Epidemiologia

nowotworów

Chirurgia onkologiczna

21.01.08r.

Epidemiologia

• Nauka o częstości występowania danej

choroby na danym terenie; odnosi się do

podziału płci, do oceny czynników ryzyka,

rokowania; ukierunkowuje diagnostykę; służy

planowaniu nakładów na daną chorobę;

• Nauka o występowaniu, uwarunkowaniach i

przebiegu chorób w danej populacji;

• Dane epidemiologiczne są istotnymi

wykładnikami jakości służby zdrowia

• Kompletność rejestracji dla Polski – 86%

(karty zgłoszeniowe, karty zgonu); każdy

lekarz prowadzący jest zobowiązany do

zgłoszenia nowotworu, do wypełnienia karty.

Badania przesiewowe

• Celem jest zmniejszenie śmiertelności i zwiększenie

przeżycia

• Powinny być łatwo dostępne, powtarzalne,

akceptowane, tanie, o wysokiej czułości i swoistości

(lepiej bardziej czułe)

• Czułość testu – to cecha mówiąca o zdolności testu

do wykrycia choroby. Test o czułości 80% oznacza, że

chorobę wykryto u 8 na 10 chorych. Test o takiej

czułości oznacza także, że 20% wyników jest

fałszywie negatywnych.

• Swoistość testu – to cecha mówiąca o zdolności testu

do identyfikacji osób zdrowych. Test o swoistości 80%

oznacza, że choroby nie wykryto u 8 na 10 osób

zdrowych. Test o takiej swoistości oznacza także, że

20% wyników jest fałszywie pozytywnych.

Badanie hp

Do leczenia choroby nowotworowej nie zawsze

jest potrzebne badanie hist – pat; nie musi

być w przypadku zagrożenia życia:

• Choroby rozrostowe krwi u dzieci –

dynamiczny postęp, są wskazaniem do

zastosowania chemioterapeutyków

• Krwawienia z górnego odcinka przewodu

pokarmowego

• Guzy mózgu – zabieg diagnostyczno –

leczniczy

• Zespół żyły głównej górnej

• Zespół lizy guza – przed lub po zastosowanym

leczeniu; zagrożeniem życia jest

niewydolność nerek z powodu krystalizacji

kwasu moczowego (hiperurykemia)

Podstawowe pojęcia

• Zachorowalność (incidence) – liczba

nowych zachorowań na 100.000

mieszkańców na rok (może być miesięczna,

roczna)

• Chorobowość (prevalence) – liczba chorych

na 100.000 mieszkańców

Oba pojęcia mogą być sobie równe, gdy jest

wysoka śmiertelność lub gdy jest mała

liczba zachorowań.

Podstawowe pojęcia

• Umieralność (mortality) – liczba zgonów

na daną chorobę na 100.000
mieszkańców

• Śmiertelność (fatality) – liczba zgonów

na daną chorobę (wśród chorych)

Wysoka śmiertelność oznacza, że nie

potrafimy leczyć lub że choroba jest zła

Liczba nowotworów w Polsce

rośnie z powodu:

• Wyższej wykrywalności (bad.

Przesiewowe)

• Narażenie na czynniki ryzyka-

konserwanty

• Wzrostu wpływu czynników

środowiskowych

• Zmiany struktury wieku – wzrost czasu

przeżycia

• Wzrostu liczby mieszkańców

Źródła danych

1) GLOBOCAN 2002: J. Ferlay, F. Bray, P. Pisani

and D.M. Parkin, Cancer Incidence Mortality

and Prevalence Worldwide, ARC Cancer Base

No. 5, Version 2.0, ARC Press, Lyon, 2004

http://www-dep.-iarc.fr/globocan/downloads.htm

2) Nowotwory złośliwe w Polsce w 2003r.:

Wojciechowska U. i wsp., Warszawa 2005

http://epid.Coi.waw.pl/krn
(http://85.128.14.124/krn/)

Aby porównać rejestr danego kraju do całego świata, to muszą być spełnione: te

same warunki - ustandaryzowane, ta sama metoda gromadzenia.

Zachorowania i zgony na

nowotwory złośliwe w Polsce w

2005r. (wg KRN)

• Zachorowania
Mężczyźni: 63.98
Kobiety: 61.688

• Zgony
Mężczyźni: 51.051
Kobiety: 39.345

Polska 2005

• Zachorowania mężczyźni:

1. Płuco

23,8%

15.248

2. Jelito grube

11,9%

7.614

3. Gruczoł krokowy

11,1%

7.095

4. Pęcherz moczowy

6,5%

4.125

5. żołądek

5,2%

3.309

Polska 2005

• Zachorowania kobiety:

1. Pierś

21,7%

13,385

2. Jelito grube

10,3%

6,373

3. Płuco

7,8%

4,797

4. Trzon macicy

6,8%

4,196

5. Szyjka macicy

5,3%

3,263

Polska 2005

• Zgony mężczyźni:

1. Płuco

32,4%

16,522

2. Jelito grube

9,7%

4,959

3. Gruczoł krokowy

7%

3,592

4. Żołądek

6,9%

3,562

5. Pęcherz moczowy 4,2%

2,158

Polska 2005

• Zgony kobiety:

1. Pierś

13%

5,112

2. Płuco

12,5%

4,933

3. Jelito grube

11,4%

4,500

4. Jajnik

6%

2,357

5. żołądek

5%

1,955

Świat 2002 - zachorowania

• Mężczyźni:

• Kobiety:

Pierś

1.151.298

Szyjka macicy

493.243

Jelito grube

472.687

Płuco

386.891

żołądek

330.518

Płuco

965.241

Gruczoł

krokowy

679.023

Żołądek

603.419

Jelito grube

550.465

wątroba

442.119

Świat 2002 - zgony

• mężczyźni

• Kobiety

Pierś

410.712

Płuco

330.786

Szyjka macicy

273.505

żołądek

254.297

Jelito grube

250.532

Płuco

848.132

Żołądek

446.052

Wątroba

416.882

jelito grube

278.446

Przełyk

261.162

Rak żołądka

• Zmiana formy przechowywania

żywności

• Tytoń
• alkohol

Rak płuca

• Najczęściej występujący nowotwór na

świecie (zachorowalność 1.352.132,
umieralność 1.178.918)

• Wysoka śmiertelność
• Główny czynnik sprawczy – palenie

tytoniu

Rak piersi

• Drugi co do częstości występowania

neo na świecie ( I u kobiet,
zachorowalność-1 151 000..)