„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”

Księga Mądrości 7,15

„PATOBIOCHEMIA NOWOTWORÓW”

Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński

Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej

Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

NOWOTWORY

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Komórki nowotworowe:



To zmienione komórki naszego

organizmu;



Inne receptory błonowe;



Powstają codziennie u każdego z

nas, ale są rozpoznawane i

fagocytowane;



Choroba nowotworowa-dlaczego?

NOWOTWORY

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

KLINICZNIE

dzielimy nowotwory na:

ŁAGODNE

i

ZŁOŚLIWE (RAK)

Wczesna diagnoza RAKA szansą na

wyleczenie

NOWOTWORY

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

MARKERY NOWOTWOROWE:



Brak 100% czułości

diagnostycznej

[prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie
markera NIE WYKLUCZA podejrzenia guza];



Ocena

postępu/cofania

ch.neo;



Monitorowanie

skuteczności terapii;



Szybkie wykrycie

wznowy

[kolejne kontrole]



Potwierdzenie

wstępnej diagnozy.

NOWOTWORY

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Najczęściej RAK:

u

KOBIET:

u

MĘŻCZYZN

1/.piersi1/.płuc

2/.j. grubego

2/.j. grubego

3/.płuc 3/.prostaty

Wczesna diagnoza RAKA szansą na wyleczenie:



Ch.Nowotworowa - objawy somatyczne i psychiczne.



Niekorzystne skutki psychologiczne rozpoznania raka!



Wynik jest własnością pacjentów, ale lekarz powinien informować ich o

rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten sposób, aby nie doszło do załamania

psychicznego chorych!!!

PATOBIOCHEMIA
NOWOTWORÓW

NEO

„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”

Księga Mądrości 7,15

„PATOBIOCHEMIA NOWOTWORÓW”

WALKA Z RAKIEM

Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński

Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej

Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Copyright: Prof. L. Torlinski

WALKA Z

RAKIEM

:

Badania przesiewowe antynowotworowe:

1.

Kobiety po 25 r.ż. badanie w kierunku RAKA SZYJKI

MACICY;

2.

Kobiety po 50 r.ż. badanie w kierunku RAKA PIERSI;

3.

Kobiety i mężczyźni po 50 r.ż. badanie w kierunku

RAKA JELITA GRUBEGO;

4.

Mężczyźni po 50 r.ż. badanie w kierunku RAKA

PROSTATY

Copyright: Prof. L. Torlinski

WALKA Z

RAKIEM

:

Zdrowy styl życia:

1. Nie pal (nie pal przy niepalących!)
2. Wystrzegaj się otyłości!
3. Bądź codziennie aktywny ruchowo

7-30-130

4. Jedz minimum 5 porcji dziennie,

dużo warzyw i owoców,
mało tłuszczy zwierzęcych

Copyright: Prof. L. Torlinski

WALKA Z

RAKIEM

:

Zdrowy styl życia (cd):

5.Ogranicz spożycie alkoholu

kobiety do 1drinka dziennie,
mężczyźni do 2 drinków dziennie!

6.Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne!
7.TAK ochrona radiologiczna, NIE

substancje rakotwórcze!

8.Szczepienia ochronne przeciwko HBV!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ



KONSPEKT DLA STUDENTÓW

NOWOTWORY

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Najczęściej RAK:

u KOBIET: u MĘŻCZYZN
1/.piersi

1/.płuc

2/.j. grubego

2/.j. grubego

3/.płuc

3/.prostaty

Wczesna diagnoza RAKA szansą na wyleczenie:



Ch.Nowotworowa - objawy somatyczne i psychiczne.



Niekorzystne skutki psychologiczne rozpoznania raka!



Wynik jest własnością pacjentów, ale lekarz powinien informować ich o rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten

sposób, aby nie doszło do załamania psychicznego chorych!!!

MARKERY NOWOTWOROWE:



Brak 100% czułości diagnostycznej [prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie
markera NIE WYKLUCZA podejrzenia guza];



Ocena postępu/cofania ch.neo i potwierdzenie wstępnej diagnozy.



Monitorowanie skuteczności terapii;



Szybkie wykrycie wznowy [kolejne kontrole]

NEO-RAK PIERSI

Copyright: prof. Lech

Torlinski MD,PhD

1/. Badanie podmiotowe i wywiad rodzinny:
2/. Samokontrola;
3/. Wyczuwalne zmiany-do lekarza onkologa;
4/. USG (do 35 r.ż.), mammografia.
5/. Biopsja cienkoigłowa;
6/. Biopsja mammotomiczna;
7/. W zaawansowanym raku- amputacja piersi;
8/. Radioterapia i chemioterapia;
9/. Monitorowanie terapii – markery nowotworowe;
10/. Rekonstrukcja piersi (pozwala zapomnieć).

NEO-RAK PROSTATY

Copyright: prof. Lech

Torlinski

1/. Patomechanizm gruczolakoraka prostaty:
2/. Czynniki ryzyka AdCaPr:
3/. Wywiad rodzinny:
4/. Badania screeningowe zdrowych mężczyzn;
5/. t PSA i f PSA;
6/. Badanie urologiczne;
7/. TR-USG;
8/. Biopsja gruczołu sterczowego;
9/. Scyntygrafia kości;
10/. Radykalna prostatectomia;
11/. Radioterapia i powikłania;
12/. Monitorowanie terapii.

NEO-RAK J.GRUBEGO

Copyright: Prof. L.

Torlinski

1/. EPIDEMIOLOGIA:



Druga częstość i śmiertelność ch. neo.;



Wywiad rodzinny;



Wiek: częstość wzrasta, szczyt 60-70 r.ż.;



Płeć

2/. DWA OBJAWY KLINICZNE:

1.

Zmiana rytmu wypróżnień, ↓objętości stolca;

2.

Męczliwość, osłabienie, ↓masy ciała:

3/. BADANIE PRZESIEWOWE I ROZPOZNANIE:



Co rok badanie przedmiotowe z badaniem per rectum;



Co rok badanie kału na krew utajoną;



Po 50 roku życia: sigmoidoskopia co 3-5 lat oraz kolonoskopia co 10 lat;

4/. TERAPIA i ROKOWANIE:



Operacja:



Rokowanie zależne od zaawansowania:



CEA :



NIE w badaniach przesiewowych i rozpoznaniu;



TAK w monitorowaniu skuteczności terapii,

wznowy i przerzutów