Leki układu
pokarmowego
Leki układu
pokarmowego
Farmakoterapia biegunek
• biegunka - masa stolca > 250 g
- zmiana rytmu wypróżnień
- często ustępuje samoistnie
Chory oddaje więcej niż 2 luźne stolce / dobę
przez ponad 3 dni poważny epizod
Farmakoterapia biegunek
PRZYCZYNY BIEGUNKI:
1. zakażenia bakteryjne ( Escherichia
coli,Shigella,
Salmonella) wirusowe, pierwotniakowe
2. intoksykacje (arsen)
3. leki (np. antybiotyki, środki przeczyszczające,
kolchicyna)
4. rzekomobloniaste zapalenie jelit – powikłanie
leczenia antybiotykami
5. alergia na produkty spożywcze
Farmakoterapia biegunek
PRZYCZYNY BIEGUNKI:
6. choroby prowadzące do zaburzeń trawienia
7. choroby prowadzące do zaburzeń wchłaniania
(niedobór laktazy)
8. przewlekle choroby zapalne jelit
(choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie
okrężnicy)
9. gruczolaki, raki okrężnicy
10. przyczyny hormonalne: nadczynność tarczycy
Farmakoterapia biegunek
PRZYCZYNY BIEGUNKI
:
11. cukrzyca
12. psychiczne (emocjonalne)
13. fizyczne (oziębienie, przegrzanie)
14. błędy żywieniowe – mleko, pokarmy
zawierające błonnik
15. woda
16. podróże
Farmakoterapia biegunek
• biegunka ostra ( zatrucie
produktami spożywczymi, zakażenia,
przedawkowanie leków)
• biegunka przewlekła : okres
trwania > 3-4 tygodnie (przewlekłe
zakażenia jelit)
Farmakoterapia biegunek
• biegunka ostra
biegunka zakaźna w zależności od tego,
czy
drobnoustroje wniknęły do błony śluzowej
jelita
a. ostra infekcyjna biegunka zapalna
b. ostra infekcyjna biegunka niezapalna
Farmakoterapia biegunek
ostra infekcyjna biegunka zapalna
- - spowodowana przez drobnoustroje, które
wniknęły
- do błony śluzowej jelita
- - gorączka
- - krew lub leukocyty w kale (test na krew
utajoną)
Farmakoterapia biegunek
ostra infekcyjna biegunka niezapalna
-
- spowodowana przez drobnoustroje, które
poprzez
toksyny zaburzają prawidłowe wchłanianie
i wydzielanie enterocytów jelitowych;
-
- ma tendencję do samoistnego ustępowania;
-
- trwa zwykle nie dłużej niż 3 dni
Farmakoterapia biegunek
ostra infekcyjna biegunka zapalna –
zakażenie
wirusowe
- - nie obserwuje się krwi lub leukocytów
w kale
- - ma tendencję do samoistnego
ustępowania
Farmakoterapia biegunek
LECZENIE PRZYCZYNOWE:
Biegunka bakteryjna o ciężkim przebiegu, z
gorączką
- przy bardzo ostrym przebiegu wskazane jest
natychmiastowe leczenie za pomocą kotrymoksazolu,
który
skutecznie działa przeciwko pałeczce czerwonki, pałeczce
duru i pałeczce okrężnicy (E. Coli).
W przypadkach amebiazy i lambliozy - metronidazol.
Farmakoterapia biegunek
LECZENIE PRZYCZYNOWE:
Antybiotyki
(ampicilina, amoksycylina, cefalosporyny,
klindamycyna)
mogą wywołać biegunkę o różnym przebiegu
począwszy od łagodnych epizodów aż do zagrażających życiu
przypadków rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego
(najczęściej Clostridium difficile).
- - częste w szpitalach
- - objawy: gorączka, leukocytoza, masywna wodnista biegunka
W przypadku podejrzenia o spowodowany antybiotykami przerost flory
okręźnicy przez C.difficile należy przerwać leczenie antybiotykami
(po diagnozie podać wankomycynę).
Farmakoterapia biegunek
LECZENIE OBJAWOWE:
- płyny i elektrolity – NaCl, KCl
- - środki ściągające
- - środki adsorbujące
- - środki osłaniające
- - środki pęczniejące
- - środki zapierające - hamują perystaltykę jelit, ale opóźniają
- wydalanie drobnoustrojów
W razie skurczowych bólów brzucha leki rozkurczowe
(Buscopan – butylobromek hioscyny, Scopolan)
Farmakoterapia biegunek
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH
Środki ściągające
- - denaturują śluz i białka na powierzchni błony
- śluzowej,
- - zmniejszają wysięk i wydzielanie śluzu
- - zwalniają wymianę płynów,
- - mają umiarkowane działanie przeciwzapalne
Farmakoterapia biegunek
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH
Środki ściągające
- związki bizmutu - działanie ściągające, zapierające,
osłaniające; barwią stolec na czarno
dawniej:
- A. zasadowy węglan lub fosforan bizmutawy,
- B. zasadowy azotan bizmutawy (biegunki pochodzenia
- bakteryjnego; obniżenie ciśnienia)
- C. zasadowy galusan bizmutawy
Farmakoterapia biegunek
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH
Środki ściągające
-
koloidalny cytrynian trójpotasowo-bizmutawy
-
- przy długotrwałym stosowaniu może się wchłaniać
z przewodu pokarmowego, zwłaszcza w obecności
nienasyconych kwasów tłuszczowych
-
- działania niepożądane – zaburzenia OUN, bóle
głowy
Farmakoterapia biegunek
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH
Środki adsorbcyjne
- - w przewodzie pokarmowym wiążą np. toksyny
- bakteryjne, bakterie, sole metali ciężkich, leki
-
- - działają leczniczo w bakteryjnych zakażeniach
- przewodu pokarmowego i zatruciach
-
Farmakoterapia biegunek
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH
Środki adsorbcyjne
węgiel leczniczy – Carbo medicinalis
- działanie przeciwbiegunkowe, zapierające
- duża powierzchnia wchłaniania
- przed połknięciem pogryźć lub pokruszyć
Farmakoterapia biegunek
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH
Środki adsorbcyjne
Pektyny - polisacharydy występujące np. w
jabłkach
- substancje żelujące, wypełniające
- substancje śluzowate, powlekające
Błonnik – polisacharydy i lignina
Farmakoterapia biegunek
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW
RZECIWBIEGUNKOWYCH
Środki adsorbcyjne
Smekta
- związek o budowie warstwowej i dużej lepkości,
który łącząc się z glikoproteinami śluzu żołądka
zwiększa wytrzymałość mechaniczną śluzu;
- stosowany w ostrych, przewlekłych biegunkach
- 3x1 saszetka
Farmakoterapia biegunek
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH
Środki adsorbcyjne
Związki wapnia - uszczelniają ściany naczyń w stanach
zapalnych i zmniejszają wysięk, działają zapierająco
Węglan wapnia- silne właściwości zapierające
Fosforan wapnia- stosowany też w stanach niedoboru wapnia
Mleczan wapnia, Glukonian wapnia– też działanie
p/uczuleniowe
Farmakoterapia biegunek
Leki miolityczne i spazmolityczne
- - związki pobudzając receptory opioidowe
zwiększenie
- absorpcji wody
- - powodują rozkurcz mięśni gładkich jelit i znoszą ich
- skurcze spastyczne
- stosowane w ostrych i uporczywych biegunkach,
kolkach,
bolesnych skurczach macicy, stosuje się je wyjątkowo
(w zagrożeniach związanych ze stosowaniem
opioidów)
Farmakoterapia biegunek
Leki miolityczne i spazmolityczne
Difenoksylat
- - lek wspomagający w leczeniu biegunek ostrych
- i neurogennych
- - długotrwałe stosowanie może powodować
- zależność typu morfinowego
• Reasec - difenoksylat + siarczan atropiny
(powoduje suchość w ustach)
Farmakoterapia biegunek
Leki miolityczne i spazmolityczne
Loperamid
- zmniejsza uwalnianie PG, zwiększa absorpcję
wody
- wskazania: ostra i przewlekła biegunka
- dawkowanie: doustnie początkowo 4mg, potem
2-4x/24 h po 2 mg.
- preparaty: Loperamid, Imodium
- przeciwwskazany u dzieci < 3 roku życia, kat B
Farmakoterapia biegunek
Leki miolityczne i spazmolityczne
IZOCHINOLINOWE ALKALOIDY OPIUM
-
papaweryna (wstrzyknięcia)
-
drotaweryna (NO-SPA- tabl.)
* syntetyczna pochodna papaweryny
* działa rozkurczająco na mięśnie odźwiernika, którego
skurcz opóźnia opróżnianie żołądka i zwiększa
napięcie
mięśni jelit
* przechodzi przez łożysko
Farmakoterapia biegunek
Leki miolityczne i spazmolityczne
LEKI CHOLINOLITYCZNE
- - działają na receptory muskarynowe M1, M3, M5
- - zmniejszają napięcie i skurcze mięśni gładkich p.p
- - nie zmniejszają wysięku ani wydzieliny gruczołów
jelitowych
- (nie stosować w biegunkach ze stanem zapalnym)
- - atropina, skopolamina, hioscyna (np.Scopolan)
- - mebeweryna – leczenie objawowego bólu brzucha
wywołanego skurczem mięśni gładkich jelit
Środki przeczyszczające
Masy kałowe przebywające nadmiernie długo
w jelicie grubym ulegają większemu odwodnieniu,
stwardnieniu co stwarza trudności w ich usunięciu.
MECHANIZM POWSTAWANIA ZAPARĆ
•
zaparcie atoniczne - spadek napięcia ścian jelit
i zahamowanie motoryki jelit
• zaparcie spastyczne - nadmierne skurcze mięśni
okrężnych jelit i utrudnienie przesuwania się treści
pokarmowej
Środki przeczyszczające
Wskazania:
- diagnostyka, zabiegi na jamie
brzusznej,
zatrucia (środki osmotyczne)
- konieczność unikania przez
chorego wysiłku, oszczędzania tłoczni
brzusznej
Środki przeczyszczające
Przeciwwskazania:
-
nierozpoznane zaburzenia p.p., bóle,
podejrzenie porażenia perystaltyki lub
niedrożności
jelit,
długotrwałe
stany
zapalne w obrębie jamy brzusznej lub
miednicy mniejszej, ciąża, przepuklina
Środki przeczyszczające
Mechanizm działania: fizyczny
mechaniczne
zahamowanie wchłaniania
i zagęszczania treści pokarmowej oraz
pobudzenie
perystaltyki przez gromadzącą się płynną treść
Środki przeczyszczające
Parafina płynna
-
substancja poślizgowa, pokrywa powierzchnię kału
i błony śluzowej jelit cienką warstwą co ułatwia
defekację; rozmiękcza twarde masy kałowe;
wypróżnienia po 12 h
- działania niepożądane: gromadzi się w bańce
odbytnicy zmniejszając jej wrażliwość na bodźce,
powoduje świąd odbytu, upośledza wchłanianie
związków rozpuszczalnych w tłuszczach, wywołuje
zmiany zapalne w węzłach chłonnych
Środki przeczyszczające
Dioktylosulfobursztynian sodowy
-
detergent anionowy, rozmiękcza twarde masy
kałowe;
- preparaty: Dipolaxon, Laxopol
Czopki glicerynowe
Środki przeczyszczające
Mechanizm działania: fizyczny
zwiększenie objętości treści jelitowej przez
pęczniejące w świetle jelit śluzy roślinne, które
chłonąc wodę zwiększają uwodnienie i objętość
mas kałowych, powodują rozciągnięcie ścian
jelita i przyśpieszają perystaltykę (częściowo
metabolizowane są przez florę jelitową do
osmotycznie czynnych produktów)
Środki przeczyszczające
- śluzy roślinne np. Semen lini, Semen plantaginis
- pokarmy roślinne np. otręby, pieczywo razowe,
kasze, warzywa
- półsyntetyczne produkty celulozy np.
metyloceluloza, karboksymetyloceluloza
- Neonormacol - lek o potrójnym mechanizmie
działania; początkowo wzdęcia, uczucie pełności
Jeśli nie są popijane wystarczającą ilością wody
następuje zagęszczenie mas kałowych.
Środki przeczyszczające
Mechanizm działania: fizyczny
zwiększenie dopływu wody ze ścian do
światła jelit, zwiększenie objętości i
rozwodnienie treści pokarmowej, rozciągnięcie
ścian jelit i pobudzenie perystaltyki (środki
osmotyczne)
Środki przeczyszczające
sole nieorganiczne
o dwu lub więcej wartościowym anionie (roztwór
hipertoniczny); działają głównie na jelito cienkie,
powodują gromadzenie się wody w jego świetle
- siarczan magnezowy (sól gorzka)
- siarczan sodowy (sól glauberska)
- fosforan sodowy (Enema)
-
Środki przeczyszczające
laktuloza
- syntetyczny dwucukier
- zakwasza środowisko i uniemożliwia rozwój bakterii
wytwarzających amoniak, zmniejsza stężenie amoniaku
- działanie po 2-3 dniach
- stosowana w nawykowych zaparciach i encefalopatii
wątrobowej
- preparat: Lactulosum (syrop)
- PEG – glikol polietylenowy
Środki przeczyszczające
Mechanizm działania: chemiczny
podrażnienie śluzówki jelita, wzrost wydzielania
soków
trawiennych i śluzu, pobudzenie perystaltyki
* działanie na jelito cienkie
* działanie na jelito grube
Środki przeczyszczające
- Oleum Ricini
* rozkładany przez kwasy żółciowe i lipazę
trzustkową do glicerolu i kwasu rycynolowego,
tworzą się mydła rycynolowe, które drażnią jelito
cienkie i zwiększają perystaltykę
* dawka 15-60 ml
* wykazuje działanie po 3-4 godzinach
* przeciwwskazany w ciąży (przekrwienie narządów
jamy brzusznej i miednicy mniejszej)
Środki przeczyszczające
Glikozydy antrachinonowe
- działają po 8-12 h
- wchłaniają się z jelit do krwi i tkanek, są ponownie
wydzielane do światła jelita grubego gdzie ulegają
przemianie do aktywnych emodyn i drażnią komórki
nerwowe mięśniówki jelita (pobudzenie motoryki)
- Folium Sennae (liść senesu) - zawiera sennozydy;
preparaty: Xenna
- Aloes – zawiera alona; preparaty: Alax
- Cortex Frangulae (kora kruszyny pospolitej), Rhizoma Rhei
(kłącze rzewienia)
Środki przeczyszczające
Bisakodyl
- działa bezpośrednio na śluzówkowe i podśluzówkowe sploty
nerwowe błony śluzowej jelita grubego
- zwiększa wydzielanie śluzu
- przyspiesza ruchy perystaltyczne
- wskazania: krótkotrwałe, objawowe leczenie zaparć
nawykowych i zaparć u osób obłożnie chorych
Leki
przeciwwymiotne
Metoklopramid
-
obwodowo zwiększa siłę działania acetylocholiny na receptory
muskarynowe (pobudza perystaltykę żołądka i pasaż
pokarmu w przewodzie pokarmowym), zwiększa napięcie
mięśnia zwieracza wpustu żołądka a rozkurcza mięśnie
odźwiernika; hamuje wymioty wywołane pobudzeniem
chemoreceptorów; dobrze wchłaniany z p.p.
- zastosowanie: wymioty przy nieprawidłowej diecie,
wymioty pooperacyjne
- działania niepożądane: niepokój, senność, zmęczenie,
mlekotok, bezsenność
- preparaty: Metoclopramidum, Cerucal, Reglan
Leki przeciwwymiotne
Domperydon
-
blokuje obwodowe receptory
dopaminergiczne
- wzmaga napięcie mięśni wpustu i perystaltykę
- żołądka i dwunastnicy
- - wydziela się z mlekiem matki
- - zastosowanie: wymioty przy cytostatykach
- i po hemodializie
- - preparat: Motylium
Leki przeciwwymiotne
NEUROLEPTYKI
-
pochodne fenotiazyny
- hamują ośrodek wymiotny (działanie dopaminolityczne,
cholinolityczne, przeciwhistaminowe)
- zastosowanie: uporczywe wymioty po podrażnieniu
otrzewnej, przy ostrym nieżycie żołądka, urazach czaszki,
zatruciach lekami, chorobie popromiennej, wymioty
ciężarnych
- preparaty: Chlorpromazyna, prometazyna
.
Leki przeciwwymiotne
LEKI PRZECIWHISTAMINOWE (H1)
-
hamują receptory H1
- zmniejszają pobudliwość ośrodka wymiotnego i
błędnika,
działają słabo spazmolitycznie
- zastosowanie: wymioty pochodzenia błędnikowego
(choroba lokomocyjna)
- preparaty: Dimenhydrynat (Aviomarin),
Difenhydramina,
Meklozyna (Bonamina)
Leki przeciwwymiotne
LEKI CHOLINOLITYCZNE
-
pochodne skopiny – hioscyna, skopolamina
- zastosowanie: wymioty pochodzenia
błędnikowego
(choroba lokomocyjna), wymioty
pochodzenia
żołądkowego, radio i chemioterapia
Leki przeciwwymiotne
ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW SEROTONINOWYCH - 5-HT3
(r. obwodowe i ośrodkowe)
-
Ondasetron (Zofran),Tropisetron (Navoban),
Granisetron
- wskazania: chemioterapia przeciwnowotworowa
- nie działają uspokajająco, nie upośledzają czynności
psychomotorycznych
Leki wpływające na odruch
wymiotny
Odruch wymiotny powstaje w wyniku
pobudzenia ośrodka wymiotnego w
rdzeniu
przedłużonym
Leki wpływające na odruch
wymiotny
LEKI WYMIOTNE
ograniczone zastosowanie np. w leczeniu zatruć
* apomorfina – działa ośrodkowo, pobudza
receptory dopaminergiczne
* emetyna (Ekstr.z wymiotnicy) – działa na
drodze odruchowej wskutek drażnienia
zakończeń nerwowych błony śluzowej p.p
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Czynniki ryzyka:
- czynniki genetyczne
- pokarmy, które zwiększają wydzielanie soku
żołądkowego
- palenie (wzmaga wytwarzanie kwasu, zmniejsza
wydzielanie prostaglandyn i dwuwęglanów oraz
zmniejsza przepływ krwi przez śluzówkę żołądka)
- nadużywanie alkoholu
- niektóre leki np. aspiryna i inne leki przeciwzapalne
- zakażenie drobnoustrojami (H.pylori)
- stres i czynniki psychiczne, nieprawidłowości krwi
- guz, uszkodzenie mózgu (wrzód Cushinga)
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Czynniki agresji:
-
nadmierne wydzielanie kwasu solnego
i pepsynogenu
- nadmierne wydzielanie gastryny pod wpływem
pokarmu i rozciągnięcia żołądka przez pokarm
- upośledzenie neutralizacji kwaśnej treści
w dwunastnicy
- zaburzenie motoryki żołądka
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Czynniki protekcji:
- bariera śluzówkowa
. - prostaglandyny
. - alkaliczna treść dwunastnicy
- prawidłowe ukrwienie błony śluzowej
żołądka
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Objawy choroby wrzodowej
:
- - ból w nadbrzuszu i górnej części brzucha
- - ból występuje krótko (30 minut) po posiłkach
- - ból ustępuje po posiłkach, ból nocny
- - utrata apetytu, nudności, wymioty, odbijanie,
- zgaga, niestrawność.
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Powikłania choroby wrzodowej
:
- krwawienie z miejsca owrzodzenia
- niedokrwistość
- przedziurawienie (perforacja) owrzodzenia
- zwężenie trawienne (łagodne) odźwiemika
- rak żołądka
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Helicobacter pylori
- - pałeczka G (-)
- - szeroko rozpowszechniona
- - zwiększa przepuszczalność warstwy śluzowej dla H
+
,
- które wraz z HCl i pepsyną uszkadzają komórki
nabłonka
- żołądka
- - zapalenie błony śluzowej żołądka prawie zawsze
związane
- z H. Pylori, ale wrzód trawienny powstaje u 1 na 6
zakażonych
- osób
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Helicobacter pylori można wykryć,
wykonując:
- badanie krwi poprzez nakłucie palca
(wykrycie przeciwciał przeciwko Helicobacter pylori)
z 1 kropli krwi wynik po 5-10 min.
- test oddechowy (Urea Breath Test - UBT)
- test tkankowy na ureazę.
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
- - zmniejszenie bólu
- - regeneracja niszy wrzodowej
- - zmniejszenie częstości nawrotów choroby
wrzodowej
- ( 70-80% / rok – wrzód dwunastnicy,
- 50-70% / rok - wrzód żołądka)
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Leki neutralizujące:
- zmniejszają kwaśność soku żołądkowego poprzez
chemiczne wiązanie kwasu solnego; hamowanie
aktywności pepsyny poprzez zwiększenie pH soku
żołądkowego
- stosowane w celu zmniejszenia drażniącego
i uszkadzającego działania kwasu solnego na błonę
śluzową żołądka
- silne zobojętnianie jest niekorzystne bo sprzyja zaburzeniom
trawiennym i zakażeniom bakteryjnym
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Leki neutralizujące:
Związki magnezu:
- WODOROTLENEK I TLENEK MAGNEZU,
WĘGLAN MAGNEZU, TRÓJKRZEMIAN
MAGNEZU
- działają silniej od związków glinu
- łagodzą bóle spowodowane działaniem
kwaśnego soku żołądkowego
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Leki neutralizujące:
Związki glinu:
- ALUSAL, ALUGASTRIN
- słabe, długotrwałe działanie
- właściwości ściągające (zaparcia)
- upośledzają wchłanianie jonów
fosforanowych
mogące prowadzić do osteoporozy
( z wyjątkiem fosforanu glinu)
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Leki neutralizujące:
Węglan wapnia:
- szybkie działanie
- długotrwałe podawanie może
spowodować
wystąpienie kamicy dróg moczowych
- uczucie pełności w nadbrzuszu (CO
2
)
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Leki neutralizujące:
Związki glinu i magnezu:
- działanie dłuższe
- nie powodują ani zaparć ani nie działają
przeczyszczająco
- preparaty: Alumag, Maalox
•
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Leki osłaniające:
- nieselektywne: kaolin, agar, żelatyna
- selektywne:
1. koloidalne związki bizmutu wiążą pepsynę i kwasy
żółciowe; działanie bakteriobójcze
2 . cytrynian potasowo-bizmutawy
(Ventrisol, De-Nol); działanie przeciwbakteryjnie
na H. pylori.
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Leki osłaniające: - selektywne
3. Sukralfat (Ulgastran, Ancrusal)
- zasadowa sól glinu z siarczanem sacharozy;
- tworzenie polimerów przez resztę cukrową,
- hamowanie aktywności pepsyny,
- wiązanie kwasów żółciowych,
- stymulowanie syntezy prostaglandyn;
- działanie poprzez przyleganie do niszy wrzodowej
i zabezpieczanie przed dalszym uszkodzeniem przez
kwas
i pepsynę
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Antagoniści receptora H2
:
-
hamują stymulowane przez histaminę wydzielanie kwasu
solnego a także stymulowane przez gastrynę i częściowo
acetylocholinę ( podstawowe i po posiłku); hamują
wszystkie fazy wydzielania żołądkowego; pobudzają
wydzielanie gastryny; zmniejszają objętość soku żołądkowego
- wskazania: choroba wrzodowa dwunastnicy, zapalenie
przełyku z zarzucania
- działania niepożądane: reakcje nadwrażliwości, zaburzenia
rytmu serca, zaburzenia czynności p.p
- przenikają do mleka matki
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Antagoniści receptora H2
:
RANITYDYNA (RANIGAST; ZANTAC)
FAMOTYDYNA (FAMOGAST;ULFAMID)
CIMETYDYNA (ALTRAMET; TAGAMET)
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka i
dwunastnicy
Antagoniści receptora H2
:
Działania niepożądane:
nadmierne zahamowanie wydzielania kwasu
solnego=> zakażenia bakteryjne i drożdżakowe przewodu pokarmowego,
perforacja wrzodu, bóle i zawroty głowy, bóle mięśniowe, zaparcia, biegunki,
wysypki skórne.
Cimetydyna może powodować zaburzenia świadomości. Modyfikuje
biotransformację innych leków ( fenytoiny, teofiliny, fenobarbitalu, leków
przeciwarytmicznych).
Dawkowanie:
ranitydyna - 2x 150mg, famotydyna-40mg x l
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka i
dwunastnicy
Leki cholinolityczne (antagoniści receptora M):
- hamują wydzielanie kwasu solnego i powodują zwiotczenie mięśni gładkich
- nieselektywne – ATROPINA - dla skutecznego działania
konieczne jest stosowanie dawek powodujących szereg
działań niepożądanych (zaburzenia widzenia, kołatanie
serca).
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Leki cholinolityczne (antagoniści recep. M1):
- selektywne – PIRENZEPINA - hamuje wydzielanie kwasu
solnego proporcjonalnie do stężenia w surowicy, zmniejsza
ogólną objętość soku żołądkowego a nie stężenie kwasu;
hamuje wydzielanie podstawowe i stymulowane przez
histaminę i pentagastrynę.
* wskazania: wygojenie 80-90% wrzodów dwunastnicy i około
60% wrzodów żołądka po 4 tyg. leczenia
* działania niepożądane: suchość w ustach, zaburzenia
widzenia, zaparcia, biegunki, bóle głowy
* dawkowanie: 100-150 mg na dobę w 2 dawkach podzielonych.
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Inhibitory pompy protonowej :
- hamują H+ K+ATP – azę niezbędną dla wyprodukowania
protonu i wydzielenia go do światła żołądka ( hamowanie
tak spoczynkowego jak i posiłku wydzielania HCl)
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Inhibitory pompy protonowej :
- OMEPRAZOL: hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego
niezależnie od rodzaju bodźca
* wskazania: krótkotrwałe leczenie choroby wrzodowej dwunastnicy,
ciężkich postaci refluksu żołądkowo-przełykowego i stanów hipersekrecji
kwasu solnego. Stosowany jest jako składnik terapii w eradykacji H. pylori.
* dawkowanie: 20mg x l doustnie przez 2-4 tygodnie w chorobie
wrzodowej dwunastnicy i 4-8 tygodni w chorobie wrzodowej żołądka.
- LANSOPRAZOL
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka
i dwunastnicy
Analog prostaglandyny E1-mizoprostol
:
- chroni błonę śluzową żołądka przed wpływem czynników
uszkadzających: hamuje wydzielanie kwasu solnego, nasila
wydzielanie śluzu, pobudza wydzielanie wodorowęglanów
- wskazania: profilaktyka wrzodu trawiennego w przebiegu
leczenia chorób reumatycznych NLPZ.
NIE STOSOWAĆ W CIĄŻY!!!
Farmakoterapia choroby
wrzodowej żołądka i
dwunastnicy
Eradykacja Helicobacter pylori
,, terapia potrójna” – 7 dni
- metronidazol + bizmut + tetracyklina lub amoksycylina
- omeprazol + metronidazol + amoksycylina
- omeprazol + klaritromycyna + amoksycylina
Leki wpływające na czynność
wątroby
Leki żołciotwórcze
:
-
powodują zwiększenie wydzielania żółci
przez komórki wątroby
- wskazania: niedobór endogennych kwasów
żółciowych
z osłabionym wydzielaniem żółci.
Leki wpływające na
czynność wątroby
Leki żołciotworcze
:
-
Kwasy żółciowe: kwas dehydrocholowy, kwas
deoksycholowy
* zwiększają wydzielanie żółci, emulgują lipidy,
aktywują lipazę, pobudzają układ
przywspółczulny, działają bakteriobójczo
* preparaty np. RAPHACHOLIN (kwas
dehydrocholowy + wyciąg z czarnej rzodkwi +
węgiel leczniczy + olejek miętowy)
Leki wpływające na
czynność wątroby
Leki żołciotworcze
:
-
pochodne kwasu nikotynowego - działanie
żółciotwórcze, żółciopędne, spazmolityczne np.
Cholamid
- pochodne kwasu salicylowego - działanie
żółciotwórcze,
żółciopędne, spazmolityczne, odkażające np. OSALMID
- roślinne olejki eteryczne - terpeny, olejek jałowcowy
- leki roślinne: ziele dziurawca, liść mięty, liść melisy,
ziele krwawnika,
Leki wpływające na
czynność wątroby
Leki żołciopędne:
- nasilają na drodze odruchowej wydzielanie żółci z
pęcherzyka żółciowego, wywołując skurcz jego mięśni
gładkich z jednoczesnym rozluźnieniem zwieraczy
- Leki parasympatykotoniczne -wzrost napięcia,
skurcz
i opróżnienie pęcherzyka żółciowego- Hymekromon
- Olej rycynowy
- Osmotyczne środki przeczyszczające np. siarczan
magnezu, siarczan sodu
Pokarm: oliwa, żółtko jaja, śmietana, czekolada