SYSTEMY

INFORMATYCZNE MIS

MANAGEMENT

INFORMATION SYSTEM

WYKŁAD DLA GIF

Wydział Górniczy Politechniki Wrocławskiej

POJĘCIA

PODSTAWOWE

INFORMACJA

– przyrost wiedzy uzyskany na podstawie

danych:

Beynon-Davies P. : „Dane opisują poszczególne fakty, natomiast

ich interpretacja jest informacją.”

NARZĘDZIA

OLAP (ang. On Line Analitical Processing – bezpośrednie

przetwarzanie analityczne) – system analiz i symulacji dla

menadżerów szczebla strategicznego

EKSPLORACJA DANYCH (data mining) – pozyskiwanie wiedzy

z dużej liczby danych poprzez zastosowanie algorytmów

genetycznych, modeli sieci neuronowych, drzew decyzyjnych

MIS

– system informatyczny przeznaczony do wspierania

kierownictwa w podejmowaniu decyzji.

Zakres MIS: Planowanie finansowe, inwestycyjne, monitoring

realizacji budżetu, analiza i ocena istniejących zjawisk i

procedur.

ZAKRES NAJCZĘŚCIEJ

STOSOWANYCH ANALIZ

• Analizy finansowe
• Analizy i symulacje podatkowe
• Analizy na potrzeby planowania przestrzennego i

zagospodarowania terenu

• Analizy gospodarcze
• Analizy rynku
• Aktywnośc budowlana i inwestycyjna
• Analizy demograficzne i ruchy ludnościowe
• Wydajność i dostępność mediów
• Analizy związane z bezpieczeństwem publicznym
• Analizy komunikacyjne, natężenia ruchu i p[otoki

pasażerskie

• Analizy wyników wyborczych
• Awarie
• .................

ROZWIĄZANIA

SYSTEMU

ZARZĄDZANIA

MIS

Jak wybrać odpowiedni

system typu

MIS ?

Kryterium oceny

Opcje

1) Architektura



System scentralizowany



System rozproszony

2) Aplikacja MIS



Rozbudowana aplikacja „klient-

serwer”

 Aplikacje w technologii
internetowej

3) Model danych i system
zarządzania bazą danych



Baza relacyjna

 Baza obiektowa

 Baza obiektowo relacyjna

5) Bezpieczeństwo



Poufność

 Autentyczność

 Integralność systemu

 Dostępność

 Rozliczalność

4) Wdrażanie systemu



Zakup systemu

 Opracowanie i wdrożenie
systemu we własnym
zakresie

 Zakup platformy systemu i
tworzenie aplikacji we własnym
zakresie

System

rozproszony

Architektura MIS

System

scentralizowany

 
 
 
 
 
 

 
 

 
 
 

 
 
 

 

System scentralizowany:

Istotną cechą tej architektury (np. SNA – System Network

Architecture stworzony przez firmę IBM) jest posadowienie na
serwerze (jest to zwykle komputer o bardzo dużej mocy obliczeniowej
– mainframe) zarówno oprogramowania bazowego, aplikacji i baz
danych , do którego podłączone są na stanowiskach użytkowników
terminale. Terminale nie są komputerami pozwalającymi na
przetwarzanie danych, natomiast umożliwiają prowadzenie pracy na
serwerze.

System rozproszony:

Charakteryzuje się zastosowaniem komputerów zazwyczaj klasy

PC w miejsce terminali, oraz wprowadzeniem odpowiedniego
oprogramowania umożliwiającego pracę na komputerze użytkownika
przy wykorzystaniu bazy danych usadowionej na serwerze (serwera
danych i interfejsu użytkownika). Architektura rozproszona ze względu
na późną informatyzację w naszym kraju w odniesieniu do najbardziej
rozwiniętych Państw Europy Zachodniej i Ameryki (lata 90) przyjęła
się jako podstawowa. Wcześniej w krajach wysoko rozwiniętych
rozwijał się przede wszystkim system scentralizowany.

Przykładem systemu rozproszonego jest architektura klient –

serwer. Wówczas serwery przechowują dane i aplikacje, a tzw. Stacje
klienckie – będące komputerami użytkowników końcowych – wykonują
aplikacje na danych z serwera.

HURTOWNIA DANYCH

Hurtownia danych (ang. Data

Warehouse)

– scentralizowana,

nietransakcyjna baza danych
przeznaczona do przechowywania
zagregowanych informacji
pochodzących z baz danych zasilających

Cechy Hurtowni Danych

dla MIS

Zorientowanie tematyczne

– struktura danych przechowywanych

w bazie zbiorczej zbudowana jest wokół głównych obszarów
tematycznych opisujących istotną sferę zainteresowania podmiotu
gospodarczego, lub urzędu:

       podstawowe dane o podmiocie

       gospodarka finansowa

       gospodarowanie majątkiem trwałym

       strategia, plany, programy rozwoju, inwestycje

       usługi

       sytuacja społeczno – ekonomiczna (w przypadku

administracji)

       analiza rynku

       budżet

       podatki (w przypadku administracji)

       inne

 

Uporządkowanie chronologiczne

- dane pobierane z baz

źródłowych z czasem tworzą szereg czasowy, tzn. kolejne wersje tych
samych danych nie są wstawiane w tych samych miejscach, ale
zapisywane w innej warstwie czasowej, co pozwala na zbudowanie
historii procesów w skali podmiotu;
 

Integralność

– ujednolicenie danych poprzez zaprojektowanie

struktury informacyjnej hurtowni danych i zastosowanie modułu
standaryzacji danych pobieranych z baz źródłowych;
 
 

Nieulotność

– hurtownia danych jest zbiorem, którego elementy

pobierane z baz źródłowych nie podlegają modyfikacji, ich
wprowadzenie równoznaczne jest bowiem z uznaniem ich
poprawności.

Hurtownia danych (rysunek 2) jest więc w pewnym
uproszczeniu

zbiorem

rozproszonych

po

różnych

aplikacjach i serwerach danych metodą ich scalania.
System MIS oparty na koncepcji hurtowni danych może
wspierać

też

działalność

operacyjną

zespołów

zarządzających podmiotów gospodarczych i urzędów,
które potrzebują dostępu do informacji o stanie
aktualnym, historycznym i prognozach, a nie koniecznie
do danych źródłowych. Integracja danych w taki sposób
stanowi platformę, która ma stanowić podstawę do
podejmowania decyzji zarządczych w mieście. Hurtownia
pozwoli usystematyzować i zgromadzić informacje
zarządcze z uwzględnieniem danych historycznych w
jednym miejscu, tak aby dostęp do nich miały osoby
odpowiedzialne za strategię podmiotu.

 

 

Serwer

MIS

Baza hurtowni

danych

Baza 2

Informacje

zarządcze

HURTOWNIA

DANYCH

System MIS

 
 

Zasoby źródłowe – bazy
ewidencyjne miasta

Baza 1

Baza ...

Baza n

 

Dostarczania informacji do analiz

– wykonywanie analiz i

prognoz w różnych wariantach, na bazie analizy wartości
danych historycznych.
 

Rozwiniętej eksploracji danych

– przeszukiwanie zbiorów

danych w poszukiwaniu ukrytych zależności, takich jak:
planowane w przyszłości wpływy z podatków a wydatki na
szkolnictwo, koszty informatyki, a zatrudnienie, lub
efektywność inwestycji.
 
 

Raportowanie

– generowanie raportów z informacji zawartej w

hurtowni w wymaganych okresach (koniec miesiąca, kwartału,
roku), dotyczących istotnych grup tematycznych.
 

Moduł standaryzacji danych (rysunek 3) jest ważnym elementem
systemu.Jego zadaniem jest umożliwienie transferu danych
poprzez ujednolicenie danych napływających z różnych źródeł
charakteryzujących się różnymi konwencjami w zakresie
nazewnictwa, jednostek miar, zapisem wartości w systemach
informatycznych itp. oraz ich połączenie w jeden, spójny zbiór,
zgodny ze standardem zapisu w bazie hurtowni. Moduł
standaryzacji ułatwia ponadto wychwycenie wszystkich błędów
jakie mogą znajdować się w bazach ransakcyjnych, co umożliwia
poprawę jakości tych baz danych.
Moduł standaryzacji danych pozwalać powinien na
jednoznacznie formatowanie i weryfikować danych w zależności
od:
 
      

typów danych i jednostek miar– normalizacja wartości

pól,
      

źródeł dostępności baz danych,

     

 kompletności danych,

      

dokładności,

      

czasu – historia zmian itp.

      

kompletności danych,

 

 

Serwer

MIS

Baza hurtowni

danych

Baza 2

Informacj

e

zarządcze

HURTOWNIA DANYCH

System MIS

 
 

Zasoby źródłowe – bazy
ewidencyjne podmiotu

Baza 1

Baza ...

Baza n

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

WYBÓR ROZWIĄZAŃ

PROGRAMOWYCH W

RAMACH

ROZPROSZONEJ

ARCHITEKTURY

SYSTEMU

W ramach sieciowej architektury rozproszonej każdy
komputer lub program jest klientem (jednostką
pobierającą dane) albo serwerem (jednostką
udostępniającą dane). Serwer przechowuje dane,
przyjmuje zgłoszenia od klientów i świadczy usługi na ich
rzecz.
Można wyróżnić dwie podstawowe wersje architektury
klient – serwer:
 
Wariant 1. Serwer dostarcza danych dla aplikacji na
komputerze klienta (stacji roboczej), które są
odpowiedzialne za przetwarzanie, edycję i wizualizację
danych;
 
Wariant 2. Wszystkie aplikacje wykonywane są przez
serwer, a wyniki wyświetlane na ekranie klienta (wariant
terminali serwera).
 

Charakterystyka wariantu 1.

 
Większość aplikacji klient – serwer jest projektowana w

bardzo prostym modelu, którego elementami są: aplikacja
klienta i serwer bazy danych. Model ten określany jest mianem
dwuwarstwowej architektury aplikacji. Dla prostych zastosowań
jest to model wystarczający.

W tym przypadku zapewnienie prawidłowego działania

komputerów w sieci wymaga od administratora częstych
interwencji. Użytkownicy swoim nieprzemyślanym działaniem
mogą powodować nieprawidłowości w funkcjonowaniu aplikacji
stacji roboczych, sprowadzające się do ciągłego serwisowania
sprzętu i aplikacji. W przypadku zmian w oprogramowaniu (np.
przy zmianie wersji lub modyfikacjach systemu związanych np.
ze zmianą formatu wydruków) konieczne jest zastąpienie starej
wersji aplikacji nową, co jest szczególnie uciążliwe gdy dostęp
do systemu ma duża liczba użytkowników.

C.D. Charakterystyka wariantu 1

Możliwe jest rozwiązanie tego problemu przez zastosowanie

dodatkowych systemów zdalnego zarządzania komputerami
użytkowników, umożliwiające scentralizowaną administrację i
dystrybucję oprogramowania na komputerach podłączonych do
sieci. Jednakże jest to rozwiązanie bardzo kosztowne i nie
pozwalające na rozwiązywanie wszystkich problemów zdalnego
zarządzania. Ponadto podejście takie nie jest rozwiązaniem
podstawowego problemu, a dążeniem do likwidacji jego
skutków poprzez inny system (wprowadzający dodatkowe,
specyficzne dla niego problemy).

Rozwiązanie takie ogranicza dostęp do systemu, wymaga

bowiem posiadania dostępu do komputera z odpowiednim
oprogramowaniem.

 

Charakterystyka wariantu 2.

 
W przypadku, gdy serwer odpowiedzialny jest za

przetwarzanie danych (wariant 2), a komputery użytkowników
pracują w trybie terminali, mamy do czynienia z rozwiązaniem
znacznie prostszym.

W ten sposób rozwiązywane są problemy związane z opieką

nad oprogramowaniem użytkowników (tj. administracją,
dystrybucją oprogramowania, dostępem). Wszystkie programy
pracują na serwerze, na nim też przechowywane są wszystkie
potrzebne dane. Stacje robocze są uproszczone do maksimum –
wymagania z nimi związane sprowadzają się do
oprogramowania terminala (w większości rozwiązań
standardowego. Rozwiązanie takie jest powrotem do klasycznej
idei modelu komputeryzacji.

Współczesne wymagania stawiane systemom

informatycznym uległy zmianie. Obecnie widać, że systemy dążą
do wykorzystywania technologii internetowych. Funkcję
oprogramowania terminali pełnią przeglądarki internetowe,
stanowiące standardowe oprogramowanie systemów
operacyjnych (np. Microsoft Windows, czy systemów klasy Unix-
w środowisku X – Windows).

 

Wariant 1

Zalety

Wady

•Zmniejszenie
wymagań dla
serwera

•Zwiększenie wymagań dla
komputerów (odpowiedzialnych
za przetwarzanie informacji)
użytkowników,

•Obciążenie sieci komputerowej
w momencie przetwarzania dużej
liczby danych,

•Wymagana opieka nad
oprogramowaniem
zainstalowanym u użytkowników,

•W przypadku zmian wersji
oprogramowania w czasie jego
eksploatacji konieczne jest
zainstalowanie nowej wersji na
każdym z komputerów
użytkowników,

•Ograniczenie w dostępie do
systemu (wymagany dostęp do
komputera z oprogramowaniem
użytkownika).

Wariant 2

Zalety

Wady

•Wymaga tylko
oprogramowania terminala
(za zwyczaj standardowego
np. przeglądarki
internetowej),

•Zmniejszenie wymagań
dla komputerów
użytkowników,

•Nie wymaga dodatkowej
aplikacji – oprogramowania
użytkownika, dlatego też
zlikwidowane zostają
problemy opieki,

•Zmniejszenie
ograniczenia w dostępie do
systemu.

•Wymagana opieka nad
oprogramowaniem
zainstalowanym u
użytkowników.

•Zwiększenie wymagań dla
serwera (odpowiedzialnego
za przetwarzanie
informacji),

Architektura aplikacji MIS

Rozbudowana

Aplikacja klient - serwer

Aplikacja internetowa

 
 
 
 
 
 

 
 

 
 
 
 
 
 
 

  

Model dwuwarstwowy nie jest odpowiedni dla złożonych
aplikacji internetowych ukierunkowanych na transakcje,
użytkowanych przez dużą liczbę użytkowników, pracujących za
pośrednictwem WWW.
Aplikacje korzystające z tej technologii mają architekturę
trzywarstwową: dane na serwerze (ang. back-end serwer), logika
aplikacji i kod dostępu do danych na serwerze (w ramach
warstwy pośredniej) oraz aplikacja klienta (przeglądarka
internetowa).
Do zalet technologii internetowych należą:
       jednolity sposób prezentacji danych (standaryzowany w

ramach HTML, XML),
       duża niezawodność systemu – sprawdzona, stosowana od

wielu lat technologia,
       stosowanie standardowych protokołów komunikacyjnych,

niezależnych od producentów,
       elastyczność i łatwość rozbudowania systemu,

       znacznie szybszy dostęp do żądanej informacji,

       możliwość otwarcia dostępu do systemu lub wybranych

informacji korzystając z sieci Internet, a zatem możliwe jest
połączenie z dowolnego miejsca na świecie.