZENIA AFEKTYWNE

Zaburzenia afektywne

– jest to kategoria

zaburzeń psychicznych, w których kluczowe objawy

dotyczą patologii życia emocjonalnego, reakcji

emocjonalnych i nastroju.

Do zaburzeń tych należą m. in.:



Mania



Hipomania



Depresja



Cyklotymia



Dystymia



Zaburzenia afektywne dwubiegunowe



Zaburzenia depresji nawracające



Zaburzenia depresji uporczywe

ZABURZENIA AFEKTYWNE

DWUBIEGUNOWE

Dawniej nazywane zaburzeniami maniakalno-

depresyjnymi. Zaburzenie psychiczne charakteryzujące
się cyklicznymi, naprzemiennymi epizodami depresji,
hipomanii, manii, stanów mieszanych i stanu pozornego
zdrowia psychicznego.

Przyczyna tej choroby nie jest znana, najpopularniejsze

tezy utrzymują, że:



ma ona podłoże genetyczne (według niektórych ocen jest

to tylko czynnik zwiększający ryzyko zachorowania)



jest efektem złej pracy neuroprzekaźników



jest efektem urazów i mikrourazów mózgu



ma przyczyny w wadach rozwoju płodu

Choroba ta dotyka równie często kobiety, co

mężczyzn. Wyróżnia się cztery podtypy CHAD:



typ I, w którym występują wyraźne i silne
epizody maniakalne



typ II, w którym pełna mania występuje
niezwykle

rzadko,

występuje

natomiast

hipomania



cyklotymia, w której pojawiają się prawie
wyłącznie łagodne postaci hipomanii i sub-
depresji, co dla otoczenia i chorego może
sprawiać wrażenie zwykłych cech charakteru.



typ niesprecyzowany, który w wywiadzie i
obserwacji nie daje się zakwalifikować jako
żaden z powyższych

PRZEBIEG

Początek choroby może nastąpić w każdym wieku, za typowy

uważa się okres: 20-30 r.ż. Nierzadkie są jednak początki przed
20 r.ż. Okresy chorobowe, depresja i mania, występują w różnej
liczbie, różnej kolejności, poprzedzielane są okresami zdrowia
(remisji), albo przechodzą bezpośrednio jeden w drugi. Długość
depresji i manii wynosi średnio ok. 3 miesięcy, mogą one być
jednak znacznie krótsze. Choroba nie ma tendencji do
samoistnego ustępowania, a stany chorobowe, o ile nie podjęto
starannego leczenia, nawracają właściwie zawsze. Choroba ta
powinna być uważana za poważną, może bowiem wiązać się z
dłuższymi okresami niezdolności do pracy, hospitalizacjami,
dotkliwymi stratami zawodowymi i zaburzeniami stosunków
rodzinnych. Na przebieg i rokowanie zdecydowanie korzystnie
wpływa podjęcie regularnego leczenia. W jego wyniku możliwe
jest nawet całkowite i na wiele lat uwolnienie się od wszystkich
objawów tej choroby, choć najczęściej wiąże to się z potrzebą
nieustannego leczenia profilaktycznego.

LECZENIE

W leczeniu epizodów depresyjnych i

maniakalnych stosuje się odpowiednio leki
przeciwdepresyjne

neuroleptyki.

profilaktyce nawrotów zaburzeń afektywnych
stosuje

się

leki

stabilizujące

nastrój

(normotymiczne): sole litu (w Polsce węglan
litu),

walproiniany,

karbamazepinę

lamotryginę.

Optymalizacja

leczenia

stabilizatorem

nastroju

bywa

również

wystarczająca

opanowania

epizodów

afektywnych

niewielkim

nasileniu

(subdepresja, hipomania).

MANIA



Zaburzenie psychiczne o charakterze zaburzeń
afektywnych; zespół objawów, które można
podzielić na cztery grupy:



emocjonalne: nastrój euforyczny, ekspansywny i

podwyższony, często towarzyszy mu irytacja i

drażliwość



poznawcze: wielkościowy charakter myśli (w

skrajnych

przypadkach

są

urojenia

skrajnych

przypadkach

są

urojenia

wielkościowe);

gonitwa

myśli,

zawyżona

wielkościowe);

gonitwa

myśli,

zawyżona

samoocena



motywacyjne:

nadmierne

pobudzenie,

motywacyjne:

nadmierne

pobudzenie,

nadaktywne zachowanie - np. gadatliwość



somatyczne: obniżona potrzeba snu - hiposomnia

OBJAWY:



podwyższenie nastroju, ekspansywność,

nadaktywność



podwyższona samoocena, nastawienie

wielkościowe



przyspieszenie mowy, przymus mówienia, słowotok



gonitwa myśli, skojarzenia dziwaczne



rozproszenie uwagi, drażliwość



pobudzenie, czasem przechodzące w agresję



wzrost aktywności hedonistycznych



spadek zapotrzebowania na sen, bezsenność,

utrata łaknienia



urojenia lub omamy zgodne z fazą zaburzeń

nastroju



zachowania ekspansywne i ryzykowne (finansowe,

hazardowe, hiperseksualizm)



przesadne zaangażowanie, niski poziom tolerancji

frustracji

Nastrój w manii może zmieniać się od euforii do

nastroju drażliwego i gniewu, zwłaszcza gdy
gonitwa myśli i próba realizacji coraz to nowych
planów napotyka opór otoczenia. Koncentracja
takiej osoby jest zaburzona, a uwaga łatwo
ulega rozproszeniu na nieistotnych szczegółach.

Gdy objawy nasilają się, wyczerpujące się

zasoby energetyczne pacjenta, brak snu i
wypoczynku mogą doprowadzać do zaburzeń
orientacji, pojawienia się urojeń lub stanu
katatonicznego. Stan taki może przypominać
zespół paranoidalny występujący w schizofrenii.
Stan manii wymaga natychmiastowej pomocy
lekarskiej ze względu na dobro pacjenta i jego
otoczenia

HIPOMANIA

Nazwą hipomania określa się fazę w

przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej
(CHAD). Jest to właśnie jeden z tych
"biegunów" (przeciwny do depresji). Lżejsza
forma manii.

Cechy:



Podwyższony nastrój



Zwiększona energia



Zmniejszenie zapotrzebowania na sen



Uczucie dobrego samopoczucia



Zwiększenie efektywności fizycznej i

psychicznej

Osoby cierpiące na CHAD miło

wspominają okresy hipomanii, oderwania

od stanu przygnębienia, zdołowania,

depresji. Często nie wspominają o tym w

wywiadzie, co może przeszkodzić w

postawieniu prawidłowego rozpozania.

Może

zostać

wówczas

postawiona

Może

zostać

wówczas

postawiona

diagnoza nawracającej depresji, a nie

choroby

afektywnej

dwubiegunowe.

choroby

afektywnej

dwubiegunowe.

Hipomania

może

być

trudna

Hipomania

może

być

trudna

rozpoznania szczególnie u osób młodych,

u których pobudzenie psychofizyczne

często wiąże się z wiekiem.

CYKLOTYMIA

To przewlekłe zaburzenie nastroju polegające

na występowaniu na przemian stanu
przygnębienia, smutku, złego samopoczucia
oraz stanu nadmiernej wesołości, wzmożonej
energii i aktywności, a pomiędzy tymi
stanami - okresów pełnego zrównoważenia.
Cyklotymia

może

być

zaburzeniem

psychicznym

podobnym

psychozy

maniakalno-depresyjnej, zazwyczaj jednak
jest cechą osobowości ludzi zdrowych (tzw.
osobowość o charakterze cyklotymicznym).

Zaburzenie

psychiczne z

grupy chorób

afektywnych.

DEPRESJA

Charakterystyka:



Obniżenie nastroju



Głęboki smutek



Rozpacz



Poczucie pustki i

beznadziejności



Bezradność



Zanik przyjemności



Brak radości



Utrata zainteresowań



Zachamowanie

aktywności

Charakterystyka



Lęk



Pobudzenie ruchowe



Niechęć



Brak poczucia własnej

wartości



Negatywna ocena

siebie



Samooskarżenie



Myśli samobójcze



Płacz



Apatia

Depresja - ta tajemnicza

choroba

jest

WHO

choroba

jest

WHO

(Światowej

Organizacji

(Światowej

Organizacji

Zdrowia)

czwartym

Zdrowia)

czwartym

najpoważniejszym problemem

zdrowotnym na świecie! Do

niedawna, ze względu na

słabą znajomość społeczną

oraz brak wyraźnych przyczyn

zachorowalności,

"złego

zachorowalności,

"złego

stanu" chorego, było często

lekceważona.

Osoba

lekceważona.

Osoba

depresją albo nie przyznawała

się

niej,

albo

była

się

niej,

albo

była

pozostawiana samej sobie i

zbywana słowami "weź się w

garść". Obecnie coraz więcej

ludzi poznaje istotę choroby,

zaczynamy poznawać "co to

jest depresja", a kolejne mity

np.

temat

leków

np.

temat

leków

przeciwdepresyjnych

są

przeciwdepresyjnych

są

obalane.

LECZENIE:



leki

przeciwdepresyjne



leki normotymiczne



fototerapia



wybrane leki

neuroleptyczne



elektrowstrząsy



deprywacja snu



psychoterapia

Rodzaje depresji



Depresja endogenna (choroba afektywna
jednobiegunowa)



Dystymia (depresja nerwicowa)



Depresja reaktywna



Depresja poporodowa



Depresja sezonowa



Depresja dwubiegunowa (choroba
afektywna dwubiegunowa)

DEPRESJA ENDOGENNA

Depresja endogenna (inaczej: depresja właściwa, depresja

kliniczna, depresja ciężka) nie ma przyczyny zewnętrznej,

uważa się, że nie jest następstwem żadnego konkretnego

wydarzenia życiowego. Depresja endogenna wywoływana

jest

przez

bliżej

niesprecyzowane

zaburzenia

jest

przez

bliżej

niesprecyzowane

zaburzenia

funkcjonowania mózgu, szczególnie systemu hormonalnego

lub nerwowego. Ta depresja powoduje głębokie zakłócenia

funkcji psychicznych i fizycznych. Człowiek nie może

wykonywać najprostszych czynności (nie ma na nie siły), nie

jest w stanie podejmować decyzji, często się nie myje, nie

przygotowuje sobie jedzenia. U chorego występuje poczucie

winy, prawie zawsze myśli samobójcze, niekiedy ze

skłonnością do realizacji. W przypadku depresji klinicznej nie

jest polecana psychoterapia, ponieważ pacjent i tak nie ma

siły na współpracę z psychoterapeutą. Depresja endogenna

wymaga bezwzględnego leczenia psychiatrycznego, w

najcięższych przypadkach konieczna jest hospitalizacja

DYSTYMIA

Dystymia to przewlekłe obniżenie nastroju trwające

przynajmniej kilka lat o przebiegu łagodniejszym od

depresji endogennej. Zachorowania następują najczęściej

pomiędzy 20 a 30 rokiem życia. Sytuacja osób z dystymią

jest zwykle bardzo ciężka - mają one prawie stale obniżony

nastroj, są smutne, często mają poczucie beznadziejności.

Ich energia życiowa jest niezwykle niska, tracą

zainteresowania, charakterystyczny jest brak koncentracji,

niemożność skupienia myśli.

Pierwszą przyczyną dystymii jest nieprzystosowanie

społeczne, będące być może następstwem głębokich

urazów z przeszłości: braku poczucia bezpieczeństwa w

dzieciństwie,

traumatycznych

wydarzeń,

które

doprowadziły do utraty celów, nieumiejętności zaspokajania

i wyrażania swoich potrzeb. Drugim typem uwarunkowań

są czynniki biologiczne oraz genetyczne podobne lub te

same co w depresji endogennej.

W dystymii zaleca się łączenie leczenia psychiatrycznego z

farmokologicznym.

DEPRESJA REAKTYWNA

Ta odmiana depresji jest najprostsza w diagnozie

- depresja reaktywna jest reakcją na konkretne

traumatyczne wydarzenie życiowe, np. śmierć

bliskiej osoby, zerwanie związku. Objawy są

typowe dla epizodu depresji, ale pozbawione

niektórych składowych depresji endogennej -

poczucia winy, urojeń.

Nietypowa, przedłużona reakcja żałoby trwa na

ogół do kilku miesięcy, po czym stan emocjonalny

powoli wraca do normy. Choć depresja reaktywna

nie wymaga leczenia, jej bardzo dotkliwe o

bolesne objawy można (często powinno się)

łagodzić psychoterapią, a nawet typowymi lekami

przeciwdepresyjnymi.

DEPRESJA POPORODOWA

Depresja poporodowa dotyka co szóstą kobietę,

smutek i zmęczenie po porodzie niemal każdą.

Jak rozróżnić depresję od zwykłego smutku? Baby

blues to "naturalne" obniżenie nastroju, które

pojawia się najczęściej od 2 do 4 dnia po

porodzie i jest związane z huśtawką hormonalną -

występuje tak często, że nie traktuje się go, jak

objawu

chorobowego.

Kobieta

może

być

objawu

chorobowego.

Kobieta

może

być

rozdrażniona,

rozchwiana

emocjonalnie,

rozdrażniona,

rozchwiana

emocjonalnie,

wybuchać płaczem bez żadnego powodu. Młoda

mama często ma problemy ze snem, poczucie

winy, boi się, że nie sprosta wychowaniu albo

zrobi

krzywdę

niemowlęciu.

Najlepszym

zrobi

krzywdę

niemowlęciu.

Najlepszym

lekarstwem jest tutaj wsparcie najbliższych. Po

około sześciu tygodniach od porodu kobieta

odzyska wewnętrzny spokój i wróci do pełni sił.

DEPRESJA SEZONOWA

Choroba afektywna sezonowa przybiera postać epizodów

depresyjnych cyklicznie nawracających w określonych,
stałych porach roku. Depresję sezonową należy odróżnić od
klinicznej, w której zmiany emocjonalne zachodzą na
głębszym poziomie psychicznym. Depresję sezionową
dzielimy zazwyczaj na zimową i letnią, przy czym ta
pierwsza jest dużo częstsza.

Niepokojące objawy choroby afektywnej zimowej

pojawiają się regularnie późną jesienią lub zimą. Są to:
wyraźny brak energii, smutek, poczucie beznadziejności,
duża senność, apetyt na słodycze i związany z nim wzrost
wagi, drażliwość, kłopoty z koncentracją, brak motywacji
do działania, u kobiet także nasilenia objawów zespołu
napięcia przedmiesiączkowego.

Przypuszcza się, że w wyzwalaniu zimowych zaburzeń

afektywnych ważną rolę odgrywa niedostatek światła
słonecznego.

Skala Depresji Becka (BDI)

Skala składa się z 21 punktów ocenianych, wg

intensywności objawów, od 0 do 3. Z każdego

punktu

badany

powinien

wybrać

jedną

punktu

badany

powinien

wybrać

jedną

odpowiedź, która jego zdaniem, w najlepszy

sposób opisuje jego stan we wskazanym okresie

(zanim lekarz poprosi chorego o wypełnienie

skali powinien sprecyzować, jakiego okresu

mają dotyczyć odpowiedzi - miesiąca, tygodnia

czy

ostatniej

doby).

czy

ostatniej

doby).

Wybranie odpowiedzi 0 - 0 punktów, odpowiedzi

1 - 1 punkt itd.

A. 0. Nie jestem smutny ani przygnębiony.

1. Odczuwam często smutek, przygnębienie.

2. Przeżywam stale smutek, przygnębienie i nie mogę

uwolnić się od tych przeżyć.

3. Jestem stale tak smutny i nieszczęśliwy, że jest to nie

do wytrzymania.

B. 0. Nie przejmuję się zbytnio przyszłością.

1. Często martwię się o przyszłość.

2. Obawiam się, że w przyszłości nic dobrego mnie nie

czeka.

3. Czuję, że przyszłość jest beznadziejna i nic tego nie

zmieni.

C. 0. Sądzę, że nie popełniam większych zaniedbań.

1. Sądzę, że czynię więcej zaniedbań niż inni.

2. Kiedy spoglądam na to co robiłem, widzę mnóstwo

błędów i zaniedbań.

3. Jestem zupełnie niewydolny i wszystko robię źle.

D. 0. To co robię sprawia mi przyjemność.

1. Nie cieszy mnie to co robię.

2. Nic mi teraz nie daje prawdziwego zadowolenia.

3. Nie potrafię przeżywać zadowolenia i

przyjemności i wszystko mnie nuży.

E. 0. Nie czuję się winnym ani wobec siebie, ani

wobec innych.

1. Dość często miewam wyrzuty sumienia.

2. Często czuję, że zawiniłem.

3. Stale czuję się winnym.

F. 0. Sądzę, że nie zasługuję na karę.

1. Sądzę, że zasługuję na karę.

2. Spodziewam się ukarania.

3. Wiem, że jestem karany (lub ukarany).

G. 0. Jestem z siebie zadowolony.

1. Nie jestem z siebie zadowolony.

2. Czuję do siebie niechęć.

3. Nienawidzę siebie.

H. 0. Nie czuję się gorszy od innych ludzi.

1. Zarzucam sobie, że jestem nieudolny i popełniam

błędy.

2. Stale potępiam siebie za popełnione błędy.

3. Winię siebie za wszystko zło, które istnieje.

I. 0. Nie myślę o odebraniu sobie życia.

1. Myślę o samobójstwie - ale nie mógłbym tego

dokonać.

2. Pragnę odebrać sobie życie. .

3. Popełnię samobójstwo, jak będzie odpowiednia

sposobność.

J. 0. Nie płaczę częściej niż zwykle.

1. Płaczę częściej niż dawniej .

2. Ciągle chce mi się płakać.

3. Chciałbym płakać, lecz nie jestem w stanie.

K. 0. Nie jestem bardziej podenerwowany niż

dawniej.

1. Jestem bardziej nerwowy i przykry niż dawniej.

2. Jestem stale zdenerwowany lub rozdrażniony.

3. Wszystko co dawniej mnie drażniło, stało się

obojętne.

L. 0. Ludzie interesują mnie jak dawniej.

1. Interesuję się ludźmi mniej niż dawniej.

2. Utraciłem większość zainteresowań innymi ludźmi.

3. Utraciłem wszelkie zainteresowania innymi

ludźmi.

M. 0. Decyzję podejmuję łatwo, tak jak dawniej.

1. Częściej niż kiedyś odwlekam podjęcie decyzji.

2. Mam dużo trudności z podjęciem decyzji.

3. Nie jestem w stanie podjąć żadnej decyzji.

N. 0. Sądzę, że wyglądam nie gorzej niż dawniej.

1. Martwię się tym, że wyglądam staro i nie

atrakcyjnie.

2. Czuję, że wyglądam coraz gorzej.

3. Jestem przekonany, że wyglądam okropnie i

odpychająco.

O. 0. Mogę pracować jak dawniej.

1. Z trudem rozpoczynam każdą czynność.

2. Z wielkim wysiłkiem zmuszam się do zrobienia

czegokolwiek.

3. Nie jestem w stanie nic robić.

P. 0. Sypiam dobrze, jak zwykle.

1. Sypiam gorzej niż dawniej.

2. Rano budzę się 1-2 godzin za wcześnie i trudno

jest mi ponownie usnąć.

3. Budzę się kilka godzin za wcześnie i nie mogę

usnąć.

Q. 0. Nie męczę się bardziej niż dawniej.

1. Męczę się znacznie łatwiej niż poprzednio.

2. Męczę się wszystkim co robię.

3. Jestem zbyt zmęczony, aby cokolwiek robić.

R. 0. Mam apetyt nie gorszy niż dawniej .

1. Mam trochę gorszy apetyt.

2. Apetyt mam wyraźnie gorszy.

3. Nie mam w ogóle apetytu.

S. 0. Nie tracę na wadze ciała (w okresie ostatniego

miesiąca).

1. Straciłem na wadze więcej niż 2 kg.

2. Straciłem na wadze więcej niż 4 kg.

3. Straciłem na wadze więcej niż 6 kg.

Jadam specjalnie mniej, aby stracić na wadze: a) tak, b)

nie.

T. 0. Nie martwię się o swoje zdrowie bardziej niż zawsze.

1. Martwię się swoimi dolegliwościami, mam rozstrój

żołądka, zaparcie, bóle.

2. Stan mego zdrowia bardzo mnie martwi, często o tym

myślę.

3. Tak bardzo martwię się o swoje zdrowie, że nie mogę o

niczym innym myśleć.

U. 0. Moje zainteresowania seksualne nie uległy zmianom.

1. Jestem mniej zainteresowany sprawami płci (seksu).

2. Problemy płciowe wyraźnie mniej mnie interesują.

3. Utraciłem wszelkie zainteresowania sprawami seksu.

00 - 11

punktów - brak depresji

lub obniżenie nastroju

12 - 27

punktów - depresja

umiarkowana

28 i więcej

punktów - depresja

ciężka

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zaburzenia afektywne i depresje
Zaburzenia afektywne 7
4 zaburzenia afektywne
ZABURZENIA AFEKTYWNE, 1.Lekarski, I rok, Psychologia, Wykłady, Psychologia
zaburzeniai afektywne
zaburzenia afektywne
rola pielęgniarki zaburzenia afektywne
zaburzenia afektywne2
Praktyczne zagadnienia związane z rozpoznawaniem zaburzeń afektywnych dwubiegunowych
Farmakoterapia zaburzen afektywnych
Zaburzenia afektywne i depresje
Zaburzenia afektywne i depresje – epidemiologia, etiopatogeneza, uwarunkowania genetyczne
Zaburzenia afektywne i depresje (5)

więcej podobnych podstron

zaburzenia afektywne 3

Document Outline