PODSTAWY FIZJOTERAPII

W TRAUMATOLOGII

WIEKU ROZWOJOWEGO  

„Traumatologia wieku rozwojowego” pod red. K.Okołta PZWL
Wydawnictwo lekarskie , Warszawa 1999

„Złamania i zwichnięcia u dzieci” M.M. Koszla PZWL
Warszawa 1986

„Kinezyterapia” K. Milanowska PZWL Wydawnictwo Lekarskie
Warszawa 2003

„Rehabilitacja Medyczna” pod red. K. Milanowskiej i W. Degi
PZWL Wydawnictwo Lekarskie Warszawa 2003 Wyd. IV

„Traumatologia Narządu Ruchu” pod red. D. Tylmana, A. Dzika
PZWL Warszawa 1983

„Ortopedia i Rehabilitacja” pod red. W.Degi PZWL Warszawa
1983

ODRĘBONOŚCI UKŁADU KOSTNO-

STAWOWEGO U DZIECI

  obecność chrząstki wzrostowej
o aktywności zależnej płci i wieku( aż do zakończenia
wzrostu ) ,

najaktywniejszej w przedziale wiekowym od 6 do 9
r.ż., w okol. kolana i łokcia,

 chrząstka wzrostowa lekko falistym brzegiem
połączona jest z nasadą i przynasadą oraz otoczona
jest silnym pierścieniem tkanki łącznej włóknistej –
okostną ,grubszą w okl. trzonu i cieńszą w okol.
nasad

 bardzo silny aparat więzadłowo – torebkowy
stawu, obejmujący okl. nasad, o wytrzymałości
większej niż połączone chrząstki z nasadą → częściej
następuje złuszczanie nasady niż rozerwanie torebki
stawu.

 

Najczęściej łamie się:

  kk. przedramienia – 35%,
  obojczyk – 21%
  k.ramienna (odcinek dalszy) – 16,4% (złamania

nadkłykciowe)

 kk.podudzia – 10,7%,
  k. udowa -7,4%

 łatwiej przebiega proces gojenia i przebudowy,
jednak obejmuje on także oddalone od złamania
obszary wzrostowe kości, poprzez odbudowę
struktury beleczek istoty gąbczastej, korekcję osi
warstwy korowej kości , poprzez kościotwórcze
procesy odokostnowe oraz udrażnianie kanału
szpikowego,

 znaczne możliwości przebudowy i samokorekcji
złamania

(przemieszczenia

obrotowe

ulegają

samoprzebudowie

w

ograniczonym

zakresie-

wielotygodniowym przebiegu zmiany aktywności
wzrostowej,

  istotny wpływ obciążeń na samomodelowanie kości

po złamaniu.

 możliwość

trwałego

zniekształcenia

wzrostu

kostnego

w

wyniku

uszkodzenia

chrząstek

wzrostowych,

   „wrażliwość”szyjek k.udowej – ukrwienie głowy

Typowe rodzaje złamań u dzieci

  złuszczenie nasad,
  tzw. złamania zielonej gałązki = podokostnowe,
 złamania z awulsją części pozastawowej kości

wskutek oddziaływania mięśni

   tzw. złamania „plastyczne”.
 

W WIELU PRZYPADKACH PROCES USPRAWNIANIA
DZIECI PO URAZACH W ZAKRESIE UKŁADU
KOSTNO - STAWOWEGO NIE WYMAGA TYPOWEGO
POSTĘPOWANIA REHABILITACYJNEGO.

U

dzieci

obok

oddziaływania

medycznego,

psychologicznego, społecznego w rehabilitacji należy
uwzględnić też aspekt pedagogiczny. 

Proces

usprawniania

winien

być

mocno

indywidualizowany, rozpoczynać się możliwie jak
najwcześniej, trwać przez cały okres leczenia (z
intensyfikacją przed zakończeniem hospitalizacji)

 Rola urazu psychicznego wywołanego wypadkiem,
obrażeniami

i

jego

skutkami

(także

utrata

najbliższych)

 istotny wpływ
  wieku,
  odżywiania,
  mechanizm urazu,
  jego umiejscowienia.

Zasadniczą rolę odgrywa kinezyterapia

rozpoczynana możliwe jak najwcześniej. Z

wdrażaniem:

  ćwiczeń oddechowych (zwłaszcza u dzieci

leżących),

 ćwiczeń ułożeniowych (unoszenie kończyn w

opatrunkach unieruchamiających),

  ćwiczenia

stawów

nie

objętych

unieruchomieniem,

  ćwiczenia izometryczne,

 przywróceniem pełnego zakresu ruchomości

stawów objętych unieruchomieniem,

  przywrócenie prawidłowej siły mięśniowej,
  wczesne pionizacja.

ZABIEGI FIZJOTERAPUTYCZNE WINNY BYĆ

DOBIERANE Z DUŻĄ OSTROŻNOŚCIĄ I MOCNO

INDYWIDULALIZOWANE BEZ UŻYCIA SIŁY.

 

Do

najczęściej

stosowanych

należy

zaliczyć:

promienie

podczerwone,

(efekt

cieplny,

rozszerzenie

naczyń

włosowatych

zwiększenie

napływu tętniczego, zmniejszenie napięcia mm., ↑
progu bólu, + receptorów skórnych ciepła) lampa
Sollux z filtrem czerwonym i z filtrem niebieskim .

Stosunkowo często używane są zabiegi jontoforezy z
wprowadzeniem leków (p/zapalnych, p/bólowych,
antybiotyki, itp).

Prądy diadynamiczne stosuje się przy uporczywych
dolegliwościach bólowych (uwaga na chrząstki
wzrostowe).

Prądy interferencyjne ( uwaga chrząstki
wzrostowe ) Nemeca poprzez podwyższenie progu
bólu, rozszerzenie naczyń krwionośnych również
mają zastosowanie w uporczywych trudno poddający
się leczeniu bólach.

Stosunkowo często zalecana jest biostymulacja
laserowa, (wykorzystująca efekt wzrostu syntezy
kolagenem,

białek,

ATP,

kwasem

RNA,

PG).Przyspieszenie gojenia uzyskuje się też przez
stosowanie zmiennych pól magnetycznych.

ZŁAMANIE OBOJCZYKA

  możliwe jak najwcześniej wdraża się uruchomienie

barku,

   ćwiczenia bierne prowadzone przez fiozjoteraputę
 ćwiczenia czynne (odwodzenie, przywodzenie,

zginanie, prostowanie, ruchy obrotowe) ↓

zabawy w wodzie

 jednoczesne wzmacnianie mm. grzbietu, brzucha i

pośladków (prawidłowa postawa ciała).

ZŁAMANIA I ZWICHNIĘCIA BLIŻSZEGO

ODCINKA KOŚCI RAMIENNEJ

 podczas unieruchomienia zaleca się ćwiczenia
dłoni, palców, nadgarstka,

 ćwiczenia bierne (po zdjęciu unieruchomienia) ze
zginaniem,

prostowaniem,

przywodzenie,

odwodzenie, rotacją w barku,

 ćwiczenia czynne (zaburzenia); przednie unoszenie
ramienia z supnacją przednią,

  wzmocnienie mm. obręczy barkowej,
  prawidłowa postawa ciała.

 

ZŁAMANIA TRZONU KOŚCI RAMIENNEJ



ćwiczenia

nadgarstka,

dłoni,

palców

w

unieruchomieniu (chwyt dłoni),

 ćwiczenia bierne,
 ćwiczenia

czynne

(zaburzenia)

ewent.

tzw.

ćwiczenia wahadłowe w pozycji na brzuchu ,

  ćwiczenia z oporem wody, masaże wirowe,

 

ZŁAMANIA I ZWICHNIĘCIA W OKOLICY

ST.ŁOKCIOWEGO

  uszkodzenia

aparatu

więzadłowego,

mięśni,

naczyń, nerwów,

  unoszenie całej kończyny w unieruchomieniu

(p/obrzękowo),

  dalsze ćwiczenia ułożeniowe po zdjęciu opatrunku

gipsowego,

  stosowanie p/obrzękowo i p/zapalnie promieni
podczerwonych, laseru, pola magnetycznego,
jontoforezy,

  prądy interferencyjne w zaburzeniach naczynio-

ruchowych,

 stopniowe wprowadzanie ćwiczeń biernych i
czynnych st. łokciowego,

   najpierw w odciążeniu,
  powrót ruchów obrotowych przedramienia,

  kąpiele w ciepłej wodzie (35-37

0

C),

  ocieplanie całej kończyny górnej
↓

reinerwacja mięśni

PRZYKURCZ VOLKMANNA

w dużym uproszczeniu wynika z ciasnoty
przedziałów powięziowych, powstałych w wyniku
ucisku (urazu) i zaburzeń krążenia żylnego najpierw,
tętniczego, reakcji nerwów układu autonomicznego -
dochodzi do miejscowych zaburzeń krążenia z
zablokowanym odpływu żylnego, później i napływu
krwi tętniczej, ucisku i uszkodzeń nerwów → zmian
zwyrodnieniowych mięśni z b. szybkim włóknieniem
mm. przedramienia, głównie m. zginacza długiego
kciuka i mm. zginaczy głębokich palców:

↓

  usunięcie ucisku (rewizja złamania),
  rewizja dołu łokciowego ,

odsłonięcie nerwów i naczyń,

 szerokie chirurgiczne odsłonięcie, aż do dalszej części przedramienia,
  otwarcie omięsnej mm. jw. i innych
↓

  usuwanie fragmentów martwiczych
Usprawnienia:

 ćwiczenia bierne w stawach poszczególnych palców (przy maksymalnym

zgięciu grzbietowym w nadgarstku),

       równocześnie ćwiczenia czynne w barku, łokciu i nadgarstku,
       b. ostrożnie ciepłe kąpiele, masaże wirowe,
       b.ostrożnie masaże suche.
Jednocześnie łuski korekcyjne

  uruchomienie jednoczesne nadgarstka,
  ćwiczenia oporowe w niedowładach mm. ramienia.
Przy uszkodzeniach nerwowych prowadzi się tzw.
reedukację mięśni poprzez stosowanie ćwiczeń
zależnych od siły mięśniowej:

  0-1 w skali Lovetta – ćwiczenia bierne prowadzone

oraz ćwiczenia izometryczne,

  2 mg skali Lovetta – ćwiczenia czynne w

odciążeniu,

 3 mg skali Lovetta – ćwiczenia czynne /nawet

zwiększające zakres ruchami st. łokciowego) także:

  stymulacja

laserowa

wzdłuż

przebiegu

uszkodzonego nerwu,

 stymulację

elektryczną

odnerwionych

grup

mięśniowych

prądami

impulsowymi

niskiej

częstotliwości,

 promienie podczerwone,

ZŁAMANIA KOŚCI PRZEDRAMIENIA

 ćwiczenia utrzymujące ruchy w barku i palcach
podczas unieruchomienia,

 dalsze ćwiczenia bierne i czynne w st. łokciowym
po zdjęciu unieruchomieniu z ruchami obrotowymi
włącznie,

  ćwiczenia bierne i czynne nadgarstka.

 po uszkodzeniach typu MONTEYGIA, czy też
izolowanych

uszkodzeniach

więzadła

obrączkowatego główki k. promieniowej:

  k.górna na temblaku po zdjęciu unieruchomienia,
   ćwiczenia czynne st.łokciowego ( w odciążeniu),
  ewentualne masaże wirowe,
  ćwiczenia czynne z oporem wody.

ZŁAMANIA MIEDNICY:

  ćwiczenia izometryczne w unieruchomieniu (mm.
pośladkowe, m. czworogłowy uda, mm. łydki),

  ćwiczenia bierne i czynne kk.dolnych,
  stopniowa pionizacja,
  ćwiczenia wzmacniające mm.obręczy biodrowej i

kk. dolnych,

  ćwiczenia ogólnokondycyjne,
  nauka chodzenia → chodzenie ze stopniowym

obciążeniem

ZŁAMANIA KOŚCI UDOWEJ

 ćwiczenia utrzymujące pełny zakres ruchów w
stawach nie objętych unieruchomieniem,

  równoczesne ćwiczenia izometryczne,

 ćwiczenia bierne po zdjęciu opatrunku gipsowego
prowadzone przez fizjoterapeutę,

  ćwiczenia czynno – bierne i czynne ze stopniowym

zwiększeniem zakresu ruchów,

 jednoczesne

stosowanie

ćwiczeń

samowspomagających (gdy ruch jednej kończyny
zwiększa zakres ruchu kończyny drugiej).

W przypadkach skostnień okołostawowych biodra
zalecane jest stosowanie wyciągu pośredniego –
uwaga na nasady

  dobroczynne działanie ćwiczeń w wyporem wody,
  ćwiczenia przywracające siłę mięśniową,
 dalsze ćwiczenia czynne w wodzie i z dawkowanym,

oporem,

  nauka chodzenia.

URAZY STAWU KOLANOWEGO

 ćwiczenia utrzymujące prawidłowy zakres ruchów
w stawach nieobjętych unieruchomieniem,

  ćwiczenia izometryczne mm.czworogłowych,
  ćwiczenia stopy bierne , bierno-czynne ,czynne i

oporowe,

 ćwiczenia kolana czynne w odciążeniu z
ćwiczeniami samowspomaganymi,

  ćwiczenia wzmacniające siłę mięśniwą.,
 często

stosowane

są

też:

zmienne

pole

magnetyczne, stymulacja laserowa,

  pionizacja,
  nauka chodu z dawkowanym i wzrastającym

obciążeniem,

  Sollux z filtrem niebieskim na okl.st. kolanowego.
 

Przy ograniczeniach wyprostu ćwiczenia
redresyjne (lub wyciągi) - UWAGA

ZŁAMANIA KOŚCI PODUDZIA i STOPY

 

ćwiczenia

utrzymujące

masę

i

siłę

mm.uda

(izometryczne, ruchy w st.biodrowym),

 po zdjęciu opatrunku unieruchamiającego ćwiczenia
zwiększające ruchomość biodra i kolana,

 unieruchomienia st. skokowych i stawów śródstopno

-paliczkowych

↓

   ćwiczenia w ciepłej wodzie,
   ćwiczenia czynne z oporem jw.,

  nauka obciążania stopy (statycznie i dynamicznie) z
właściwą pronacją i supinacją stopy i jej osiowym
ustawieniem,

   ewentualne masaże wirowe, stymulacja laserowa,
zmienne pole magnetyczne