Zaburzenia afektywne

Zaburzenia afektywne

Prof. Dr hab. Andrzej

Prof. Dr hab. Andrzej

Zięba

Zięba

Klinika Psychiatrii

Klinika Psychiatrii

Dorosłych CMUJ

Dorosłych CMUJ

Zaburzenia afektywne - rys

Zaburzenia afektywne - rys

historyczny

historyczny



Już Hipokrates wśród opisywanych przez siebie chorób

Już Hipokrates wśród opisywanych przez siebie chorób

wymienia melancholię, której przyczyną miał być

wymienia melancholię, której przyczyną miał być

nadmiar „czarnej żółci” (

nadmiar „czarnej żółci” (

z gr melan – chole

z gr melan – chole

).

).



Pisał on:

Pisał on:

„

„

Jeśli l

Jeśli l

ę

ę

k i strapienie trwają długo, to jest to

k i strapienie trwają długo, to jest to

melancholia

melancholia

”

”

.

.



Hipokrates jako pierwszy użył pojęć: mania i melancholia

Hipokrates jako pierwszy użył pojęć: mania i melancholia



Drugim spośród starożytnych autorów, który stworzył

Drugim spośród starożytnych autorów, który stworzył

aktualne do dnia dzisiejszego opisy depresji był

aktualne do dnia dzisiejszego opisy depresji był

Aretajos z Kappadocji. Jako charakterystyczne cechy

Aretajos z Kappadocji. Jako charakterystyczne cechy

melancholii wymieniał on :

melancholii wymieniał on :

smutek zniechęcenie,

smutek zniechęcenie,

narzekanie, izolowanie się od ludzi, próby

narzekanie, izolowanie się od ludzi, próby

samobójcze.

samobójcze.



Przykłady opisów depresji w literaturze starożytnej:

Przykłady opisów depresji w literaturze starożytnej:



Biblia

Biblia



Księga Hioba

Księga Hioba



Historia króla Saula

Historia króla Saula



Samobójstwo Ajaxa w Iliadzie Homera

Samobójstwo Ajaxa w Iliadzie Homera

Zaburzenia agfektywne - rys

Zaburzenia agfektywne - rys

historyczny

historyczny



1686 – Bonet opisał zaburzenie

1686 – Bonet opisał zaburzenie

psychiczne, które nazwał:

psychiczne, które nazwał:

maniaco –

maniaco –

melancholicus

melancholicus



1854 – Farlet stworzył pojęcie

1854 – Farlet stworzył pojęcie

folie

folie

circulaire (obłęd cykliczny) –

circulaire (obłęd cykliczny) –

opisując

opisując

maniakalno depresyjne zmiany faz, inny

maniakalno depresyjne zmiany faz, inny

francuski psychiatra – Baillarger

francuski psychiatra – Baillarger

zaproponował konkurencyjne pojęcie:

zaproponował konkurencyjne pojęcie:

foile

foile

a double forme

a double forme

(obłęd dwupostaciowy)

(obłęd dwupostaciowy)



1882 - Kahlbaum zaproponował pojęcie

1882 - Kahlbaum zaproponował pojęcie

cyklotymii

cyklotymii



1899 – Kraepelin stworzył pierwsze

1899 – Kraepelin stworzył pierwsze

nowoczesne opisy i kryteria rozpoznawcze

nowoczesne opisy i kryteria rozpoznawcze

dla psychozy maniakalno - depresyjnej

dla psychozy maniakalno - depresyjnej

Zaburzenia depresyjne według klasyfikacji

Zaburzenia depresyjne według klasyfikacji

ICD 10

ICD 10



F 06.3 Organiczne zaburzenia nastroju

F 06.3 Organiczne zaburzenia nastroju



F 20.4 Depresja postschizofreniczna

F 20.4 Depresja postschizofreniczna



F 31.3-5 Zaburzenia afektywne dwubiegunowe, obecnie epizod

F 31.3-5 Zaburzenia afektywne dwubiegunowe, obecnie epizod

depresyjny

depresyjny



F 32 Epizod depresyjny

F 32 Epizod depresyjny



Łagodny

Łagodny



Z objawami somatycznymi

Z objawami somatycznymi



Bez objawów somatycznych

Bez objawów somatycznych



umiarkowany,

umiarkowany,



Z objawami somatycznymi

Z objawami somatycznymi



Bez objawów somatycznych

Bez objawów somatycznych



Ciężki

Ciężki



Bez objawów psychotycznych

Bez objawów psychotycznych



Z objawami psychotycznymi

Z objawami psychotycznymi



F 33 Zaburzenia depresyjne nawracające

F 33 Zaburzenia depresyjne nawracające



F 34 Uporczywe zaburzenia nastroju – dystymia

F 34 Uporczywe zaburzenia nastroju – dystymia



F 38.1 Nawracające krótkotrwałe zaburzenia depresyjne

F 38.1 Nawracające krótkotrwałe zaburzenia depresyjne



F 41 Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane

F 41 Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane



F 43 Zaburzenia adaptacyjne

F 43 Zaburzenia adaptacyjne



Reakcja depresyjna krótkotrwała

Reakcja depresyjna krótkotrwała



Reakcja depresyjna przedłużona

Reakcja depresyjna przedłużona



F 53 Depresja poporodowa

F 53 Depresja poporodowa

Charakterystyka zaburzeń

Charakterystyka zaburzeń

depresyjnych

depresyjnych

Duże rozpowszechnienie

Duże rozpowszechnienie



Ryzyko zachorowania na depresję w ciągu całego

Ryzyko zachorowania na depresję w ciągu całego

życia waha się w granicach: 10-25% dla kobiet i 5-

życia waha się w granicach: 10-25% dla kobiet i 5-

12% dla mężczyzn

12% dla mężczyzn



W ciągu całego życia na depresję choruje 15-

W ciągu całego życia na depresję choruje 15-

18% populacji ogólnej

18% populacji ogólnej



Roczna chorobowość z powodu depresji sięga 6-12%

Roczna chorobowość z powodu depresji sięga 6-12%

w populacji dorosłych oraz 15% w populacji ludzi

w populacji dorosłych oraz 15% w populacji ludzi

starszych

starszych



Około 10% osób dorosłych w ciągu jednego roku

Około 10% osób dorosłych w ciągu jednego roku

doznaje dłużej utrzymujących się zaburzeń

doznaje dłużej utrzymujących się zaburzeń

nastroju typu depresyjnego

nastroju typu depresyjnego



Około 15% chorych zgłaszających się do lekarza

Około 15% chorych zgłaszających się do lekarza

cierpi na depresję o różnym nasileniu – niestety

cierpi na depresję o różnym nasileniu – niestety

ponad połowa tych przypadków pozostaje

ponad połowa tych przypadków pozostaje

nierozpoznana !!

nierozpoznana !!

Charakterystyka zaburzeń

Charakterystyka zaburzeń

depresyjnych

depresyjnych



Wskaźnik zapadalności wynosi w ciągu całego

Wskaźnik zapadalności wynosi w ciągu całego

życia: dla

życia: dla

kobiet 1:5, dla mężczyzn 1:10

kobiet 1:5, dla mężczyzn 1:10



Epizod depresyjny ciężki rozpoczyna się

Epizod depresyjny ciężki rozpoczyna się

przeciętnie w wieku 40 lat ,

przeciętnie w wieku 40 lat ,

ale u 50% chorych

ale u 50% chorych

depresja zaczyna się pomiędzy 20 a 50 r.ż.

depresja zaczyna się pomiędzy 20 a 50 r.ż.



Epizody depresji zdarzają się również u dzieci i

Epizody depresji zdarzają się również u dzieci i

młodzieży

młodzieży



Na depresję cierpią coraz młodsi ludzie

Na depresję cierpią coraz młodsi ludzie



Przeciętny czas trwania epizodu depresyjnego

Przeciętny czas trwania epizodu depresyjnego

dużego , nieleczonego – to 6-24 miesięcy

dużego , nieleczonego – to 6-24 miesięcy

Charakterystyka zaburzeń

Charakterystyka zaburzeń

depresyjnych - samobójstwa

depresyjnych - samobójstwa



20-50% chorych z wszelkimi postaciami zaburzeń

20-50% chorych z wszelkimi postaciami zaburzeń

nastroju wykazuje nie kończące się zgonem

nastroju wykazuje nie kończące się zgonem

zachowania samobójcze

zachowania samobójcze



40-80% pacjentów ma myśli samobójcze

40-80% pacjentów ma myśli samobójcze



Przyczyną 15-25% zgonów osób cierpiących na

Przyczyną 15-25% zgonów osób cierpiących na

depresję jest zamach samobójczy

depresję jest zamach samobójczy



Ryzyko samobójstwa dokonanego u osób

Ryzyko samobójstwa dokonanego u osób

cierpiących na depresję jest 50 razy większe niż

cierpiących na depresję jest 50 razy większe niż

w populacji ogólnej

w populacji ogólnej



15% osób z nawracającą formą depresji popełnia

15% osób z nawracającą formą depresji popełnia

samobójstwo

samobójstwo



15% osób hospitalizowanych z powodu dużej depresji

15% osób hospitalizowanych z powodu dużej depresji

popełnia samobójstwo

popełnia samobójstwo



W populacji osób odbierających sobie życie

W populacji osób odbierających sobie życie

rozpowszechnienie zaburzeń depresyjnych

rozpowszechnienie zaburzeń depresyjnych

wynosi od 50-80%

wynosi od 50-80%

Charakterystyka obrazu epizodu

Charakterystyka obrazu epizodu

depresyjnego

depresyjnego

Charakterystyka zaburzeń

Charakterystyka zaburzeń

depresyjnych – obraz epizodu

depresyjnych – obraz epizodu

depresyjnego

depresyjnego



Objawy osiowe

Objawy osiowe



Obniżenie nastroju

Obniżenie nastroju

(smutek,

(smutek,

przygnębienie)

przygnębienie)



Anhedonia

Anhedonia

(niemożność

(niemożność

odczuwania

odczuwania

przyjemności) lub

przyjemności) lub

utrata zainteresowań

utrata zainteresowań



Męczliwość lub

Męczliwość lub

spadek energii

spadek energii

Charakterystyka zaburzeń

Charakterystyka zaburzeń

depresyjnych – obraz epizodu

depresyjnych – obraz epizodu

depresyjnego

depresyjnego



Lęk – napady lęku oraz lęk uogólniony, czasami

Lęk – napady lęku oraz lęk uogólniony, czasami

niepokój manipulacyjny i silne pobudzenie

niepokój manipulacyjny i silne pobudzenie

psychoruchowe – aż do

psychoruchowe – aż do

raptus melancholicus

raptus melancholicus

w

w

tzw

tzw

depresji agitowanej

depresji agitowanej

–

–

lęk jest objawem

lęk jest objawem

którego nie uwzględniono w klasyfikacjach:

którego nie uwzględniono w klasyfikacjach:

ICD 10 oraz DSM IV

ICD 10 oraz DSM IV



Depresyjne zaburzenia myślenia

Depresyjne zaburzenia myślenia



poczucie winy, pesymizm, ujemny bilans życiowy, ujemna

poczucie winy, pesymizm, ujemny bilans życiowy, ujemna

samoocena – urojenia z tym związane

samoocena – urojenia z tym związane



myśli i tendencje samobójcze

myśli i tendencje samobójcze



triada Becka –

triada Becka –

negatywna ocena i pesymizm dotyczące

negatywna ocena i pesymizm dotyczące

przeszłości , teraźniejszości oraz przyszłości

przeszłości , teraźniejszości oraz przyszłości



Zaburzenia aktywności złożonej – zmniejszenie

Zaburzenia aktywności złożonej – zmniejszenie

liczby i zakresu zainteresowań, spadek zdolności do

liczby i zakresu zainteresowań, spadek zdolności do

pracy, izolowanie się.

pracy, izolowanie się.

Charakterystyka zaburzeń

Charakterystyka zaburzeń

depresyjnych (VI) – obraz epizodu

depresyjnych (VI) – obraz epizodu

depresyjnego

depresyjnego



Zaburzenia snu (

Zaburzenia snu (

hiposomnia

hiposomnia

– z

– z

przedwczesnym budzeniem się i snem

przedwczesnym budzeniem się i snem

płytkim przerywanym lub rzadziej

płytkim przerywanym lub rzadziej

hipersomnia

hipersomnia

w

w

depresji atypowej

depresji atypowej

),

),



Zaburzenia rytmu okołodobowego

Zaburzenia rytmu okołodobowego

(najczęściej: polepszanie się

(najczęściej: polepszanie się

samopoczucia w godzinach wieczornych)

samopoczucia w godzinach wieczornych)



Poczucie obniżenia zdolności

Poczucie obniżenia zdolności

koncentracji sprawności pamięci i

koncentracji sprawności pamięci i

intelektu

intelektu

Objawy dodatkowe

Objawy dodatkowe



Obniżenie napędu psychoruchowego

Obniżenie napędu psychoruchowego

(abulia, spowolnienie myślenia i tempa

(abulia, spowolnienie myślenia i tempa

wypowiedzi, spowolnienie ruchowe aż

wypowiedzi, spowolnienie ruchowe aż

do

do

stupor melancholicus

stupor melancholicus

– w tzw.

– w tzw.

depresji katatonicznej

depresji katatonicznej

)

)



Spadek lub w

Spadek lub w

depresji atypowej

depresji atypowej

wzrost

wzrost

apetytu

apetytu



Objawy wegetatywne i somatyczne

Objawy wegetatywne i somatyczne

Objawy wegetatywne w depresji

Skóra i śluzówki: pieczenie
lub świąd skóry i błon
śluzowych, wysychanie w
ustach

Układ oddechowy:
płytki oddech, brak
powietrza, ucisk w
klatce piersiowej

Układ moczowo-płciowy:
spadek libido, częstomocz,
bóle spastyczne lub kolki
nerkowe

Inne: napięciowe
bóle i zawroty
głowy, neuralgie,

Układ krążenia:
kołatanie serca, lęk w
okolicy serca, bóle
przedsercowe

Przewód pokarmowy:
zaparcia, niestrawność,
nudności, odbijanie, bóle
wrzodopodobne, bóle
spastyczne i kolkowe

Układ mięśniowo-
szkieletowy:
męczliwość, osłabienie
lub bóle mięśni, bóle
stawów

Nastrój depresyjny

Nastrój depresyjny



Występuje zawsze

Występuje zawsze



„

„

Depressio sine depressione

Depressio sine depressione

”

”

nie istnieje.

nie istnieje.

W tzw.

W tzw.

depresjach maskowanych

depresjach maskowanych

wnikliwe badanie zawsze ujawnia nastrój

wnikliwe badanie zawsze ujawnia nastrój

depresyjny

depresyjny



Różni się jakościowo od zwykłego smutku,

Różni się jakościowo od zwykłego smutku,

odczuwanego przy niekorzystnych sytuacjach

odczuwanego przy niekorzystnych sytuacjach

życiowych (znaczne nasilenie, obejmuje

życiowych (znaczne nasilenie, obejmuje

wszystkie domeny życia, zaburza

wszystkie domeny życia, zaburza

funkcjonowanie, nie podlega zmianie pod

funkcjonowanie, nie podlega zmianie pod

wpływem sytuacji zewnętrznej, jest ściśle

wpływem sytuacji zewnętrznej, jest ściśle

związany z innymi – poznawczymi i

związany z innymi – poznawczymi i

biologicznymi – objawami depresji

biologicznymi – objawami depresji

.

.

Odmiany obrazu depresji

Odmiany obrazu depresji



Depresja typowa

Depresja typowa



Depresja atypowa

Depresja atypowa



Depresja agitowana

Depresja agitowana



Depresja katatoniczna

Depresja katatoniczna



Depresja rzekomootępienna

Depresja rzekomootępienna



Depresja maskowana

Depresja maskowana



Depresja lękowa

Depresja lękowa



Depresja psychotyczna

Depresja psychotyczna



Depresja hipochondryczna

Depresja hipochondryczna



Depresja z natręctwami

Depresja z natręctwami



Depresja depresonalizacyjna

Depresja depresonalizacyjna



Depresja podwójna -

Depresja podwójna -

dystymia

dystymia

na którą nakłada się

na którą nakłada się

pełnoobjawowy epizod

pełnoobjawowy epizod

depresyjny

depresyjny

Maski depresji (depresja maskowana)

Maski depresji (depresja maskowana)

Maski

Maski

psychopatologiczne

psychopatologiczne



Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe



Natręctwa

Natręctwa



Agorafobia

Agorafobia



Jadłowstręt

Jadłowstręt

Zaburzenia rytmów

Zaburzenia rytmów

biologicznych

biologicznych



insomnia

insomnia



hipersomnia

hipersomnia

Maski wegetatywne i

Maski wegetatywne i

psychosomatyczne

psychosomatyczne



pseudoangina pectoris

pseudoangina pectoris



zaburzenia motoryki przewodu

zaburzenia motoryki przewodu

pokarmowego

pokarmowego



stany spastyczne dróg żółciowych

stany spastyczne dróg żółciowych



świąd skóry

świąd skóry

Maski bólowe

Maski bólowe



neuralgie

neuralgie



bóle głowy

bóle głowy

Maski behawioralne

Maski behawioralne



okresowe nadużywanie alkoholu

okresowe nadużywanie alkoholu



okresowe nadużywanie leków

okresowe nadużywanie leków

Depresja atypowa

Depresja atypowa



Obejmuje:

Obejmuje:



Nadmierną senność

Nadmierną senność



Nadmierny apetyt, hyperfagia i przyrost

Nadmierny apetyt, hyperfagia i przyrost

masy ciała

masy ciała



„

„

Ołowiany” ciężar w kończynach

Ołowiany” ciężar w kończynach



Nadmierna wrażliwość na krytykę,

Nadmierna wrażliwość na krytykę,

odrzucenie

odrzucenie



Nastrój reaguje na pozytywne wydarzenia

Nastrój reaguje na pozytywne wydarzenia

zewnętrzne

zewnętrzne



W leczeniu większa skuteczność MAOI i SSRI

W leczeniu większa skuteczność MAOI i SSRI



Jej odmianą jest depresja sezonowa

Jej odmianą jest depresja sezonowa

Etiologia depresji

Etiologia depresji



Predyspozycje

Predyspozycje

genetyczne

genetyczne



Cechy osobowości

Cechy osobowości

(skłonność do

(skłonność do

reagowania lękiem,

reagowania lękiem,

dysfunkcjonalne

dysfunkcjonalne

schematy poznawcze

schematy poznawcze



Przeżycia

Przeżycia

traumatyzujące

traumatyzujące



Przeżycia straty

Przeżycia straty



Wyuczona bezradność

Wyuczona bezradność



Czynniki fizykalne (np..

Czynniki fizykalne (np..

Pozbawienie światła)

Pozbawienie światła)



Obciążenia

Obciążenia

psychospołeczne

psychospołeczne

Zaburzenia

Zaburzenia

przekaźnictwa

przekaźnictwa

synaptycznego:

synaptycznego:



Hipoteza

Hipoteza

katecholaminowa

katecholaminowa



Hipoteza

Hipoteza

serotoninowa

serotoninowa



Hipoteza dopaminowa

Hipoteza dopaminowa



Hipoteza zaburzeń

Hipoteza zaburzeń

aktywności receptora

aktywności receptora

NMDA

NMDA



Hipoteza zaburzeń osi

Hipoteza zaburzeń osi

podwzgórze-

podwzgórze-

przysadka-nadnercza

przysadka-nadnercza

Stany somatyczne które mogą wywoływać lub

Stany somatyczne które mogą wywoływać lub

nasilać objawy depresyjne

nasilać objawy depresyjne



Neurologiczne

Neurologiczne



ch. Parkinsona

ch. Parkinsona



ch. Alzheimera

ch. Alzheimera



depresja poudarowa

depresja poudarowa



guzy CSN

guzy CSN



SM

SM



Kardiologiczne

Kardiologiczne



choroba niedokrwienna serca

choroba niedokrwienna serca



Nadciśnienie tętnicze (encefalopatia nadciśnieniowa)

Nadciśnienie tętnicze (encefalopatia nadciśnieniowa)



Choroby endokrynologiczne i zaburzenia metaboliczne

Choroby endokrynologiczne i zaburzenia metaboliczne



niedoczynność lub nadczynność tarczycy

niedoczynność lub nadczynność tarczycy



Nadczynność i niedoczynność przytarczyc

Nadczynność i niedoczynność przytarczyc



Choroba Cushinga

Choroba Cushinga



Choroba Addisona

Choroba Addisona



Hiperprolaktynemia

Hiperprolaktynemia



Niewydolność przedniego płata przysadki

Niewydolność przedniego płata przysadki



Cukrzyca

Cukrzyca



Porfiria

Porfiria



Okres okołoporodowy i okołomenopauzalny

Okres okołoporodowy i okołomenopauzalny

Stany somatyczne które mogą wywoływać lub

Stany somatyczne które mogą wywoływać lub

nasilać objawy depresyjne

nasilać objawy depresyjne



Nowotwory

Nowotwory



Trzustki

Trzustki



płuc

płuc



Choroby tkanki łącznej

Choroby tkanki łącznej



SLE

SLE



RZS

RZS



Łuszczyca

Łuszczyca



Przewlekłe infekcje oraz infekcje wirusowe

Przewlekłe infekcje oraz infekcje wirusowe



Gruźlica

Gruźlica



Kiła

Kiła



Malaria

Malaria



AIDS

AIDS



Grypa

Grypa



WZW

WZW



Niedobory witaminowe

Niedobory witaminowe



B1, B12

B1, B12



Kwasu foliowego

Kwasu foliowego



Zatrucia przewlekłe

Zatrucia przewlekłe



Tal

Tal



Ołów

Ołów



Zabiegi chirurgiczne na otwartym sercu oraz transplantacje

Zabiegi chirurgiczne na otwartym sercu oraz transplantacje

Zespół napięcia

Zespół napięcia

przedmiesiączkowego

przedmiesiączkowego



U 80% kobiet w fazie lutealnej cyklu

U 80% kobiet w fazie lutealnej cyklu

zaburzenia o niewielkim zasileniu

zaburzenia o niewielkim zasileniu



U 3-8% objawy mają znaczne nasilenie,

U 3-8% objawy mają znaczne nasilenie,

upośledzające codzienne funkcjonowanie

upośledzające codzienne funkcjonowanie



Objawy obejmują: nastrój depresyjny, lęk,

Objawy obejmują: nastrój depresyjny, lęk,

drażliwość, labilność emocjonalną,

drażliwość, labilność emocjonalną,

męczliwość, zaburzenia apetytu (m.in.

męczliwość, zaburzenia apetytu (m.in.

wzmożony apetyt na węglowodany),

wzmożony apetyt na węglowodany),

zaburzenia snu, trudności w koncentracji

zaburzenia snu, trudności w koncentracji

uwagi

uwagi

Reakcja żałoby

Reakcja żałoby



Może obejmować objawy podobne do depresji, ale w mniejszej

Może obejmować objawy podobne do depresji, ale w mniejszej

ilości i nasileniu

ilości i nasileniu



Powinna zmniejszać się po 2 miesiącach i ustąpić do 6

Powinna zmniejszać się po 2 miesiącach i ustąpić do 6

miesięcy

miesięcy



Obejmuje: dominujące skoncentrowanie na utraconym

Obejmuje: dominujące skoncentrowanie na utraconym

obiekcie, myśli skoncentrowane na przeszłości bez rzutowania

obiekcie, myśli skoncentrowane na przeszłości bez rzutowania

w przyszłość, rozpacz, obniżenie nastroju, zaburzenia snu,

w przyszłość, rozpacz, obniżenie nastroju, zaburzenia snu,

utrata zainteresowań, trudności w koncentracji uwagi,

utrata zainteresowań, trudności w koncentracji uwagi,

niewielkie poczucie winy

niewielkie poczucie winy



Objawy nietypowe dla reakcji żałoby: nieadekwatne, nasilone

Objawy nietypowe dla reakcji żałoby: nieadekwatne, nasilone

poczucie winy, poczucie bezwartościowości, spowolnienie

poczucie winy, poczucie bezwartościowości, spowolnienie

psychoruchowe, doznania omamowe

psychoruchowe, doznania omamowe



Jeśli pojawiają się te nietypowe objawy i reakcja trwa powyżej

Jeśli pojawiają się te nietypowe objawy i reakcja trwa powyżej

2 miesiące wg DSM należy rozważyć rozpoznanie depresji

2 miesiące wg DSM należy rozważyć rozpoznanie depresji



Żałoba może być czynnikiem spustowym dla MDD

Żałoba może być czynnikiem spustowym dla MDD



W ciągu roku od śmierci współmałżonka 50% wdów/wdowców

W ciągu roku od śmierci współmałżonka 50% wdów/wdowców

ma epizod depresyjny

ma epizod depresyjny



Czynniki ryzyka depresji w reakcji żałoby: ambiwalentna,

Czynniki ryzyka depresji w reakcji żałoby: ambiwalentna,

zależna relacja z utraconym obiektem, traumatyczne

zależna relacja z utraconym obiektem, traumatyczne

okoliczności śmierci, brak bezpiecznej relacji z rodzicami w

okoliczności śmierci, brak bezpiecznej relacji z rodzicami w

dzieciństwie i wyuczona bezradność

dzieciństwie i wyuczona bezradność

Następstwa

Następstwa

zaburzeń

zaburzeń

depresyjnych

depresyjnych



Niekorzystny wpływ

Niekorzystny wpływ

na przebieg chorób

na przebieg chorób

somatycznych

somatycznych



Ryzyko uzależnienia

Ryzyko uzależnienia

od alkoholu i innych

od alkoholu i innych

substancji

substancji



Negatywny wpływ na

Negatywny wpływ na

funkcjonowanie

funkcjonowanie

zawodowe, rodzinne,

zawodowe, rodzinne,

duże ryzyko trwałej

duże ryzyko trwałej

niezdolności do

niezdolności do

pracy

pracy



Przedwczesna

Przedwczesna

umieralność

umieralność

(samobójstwa)

(samobójstwa)



Poważne następstwa

Poważne następstwa

ekonomiczne

ekonomiczne

Znaczenie wczesnego

Znaczenie wczesnego

rozpoznawania

rozpoznawania

i poprawnego leczenia depresji

i poprawnego leczenia depresji



Zmniejszenie ryzyka pojawienia się postaci

Zmniejszenie ryzyka pojawienia się postaci

lekoopornych czy nawracających depresji

lekoopornych czy nawracających depresji



Poprawa rokowania we współistniejących

Poprawa rokowania we współistniejących

chorobach somatycznych

chorobach somatycznych



Zapobieganie samobójstwom

Zapobieganie samobójstwom



Możliwość powrotu do pracy zawodowej

Możliwość powrotu do pracy zawodowej



Poprawa jakości życia chorych

Poprawa jakości życia chorych



Obniżenie kosztów ekonomicznych

Obniżenie kosztów ekonomicznych

związanych z depresją

związanych z depresją

Wybór leku przeciwdepresyjnego

Wybór leku przeciwdepresyjnego



Zależy od:

Zależy od:



obrazu klinicznego depresji

obrazu klinicznego depresji



skuteczności leków w przeszłości

skuteczności leków w przeszłości



otrzymywania i skuteczność leków u

otrzymywania i skuteczność leków u

innych członków rodziny

innych członków rodziny



przeciwwskazań i działań niepożądanych

przeciwwskazań i działań niepożądanych



interakcji z innymi lekami

interakcji z innymi lekami



trybu życia pacjenta

trybu życia pacjenta



możliwości finansowych pacjenta

możliwości finansowych pacjenta

Leki przeciwdepresyjne

Leki przeciwdepresyjne

Działanie prawie wszystkich leków przeciwdepresyjnych

Działanie prawie wszystkich leków przeciwdepresyjnych

polega na zwiększaniu stężenia neurotransmitera

polega na zwiększaniu stężenia neurotransmitera

(serotoniny i/lub noradrenaliny, rzadziej dopaminy) w

(serotoniny i/lub noradrenaliny, rzadziej dopaminy) w

szczelinie synaptycznej, poprzez:

szczelinie synaptycznej, poprzez:



Hamowanie wychwytu zwrotnego neurotransmitera

Hamowanie wychwytu zwrotnego neurotransmitera

do zakończenia presynaptycznego

do zakończenia presynaptycznego



Trójpierścieniowe leki przesiwdepresyjne

Trójpierścieniowe leki przesiwdepresyjne



Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny



Selektywne inhibitory wyhwytu zwrotnego serotnoniny i

Selektywne inhibitory wyhwytu zwrotnego serotnoniny i

noradrenaliny

noradrenaliny



Selektyne inhibitory wyhwytu zwrotnego noradrenaliny

Selektyne inhibitory wyhwytu zwrotnego noradrenaliny



Hamowanie rozkładu aminy

Hamowanie rozkładu aminy



Inhibitory MAO

Inhibitory MAO



Hamowanie hamowania uwalniania neurotransmitera

Hamowanie hamowania uwalniania neurotransmitera

do szczeliny synaptycznej

do szczeliny synaptycznej



Mirtazapina

Mirtazapina



Mianseryna

Mianseryna

LEKI PRZECIWDEPRESYJNE STAREJ

GENERACJI

– leki nieselektywne, lub mało selektywne

•

Leki trójpierścieniowe (TLPD)

Leki trójpierścieniowe (TLPD)

, czyli

, czyli

nieselektywne inhibitory wychwytu

nieselektywne inhibitory wychwytu

zwrotnego noradrenaliny i serotoniny

zwrotnego noradrenaliny i serotoniny

1.

1.

TLPD z działaniem silnie aktywizującym

TLPD z działaniem silnie aktywizującym

Imipramina,, Dezypramina

Imipramina,, Dezypramina

2.

2.

TLPD z przewagą komponenty

TLPD z przewagą komponenty

sedatywnej

sedatywnej

:

:

Amitryptylina,

Amitryptylina,

Klomipramina

Klomipramina

LEKI PRZECIWDEPRESYJNE STAREJ

GENERACJI

– leki nieselektywne, lub mało selektywne

•

Leki czteropierścieniowe (CLPD)

Leki czteropierścieniowe (CLPD)

•

Maprotylina

Maprotylina

-

-

lek ten zwiększa nie tylko

lek ten zwiększa nie tylko

przekaźnictwo serotoninergiczne i

przekaźnictwo serotoninergiczne i

noradrenergiczne ale i dopaminergiczne

noradrenergiczne ale i dopaminergiczne

•

Nieselektywne i/lub nieodwracalne

Nieselektywne i/lub nieodwracalne

Inhibitory

Inhibitory

monoaminooksydazy (IMAO)

monoaminooksydazy (IMAO)

–

–

hamujące jednocześnie

hamujące jednocześnie

aktywność monoaminooksydazy A i B tzn. zmniejszające

aktywność monoaminooksydazy A i B tzn. zmniejszające

degradacje noradrenaliny, dopaminy i serotoniny

degradacje noradrenaliny, dopaminy i serotoniny

,

,

leki te nie są

leki te nie są

zarejestrowane w Polsce

zarejestrowane w Polsce

•

Fenelyzyna,

Fenelyzyna,

•

Izokarboksazyd,

Izokarboksazyd,

•

Tranylcypromina

Tranylcypromina

LEKI PRZECIWDEPRESYJNE

-leki nowej generacji (selektywne)

•

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego Serotoniny

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego Serotoniny

( SSR

( SSR

I

I

)

)



Fluoxetyna

Fluoxetyna



Fluvoxamina

Fluvoxamina



Sertralina

Sertralina



Paroxetyna

Paroxetyna



Citalopram

Citalopram



Escitalopram

Escitalopram

•

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotego

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotego

noradrenaliny oraz serotoniny (SSNRI)

noradrenaliny oraz serotoniny (SSNRI)

•

Wenlafaxyna ,

Wenlafaxyna ,

•

Milnacipram

Milnacipram

,

,

•

Duloxetyna (w fazie badań)

Duloxetyna (w fazie badań)

•

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego

Noradrenaliny ( SNR

Noradrenaliny ( SNR

I

I

)

)

•

Reboxetyna

Reboxetyna

LEKI PRZECIWDEPRESYJNE

-leki nowej generacji(selektywne) cd.

•

Leki serotoninergiczne i noradrenergiczne , których

Leki serotoninergiczne i noradrenergiczne , których

działanie jest oparte na blokadzie hamowania uwalniania

działanie jest oparte na blokadzie hamowania uwalniania

monoamin (

monoamin (

NASSA

NASSA

) – antagoniści receptora alfa2

) – antagoniści receptora alfa2

-

-

•

Mianseryna

Mianseryna

•

M

M

irtazapina

irtazapina

•

SARI (Serotonin Antagonist & Reuptake Inhibitor)-

SARI (Serotonin Antagonist & Reuptake Inhibitor)-

anatagoniści receptora 5HT2 oraz wychwytu zwrotnego

anatagoniści receptora 5HT2 oraz wychwytu zwrotnego

serotoniny

serotoniny

•

Trazodon,

Trazodon,

•

Nefazodon

Nefazodon

•

Blokery wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy

Blokery wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy

•

Bupropion

Bupropion

•

Leki o działaniu paradoksalnym

Leki o działaniu paradoksalnym

•

Tianeptyna

Tianeptyna

•

Selektywne

Selektywne

,

,

odwracalne inhibitory MAO

odwracalne inhibitory MAO

typ A

typ A

(RIMA)

(RIMA)

•

Moklobemid

Moklobemid

Zastosowanie leków

Zastosowanie leków

przeciwdepresyjnych poza

przeciwdepresyjnych poza

depresją

depresją



Zaburzenia obsesyjno – kompulsywne (SSRI,

Zaburzenia obsesyjno – kompulsywne (SSRI,

Klomopramina, Wenlafaxyna)

Klomopramina, Wenlafaxyna)



Zespół lęku uogólnionego (Wenlafaxyna)

Zespół lęku uogólnionego (Wenlafaxyna)



Inne zaburzenia lękowe, w tym lęk napadowy

Inne zaburzenia lękowe, w tym lęk napadowy

(SSRI)

(SSRI)



Fobia społeczna (Moklobemid)

Fobia społeczna (Moklobemid)



Zaburzenia snu (Mirtazapina, Mianseryna,

Zaburzenia snu (Mirtazapina, Mianseryna,

Trazodon, Milnacipram, Doxepina, Opipramol)

Trazodon, Milnacipram, Doxepina, Opipramol)



Bulimia (fluoxetyna)

Bulimia (fluoxetyna)



Neuralgia nerwu trójdzielnego (leki

Neuralgia nerwu trójdzielnego (leki

trójcykliczne) oraz bóle neuropatyczne

trójcykliczne) oraz bóle neuropatyczne



Moczenie nocne u dzieci (leki trójcykliczne)

Moczenie nocne u dzieci (leki trójcykliczne)

Neuroleptyki w depresji

Neuroleptyki w depresji

Niektóre neuroleptyki oprócz działania

Niektóre neuroleptyki oprócz działania

przeciwpsychotycznego posiadają również

przeciwpsychotycznego posiadają również

aktywność przeciwdepresyjną i dlatego mogą

aktywność przeciwdepresyjną i dlatego mogą

być wykorzystywane jako leki dodatkowe w

być wykorzystywane jako leki dodatkowe w

depresji psychotycznej lub do potencjalizacji

depresji psychotycznej lub do potencjalizacji

leczenia oraz jako leki uspakajające. Są to:

leczenia oraz jako leki uspakajające. Są to:



Flupentixol

Flupentixol



Chlorprotixen

Chlorprotixen



Lewomepromazyna

Lewomepromazyna



Sulpiryd

Sulpiryd



Amisulpiryd

Amisulpiryd



Tiorydazyna

Tiorydazyna



Olaznapina

Olaznapina

Najczęstsze błędy w leczeniu

Najczęstsze błędy w leczeniu

depresji

depresji



„

„

Leczenie” depresji za pomocą anksjolityków

Leczenie” depresji za pomocą anksjolityków



Stosowanie niskich dawek leków, krótki czas

Stosowanie niskich dawek leków, krótki czas

leczenia

leczenia



Nie informowanie pacjenta o początku

Nie informowanie pacjenta o początku

działania leków i objawach ubocznych - zła

działania leków i objawach ubocznych - zła

współpraca (

współpraca (

compliance

compliance

)

)



Pomijanie problemu interakcji leków

Pomijanie problemu interakcji leków



Nieuwzględnianie kontekstu

Nieuwzględnianie kontekstu

psychospołecznego

psychospołecznego

Choroba

Choroba

afektywna

afektywna

dwubiegunowa

dwubiegunowa

Choroba afektywna

Choroba afektywna

dwubiegunowa

dwubiegunowa



spośród zaburzeń psychicznych stanowi drugą co

spośród zaburzeń psychicznych stanowi drugą co

do częstości ( po depresji nawracającej)

do częstości ( po depresji nawracającej)

przyczynę niezdolności do pracy

przyczynę niezdolności do pracy



choruje na nią około 3 mln dorosłych Amerykanów

choruje na nią około 3 mln dorosłych Amerykanów



szacuje się, że dotyka 1-3% populacji

szacuje się, że dotyka 1-3% populacji



40-60% chorych na CHAD w USA nie jest objętych

40-60% chorych na CHAD w USA nie jest objętych

leczeniem

leczeniem



Ze względu na to zę stwarza duże trudności

Ze względu na to zę stwarza duże trudności

diagnostyczne od czasu pierwszego epizodu do

diagnostyczne od czasu pierwszego epizodu do

właściwego rozpoznania i leczenia mija średnio 3-

właściwego rozpoznania i leczenia mija średnio 3-

10 lat,

10 lat,

Podtypy CHAD

Podtypy CHAD



CHAD I - z. maniakalne i depresyjne

CHAD I - z. maniakalne i depresyjne



CHAD II - z. hypomaniakalne i

CHAD II - z. hypomaniakalne i

depresyjne

depresyjne



CHAD III - depresja +

CHAD III - depresja +



hypomania indukowana lekami

hypomania indukowana lekami



CHAD w rodzinie

CHAD w rodzinie



osobowość cyklotymiczna/hypertymiczna

osobowość cyklotymiczna/hypertymiczna



Fałszywie jednobiegunowa:

Fałszywie jednobiegunowa:

depresja

depresja

nawracająca z rozwinięciem manii lub hypomanii w trakcie

nawracająca z rozwinięciem manii lub hypomanii w trakcie

długotrwałego przebiegu

długotrwałego przebiegu

Drugi biegun - typy

Drugi biegun - typy



MANIA

MANIA



euforyczna (czysta mania)

euforyczna (czysta mania)



dysforyczna (agresja, wrogość)

dysforyczna (agresja, wrogość)



psychotyczna (z urojeniami spójnymi

psychotyczna (z urojeniami spójnymi

lub niespójnymi z nastrojem)

lub niespójnymi z nastrojem)



HYPOMANIA

HYPOMANIA

Obraz epizodu maniakalnego według

Obraz epizodu maniakalnego według

klasyfikacji ICD 10

klasyfikacji ICD 10



Dominacja nastroju: wzmożonego (mania euforyczna),

Dominacja nastroju: wzmożonego (mania euforyczna),

ekspansywnego lub drażliwego (mania gniewliwa)

ekspansywnego lub drażliwego (mania gniewliwa)



Wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny

Wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny



Wzmożona rozmowność (potrzeba mówienia)

Wzmożona rozmowność (potrzeba mówienia)



Gonitwa myśli lub subiektynwe poczucie ich

Gonitwa myśli lub subiektynwe poczucie ich

przyspieszenia

przyspieszenia



Utrata normalnych zahamowań społecznych prowadząca

Utrata normalnych zahamowań społecznych prowadząca

do zachowań niedostosowanych do okolicznośći

do zachowań niedostosowanych do okolicznośći



Zmniejszona potrzeba snu

Zmniejszona potrzeba snu



Wzmożona samoocena lub poczucie wyższości

Wzmożona samoocena lub poczucie wyższości



Łatwa odwracalność lub stałe zmiany aktywności bądź

Łatwa odwracalność lub stałe zmiany aktywności bądź

planów

planów



Zachowanie bezceremonialne lub lekkomyślne, z

Zachowanie bezceremonialne lub lekkomyślne, z

niedocenianiem ryzyka (np.. Wydatki, nierozsądne

niedocenianiem ryzyka (np.. Wydatki, nierozsądne

interesy, lekkomyślna jazda samochodem)

interesy, lekkomyślna jazda samochodem)



Wzmożona energia seksualna, seksualny nietakt

Wzmożona energia seksualna, seksualny nietakt



Subiektywna nadwrażliwość na dźwięki, odbieranie barw

Subiektywna nadwrażliwość na dźwięki, odbieranie barw

jako szczególnie żywych

jako szczególnie żywych

Mania psychotyczna

Mania psychotyczna



Przekształcanie się:

Przekształcanie się:



Podwyższonej samooceny i idei wielkościowych w

Podwyższonej samooceny i idei wielkościowych w

urojenia wielkościowe, urojenia mocy oraz

urojenia wielkościowe, urojenia mocy oraz

posłannictwa

posłannictwa



Drażliwości i podejrzliwości w urojenia

Drażliwości i podejrzliwości w urojenia

prześladowcze

prześladowcze



Wzmożonej aktywności i ruchliwości w zachowania

Wzmożonej aktywności i ruchliwości w zachowania

agresywne, przemoc

agresywne, przemoc



Nasilona gonitwa myśli i słowotok -

Nasilona gonitwa myśli i słowotok -

niezrozumiałość wypowiedzi pacjenta

niezrozumiałość wypowiedzi pacjenta



Silna bezsenność i zaniedbywanie picia i

Silna bezsenność i zaniedbywanie picia i

odżywiania się – niebezpieczeństwo

odżywiania się – niebezpieczeństwo

odwodnienia, wycieńczenia, zaburzeń

odwodnienia, wycieńczenia, zaburzeń

elektrolitowych

elektrolitowych



Niekiedy głosy oraz urojenia o treści niezgodnej

Niekiedy głosy oraz urojenia o treści niezgodnej

z nastrojem (np. urojenia grzeszności i winy)

z nastrojem (np. urojenia grzeszności i winy)

Drugi biegun - typy c.d.

Drugi biegun - typy c.d.



Epizody mieszane: (20-30% manii)

Epizody mieszane: (20-30% manii)

nastrój euforyczny

nastrój euforyczny

nastrój depresyjny

nastrój depresyjny

pobudzenie psychomotoryczne

pobudzenie psychomotoryczne

zahamowanie

zahamowanie

psychomotoryczne

psychomotoryczne

gonitwa myśli

gonitwa myśli

zahamowanie myślenia

zahamowanie myślenia

Spektrum zaburzeń

Spektrum zaburzeń

dwubiegunowych

dwubiegunowych



Osobowosć cyklotymiczna

Osobowosć cyklotymiczna



Osobowosć hipertymiczna

Osobowosć hipertymiczna



Cyklotymia

Cyklotymia

– naprzemienne epizody

– naprzemienne epizody

hipomanii oraz płytkiej depresji,

hipomanii oraz płytkiej depresji,

mające charakter uporczywy tj.

mające charakter uporczywy tj.

utrzymujące się co najmniej dwa lata

utrzymujące się co najmniej dwa lata



Pojedyncze epizody hipomanii

Pojedyncze epizody hipomanii

CHOROBA AFEKTYWNA

CHOROBA AFEKTYWNA

DWUBIEGUNOWA

DWUBIEGUNOWA

POWIKŁANIA, KONSEKWENCJE

POWIKŁANIA, KONSEKWENCJE



Finansowe (długi, bezsensowne

Finansowe (długi, bezsensowne

inwestycje, niekorzystne interesy)

inwestycje, niekorzystne interesy)



Życiowe (zwolnienie z pracy, degradacja

Życiowe (zwolnienie z pracy, degradacja

społeczna)

społeczna)



związki (rozwody, konflikty małżeńskie –

związki (rozwody, konflikty małżeńskie –

rodzina nie wytrzymuje „wyczynów”

rodzina nie wytrzymuje „wyczynów”

chorego w manii)

chorego w manii)



sfera kontaktów seksualnych (infekcje

sfera kontaktów seksualnych (infekcje

przenoszone drogą płciową jako wynik

przenoszone drogą płciową jako wynik

maniakalnego promiskuityzmu)

maniakalnego promiskuityzmu)

Współzachorowalność

Współzachorowalność



66% chorych na CHAD cierpi na inne

66% chorych na CHAD cierpi na inne

zaburzenia psychiczne

zaburzenia psychiczne



napady paniki i fobia społeczna

napady paniki i fobia społeczna



Zaburzenia obsesyjno - kompulsywne

Zaburzenia obsesyjno - kompulsywne



bulimia

bulimia



uzależnienie

uzależnienie



ADHD (przed 19 rż)

ADHD (przed 19 rż)



zaburzenia osobowości

zaburzenia osobowości

Długoterminowe problemy

Długoterminowe problemy

pacjentów z CHAD

pacjentów z CHAD



w ciągu jednego roku 40% chorych doświadcza

w ciągu jednego roku 40% chorych doświadcza

nawrotu, w ciągu 2 lat 60%, a aż 75% w ciągu pięciu

nawrotu, w ciągu 2 lat 60%, a aż 75% w ciągu pięciu

lat

lat



u co najmniej połowy pacjentów obserwuje się

u co najmniej połowy pacjentów obserwuje się

utrzymywanie się objawów rezydualnych

utrzymywanie się objawów rezydualnych



inwalidyzacja

inwalidyzacja



po 6 miesiącach od pierwszego epizodu manii około

po 6 miesiącach od pierwszego epizodu manii około

30% chorych nie podejmuje pracy, a jedynie 20%

30% chorych nie podejmuje pracy, a jedynie 20%

wraca do normalnego poziomu funkcjonowania

wraca do normalnego poziomu funkcjonowania



zaburzeniu ulega życie rodzinne pacjentów

zaburzeniu ulega życie rodzinne pacjentów



Ryzyko nadużywania substancji w populacji chorych z

Ryzyko nadużywania substancji w populacji chorych z

chorobą afektywną dwubiegunową typu I w

chorobą afektywną dwubiegunową typu I w

porównaniu z populacja generalną

porównaniu z populacja generalną

w

w

zrasta razy

zrasta razy

7

7



śmierć samobójcza występuje trzydziestokrotnie

śmierć samobójcza występuje trzydziestokrotnie

częściej niż w populacji ogólnej! – w sumie 15-

częściej niż w populacji ogólnej! – w sumie 15-

20% osób z CHAD popełnia samobójstwo

20% osób z CHAD popełnia samobójstwo

Przebieg choroby dwubiegunowej

Przebieg choroby dwubiegunowej

Z

Z

czasem, zwłaszcza jeżeli leczenie było

czasem, zwłaszcza jeżeli leczenie było

niesystematyczne oraz gdy chorobie

niesystematyczne oraz gdy chorobie

towarzyszą uzależnienia następuje:

towarzyszą uzależnienia następuje:



Zwiększenie lekooporności

Zwiększenie lekooporności



Wydłużenie czasu trwania epizodów

Wydłużenie czasu trwania epizodów



Skrócenie czasu remisji

Skrócenie czasu remisji



Niepełne remisje

Niepełne remisje



Skłonność do epizodów mieszanych

Skłonność do epizodów mieszanych



Pojawiają się przebiegi z szybką zmianą faz:

Pojawiają się przebiegi z szybką zmianą faz:



Rapid cycling – cztery lub więcej epizodów w ciągu roku

Rapid cycling – cztery lub więcej epizodów w ciągu roku



Ultra rapid cycling – kilkanaście epizodów w ciągu roku

Ultra rapid cycling – kilkanaście epizodów w ciągu roku



Ultra ultra rapid cycling – zmiana faz następuje nawet w

Ultra ultra rapid cycling – zmiana faz następuje nawet w

ciągu jednego dnia

ciągu jednego dnia

Stany somatyczne mogące nasilić lub

Stany somatyczne mogące nasilić lub

wywołać objawy maniakalne

wywołać objawy maniakalne



Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy



Choroba Cushinga

Choroba Cushinga



Zespół Klinefeltera

Zespół Klinefeltera



Hemodializowanie

Hemodializowanie



Guzy mózgu

Guzy mózgu



Okolicy czołowej

Okolicy czołowej



Płata skroniowego

Płata skroniowego



Prawej półkuli

Prawej półkuli



Międzymózgowia

Międzymózgowia



Dna komory czwartej

Dna komory czwartej



Kiła CSN

Kiła CSN



Padaczka skroniowa

Padaczka skroniowa



SLE

SLE



Migrena

Migrena



Zwapnienie mózgu

Zwapnienie mózgu



Przewlekłe zatrucie rtęcią – tzw.

Przewlekłe zatrucie rtęcią – tzw.

Zespół Szalonego

Zespół Szalonego

Kapelusznika

Kapelusznika

Leczenie zaburzeń

Leczenie zaburzeń

dwubiegunowych

dwubiegunowych



Podstawowymi lekami są tzw.

Podstawowymi lekami są tzw.

Stabilizatory nastroju

Stabilizatory nastroju

(normotymiki)

(normotymiki)

stosowane zarówno

stosowane zarówno

w okresie remisji jak i podczas

w okresie remisji jak i podczas

epizodów maniakalnych czy

epizodów maniakalnych czy

depresyjnych – leki te mają

depresyjnych – leki te mają

zabezpieczyć pacjenta przed zmianą

zabezpieczyć pacjenta przed zmianą

fazy lub nawrotem choroby.

fazy lub nawrotem choroby.

Stabilizatory nastroju

Stabilizatory nastroju



Tradycyjne (najczęściej i najpowszechniej stosowane,

Tradycyjne (najczęściej i najpowszechniej stosowane,

uznawane za preparaty pierwszego rzutu)

uznawane za preparaty pierwszego rzutu)



Węglan litu

Węglan litu



Leki przeciwpadaczkowe

Leki przeciwpadaczkowe



Kwas walproinowy

Kwas walproinowy



Karbamazepina

Karbamazepina



Nowe (stosowane w przyoadkach lekooporoności

Nowe (stosowane w przyoadkach lekooporoności

oraz w

oraz w

rapid cycling

rapid cycling

)

)



Atypowe neuroleptyki

Atypowe neuroleptyki



Olanzapina

Olanzapina



Klozapina

Klozapina



Risperidon

Risperidon



Nowe natykonwulsanty

Nowe natykonwulsanty



Lamotrygina

Lamotrygina



Topiramat

Topiramat



Gabapentyna

Gabapentyna



Blokery kanału wapniowego

Blokery kanału wapniowego



Werapamil

Werapamil



Nimodypina

Nimodypina

Leczenie epizodów CHADB

Leczenie epizodów CHADB



Depresja

Depresja



Normalizacja poziomu

Normalizacja poziomu

stabilizatora nastroju

stabilizatora nastroju



Zastosowanie leku

Zastosowanie leku

przeciwdepresyjnego

przeciwdepresyjnego



Przeciwwskazane są leki

Przeciwwskazane są leki

trójpierścieniowe ze

trójpierścieniowe ze

względu na ryzyko

względu na ryzyko

wyindukowania manii

wyindukowania manii



Stosuje się SSRI,

Stosuje się SSRI,

wenlafaksynę, moklobemid

wenlafaksynę, moklobemid



Leczenie

Leczenie

przeciwdepresyjne

przeciwdepresyjne

przerywa się w niedługim

przerywa się w niedługim

czasie po ustąpieniu

czasie po ustąpieniu

objawów, celem

objawów, celem

zredukowania ryzyka

zredukowania ryzyka

wygenerowania manii

wygenerowania manii



Mania

Mania



Podstawowym krokiem

Podstawowym krokiem

jest wprowadzenie lub

jest wprowadzenie lub

zwiększenie dawki

zwiększenie dawki

normotymiku który jest

normotymiku który jest

równocześnie lekiem

równocześnie lekiem

antymaniakalnym

antymaniakalnym



W oczekiwaniu na

W oczekiwaniu na

wystąpienie efektu

wystąpienie efektu

przeciwmaniakalnego

przeciwmaniakalnego

normotymików który

normotymików który

występuje z opóźnieniem

występuje z opóźnieniem

celem uspokojenia

celem uspokojenia

pacjenta stosuje się:

pacjenta stosuje się:



Neuroleptyki

Neuroleptyki

(preferowane są

(preferowane są

atypowe)

atypowe)



Beznodwuazepiny

Beznodwuazepiny

Leczenie profilaktyczne

Leczenie profilaktyczne

(podtrzymywanie remisji)

(podtrzymywanie remisji)



W przypadku pojedynczego epizodu maniakalnego

W przypadku pojedynczego epizodu maniakalnego

powinno trwać co najmniej rok

powinno trwać co najmniej rok



Jeżeli nastąpiły 2 lub więcej nawrotów choroby

Jeżeli nastąpiły 2 lub więcej nawrotów choroby

leczenie powinno być prowadzone bezterminowo –

leczenie powinno być prowadzone bezterminowo –

nawet do końca życia pacjenta

nawet do końca życia pacjenta



Podstawą profilaktyki są stabilizatory nastroju,

Podstawą profilaktyki są stabilizatory nastroju,

których nie wolno odstawiać za wyjątkiem sytuacji

których nie wolno odstawiać za wyjątkiem sytuacji

pojawienia się poważnych objawów niepożądanych

pojawienia się poważnych objawów niepożądanych

lub - w przypadku kobiet - chęci posiadania

lub - w przypadku kobiet - chęci posiadania

dziecka

dziecka



Skuteczną dawkę profilaktyczną tradycyjnych

Skuteczną dawkę profilaktyczną tradycyjnych

stabilizatorów ustala się na podstawie badań ich

stabilizatorów ustala się na podstawie badań ich

stężenia we krwi czyli dawka jest ustalana

stężenia we krwi czyli dawka jest ustalana

indywidualnie dla każdego pacjenta

indywidualnie dla każdego pacjenta