Wykład XI

Wykład XI

Nowotwory

Nowotwory

definicje, mianownictwo,

definicje, mianownictwo,

podziały

podziały

Ogólnomedyczna definicja

Ogólnomedyczna definicja

nowotworu złośliwego

nowotworu złośliwego

Nowotwór złośliwy

Nowotwór złośliwy

jest chorobą

jest chorobą

wielokomórkowego ustroju

wielokomórkowego ustroju

charakteryzującą się niekontrolowanym

charakteryzującą się niekontrolowanym

rozmnażaniem, progresywnym i

rozmnażaniem, progresywnym i

naciekającym wzrostem oraz rozsiewem

naciekającym wzrostem oraz rozsiewem

nienormalnych odmian własnych komórek

nienormalnych odmian własnych komórek

organizmu.

organizmu.

Nazewnictwo nowotworu

Nazewnictwo nowotworu

określa:

określa:

•

Charakter biologiczny (złośliwy lub

Charakter biologiczny (złośliwy lub

łagodny)

łagodny)

•

Tkankę lub narząd z którego się

Tkankę lub narząd z którego się

wywodzi

wywodzi

•

Cechy makro i mikroskopowe

Cechy makro i mikroskopowe

Współczesna onkologia z grec.

Współczesna onkologia z grec.

onkos- guz

onkos- guz

logos - nauka

logos - nauka

•

Opiera się na nazewnictwie grecko-

Opiera się na nazewnictwie grecko-

łacińskim, gdzie do nazwy tkanki lub

łacińskim, gdzie do nazwy tkanki lub

narządu dodaje się końcówkę –

narządu dodaje się końcówkę –

oma

oma

•

Np. Fibr+

Np. Fibr+

oma

oma

- włókniak

- włókniak

•

Chondr+

Chondr+

oma

oma

– chrzęstniak

– chrzęstniak

•

Sarc+

Sarc+

oma

oma

– mięsak

– mięsak

•

Carcin+

Carcin+

oma

oma

- rak

- rak

•

Hapat+

Hapat+

oma

oma

- wątrobiak

- wątrobiak

•

Złośliwość nowotworu innego

Złośliwość nowotworu innego

pochodzenia niż nabłonkowego czy

pochodzenia niż nabłonkowego czy

łącznotkankowego określa się

łącznotkankowego określa się

dodatkowo przymiotnikiem

dodatkowo przymiotnikiem

złośliwy

złośliwy

•

np. Glejak złośliwy - glioma

np. Glejak złośliwy - glioma

malignum, czerniak złośliwy -

malignum, czerniak złośliwy -

melanoma malignum

melanoma malignum

Nowotwory wieku

Nowotwory wieku

dziecięcego

dziecięcego

•

Pochodzące z

Pochodzące z

tkanek

tkanek

zarodkowych

zarodkowych

•

Określane są jako

Określane są jako

blastoma

blastoma

•

Dodając to pojęcie

Dodając to pojęcie

do nazwy narządu

do nazwy narządu

•

Nerczak płodowy-

Nerczak płodowy-

nephroblastoma

nephroblastoma

•

Wątrobiak

Wątrobiak

płodowy-

płodowy-

hepatoblastoma

hepatoblastoma

Wiele nowotworów określa się

Wiele nowotworów określa się

nazwiskiem ich odkrywców

nazwiskiem ich odkrywców

•

Guz Pancoasta – rak szczytu płuca

Guz Pancoasta – rak szczytu płuca

•

Guz Pageta- rak brodawki sutkowej

Guz Pageta- rak brodawki sutkowej

•

Guz Krukenberga – guz przerzutowy

Guz Krukenberga – guz przerzutowy

z żołądka do jajników

z żołądka do jajników

Ogólny podział

Ogólny podział

nowotworów

nowotworów

Klasyfika

Klasyfika

cja

cja

nowotwor

nowotwor

ów

ów

Klasyfikacja nowotworów cd.

Klasyfikacja nowotworów cd.

Podział TNM

Podział TNM

•

Jest to klasyfikacja

Jest to klasyfikacja

kliniczna

kliniczna

nowotworów

nowotworów

uwzględniająca

uwzględniająca

stopień

stopień

zaawansowania

zaawansowania

nowotworu w

nowotworu w

ustroju na

ustroju na

podstawie 3 cech

podstawie 3 cech

•

T- tumor, wielkość

T- tumor, wielkość

pierwotnego guza

pierwotnego guza

•

N- noduli,

N- noduli,

przerzuty do

przerzuty do

węzłów chłonnych

węzłów chłonnych

•

M- metastases,

M- metastases,

obecność

obecność

przerzutów do

przerzutów do

innych narządów

innych narządów

Podział TNM

Podział TNM

•

T

T

o

o

- nie można

- nie można

znaleźć guza

znaleźć guza

pierwotnego

pierwotnego

•

T

T

is

is

– nowotwór

– nowotwór

nienaciekający „in

nienaciekający „in

situ”

situ”

•

T

T

1,2,3,4

1,2,3,4

– nowotwór

– nowotwór

w postaci guza,

w postaci guza,

którego numer jest

którego numer jest

zależny od wielkości

zależny od wielkości

guza w cm

guza w cm

•

N

N

o

o

- brak przerzutów

- brak przerzutów

•

N

N

1

1

- przerzuty do

- przerzuty do

węzłów chłonnych w

węzłów chłonnych w

pobliżu guza

pobliżu guza

•

N

N

2

2

- przerzuty do

- przerzuty do

węzłów chłonnych

węzłów chłonnych

regionalnych

regionalnych

•

N

N

3

3

- przerzuty do

- przerzuty do

węzłów chłonnych

węzłów chłonnych

odległych

odległych

•

M

M

o

o

- brak przerzutów

- brak przerzutów

odległych do innych

odległych do innych

narządów

narządów

•

M

M

1

1

- przerzuty

- przerzuty

odległe do innych

odległe do innych

narządów

narządów

Podział Brodersa wg. stopnia

Podział Brodersa wg. stopnia

zróżnicowania

zróżnicowania

•

A więc od

A więc od

podobieństwa

podobieństwa

nowotworu do

nowotworu do

tkanki

tkanki

macierzystej

macierzystej

•

Podział ten bierze

Podział ten bierze

za podstawę liczbę

za podstawę liczbę

komórek

komórek

dojrzałych

dojrzałych

•

I - 75-100%

I - 75-100%

•

II - 50-75%

II - 50-75%

•

II - 25-50%

II - 25-50%

•

IV -0-25%

IV -0-25%

Podział według głębokości

Podział według głębokości

naciekania (skóry i błon

naciekania (skóry i błon

śluzowych)

śluzowych)

•

0- rak nienaciekający tzw.

0- rak nienaciekający tzw.

in situ

in situ

nie

nie

przekracza błony podstawnej nabłonka

przekracza błony podstawnej nabłonka

•

I-przekracza błonę podstawna nabłonka

I-przekracza błonę podstawna nabłonka

•

II- nacieka głębsze warstwy błony śluzowej

II- nacieka głębsze warstwy błony śluzowej

lub skóry

lub skóry

•

II- naciek zajmuje przylegające tkanki lub

II- naciek zajmuje przylegające tkanki lub

narządy przerzuty w regionalnych węzłach

narządy przerzuty w regionalnych węzłach

chłonnych

chłonnych

•

IV- rozległe naciekanie otoczenia przerzuty w

IV- rozległe naciekanie otoczenia przerzuty w

węzłach chłonnych i narządach

węzłach chłonnych i narządach

Abecadło morfologicznej

Abecadło morfologicznej

diagnostyki onkologicznej

diagnostyki onkologicznej

stanowią cechy histologiczno-

stanowią cechy histologiczno-

cytologiczne i topograficzne

cytologiczne i topograficzne

nowotworu

nowotworu

Nowotwory półzłośliwe- to takie

Nowotwory półzłośliwe- to takie

które rosną naciekająco,

które rosną naciekająco,

powodują wznowy, ale nie dają

powodują wznowy, ale nie dają

przerzutów np.

przerzutów np.

•

Rak podstawnokomórkowy skóry

Rak podstawnokomórkowy skóry

•

Brodawczak pęcherza moczowego

Brodawczak pęcherza moczowego

•

Guz liściasty gruczołu sutkowego

Guz liściasty gruczołu sutkowego

koniec

koniec