MIĘDZYNARODOWA

MIĘDZYNARODOWA

INTEGRACJA

INTEGRACJA

GOSPODARCZA

GOSPODARCZA

Integracja jako świadomy, celowy proces zmierzający
do pogłębienia więzi pomiędzy grupą krajów może
przybierać różne formy, najczęściej spotykamy się z:

[1]

Integracją

ekonomiczną

polegającą

na

liberalizacji

działalności

gospodarczej,

usunięciu

wszelkich barier w handlu, wypracowaniu jednolitych
norm prawnych mających częściowo zastąpić prawa
narodowe.

[2] Integracją polityczną, której zadaniem jest
tworzenie instytucjonalnych mechanizmów i procedur
podejmowania

decyzji,

pokojowe

rozwiązywanie

sporów, dążenie do społeczno–politycznej spójności i
pielęgnowanie wspólnych dla wszystkich wartości i
oczekiwań.

Ważne jest aby integracja odbywała się

jednocześnie na dwóch płaszczyznach:

•decyzji politycznych podejmowanych przez rządy i
parlamenty;

•na płaszczyźnie nieformalnej, czyli współpracy
pomiędzy „zwykłymi” ludźmi, współpracy nie
tworzonej przez rządy.

Brak zachowania równowagi pomiędzy tymi dwoma
formami integracji może doprowadzić do deformacji
integracji.

Wyróżniamy następujące instytucjonalno-
organizacyjne formy integracji ekonomicznej
(począwszy od najbardziej luźnej formy integracji):

[1] STREFA WOLNEGO HANDLU.

[2] UNIA CELNA.

[3] WSPÓLNY RYNEK.

[4] UNIA WALUTOWA.

[5] UNIA GOSPODARCZA.

[6] UNIA POLITYCZNA.

!

W A Ż N E

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu [ang.
European Free Trade Association, EFTA] ma bardzo
skomplikowaną historię — zostało powołane do życia w 1960 r.
przez Austrię, Danię, Norwegię, Portugalię, Szwajcarię, Szwecję
i Wielką Brytanię. Kolejne lata to proces dwutorowy, z jednej
strony następowało odchodzenie państw członkowskich do
EWG, z drugiej strony przyjmowano nowych członków: Islandię
(1970 r.), Finlandię (1986 r.) i Lichtenstein (1991 r.).
Ostatecznie członkami EFTA pozostały: Islandia, Lichtenstein,
Norwegia i Szwajcaria, a więc kraje, których społeczeństwa są
przeciwne przystąpieniu do UE. W ramach stowarzyszenia kraje
członkowskie ograniczały cła, natomiast nie wykazywały
zainteresowania pogłębianiem integracji, ponieważ większość z
nich była zainteresowana przystąpieniem do EWG.
Obecnie EFTA ściśle współpracuje z UE tworząc razem nią (od
1994 r.) Europejski Obszar Gospodarczy [ang. European
Economic Area, EEA]; wyjątek stanowi Szwajcaria należąca do
EFTA, lecz nie należąca do EEA.

Północnoamerykański Układ o Wolnym Handlu
[ang. North American Free Trade Agreement, NAFTA]
początkowo obejmował Kanadę i USA, następnie dołączył
co nich Meksyk, w obecnej formie działa od 1994 r. Posiada
charakter strefy wolnego handlu. Do jego głównych celów
należą: usunięcie w ciągu 15 lat ograniczeń w wymianie
handlowej dobrami i usługami oraz w transporcie i
inwestycjach,

ponadto

zajmuje

się

gwarancjami

pracowniczymi i ochroną środowiska naturalnego.

Organizacja Krajów Eksportujących Ropę
Naftową [ang. Organization of the Petroleum Exporting
Countries] została założona w 1960 r. Początkowo
należało do niej 12 państw o jednocześnie wysokim
wydobyciu i eksporcie ropy naftowej, obecnie jest to 14
krajów: głównie arabskich (Algieria, Arabia Saudyjska,
Irak, Katar, Kuwejt, Libia, Zjednoczone Emiraty Arabskie)
oraz Ekwador, Gabon, Indonezja, Iran, Nigeria i
Wenezuela. Celem organizacji jest utrzymanie wysokich
cen na ropę naftową, środkiem do tego jest limitowanie
jej wydobycia przez poszczególne kraje członkowskie
oraz kontrola wyznaczonych limitów.

Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo–
Wschodniej [ang. Association of South East Asian
Nations, ASEAN] powstało w 1967 r. z przekształcenia
Association of South East Ania (utworzonej w 1961 r.
przez Malezję, Filipiny i Tajlandię), w kolejnych latach
przystępowali

nowi

członkowie:

Brunei

(1984 r.),

Indonezja, Singapur, Wietnam (1995 r.), Laos, Myanmar
(1997 r.) i Kambodża (1999 r.). Głównymi celami
organizacji jest rozwój gospodarczy regionu, polityczna
stabilizacja oraz wspieranie społecznego postępu i
rozwoju kultury.

Integracja europejska posiada długą historię i
przeszła skomplikowaną ewolucję. Możemy w niej
wyróżnić cztery główne typy działań:

•tworzenie teorii naukowych poświęconych integracji;

•ruchy

społeczno-ekonomiczne

wraz

z

opracowywaniem koncepcji paneuropejskich;

•podejmowane

przez

niektóre

państwa

zachodnioeuropejskie, po zakończeniu II wojny
światowej, działania integracyjne;

•rozwój od początku lat 50-tych w Europie Zachodniej
różnych form współpracy oraz ich instytucjonalizacja.

Początki udanych prób zjednoczenia gospodarczego w

Europie sięgają roku 1950, kiedy to francuski minister
spraw zagranicznych Robert Schuman zgłasza projekt
utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali [ang.
European Coal and Steel Community, ECSC]. W rok później
(1951 r.), w Paryżu zostaje podpisany układ powołujący do
życia ECSC. Krajami członkowskimi stały się: Francja, RFN,
Włochy, Holandia, Belgia i Luksemburg. U jego podstaw
legło

dążenie

Francji

do

„wbudowania”

RFN

w

zachodnioeuropejski system gospodarczy. W konsekwencji
na płaszczyźnie politycznej miało to doprowadzić do
pojednania Niemców i Francuzów, a na płaszczyźnie
gospodarczej

—

przyczynienie

się

do

rozwoju

gospodarczego, zwiększania zatrudnienia i stopy życiowej
mieszkańców państw członkowskich. Istotą ECSC jest
wspólny rynek dla państw członkowskich na surowce i
produkty przemysłu węglowego i stalowego.

Od

tego

czasu

przebieg

procesów

zjednoczeniowych przebiega dwutorowo.

Z jednej strony do dotychczasowych członków
(Francja, Niemcy, Luksemburg, Holandia, Belgia, Włochy
(1951 r.) są przyjmowani nowi członkowie: Wielka
Brytania, Dania i Irlandia (1973 r.), Grecja (1981 r.),
Hiszpania i Portugalia (1986 r.), Austria, Szwecja i
Finlandia (1995 r.), Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy,
Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta, Cypr [grecka część]
(2004 r.), Rumunia i Bułgaria (2007 r.).

FRANCJA

LUKSEMBURG

BELGIA

HOLANDIA

NIEMCY

WŁOCHY

1951 r.
1973 r.
1981 r.
1986 r.
1990 r.
1995 r.
2004 r.

DANIA

WLK. BRYTANIA

IRLANDIA

SŁOWENIA

GRECJA

HISZPANIA

PORTUGALIA

FINLANDIA

SZWECJA

AUSTRIA

była NRD

CZECHY

POLSKA

LITWA

ŁOTWA

ESTONIA

SŁOWACJA

MALTA CYPR

WĘGRY

2007 r.

BUŁGARIA

RUMUNIA

Z drugiej strony są podejmowane nowe działania

integrujące. W 1957 r. zostaje podpisany Traktat Rzymski,
który

kładzie

podwaliny

pod

realne

zjednoczenie

gospodarcze na naszym kontynencie. Powołano wtedy
Europejską Wspólnotę Gospodarczą [ang. European
Economic Community, EEC] (najważniejszą spośród trzech
„wielkich” wspólnot) oraz Europejską Wspólnotę Energii
Atomowej [ang. European Atomic Energy Community,
Euratom]. Krajami założycielami są kraje członkowskie
ECSC: Francja, RFN, Włochy, Holandia, Belgia i Luksemburg.
Zasadniczymi

celami

EEC

są:

harmonijny

rozwój

gospodarczy państw członkowskich, ciągła i równomierna
ekspansja ekonomiczna Wspólnoty, wzmożenie stabilizacji
w regionie oraz szybszy wzrostu poziomu życia obywateli i
zacieśnianie stosunków między państwami członkowskimi.
Natomiast głównym celem Euroatomu jest stwarzanie
dogodnych warunków powstawania i szybkiego rozwoju
przemysłu atomowego.

Kolejnym etapem działań integrujących jest zacieśnianie

więzi pomiędzy państwami członkowskimi oraz reformy
wewnątrz organizacji. Za najważniejsze należy uznać:
połączenie

organów

instytucjonalnych

Europejskiej

Wspólnoty

Węgla

i

Stali,

Europejskiej

Wspólnoty

Gospodarczej i Euroatomu (1967 r.), stworzenie unii celnej
(1968 r.), przeniesienie problematyki związanej ze wspólną
polityką handlową na szczebel Komisji (1970 r.), utworzenie
Europejskiego Systemu Walutowego (1979 r.), przyjęcie
Jednolitego Aktu Europejskiego (1987 r.), uchwalenie
Traktatu z Maastricht (1991 r.).

Obecnie funkcjonowanie Unii Europejskiej opiera się na

trzech filarach, obejmujących różne sfery działalności
człowieka:

FILAR I

–Wspólnoty

Europejskie

(filar

społeczno-

gospodarczy).

Celem

jest

zapewnienie

dobrobytu

i

bezpieczeństwa socjalnego obywateli państw członkowskich
Unii.

FILAR II –Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa

(filar polityczny „zewnętrzny”). Celem jest zapewnienie
bezpieczeństwa krajów członkowskich Unii oraz rozwój
demokracji i poszanowania praw człowieka.

FILAR III –Współpraca w Wymiarze Sprawiedliwości oraz

Spraw Wewnętrznych (filar polityczny „wewnętrzny”). Celem
jest walka przeciwko zorganizowanej przestępczości i
narkotykom

oraz

współpraca

policji

i

wymiarów

sprawiedliwości (w sprawach cywilnych i karnych), a także
utworzenie wspólnej jednostki — Europolu.

Utworzenie Unii Europejskiej nie spowodowało likwidacji

instytucji dotychczas istniejących ECSC, EEC i Euroatomu,
ponieważ Unia jest kolejnym etapem integracji stanowiąc
coś w rodzaju nakładki na istniejące już wspólnoty. Do
głównych organów Unii Europejskiej należą Rada
Europejska, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska,
Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości.

PARLAMENT EUROPEJSKI

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

Argumenty zwolenników korporacji:
1. Poprzez powodowanie napływu kapitału prowadzą do

poprawy bilansu płatniczego państw.

2. Poprzez inwestycje prowadzą do powstawania nowych

miejsc pracy, zmniejszając tym samym bezrobocie.

3. Wprowadzają nowe technologie do gospodarek w obrębie

których dokonują inwestycji.

4. Oszczędzają nakłady finansowe na badania i wdrożenia.
5. Prowadzą do podniesienia kwalifikacji technicznych.

produkcyjnych i organizacyjno-zarządzających miejscowych
pracowników.

6. Stale wpływają pozytywnie na bilans płatniczy krajów, z

jednej strony poprzez zwiększenie zdolności eksportowych,
z drugiej poprzez zmniejszenie potrzeb importowych.

7. Wprowadzają nowe, wyższe standardy płac, jakości

mieszkań, opieki społecznej.

KORPORACJE MIĘDZYNARODOWE

KORPORACJE MIĘDZYNARODOWE

Argumenty przeciwników korporacji:
1. Są narzędziem neokolonializmu, w którym liczy się jedynie

zysk.

2. W rzeczywistości zużywają więcej kapitału miejscowego,

niż go ze sobą przywożą.

3. Dokonują transferu technologii już przestarzałych (które są

mniej

efektywne

w

krajach

wysokorozwiniętych

gospodarczo, o drogiej sile roboczej), ponadto technologie
te mają raczej niewielkie znaczenie dla rzeczywistych
potrzeb krajów biedniejszych.

4. Zatrudniają miejscową siłę roboczą tylko na niższych,

gorzej

opłacanych

stanowiskach,

te

lepsze

są

zarezerwowane dla pracowników przyjeżdżających z
centrali.

5. Wykorzystują

różnice

w

obciążeniach

podatkowych

(wykazując np. w kraju inwestycji straty, aby uniknąć
opodatkowania).

6. Importują znaczne ilości towarów i surowców, zamiast

kupować je w kraju, gdzie dokonały inwestycji.

7. Manipulują różnicami cen, stopami oprocentowania itp.