NOWOTWO

NOWOTWO

RY

RY

Wiadomości

Wiadomości

ogólne,

ogólne,

rozpoznanie,

rozpoznanie,

leczenie

leczenie

PODZIAŁ

PODZIAŁ

NOWOTWORÓW

NOWOTWORÓW



Łagodne

Łagodne



Złośliwe

Złośliwe

STATYSTYKA

STATYSTYKA

CHORÓB

CHORÓB

NOWOTWOROWYCH

NOWOTWOROWYCH



Najczęstsz

Najczęstsz

a

a

przyczyn

przyczyn

a

a

zgonów w

zgonów w

Polsce po schorzeniach układu

Polsce po schorzeniach układu

krążenia

krążenia



Spośród 100 nowych zachorowań

Spośród 100 nowych zachorowań

na nowotwory złośliwe rocznie, 5

na nowotwory złośliwe rocznie, 5

lat bez objawów przeżywa ok. 30%

lat bez objawów przeżywa ok. 30%

kobiet i 23% mężczyzn

kobiet i 23% mężczyzn



Zachorowalność wzrasta z wiekiem

Zachorowalność wzrasta z wiekiem

i

i

skażeniem środowiska

skażeniem środowiska

ISTOT

ISTOT

A

A

CHOROBY

CHOROBY

NOWOTWOROWE

NOWOTWOROWE

J

J



Niekontrolowany

Niekontrolowany rozplem

rozplem

komórek

komórek



Rozrost

Rozrost

komórek

komórek



Zdolność dawania

Zdolność dawania przerzutów

przerzutów



Proces nieodwracalny

Proces nieodwracalny



Upośledzenie

Upośledzenie

funkcji organizmu

funkcji organizmu

aż do śmierci przy

aż do śmierci przy

brak

brak

u leczenia

u leczenia

TEORI

TEORI

E

E

NOWOTWORZEN

NOWOTWORZEN

IA

IA



Wirusowa

Wirusowa



Drażnienia (Virchowa)

Drażnienia (Virchowa)



Nadmiernej regeneracji

Nadmiernej regeneracji



Hormonalna

Hormonalna



Immunologiczna

Immunologiczna



Chemiczna –

Chemiczna –

ponad

ponad

700

700

substancj

substancj

i

i

kancerogenn

kancerogenn

ych

ych



D

D

ziałania promieni

ziałania promieni

jonizujących

jonizujących



Bakteryjna –

Bakteryjna –

Helicobacter

Helicobacter

pylori

pylori

PODEJRZENIE

PODEJRZENIE

ROZPOZNANIA

ROZPOZNANIA

NOWOTWORU

NOWOTWORU

ZŁOŚLIWEGO

ZŁOŚLIWEGO



Z

Z

grubienie tkanek – guzek

grubienie tkanek – guzek



N

N

iegojące się owrzodzenia

iegojące się owrzodzenia



K

K

rwawienie z otworów naturalnych

rwawienie z otworów naturalnych

(niefizjologiczne

(niefizjologiczne

)

)



N

N

ieprawidłowe wydzielanie i wydalanie

ieprawidłowe wydzielanie i wydalanie

(upławy, zaparcia i in.)

(upławy, zaparcia i in.)



Z

Z

aburzenia czynności narządów

aburzenia czynności narządów

(chrypka, trudności połykania, bóle ...)

(chrypka, trudności połykania, bóle ...)



Z

Z

miany koloru i wzrost znamion i

miany koloru i wzrost znamion i

brodawek

brodawek



Z

Z

miany w normalnym funkcjonowaniu

miany w normalnym funkcjonowaniu

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

O

O

BJAW

BJAW

Y

Y

OGÓLN

OGÓLN

E

E

CHOROBY

CHOROBY

NOWOTWOROWEJ

NOWOTWOROWEJ



N

N

iedokrwistość, czasem czerwienica

iedokrwistość, czasem czerwienica

– np.

– np.

rak nerki

rak nerki



N

N

awrotowa zakrzepica, wędrujące

awrotowa zakrzepica, wędrujące

zakrzepowe zapalenie żył –

zakrzepowe zapalenie żył –

np.

np.

w raku

w raku

trzustki, żołądka

trzustki, żołądka



Z

Z

miany skórne – zapalenie skórno-

miany skórne – zapalenie skórno-

mięśniowe, rogowacenie czarne, rumienie

mięśniowe, rogowacenie czarne, rumienie

– np.

– np.

raki przewodu pokarmowego

raki przewodu pokarmowego



Z

Z

espoły neurologiczne

espoły neurologiczne



Z

Z

aburzenia hormonalne

aburzenia hormonalne

POSTAĆ

POSTAĆ

MAKROSKOPOW

MAKROSKOPOW

A

A

NOWOTW

NOWOTW

O

O

R

R

U

U



G

G

uz

uz



Zgrubien

Zgrubien

ie

ie



N

N

aciek

aciek



Barwa

Barwa

BADANIA

BADANIA

DIAGNOSTYCZNE

DIAGNOSTYCZNE



Endoskopia

Endoskopia

–

–

wziernikowanie

wziernikowanie

ezofagoskopia

ezofagoskopia

gastroskopia

gastroskopia

duodenoskopia

duodenoskopia

rektoskopia

rektoskopia

koloskopia

koloskopia

laryngoskopia

laryngoskopia

bronchoskopia

bronchoskopia

mediastinoskopia

mediastinoskopia

cystoskopia

cystoskopia

BADANIA

BADANIA

DIAGNOSTYCZNE

DIAGNOSTYCZNE

cd.

cd.



La

La

paroskopia

paroskopia



B

B

adania radiologiczne

adania radiologiczne

klasyczne – bez lub z

klasyczne – bez lub z

kontrastem

kontrastem

komputerowe tomograficzne

komputerowe tomograficzne

rezonans magnetyczny

rezonans magnetyczny

Scyntygrafi

Scyntygrafi

a

a

U

U

ltrasonografi

ltrasonografi

a

a

( USG )

( USG )

T

T

ermografi

ermografi

a

a

M

M

arker

arker

y

y

nowotworow

nowotworow

e

e

B

B

adanie mikroskopowe

adanie mikroskopowe

MARKERY

MARKERY

NOWOTWOROW

NOWOTWOROW

E

E



Markery nowotworowe

Markery nowotworowe

– substancje

– substancje

o różnorodnej budowie chemicznej,

o różnorodnej budowie chemicznej,

produkowane przez organizm pod

produkowane przez organizm pod

wpływem rozwijającego się guza

wpływem rozwijającego się guza

nowotworowego

nowotworowego



P

P

o doszczętnym przeciwnowotworowym

o doszczętnym przeciwnowotworowym

zabiegu operacyjnym

zabiegu operacyjnym

–

–

spadek stężenia

spadek stężenia

markerów nowotworowych

markerów nowotworowych



N

N

awrót choroby (rozrost guza,

awrót choroby (rozrost guza,

pojawienie się przerzutów odległych)

pojawienie się przerzutów odległych)

–

–

ponowny

ponowny

wzrost poziomu markerów

wzrost poziomu markerów

MARKER

MARKER

Y

Y

NOWOTWOROW

NOWOTWOROW

E

E

cd.

cd.



Antygen karcinoembrionalny (

Antygen karcinoembrionalny (CEA

CEA

)

)



Alfa-fetoproteina (

Alfa-fetoproteina (AFP

AFP

)

)



Beta-gonadotropina (

Beta-gonadotropina (β

β

-hCG

-hCG

)

)



Ca 19-9

Ca 19-9

– nowotwory przewodu

– nowotwory przewodu

pokarmowego

pokarmowego



Ca 125

Ca 125

– nowotwory sutka

– nowotwory sutka



Ca 15-3

Ca 15-3

– nowotwory jajnika

– nowotwory jajnika



PSA

PSA

– nowotwory jąder

– nowotwory jąder

BADANIE

BADANIE

MIKROSKOPOWE

MIKROSKOPOWE



Materiał

Materiał

badany

badany

zbiórk

zbiórk

a

a

płynnej treści patologicznej –

płynnej treści patologicznej –

odwirowani

odwirowani

e –

e –

cytologi

cytologi

a

a

osad

osad

u

u

wydzieliny z naturalnych wrót

wydzieliny z naturalnych wrót

–

–

utrwaleni

utrwaleni

e

e

na szkiełku podstawowym – cytologia

na szkiełku podstawowym – cytologia

biopsj

biopsj

e

e

aspiracyjn

aspiracyjn

e

e

(cienkoigłow

(cienkoigłow

e

e

,

,

gruboigłow

gruboigłow

e) – cytologia – wynik niepewny

e) – cytologia – wynik niepewny

biopsja chirurgiczna – pobranie

biopsja chirurgiczna – pobranie

fragmentu tkanki do badania

fragmentu tkanki do badania

histopatologicznego

histopatologicznego

biopsj

biopsj

a

a

endoskopow

endoskopow

a

a

BADANIE

BADANIE

MIKROSKOPOWE

MIKROSKOPOWE

cd.

cd.



Materiał

Materiał

badany

badany



Dobrze pobrany wycinek

Dobrze pobrany wycinek

obejm

obejm

uje

uje

zmianę

zmianę

(bez ognisk

(bez ognisk

martwicy)

martwicy)

wraz z fragmentem

wraz z fragmentem

otaczającej zdrowej tkanki

otaczającej zdrowej tkanki



U

U

trwal

trwal

e

e

n

n

ie materiału

ie materiału

w 10%

w 10%

roztworze formaliny obojętnej

roztworze formaliny obojętnej

lub w 70% etanolu

lub w 70% etanolu

(

(

drobne

drobne

wycinki, punktaty

wycinki, punktaty

)

)

CECHY

CECHY

MIKROSKOPOWE

MIKROSKOPOWE

NOWOTWORÓW

NOWOTWORÓW



P

P

olimorfizm

olimorfizm

komórek

komórek



J

J

ądra

ądra

-

-

często mnogie

często mnogie

nieproporcjonaln

nieproporcjonaln

i

i

e duże do całej

e duże do całej

komórki

komórki



różnokształtne

różnokształtne



posiadające kilka jąderek

posiadające kilka jąderek



Fi

Fi

gury podziału jąder komórkowych

gury podziału jąder komórkowych



Znaczenie rokownicze

Znaczenie rokownicze

:

:

c

c

ech

ech

y

y

włóknienia

włóknienia

n

n

aciek

aciek

i

i

limfocytarn

limfocytarn

e

e



n

n

aciek

aciek

i

i

komórek nowotworowych w

komórek nowotworowych w

naczyniach chłonnych, krwionośnych

naczyniach chłonnych, krwionośnych

KLASYFIKACJA

KLASYFIKACJA

TNM

TNM

MIĘDZYNARODOW

MIĘDZYNARODOW

EJ

EJ

UNI

UNI

I

I

WALKI Z

WALKI Z

RAKIEM

RAKIEM



Obiektywna klasyfikacja morfologiczna

Obiektywna klasyfikacja morfologiczna



Umożliwia systematyzację w zakresie

Umożliwia systematyzację w zakresie

metod

metod

i przewidywanie wyników leczenia chorób

i przewidywanie wyników leczenia chorób

nowotworowych

nowotworowych



Opiera się na ocenie i analizie trzech cech:

Opiera się na ocenie i analizie trzech cech:

T (

T (

tumor

tumor

) - wielkość guza

) - wielkość guza

N (

N (

nodulus

nodulus

) – przerzuty do okolicznych węzłów

) – przerzuty do okolicznych węzłów

chłonnych

chłonnych

M (

M (

metastases

metastases

) – obecność odległych

) – obecność odległych

przerzutów

przerzutów

KLASYFIKACJA

KLASYFIKACJA

TNM cd.

TNM cd.



Przed operacją określa się rodzaj

Przed operacją określa się rodzaj

guza

guza

i cechy T

i cechy T

(1,2,...)

(1,2,...)

N

N

(1,2,...)

(1,2,...)

M

M

(1,2,...)

(1,2,...)



Po operacji ponowna ocena

Po operacji ponowna ocena

(histopatologiczna) guza i jego cech

(histopatologiczna) guza i jego cech

pT

pT

(1,2,...)

(1,2,...)

pN

pN

(1,2,...)

(1,2,...)

pM

pM

(1,2,...)

(1,2,...)



Cyfry w indeksie

Cyfry w indeksie

oznaczają

oznaczają

klasyfikację

klasyfikację

w obrębie cechy i świadczą o

w obrębie cechy i świadczą o

zaawanso-waniu procesu

zaawanso-waniu procesu

nowotworowego

nowotworowego

METOD

METOD

Y

Y

LECZENIA

LECZENIA



Chirurgia

Chirurgia



Radioterapia

Radioterapia



Leczenie systemowe

Leczenie systemowe

chemioterapia

chemioterapia

hormonoterapia

hormonoterapia

immunoterapia

immunoterapia



Skojarzone, np.: chirurgia +

Skojarzone, np.: chirurgia +

radioterapia

radioterapia

CHIRURGIA

CHIRURGIA

ONKOLOGICZNA –

ONKOLOGICZNA –

PODSTAWOW

PODSTAWOW

E

E

ZASAD

ZASAD

Y

Y



Ustalenie rozpoznania

Ustalenie rozpoznania

histopatologicznego

histopatologicznego

i stopnia zaawansowania nowotworu

i stopnia zaawansowania nowotworu

przed rozpoczęciem leczenia

przed rozpoczęciem leczenia



Ustalenie wskazań do leczenia

Ustalenie wskazań do leczenia

operacyjnego

operacyjnego



Ograniczenie zabiegów

Ograniczenie zabiegów paliatywnych

paliatywnych

(

(

cytoredukcyjnych

cytoredukcyjnych

)

)



Ewentualne

Ewentualne

przedoperacyjne leczeni

przedoperacyjne leczeni

e

e

c

c

ytostatyczne lub promieniami

ytostatyczne lub promieniami

jonizującymi nowotworów o dużej

jonizującymi nowotworów o dużej

złośliwości

złośliwości

CHIRURGIA

CHIRURGIA

ONKOLOGICZNA –

ONKOLOGICZNA –

PODSTAWOW

PODSTAWOW

E

E

ZASAD

ZASAD

Y

Y

cd.

cd.



Radykalność zabiegu

Radykalność zabiegu

– usunięcie guza

– usunięcie guza

wraz ze stosownym marginesem tkanek

wraz ze stosownym marginesem tkanek

zdrowych oraz regionalnych węzłów

zdrowych oraz regionalnych węzłów

chłonnych w jednym bloku

chłonnych w jednym bloku



Czystość onkologiczna

Czystość onkologiczna

–

–

delikatne

delikatne

operowanie

operowanie

bez uszkadzania guza

bez uszkadzania guza



Usuwanie pojedynczych przerzutów

Usuwanie pojedynczych przerzutów

odległych

odległych

–

–

guz pierwotny

guz pierwotny

o

o

mał

mał

ej

ej

złośliwości

złośliwości

,

,

usunięty w całości

usunięty w całości



Rozważne leczenie wznów po radioterapii

Rozważne leczenie wznów po radioterapii

oraz powikłań choroby nowotworowej

oraz powikłań choroby nowotworowej

ZWIĄZKI CHIRURGII Z

ZWIĄZKI CHIRURGII Z

INNYMI NAUKAMI

INNYMI NAUKAMI

MEDYCZNYMI

MEDYCZNYMI



Ws

Ws

półczesna anestezjologia

półczesna anestezjologia



doskonał

doskonał

a

a

kontrola stanu chorego

kontrola stanu chorego

w czasie operacji

w czasie operacji

,

,



z

z

mniejszenie

mniejszenie

ryzyka zabiegu

ryzyka zabiegu

,

,



możliwoś

możliwoś

ć

ć

prowadzenia bardzo

prowadzenia bardzo

rozległych i długotrwałych

rozległych i długotrwałych

operacji

operacji

,

,



zwalczani

zwalczani

e

e

bólu pooperacyjnego

bólu pooperacyjnego

oraz nowotworow

oraz nowotworow

ego

ego



Mikrobiologia –

Mikrobiologia –

nowe antybiotyki

nowe antybiotyki

–

–

zmniejszeni

zmniejszeni

e

e

infekcji pooperacyjnych

infekcji pooperacyjnych



Wiek biologiczny

Wiek biologiczny

podstawą

podstawą

kwalifikowania

kwalifikowania

chorych do zabiegów operacyjnych

chorych do zabiegów operacyjnych



Rozwój diagnostyki radiologicznej –

Rozwój diagnostyki radiologicznej –

USG,

USG,

TK, MR

TK, MR

–

–

dokładniejsz

dokładniejsz

a

a

przedoperacyjn

przedoperacyjn

a

a

ocen

ocen

a

a

zaawansowania procesu

zaawansowania procesu

nowotworowego

nowotworowego



Farmakologia – nowe metody

Farmakologia – nowe metody

leczenia

leczenia

skojarzonego

skojarzonego

–

–

ograniczenie zabiegów

ograniczenie zabiegów

amputacyjnych

amputacyjnych

ZWIĄZKI CHIRURGII Z

ZWIĄZKI CHIRURGII Z

INNYMI NAUKAMI

INNYMI NAUKAMI

MEDYCZNYMI cd.

MEDYCZNYMI cd.

RADIOTERAPI

RADIOTERAPI

A

A



Stosowanie

Stosowanie promieniowania jonizującego,

promieniowania jonizującego,

elektromagnetycznego

elektromagnetycznego

i

i cząsteczkowego

cząsteczkowego



Oderwanie elektronu z orbity atomu

Oderwanie elektronu z orbity atomu

–

–

powstani

powstani

e

e

jonów i wyzwoleni

jonów i wyzwoleni

e

e

energii

energii

uszkadzającej

uszkadzającej

komór

komór

ki

ki

w okresie podziału

w okresie podziału

oraz

oraz

komórki niezróżnicowane

komórki niezróżnicowane

(anaplastyczne

(anaplastyczne

) –

) –

najwrażliwsze jest DNA

najwrażliwsze jest DNA

komórkowe

komórkowe



Wpływ energii na komórki

Wpływ energii na komórki

nowotworow

nowotworow

e,

e,

jak i zdrow

jak i zdrow

e

e

RADIOTERAPIA

RADIOTERAPIA

cd.

cd.



Promieniowanie

Promieniowanie

elektromagnetyczne

elektromagnetyczne

–

–

powstaje

powstaje

śródjądrowo w izotopach

śródjądrowo w izotopach

i w naturalnych pierwiastkach

i w naturalnych pierwiastkach

promieniotwórczych

promieniotwórczych

promienie Roentgena ( promienie X

promienie Roentgena ( promienie X

)

)

promienie gamma

promienie gamma



Cząstki materii

Cząstki materii



elektrony

elektrony



neutrony

neutrony



protony

protony



jądra atomów

jądra atomów

RADIOTERAPIA

RADIOTERAPIA

–

–

T

T

ECHNIK

ECHNIK

I

I

NAPROMIENIANIA

NAPROMIENIANIA



B

B

rachyterapia

rachyterapia

–

–

ma

ma

x.

x.

z

z

bliżenie

bliżenie

źródła

źródła

promieni

promieni



implantacja do nowotworu lub do jam ciała

implantacja do nowotworu lub do jam ciała

–

–

krótki okres leczenia

krótki okres leczenia

–

–

rak

rak

jamy ustnej i

jamy ustnej i

macicy

macicy



Telegammaterapia

Telegammaterapia

– napromienianie od

– napromienianie od

zewnątrz

zewnątrz

z odległości

z odległości



apara

apara

t

t

rentgenowski: 0,02 - 0,4 MeV

rentgenowski: 0,02 - 0,4 MeV



aparat

aparat

y

y

do telegammaterapii izotopem

do telegammaterapii izotopem

kobaltu (

kobaltu (

60

60

Co): do 1,3 MeV

Co): do 1,3 MeV



betatro

betatro

ny

ny

i cyklotron

i cyklotron

y

y

: 50 - 80 MeV

: 50 - 80 MeV



a

a

kcelerator

kcelerator

y

y

liniow

liniow

e –

e –

promieniowanie

promieniowanie

cząsteczkowe: 4 - 20 MeV

cząsteczkowe: 4 - 20 MeV

RADIOTERAPIA

RADIOTERAPIA

–

–

T

T

ECHNIK

ECHNIK

I

I

NAPROMIENIANIA

NAPROMIENIANIA

cd.

cd.



Napromienianie elektronami

Napromienianie elektronami

w skojarzeniu

w skojarzeniu

z promieniami

z promieniami

gamma

gamma



Dożylne

Dożylne

podawanie izotopów

podawanie izotopów

promieniotwórczych –

promieniotwórczych –

np.

np.

w

w

leczeniu jodochwytnego raka

leczeniu jodochwytnego raka

tarczycy

tarczycy

STRATEGIA

STRATEGIA

RADIOTERAPII

RADIOTERAPII



Leczenie radykalne – ognisk

Leczenie radykalne – ognisk

o

o

pierwotn

pierwotn

e

e

i przerzut

i przerzut

y

y

do

do

regionalnych węzłów chłonnych

regionalnych węzłów chłonnych

dawki: 50 -70 Gy (5000 -

dawki: 50 -70 Gy (5000 -

7000 radów) na guz

7000 radów) na guz

wskazania:

wskazania:



nieuogólnione promienioczułe

nieuogólnione promienioczułe

nowotwory złośliwe

nowotwory złośliwe



nowotwory złośliwe

nowotwory złośliwe

przekracza

przekracza

jące

jące

zakres

zakres

biologicznej operacyjności

biologicznej operacyjności

STRATEGIA

STRATEGIA

RADIOTERAPII

RADIOTERAPII

cd.

cd.

Wskazania

Wskazania

:

:

nowotwory złośliwe o dużej

nowotwory złośliwe o dużej

dynamice

dynamice

i niewielkiej podatności na leczenie

i niewielkiej podatności na leczenie

chemiczne

chemiczne

nowotwory układowe

nowotwory układowe

we wczesnym okresie

we wczesnym okresie

zaawansowania

zaawansowania

gdy pacjent jest zdyskwalifikowany

gdy pacjent jest zdyskwalifikowany

od leczenia chirurgicznego z

od leczenia chirurgicznego z

przyczyn

przyczyn

pozaonkologicznych

pozaonkologicznych



Leczenie paliatywne – wstrzymanie

Leczenie paliatywne – wstrzymanie

wzrostu guza, uzyskanie remisji,

wzrostu guza, uzyskanie remisji,

zmniejszenie niektórych objawów, np.

zmniejszenie niektórych objawów, np.

bólu

bólu

dawki: do 40 Gy (4000 radów)

dawki: do 40 Gy (4000 radów)

wskazania:

wskazania:

promienioczułość nowotworu

promienioczułość nowotworu

spodziewana poprawa i złagodzenie

spodziewana poprawa i złagodzenie

objawów

objawów

metoda samodzielna lub skojarzona

metoda samodzielna lub skojarzona

z leczeniem chirurgicznym

z leczeniem chirurgicznym

lub z chemioterapią

lub z chemioterapią

STRATEGIA

STRATEGIA

RADIOTERAPII

RADIOTERAPII

cd.

cd.

Przeciwwskazania onkologiczne

Przeciwwskazania onkologiczne



guzy o znikomej promienioczułości

guzy o znikomej promienioczułości



zaawansowanie procesu

zaawansowanie procesu

nowotworowego (odległe przerzuty)

nowotworowego (odległe przerzuty)



owrzodzenie guzów

owrzodzenie guzów



znaczna wielkość

znaczna wielkość



rozległe naciekanie sąsiednich

rozległe naciekanie sąsiednich

narządów

narządów



nowotwory indukowane

nowotwory indukowane

promieniami jonizującymi

promieniami jonizującymi

STRATEGIA

STRATEGIA

RADIOTERAPII

RADIOTERAPII

cd.

cd.

Przeciwwskazania ogólne

Przeciwwskazania ogólne



niedokrwistość

niedokrwistość



leukopenia

leukopenia



współistnienie stanów

współistnienie stanów

zapalnych

zapalnych



niewydolność narządu

niewydolność narządu

objętego procesem

objętego procesem

nowotworowym

nowotworowym



zły stan ogólny

zły stan ogólny



kacheksja

kacheksja

STRATEGIA

STRATEGIA

RADIOTERAPII

RADIOTERAPII

cd.

cd.

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A



Stosowana w wielu chorobach

Stosowana w wielu chorobach

nowotworowych jako leczenie z

nowotworowych jako leczenie z

wyboru

wyboru



Skuteczna również

Skuteczna również

w przypadku

w przypadku

zaawansowanego złośliwego

zaawansowanego złośliwego

procesu nowotworowego

procesu nowotworowego



Wartościowa

Wartościowa

metod

metod

a,

a,

gdy nie

gdy nie

można zastosować

można zastosować

leczenia

leczenia

chirurgiczne

chirurgiczne

go

go

lub napromieniania jonizującego

lub napromieniania jonizującego

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

cd.

cd.



Cytostatyki

Cytostatyki

-

-

leki chemiczne

leki chemiczne



Terapi

Terapi

e

e

wielolekow

wielolekow

e – o

e – o

różn

różn

ych

ych

mechanizm

mechanizm

ach

ach

działania na

działania na

komórki

komórki

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

cd.

cd.



Cytostatyki

Cytostatyki

działające niezależnie od proliferacji

działające niezależnie od proliferacji

komórek

komórek

działające wybiórczo

działające wybiórczo

na

na

proliferując

proliferując

e

e

komórk

komórk

i

i

leki swoiste dla fazy

leki swoiste dla fazy

, np.

, np.

hydroksymocznik

hydroksymocznik

zabija tylko komórki w fazie S

zabija tylko komórki w fazie S

leki nieswoiste dla fazy

leki nieswoiste dla fazy

–

–

zabijają

zabijają

wybiórczo komórki proliferujące

wybiórczo komórki proliferujące

,

,

nie

nie

działają swoiście

działają swoiście

na komórki w określonej fazie cyklu

na komórki w określonej fazie cyklu

, np.

, np.

fluorouracyl

fluorouracyl

1.

1.

Leki alkilujące – wszystkie

Leki alkilujące – wszystkie

nieswoiste dla fazy

nieswoiste dla fazy

pochodne iperytu azotowego

pochodne iperytu azotowego

p

p

ochodne nitrozomocznika

ochodne nitrozomocznika

estry kwasu sulfonowego

estry kwasu sulfonowego

triazeny

triazeny

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

KLASY

KLASY

CYTOSTATYKÓW

CYTOSTATYKÓW

2

2

.

.

Antymetabolity – zwykle swoiste

Antymetabolity – zwykle swoiste

dla fazy (faza S )

dla fazy (faza S )

analogi kwasu foliowego

analogi kwasu foliowego

(metotreksat)

(metotreksat)

analogi pirymidyny

analogi pirymidyny

analogi puryn i pokrewne inhibitory

analogi puryn i pokrewne inhibitory

  

  

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

KLASY

KLASY

CYTOSTATYKÓW

CYTOSTATYKÓW

3

3

.

.

Związki naturalne – izolowane

Związki naturalne – izolowane

z różnych roślin lub

z różnych roślin lub

organizmów niższych

organizmów niższych

antybiotyki

antybiotyki

, np. d

, np. d

aktynomycyna

aktynomycyna

a

a

lkaloidy barwnika

lkaloidy barwnika

, np.

, np.

w

w

inkrystyna

inkrystyna

e

e

nzymy

nzymy

zw. modyfikujące odpowiedź

zw. modyfikujące odpowiedź

biologiczną

biologiczną

, np. i

, np. i

nterferony

nterferony

pochodne pedofilotoksyny

pochodne pedofilotoksyny

, np.

, np.

e

e

topozyd

topozyd

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

KLASY

KLASY

CYTOSTATYKÓW

CYTOSTATYKÓW

4

4

. Hormony i antagoniści

. Hormony i antagoniści



nie mają silnego działania

nie mają silnego działania

toksycznego

toksycznego



działają łącząc się z

działają łącząc się z

receptor

receptor

ami

ami

dla

dla

hormonów endogennych potrzebnych

hormonów endogennych potrzebnych

do proliferacji komórek

do proliferacji komórek

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

KLASY

KLASY

CYTOSTATYKÓW

CYTOSTATYKÓW

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

cd.

cd.



H

H

ormonoterapia

ormonoterapia

poprzez:

poprzez:



e

e

liminację wpływu hormonów

liminację wpływu hormonów

–

–

operacje

operacje

,

,

napromienianie

napromienianie

gruczołów

gruczołów

, których hormony

, których hormony

 

 

przyspieszają rozplem nowotworu

przyspieszają rozplem nowotworu



podawanie hormonów hamujących

podawanie hormonów hamujących

proliferację komórek

proliferację komórek

nowotworowych

nowotworowych



lek

lek

i

i

przeciwhormonaln

przeciwhormonaln

e

e



Za

Za

stosowan

stosowan

i

i

e

e

hormonoterapii

hormonoterapii

niektór

niektór

e

e

rak

rak

i

i

sutka

sutka

, np.

, np.

Tamoksyfen

Tamoksyfen

– antagonista receptorów

– antagonista receptorów

–

–

blokuje

blokuje

działanie estrogenu pobudzającego

działanie estrogenu pobudzającego

rozrost komórek estrogenozależnych

rozrost komórek estrogenozależnych

rak gruczołu krokowego

rak gruczołu krokowego

rak endometrium

rak endometrium

, np.

, np.

octan

octan

megestrolu

megestrolu

(

(

Progestyny

Progestyny

)

)

– stosowany

– stosowany

w leczeniu raka przerzutowego

w leczeniu raka przerzutowego

śluzówki macicy, nerki

śluzówki macicy, nerki

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

cd.

cd.

5

5

. Leki różne

. Leki różne



H

H

ydroksymocznik

ydroksymocznik



Mitotan

Mitotan



Cisplatyna

Cisplatyna

CHEMIOTERAPI

CHEMIOTERAPI

A

A

KLASY

KLASY

CYTOSTATYKÓW

CYTOSTATYKÓW