Makroekonomia
gospodarki otwartej

MIĘDZYNARODOWA
INTEGRACJA GOSPODARCZA

Treść wykładu:



Istota międzynarodowej integracji

gospodarczej



Globalizacja, internacjonalizacja a

integracja



Czynniki sprzyjające procesom

międzynarodowej integracji gospodarczej



Czynniki hamujące procesy integracyjne



Podstawowe formy, typy i mechanizmy

międzynarodowej integracji gospodarczej



Przyczyny międzynarodowej integracji

gospodarczej

Istota międzynarodowej integracji
gospodarczej



Integracja

oznacza proces łączenia

gospodarek narodowych w jeden

spójny (wewnętrznie zintegrowany)

system poprzez eliminację

ekonomicznych granic pomiędzy

nimi.



Poszerzanie oznacza oznacza

włączanie kolejnych krajów w skład

ugrupowania.



Pogłębianie oznacza przechodzenie

na wyższe etapy integracji.

Internacjonalizacja

internacjonalizacja jest terminem najszerszym i

najstarszym

,

Najczęściej

internacjonalizacja

definiowana

jest

jako

stopień

zaangażowania

gospodarki narodowej (sektora, firmy) w działalność
międzynarodową. Z kolei J. Welsch i R. Loustarinen
oraz P.A. Havnes definiują internacjonalizację jako
“proces rosnącego zaangażowania w międzynarodowe
działanie”. Takie podejście oznacza, że firma poszerza
swoje działanie i przechodzi od rynku krajowego
(wewnętrznego) na rynki obce.

Globalizacja



globalizacja to po prostu proces tworzenia jednolitego
rynku światowego, bez żadnych narodowych czy
regionalnych barier i ograniczeń.



Według Komisji Europejskiej, “globalizację
można zdefiniować jako proces, w którym rynki
i produkcja w różnych krajach stają się coraz
bardziej współzależne w związku z dynamiką
wymiany towarów i usług, przepływem kapitału
i technologii”.

Internacjonalizacja, globalizacja,
integracja - relacje.



internacjonalizacja jest terminem najszerszym i najstarszym,



globalizacja jest terminem węższym (nie obejmuje np.
eksportu na pojedyncze rynki, wzajemnej i przygranicznej
współpracy itp.),



integracja jest terminem jeszcze węższym, dotyczy procesu
częściowo mieszczącego się w procesie globalizacji
(integracja może prowadzić do globalizacji, lecz również
globalizacja może powodować bądź przyspieszać procesy
integracji), a częściowo nie mająca nic (bądź prawie nic)
wspólnego z globalizacją,

Czynniki sprzyjające procesom
międzynarodowej integracji



Istnienie w grupie krajów
zmierzających do integracji
odpowiedniej infrastruktury
(połączenia drogowe, kolejowe,
morskie, lotnicze)



prointegracyjna polityka rządów
państw zmierzających do integracji



komplementarność gospodarek

Etapy integracji ekonomicznej w
teorii

1. strefa wolnego handlu polega na zniesieniu ceł

innych ograniczeń taryfowych pomiędzy krajami
członkowskimi, jednak taryfy zewnętrzne wobec
krajów spoza strefy są nadal ustalane niezależnie,

2. unia celna oznaczała likwidację ceł i innych

ograniczeń w handlu między krajami członkowskimi,
ale równocześnie

wprowadza wspólną

taryfę celną, co w praktyce oznacza

ujednolicenie

polityki handlowej wobec krajów spoza strefy,

Etapy integracji ekonomicznej w
teorii



3. wspólny rynek -to swobodny przepływ nie jak dotychczas towarów i usług,
lecz także wszystkich czynników produkcji (kapitału i pracy). Oznacza to
usunięcie nie tylko barier taryfowych, lecz również parataryfowych
wywołujących podobne skutki.



Swoboda przepływu usług oznacza zniesienie ograniczeń w świadczeniu usług przez

obywateli jednego kraju na rzecz obywateli innego kraju.



Swoboda przepływu osób polega na możliwości osiedlania się i podejmowania pracy

przez obywateli jednego kraju na terytorium innego kraju członkowskiego, a także

zniesieniu dyskryminacji stosowanej z uwagi na obywatelstwo bądź inny system
szkolnictwa.



Swoboda przepływu kapitału z kolei oznacza możliwość lokowania kapitału przez

podmioty jednego kraju członkowskiego na terenie innych państw na tych samych

warunkach, jakie przysługują podmiotom zlokalizowanym w danym kraju,

Etapy integracji ekonomicznej w
teorii

4. unia gospodarcza i walutowa obejmuje

wszystkie elementy wspólnego rynku, a ponadto
następuje harmonizacja polityki gospodarczej i
wprowadzona zostaje wspólna waluta

5. pełna integracja ekonomiczna oznacza unifikację

polityki monetarnej, fiskalnej, socjalnej. Wiąże się z
ustanowieniem władzy ponadnarodowej, której
decyzje są wiążące dla krajów członkowskich

.

Wolny
handel
między
członkami

Wspólnota
zewnętrzna
a taryfa
celna

Wolny
przepływ
czynników
produkcji

Harmonizacj
a polityk
odcinkowych

Pełna
ponadnarod
owość *

STREFA

WOLNEGO

HANDLU

X

UNIA CELNA

X

X

WSPÓLNY

RYNEK

X

X

X

UNIA

EKONOMICZN

A

X

X

X

X

PEŁNA UNIA

EKONOMICZN

A

X

X

X

X

X

SKUTKI EKONOMICZNE

SKUTKI EKONOMICZNE

INTEGRACJI:

INTEGRACJI:

MECHANIZM CENOWY

MECHANIZM CENOWY

a) efekt przesunięcia

a) efekt przesunięcia

b) efekt kreacji

b) efekt kreacji

MECHANIZM DOCHODOWY

MECHANIZM DOCHODOWY

na strefy wolnego handlu przypada ok.
72% wszystkich porozumień
integracyjnych

•na unie celne - 9%
•na integrację sektorową - 19%
•porozumienia integracyjne między
dwoma partnerami - ok.. 60%
negocjowanych umów;

•25% - ugrupowania, w których jeden z
krajów jest już w innym ugrupowaniu
integracyjnym

Regionalne Ugrupowania Integracyjne (II)

UNIA EUROPEJSKA

UNIA EUROPEJSKA

najbardziej

najbardziej

zaawansowana

zaawansowana

forma integracji

forma integracji

gospodarczej

gospodarczej

EUROPEJSKIE

EUROPEJSKIE

STOWARZYSZENIE

STOWARZYSZENIE

WOLNEGO HANDLU

WOLNEGO HANDLU

European Free Trade

European Free Trade

Association

Association

(EFTA

(EFTA

)

)

ISLANDIA

ISLANDIA

NORWEGIA

NORWEGIA

SZWAJCARIA

SZWAJCARIA

LICHTENSTEIN

LICHTENSTEIN

 

                                         

 

                                         

 

                                         

• Powstała w 1960 r.

• Pierwotnie należało do EFTA 7
krajów:

•Wielka Brytania*

,

Szwecja,

Dania,

Norwegia,

Austria

,

Szwajcaria i

Portugalia

• Lichtenstein (unia ze
Szwajcarią od

1923r.) –od

1991 r. samodzielny członek
EFTA

•

Finlandia

(od 1986 r.)

• Islandia (od 1970 r.)

*kraje zaznaczone na czerwono przeszły do
EWG/UE

PÓ

PÓ

Ł

Ł

NOCNOAMERYKAŃSK

NOCNOAMERYKAŃSK

A STREFA WOLNEGO

A STREFA WOLNEGO

HANDLU

HANDLU

North American Free

North American Free

Trade Agreement

Trade Agreement

(NAFTA)

(NAFTA)

USA

USA

KANADA

KANADA

MEKSYK

MEKSYK

• Powstała w 1994 r.

• Cel:

- stworzenie strefy wolnego handlu

ST

ST

O

O

WARZYSZENIE

WARZYSZENIE

NARODÓW

NARODÓW

AZJI POŁUDNIOW

AZJI POŁUDNIOW

O-

O-

WSCHODNIEJ

WSCHODNIEJ

Association Of South-

Association Of South-

E

E

ast Asian

ast Asian

Nations

Nations

(ASEAN)

(ASEAN)

FILIPINY

FILIPINY

,

,

SINGAPUR

SINGAPUR

,

,

TAJLANDIA

TAJLANDIA

,

,

MALEZJA

MALEZJA

, INDONEZJA,

, INDONEZJA,

BR

BR

U

U

NEI

NEI

,

,

WIETNAM

WIETNAM

, LAOS, MYANMAR,

, LAOS, MYANMAR,

KAMBODŻA

KAMBODŻA

ASEAN: 10
członków

• powstał w 1967
r.
( Singapur,
Malezja,
Filipiny,
Indonezja,
Tajlandia)

• 1984 – Brunei

• 1995 – Wietnam

• 1997 - Laos i

Myanmar

• 1999 -
Kambodża

Cel ASEAN:

• Pierwotnie: stabilizacja i
rozwój w
regionie

• Później (l. 90.): utworzenie
Strefy Wolnego Handlu
ASEAN – AFTA do 2010 r.

• w 2003 r. decyzja o
stworzeniu Wspólnoty
ASEAN do 2020r.

REGIONALIZM AZJATYCKI

•ASEAN + Chiny FTA

- rynek ok. 1,8 mld

ludności

•ASEAN+ TRZY( Japonia, Korea
Płd., Chiny)

- rynek ok. 2 mld

ludności

•ASEAN+ FTAs (różne kraje)

WSPÓŁPRACA EKONOMICZNA

AZJI-PACYFIKU

Asia Pacific Economic

Cooperation

APEC

APEC (

21 członków

):

• powstała w 1992 r.
12 krajów: Australia, ówczesnych 6
członków ASEAN, Japonia, Kanada,
Korea Płd., USA i Nowa Zelandia

• 1991 – Chiny, Hongkong, Tajwan

•1993 – Meksyk, Papua Nowa
Gwinea

•1994 – Chile

•1997 – Peru, Rosja i Wietnam

OTWARTY REGIONALIZM

oparty na KNU

Cele APEC:

• liberalizacja handlu w
regionie

• utworzenie strefy
wolnego
handlu do 2010 r.

Wspólny Rynek Ameryki Południowej
MERCOSUR
Southern Cone Common Market

BRAZYLIA
ARGENTYNA
PARAGWAJ
URUGWAJ
WENEZUELA (9.12.2005 r.)

• powstał w 1991 r.

• 190 mln mieszkańców

•1994 r. – decyzja o tworzeniu
unii celnej i

wspólnego

rynku do 2006 r.

• 1.01. 1995 - unia celna

• 1996 r.

4+2 kraje

stowarzyszone

(Chile i Boliwia)

Closer Economic Relations -

Australia New Zealand - CER

• Powstało w 1983 r.

Cele:

• liberalizacja handlu

• harmonizacja polityk sektorowych

• tworzenie jednolitego rynku
gospodarczego

Krótka Historia Unii
Europejskiej

09.05.1950 Przedstawienie przez
francuskiego ministra spraw
zagranicznych Roberta Schumana
propozycji oddania pod wspólną
kontrolę francuskiej i niemieckiej
produkcji węgla i stali - surowców
kluczowych dla powojennego
przemysłu.

05.06.1947 Wprowadzenie planu Marshalla.

PODSTAWOWE TRAKTATY

PODSTAWOWE TRAKTATY



1951

1951

-

- Europejska Wspólnota Węgla i

Europejska Wspólnota Węgla i

Stali (EWWiS)

Stali (EWWiS)

Traktat Paryski

Traktat Paryski



1957

1957

-

- Europejska Wspólnota Energii

Europejska Wspólnota Energii

Atomowej (EURATOM)

Atomowej (EURATOM)



1957

1957

-

- Traktat Rzymski (EWG)

Traktat Rzymski (EWG)



1986

1986

-

- Jednolity Akt Europejski

Jednolity Akt Europejski



1991

1991

-

- Traktat z Maastricht o Unii

Traktat z Maastricht o Unii

Europejskiej

Europejskiej



1997

1997

–

– Traktat Amsterdamski

Traktat Amsterdamski



2000

2000

-

- Traktat z Nicei

Traktat z Nicei

1951 r. - Traktat Paryski



Traktat o utworzeniu EWWiS (Europejska

Traktat o utworzeniu EWWiS (Europejska

Wsp

Wsp

ó

ó

lnota W

lnota W

ę

ę

gla i Stali)

gla i Stali)

,

,



podpisany 18.04.1951

podpisany 18.04.1951

roku w Pary

roku w Pary

ż

ż

u,

u,



wszed

wszed

ł

ł

w

w

ż

ż

ycie 23 lipca 1952 roku.

ycie 23 lipca 1952 roku.



Sygnatariuszami by

Sygnatariuszami by

ł

ł

o sze

o sze

ść

ść

pa

pa

ń

ń

stw:

stw:

Francja, RFN, W

Francja, RFN, W

ł

ł

ochy, Belgia, Holandia,

ochy, Belgia, Holandia,

Luksemburg

Luksemburg

.

.



Do nadzorowania postanowie

Do nadzorowania postanowie

ń

ń

traktatu

traktatu

powo

powo

ł

ł

ano instytucj

ano instytucj

ę

ę

o charakterze

o charakterze

ponadpa

ponadpa

ń

ń

stwowym

stwowym

-

-

Wysok

Wysok

ą

ą

W

W

ł

ł

adz

adz

ę

ę

(

(

od 1967 roku Komisja

od 1967 roku Komisja

Wsp

Wsp

ó

ó

lnot Europejskich)

lnot Europejskich)

1957

1957

r.

r.

- Traktat Rzymski

- Traktat Rzymski



ustanawiający Europejską Wspólnotę

ustanawiający Europejską Wspólnotę

Gospodarczą (EWG) - wszedł w życie

Gospodarczą (EWG) - wszedł w życie

1.01.1958.

1.01.1958.



Określał:

Określał:

-

-

cele EWG (budowa wspólnego rynku i

cele EWG (budowa wspólnego rynku i

zbliżenie polityki gospodarczej)

zbliżenie polityki gospodarczej)

-

-

mechanizm i funkcje podstawowych

mechanizm i funkcje podstawowych

organów

organów

-

-

instytucjonalne podstawy podejmowania

instytucjonalne podstawy podejmowania

decyzji

decyzji



1 lipca 1968 roku w ramach EWG

1 lipca 1968 roku w ramach EWG

utworzono uni

utworzono uni

ę

ę

celn

celn

ą;

ą;



w

w

raz z traktatem o EWG

raz z traktatem o EWG

w

w

Rzymie zosta

Rzymie zosta

ł

ł

zawarty - przez te

zawarty - przez te

same pa

same pa

ń

ń

stwa - traktat o

stwa - traktat o

utworzeniu trzeciej

utworzeniu trzeciej

Wsp

Wsp

ó

ó

lnoty:

lnoty:

Europejskiej Wspolnoty Energii

Europejskiej Wspolnoty Energii

Atomowej

Atomowej

, zwanej

, zwanej Euratomem.

Euratomem.

Wszed

Wszed

ł

ł

w

w

ż

ż

ycie

ycie

1

1

s

s

tycznia 1958 r.

tycznia 1958 r.

1986

1986

r.

r.

- Jednolity Akt

- Jednolity Akt

Europejski

Europejski



stworzenie jednolitego rynku wewnętrznego

stworzenie jednolitego rynku wewnętrznego

UE, tj. wspólnego rynku towarów, usług i

UE, tj. wspólnego rynku towarów, usług i

czynników produkcji

czynników produkcji



utworzenie Europy Obywateli (niczym

utworzenie Europy Obywateli (niczym

nieskrępowanego przepływu ludzi)

nieskrępowanego przepływu ludzi)



umocnienie Europejskiego Systemu

umocnienie Europejskiego Systemu

Walutowego

Walutowego



ponadnarodowe kompetencje organów EWG

ponadnarodowe kompetencje organów EWG



wzrost roli Parlamentu Europejskiego

wzrost roli Parlamentu Europejskiego



próby koordynacji polityki zagranicznej i

próby koordynacji polityki zagranicznej i

obronnej

obronnej



podkreślenie potrzeby stworzenia unii

podkreślenie potrzeby stworzenia unii

ekonomicznej i monetarnej

ekonomicznej i monetarnej

1991

1991

r.

r.

- Traktat z

- Traktat z

Maastricht o Unii

Maastricht o Unii

Europejskiej

Europejskiej



Postanowienia dotyczące

Postanowienia dotyczące

wprowadzania:

wprowadzania:

unii ekonomicznej i monetarnej (ze

unii ekonomicznej i monetarnej (ze

wspólną walutą EURO)

wspólną walutą EURO)



wspólnej polityki obronnej,

wspólnej polityki obronnej,



obywatelstwa Unii Europejskiej,

obywatelstwa Unii Europejskiej,



wspólnej polityki zagranicznej,

wspólnej polityki zagranicznej,



dalszego zwiększania uprawnień

dalszego zwiększania uprawnień

Parlamentu Europejskiego

Parlamentu Europejskiego

1997

1997

r.

r.

- Traktat

- Traktat

Amsterdamski

Amsterdamski



uzupełnia on i wprowadza poprawki do

uzupełnia on i wprowadza poprawki do

Traktatu z Maastricht, Traktatów Rzymskich

Traktatu z Maastricht, Traktatów Rzymskich

oraz innych aktów Wspólnoty,

oraz innych aktów Wspólnoty,



w Traktacie wzmocniono federacyjny

w Traktacie wzmocniono federacyjny

charakter Unii Europejskiej. Przewidziano

charakter Unii Europejskiej. Przewidziano

wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego,

wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego,

powołanie przedstawiciela ds. polityki

powołanie przedstawiciela ds. polityki

zagranicznej,

zagranicznej,



wzmocniono kompetencje Brukseli w zakresie

wzmocniono kompetencje Brukseli w zakresie

polityki wizowej, migracyjnej i azylowej oraz

polityki wizowej, migracyjnej i azylowej oraz

współpracę policji i wymiaru sprawiedliwości.

współpracę policji i wymiaru sprawiedliwości.

2000

2000

r.

r.

- Traktat Nicejski

- Traktat Nicejski

Celem zainaugurowanej 14 lutego 2000 r.

Celem zainaugurowanej 14 lutego 2000 r.

Konferencji Międzyrządowej było uzgodnienie

Konferencji Międzyrządowej było uzgodnienie

:

:



niezbędnych dla przyszłego rozszerzenia UE -

niezbędnych dla przyszłego rozszerzenia UE -

reform instytucjonalnych, które nie zostały

reform instytucjonalnych, które nie zostały

rozstrzygnięte w Amsterdamie w 1997 r.

rozstrzygnięte w Amsterdamie w 1997 r.

trzy najważniejsze kwestie:

trzy najważniejsze kwestie:

-

-

podział głosów w Radzie UE i system

podział głosów w Radzie UE i system

podejmowania

podejmowania

decyzji kwalifikowan

decyzji kwalifikowan

ą

ą

większością

większością

głosów,

głosów,

-

-

skład Komisji Europejskiej (liczba komisarzy)

skład Komisji Europejskiej (liczba komisarzy)

-

-

zakres decyzji podejmowanych

zakres decyzji podejmowanych

kwalifikowan

kwalifikowan

ą

ą

większością głosów

większością głosów

1958 -

Francja, RFN,

Włochy, Belgia, Holandia

,

Luksemburg

1973 - W. Brytania,
Dania,Irlandia

1981 – Grecja

1986 - Hiszpania,
Portugalia

1995 - Szwecja, Austria,
Finlandia

2004 - Polska,

Czechy,

Słowacja, Słowenia, Węgry,
Łotwa, Litwa, Estonia,
Malta, Cypr

2007 – Bułgaria, Rumunia